Marica Rombou-Levidi | University of the Aegean (original) (raw)

Papers by Marica Rombou-Levidi

Short article on the reactions caused by my book "Lives under surveillance. Music, dance, and the... more Short article on the reactions caused by my book "Lives under surveillance. Music, dance, and the formulation of subjectivity in Macedonia" (Athens, Alexandria, 2016, in Greek). The article was published in the newspapers "Avgi" and "Epohi" on February 12, 2017.

Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη είναι ανθρωπο­λόγος και διδάσκει στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσική... more Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη είναι ανθρωπο­λόγος και διδάσκει στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπεί­ρου. (romboulevidis@yahoo.com) Τον περασμένο χειμώνα συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την ίδρυση του γνωστού σε όλους μας σωματείου «Λύκειο των Ελληνίδων» από την Καλλιρρόη Παρρέν και μια ομάδα είκοσι γυναικών της αθηναϊκής αστικής κοινωνίας, με διττό στόχο την προάσπιση του γυναικείου φύλου και τη διάσωση και διάδοση του παραδοσιακού ελληνικού πολιτισμού. Με την προοπτική αυτής της επετείου, το Διοικητικό Συμ­ βούλιο του Λυκείου πήρε μια αξιοσημείωτη και-κρίνοντας εκ του αποτελέσματος-τολμηρή πρωτοβουλία. Ανοιξε τα αρχεία του σε μια ομάδα ερευνητών (στη συντρι­ πτική πλειοψηφία γυναίκες) και δρομολόγησε μια πρωτογενή μελέτη του έργου του σωματείου στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της περιόδου 191 1-2010. Από την έρευνα αυτή προέκυψε ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων συλλογικός τόμος, ο οποίος αποτελεί πολύτιμη συμβολή στη μελέτη της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα του 20ού αιώνα και της σχέσης της με το κράτος.1 Οι συγγραφείς του τόμου, ιστορικοί, λαογράφοι και ανθρωπολόγοι, εξετάζουν με πολύ εστιασμένο τρόπο την επίδραση του εθνικισμού στο χώρο του μουσικού και χορευτικού πολιτισμού στην Ελλάδα και τροφοδοτούν τη μελέτη του «φολκλορισμού» με πλούσιο και συχνά ανέκδοτο πραγματολογικό υλικό. Προσεγγίζουν την πορεία των γυναικείων συσσωματώσεων ΣΥΓΧΡΟΝΑ 6 8 ΘΕΜΑΤΑ

The significance of cooperation in educational processes.

books by Marica Rombou-Levidi

Βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2019 στην κατηγορία "Δοκίμιο". Short listed for... more Βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2019 στην κατηγορία "Δοκίμιο".
Short listed for the State Award of Literature 2019 in the category "Essay".

Το μικρό αυτό βιβλίο αποτελεί καίριο εθνογραφικό και θεωρητικό επίτευγμα: Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη ανασκάπτει και φέρνει μπροστά μας ανάγλυφα όσα η γεωπολιτική κοινοτοπία των εθνικών συνόρων συγκαλύπτει.

Οι πρόσφατα εκτοπισμένοι πληθυσμοί της Ασίας και της Αφρικής και οι σθεναρές αντιστάσεις της Ευρώπης στην ετερότητα μας υπενθυμίζουν καθημερινά ότι ζούμε μια εποχή «φετιχισμού» των συνόρων. Παρά τη συνεχή μετατόπιση της ανθρωπολογίας προς την απεδαφοποιημένη έρευνα, το σύνορο θέτει επίμονα ζητήματα οριοθέτησης με συμβολικούς και οντολογικούς όρους. Αυτή η ανθρωπολογική μελέτη εστιάζει στο σύνορο. Επιλέγει όμως να μη στραφεί προς την κοφτερή, ωστόσο σχετική, αξία του «επίκαιρου», αλλά να δώσει βάρος στη «μεγάλη διάρκεια». Επιστρέφει λοιπόν τη ματιά στην αλβανική μετανάστευση και διερευνά «μεικτούς» γάμους ημεδαπών ανδρών και αλβανίδων μεταναστριών που πραγματοποιήθηκαν στην ελληνοαλβανική μεθόριο μετά το 1990. Μέσα από τη διεισδυτική προσέγγιση ιστοριών ζωής, η συγγραφέας διερευνά αργούς μετασχηματισμούς και λεπτές αντινομίες, ενώ ανασύρει ακραίες εμπειρίες βίας που, υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν να θεωρηθούν οδυνηρές εκδοχές του γνώριμου ενδοοικογενειακού φαινομένου. Εδώ η βία «ξαναδιαβάζεται» σε συνάρθρωση με τη μετανάστευση, την εθνικοφροσύνη και το φύλο. Το βιβλίο ξεδιπλώνει μια πολυσύνθετη και μακροχρόνια διαδικασία παραγωγής και αναπαραγωγής βίας, που συνδέεται άμεσα με το ίδιο το σύνορο και τη φορτισμένη πορεία μιας μεθοριακής κοινωνίας: τη «βία του συνόρου».

quote image

Το μικρό αυτό βιβλίο αποτελεί καίριο εθνογραφικό και θεωρητικό επίτευγμα: Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη ανασκάπτει και φέρνει μπροστά μας ανάγλυφα όσα η γεωπολιτική κοινοτοπία των εθνικών συνόρων συγκαλύπτει. Αλβανίδες «νύφες», σπρωγμένες από τις περιορισμένες επιλογές επιβίωσης, μεταναστεύουν μετά το 1990 στην άλλη πλευρά του συνόρου και παγιδεύονται στον ασφυκτικό κλοιό μιας ιστορίας εμφυλίου πολέμου, κρατικής αποικιοποίησης και ασφαλειοκρατίας, που ανασυσταίνει θριαμβευτικά τους πατριαρχικούς κανόνες του παιχνιδιού. Μια ιστορία κρατικής βίας εκβάλλει εκρηκτικά στον απόκρυφο κόσμο του νοικοκυριού και στον αδυσώπητο αγώνα για οικιακή και ατομική εξουσία και αυτο-αξία που εκτυλίσσεται στη διάρκεια δύο δεκαετιών μέσα στο χωνευτήρι βάρβαρων εθνοτικών ιεραρχιών. Τέσσερεις μελέτες περίπτωσης, που αντλούν από τη γόνιμη συνάρθρωση της ανθρωπολογίας με την ιστορία, παρακολουθούν με ζωντάνια και ενσυναίσθηση σε βάθος εικοσαετίας τις στρατηγικές συζύγων που ζουν κάτω από επισφαλείς συνθήκες.

Τα εξαιρετικά σχέδια του Αλέκου Λεβίδη συλλαμβάνουν με ακρίβεια μορφές ζωής της «απαγορευμένης ζώνης» και μας ζητούν να δούμε το σύνορο ωσάν η διήθηση της καταπίεσης και του μόχθου στη ίδια του τη γη, την πέτρα, το μέταλλο και την ανθρώπινη παρουσία να αποτελεί ζήτημα που μας αφορά άμεσα και μας εμπλέκει προσωπικά. Το «Εδώ καπούτ» αναλύοντας τη διαλεκτική παγίωσης της πολιτικής βίας σε δομική και την ιστορική αναπαραγωγή και επινόηση, σφυρηλατεί μια νέα θεωρία των συνόρων με σάρκα και οστά. Πρόκειται για ανάλυση που, σήμερα, έχουμε ανάγκη στην Ελλάδα και αλλού.

Laurie Kain Hart, UCLA

Ένα βιβλίο για τη ζωή στο σύνορο: για την "Επιτηρούμενη Ζώνη" -το ζοφερό και συστηματικά αποσιωπη... more Ένα βιβλίο για τη ζωή στο σύνορο: για την "Επιτηρούμενη Ζώνη" -το ζοφερό και συστηματικά αποσιωπημένο καθεστώς επιτήρησης που εφαρμόστηκε κατά μήκος των προς βορρά συνόρων της ελληνικής επικράτειας από το 1936 μέχρι τη Μεταπολίτευση. Συγχρόνως, ένα βιβλίο για τη μουσική, το τραγούδι, το χορό στην Ανατολική και Κεντρική Μακεδονία και για τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις πολιτισμικές πρακτικές και τη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας στο πλαίσιο του εθνικού κράτους. Τελικά, μια μουσική εθνογραφία των σλαβόφωνων "ντόπιων" της περιοχής της Δράμας και των Σερρών, που αντλεί από μακρόχρονη επιτόπια έρευνα σε εικοσιπέντε κοινότητες της Μακεδονίας και διερευνά τη διατομή του πολιτισμικού με το πολιτικό.

Εκκινώντας από τη θέση ότι το πολιτισμικό πεδίο παράγει λόγο, το βιβλίο εστιάζει στο "από τα κάτω" επίπεδο και δίνει βάρος στην ανθρώπινη δράση. Η επιτέλεση τοποθετείται στο προσκήνιο και οι πολιτισμικές πρακτικές αναδεικνύονται σε αναλυτική κατηγορία. Ωστόσο, ο μουσικός και χορευτικός πολιτισμός δεν προσεγγίζεται με όρους μουσικολογίας. Αντιμετωπίζεται ως πρίσμα που επιτρέπει την ευρύτερη ανθρωπολογική κατανόηση της τοπικής κοινωνίας. Η συγγραφέας διερευνά σημερινές πρακτικές των ντόπιων που προς τα έξω παρουσιάζονται σαν "δεδομένες" και "αδιαμφισβήτητες" και, μέσα από την ερμηνεία του εθνογραφικού υλικού, υποστηρίζει ότι ουσιαστικά αυτές αποτελούν στρατηγικές διαχείρισης της εθνοτικής και πολιτισμικής διαφοράς. Ως τέτοιες, φέρουν καίρια στοιχεία μετασχηματισμού και συχνά παραπέμπουν σε συνθήκες αυτολογοκρισίας. Με δυο λόγια, συνεπάγονται εμπρόθετη δράση που συνδέεται με την υπόθεση της εθνικής ένταξης. Η μετάφραση των στίχων των τραγουδιών από τη σλαβική γλώσσα στην ελληνική, μια πρωτοβουλία των ντόπιων γυναικών που ξεκίνησε στη διάρκεια του Εμφυλίου, και η σταδιακή αντικατάσταση των εθνοτικά στιγματισμένων μουσικών οργάνων των ντόπιων από τον ζουρνά και το νταούλι των Ρομά που κατοικούν στην κοιλάδα του Στρυμόνα αποτελούν σημαντικές περιπτώσεις τέτοιων στρατηγικών.

Η παρουσίαση και κριτική ανάλυση του εθνογραφικού υλικού πλαισιώνεται από συζήτηση των κοινωνικών και πολιτισμικών μετασχηματισμών με όρους τμηματικής αντίθεσης καθώς και από λεπτομερή σχολιασμό της ανθρωπολογικής βιβλιογραφίας για τη Μακεδονία. Έτσι, η εθνογραφία θέτει νέες θεματικές και ερωτήματα για τον χώρο της ανθρωπολογίας της μουσικής στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα τροφοδοτεί την συζήτηση του Μακεδονικού από τη σκοπιά της ανθρωπολογίας.

Reviews of my books by Marica Rombou-Levidi

This is a paper delivered by Dimitra Gefou-Madianou during the presentation of my book "Lives und... more This is a paper delivered by Dimitra Gefou-Madianou during the presentation of my book "Lives under surveillance. Music, dance, and the formulation of subjectivity in Macedonia" in Athens (December 2016). The paper was then published in "Chronos" magazine.

This is a review of my book "Lives under surveillance. Music, dance and the formulation of subjec... more This is a review of my book "Lives under surveillance. Music, dance and the formulation of subjectivity in Macedonia" written by Marina Maropoulou.

This is an article on my book "Lives under surveillance: music, Dance and the formulation of subj... more This is an article on my book "Lives under surveillance: music, Dance and the formulation of subjectivity in Macedonia", (Athens, Alexandria 2016) written by Tassos Kostopoulos with contributions by Evthymios Papataxiarchis, Leonidaw Embiricos, and Miranda Terzopoulou.

This is a review of my book "Lives under surveillance: Music, dance and the formulation of subjec... more This is a review of my book "Lives under surveillance: Music, dance and the formulation of subjectivity in Macedonia" written by Mikela Chartoulari.

Book chapters by Marica Rombou-Levidi

Macedonia and Identity Politics After the Prespa Agreement, 2021

In this chapter, in an auto ethnographic manner, I draw upon my experience as a researcher to ana... more In this chapter, in an auto ethnographic manner, I draw upon my experience as a researcher to analyze nationalist sensitivities aroused in Greece by negotiations leading up to the signing of the Prespa Agreement. I discuss how my anthropological study on cultural practices and the processes of identification of the Slavic speaking populations in the Greek region of Macedonia, published in Athens in 2016, gave rise to rather unprecedented and unfriendly reactions among sections of local society, which had originally contributed to the project by providing information on the experience of surveillance, coercion, and acculturation in the context of national consolidation during the 20th century. By arguing that these reactions were managed by adamant nationalists who engaged in a broader intra-national controversy, I discuss how, in light of the Agreement, an anthropological study of the interaction of the Greek state with a specific ethnic group became the object of political agitation and, moreover, censorship. I consider the assessment of the “second life” of my book in a self-reflexive way and the elaboration of theoretical positions on censorship and ‒most importantly‒ self-censorship undertaken in this chapter to be a challenge in terms of both ethnographic theory and practice.

A Chapter in a book in Greek edited by E. Avdikos, R.Loutzaki, Ch. Papakostas, Athens, Ellinika G... more A Chapter in a book in Greek edited by E. Avdikos, R.Loutzaki, Ch. Papakostas, Athens, Ellinika Grammata, 2004.
Χορευτικά Ετερόκλητα

Chapter in a book published both in Greek and in English, Athens, SFM, 1999. Music of Thrace: Evr... more Chapter in a book published both in Greek and in English, Athens, SFM, 1999.
Music of Thrace: Evros. An Interdisciplinary Approach.

A discussion of dance practices in Evros in relation to nation building.

by Fotini Tsibiridou, Eftihia Voutira, Aimilia Voulvouli, Raymond Detrez, lambros baltsiotis, Dimitris A Kerkinos, Brunilda Zenelaga, Lyubomir Georgiev, Marica Rombou-Levidi, Anna Apostolidou, Αριστείδης Σγατζός, Georgios Mavrommatis, Maria Koumarianou, and Panos Hatziprokopiou

Selective texts from the Proceedings of the International Conference Organized by the Department ... more Selective texts from the Proceedings of the International Conference Organized by the Department of Balkan, Slavic and Oriental Studies (University of Macedonia-Thessaloniki) in collaboration with Via Egnatia Fountation, organized on the 24th, 25th and 26th of February 2011.

Chapter in a book edited by E.Pistrick, N.Scaldaferri, G.Schworer Audiovisula Media and Identity ... more Chapter in a book edited by E.Pistrick, N.Scaldaferri, G.Schworer
Audiovisula Media and Identity Issues in Southeastern Europe.

An anthropological analysis of a television recording of a dance event in Macedonia.

Chapter in a book in Greek edited by M.Pavlou and A.Skoulariki, Athens, Bibliorama, 2009. Μετανάσ... more Chapter in a book in Greek edited by M.Pavlou and A.Skoulariki, Athens, Bibliorama, 2009.
Μετανάστες και Μειονότητες

A discussion of dance and music in relation to processes of identification in Macedonia.

Chapter in a book in Greek edited by Effie Plexoussaki Μεταμορφώσεις του Εθνικισμού: Επιτελέσεις ... more Chapter in a book in Greek edited by Effie Plexoussaki
Μεταμορφώσεις του Εθνικισμού: Επιτελέσεις της συλλογικής ταυτότητας στην Ελλάδα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2014.

A discussion of translation of song lyrics from Slavic into Modern Greek undertaken by "dopii" in Easter Macedonia (Greece) as a strategy of dealing with difference in a borderland which has undergone severe surveillance by the Greek state.

Short article on the reactions caused by my book "Lives under surveillance. Music, dance, and the... more Short article on the reactions caused by my book "Lives under surveillance. Music, dance, and the formulation of subjectivity in Macedonia" (Athens, Alexandria, 2016, in Greek). The article was published in the newspapers "Avgi" and "Epohi" on February 12, 2017.

Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη είναι ανθρωπο­λόγος και διδάσκει στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσική... more Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη είναι ανθρωπο­λόγος και διδάσκει στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπεί­ρου. (romboulevidis@yahoo.com) Τον περασμένο χειμώνα συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την ίδρυση του γνωστού σε όλους μας σωματείου «Λύκειο των Ελληνίδων» από την Καλλιρρόη Παρρέν και μια ομάδα είκοσι γυναικών της αθηναϊκής αστικής κοινωνίας, με διττό στόχο την προάσπιση του γυναικείου φύλου και τη διάσωση και διάδοση του παραδοσιακού ελληνικού πολιτισμού. Με την προοπτική αυτής της επετείου, το Διοικητικό Συμ­ βούλιο του Λυκείου πήρε μια αξιοσημείωτη και-κρίνοντας εκ του αποτελέσματος-τολμηρή πρωτοβουλία. Ανοιξε τα αρχεία του σε μια ομάδα ερευνητών (στη συντρι­ πτική πλειοψηφία γυναίκες) και δρομολόγησε μια πρωτογενή μελέτη του έργου του σωματείου στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της περιόδου 191 1-2010. Από την έρευνα αυτή προέκυψε ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων συλλογικός τόμος, ο οποίος αποτελεί πολύτιμη συμβολή στη μελέτη της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα του 20ού αιώνα και της σχέσης της με το κράτος.1 Οι συγγραφείς του τόμου, ιστορικοί, λαογράφοι και ανθρωπολόγοι, εξετάζουν με πολύ εστιασμένο τρόπο την επίδραση του εθνικισμού στο χώρο του μουσικού και χορευτικού πολιτισμού στην Ελλάδα και τροφοδοτούν τη μελέτη του «φολκλορισμού» με πλούσιο και συχνά ανέκδοτο πραγματολογικό υλικό. Προσεγγίζουν την πορεία των γυναικείων συσσωματώσεων ΣΥΓΧΡΟΝΑ 6 8 ΘΕΜΑΤΑ

The significance of cooperation in educational processes.

Βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2019 στην κατηγορία "Δοκίμιο". Short listed for... more Βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2019 στην κατηγορία "Δοκίμιο".
Short listed for the State Award of Literature 2019 in the category "Essay".

Το μικρό αυτό βιβλίο αποτελεί καίριο εθνογραφικό και θεωρητικό επίτευγμα: Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη ανασκάπτει και φέρνει μπροστά μας ανάγλυφα όσα η γεωπολιτική κοινοτοπία των εθνικών συνόρων συγκαλύπτει.

Οι πρόσφατα εκτοπισμένοι πληθυσμοί της Ασίας και της Αφρικής και οι σθεναρές αντιστάσεις της Ευρώπης στην ετερότητα μας υπενθυμίζουν καθημερινά ότι ζούμε μια εποχή «φετιχισμού» των συνόρων. Παρά τη συνεχή μετατόπιση της ανθρωπολογίας προς την απεδαφοποιημένη έρευνα, το σύνορο θέτει επίμονα ζητήματα οριοθέτησης με συμβολικούς και οντολογικούς όρους. Αυτή η ανθρωπολογική μελέτη εστιάζει στο σύνορο. Επιλέγει όμως να μη στραφεί προς την κοφτερή, ωστόσο σχετική, αξία του «επίκαιρου», αλλά να δώσει βάρος στη «μεγάλη διάρκεια». Επιστρέφει λοιπόν τη ματιά στην αλβανική μετανάστευση και διερευνά «μεικτούς» γάμους ημεδαπών ανδρών και αλβανίδων μεταναστριών που πραγματοποιήθηκαν στην ελληνοαλβανική μεθόριο μετά το 1990. Μέσα από τη διεισδυτική προσέγγιση ιστοριών ζωής, η συγγραφέας διερευνά αργούς μετασχηματισμούς και λεπτές αντινομίες, ενώ ανασύρει ακραίες εμπειρίες βίας που, υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν να θεωρηθούν οδυνηρές εκδοχές του γνώριμου ενδοοικογενειακού φαινομένου. Εδώ η βία «ξαναδιαβάζεται» σε συνάρθρωση με τη μετανάστευση, την εθνικοφροσύνη και το φύλο. Το βιβλίο ξεδιπλώνει μια πολυσύνθετη και μακροχρόνια διαδικασία παραγωγής και αναπαραγωγής βίας, που συνδέεται άμεσα με το ίδιο το σύνορο και τη φορτισμένη πορεία μιας μεθοριακής κοινωνίας: τη «βία του συνόρου».

quote image

Το μικρό αυτό βιβλίο αποτελεί καίριο εθνογραφικό και θεωρητικό επίτευγμα: Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη ανασκάπτει και φέρνει μπροστά μας ανάγλυφα όσα η γεωπολιτική κοινοτοπία των εθνικών συνόρων συγκαλύπτει. Αλβανίδες «νύφες», σπρωγμένες από τις περιορισμένες επιλογές επιβίωσης, μεταναστεύουν μετά το 1990 στην άλλη πλευρά του συνόρου και παγιδεύονται στον ασφυκτικό κλοιό μιας ιστορίας εμφυλίου πολέμου, κρατικής αποικιοποίησης και ασφαλειοκρατίας, που ανασυσταίνει θριαμβευτικά τους πατριαρχικούς κανόνες του παιχνιδιού. Μια ιστορία κρατικής βίας εκβάλλει εκρηκτικά στον απόκρυφο κόσμο του νοικοκυριού και στον αδυσώπητο αγώνα για οικιακή και ατομική εξουσία και αυτο-αξία που εκτυλίσσεται στη διάρκεια δύο δεκαετιών μέσα στο χωνευτήρι βάρβαρων εθνοτικών ιεραρχιών. Τέσσερεις μελέτες περίπτωσης, που αντλούν από τη γόνιμη συνάρθρωση της ανθρωπολογίας με την ιστορία, παρακολουθούν με ζωντάνια και ενσυναίσθηση σε βάθος εικοσαετίας τις στρατηγικές συζύγων που ζουν κάτω από επισφαλείς συνθήκες.

Τα εξαιρετικά σχέδια του Αλέκου Λεβίδη συλλαμβάνουν με ακρίβεια μορφές ζωής της «απαγορευμένης ζώνης» και μας ζητούν να δούμε το σύνορο ωσάν η διήθηση της καταπίεσης και του μόχθου στη ίδια του τη γη, την πέτρα, το μέταλλο και την ανθρώπινη παρουσία να αποτελεί ζήτημα που μας αφορά άμεσα και μας εμπλέκει προσωπικά. Το «Εδώ καπούτ» αναλύοντας τη διαλεκτική παγίωσης της πολιτικής βίας σε δομική και την ιστορική αναπαραγωγή και επινόηση, σφυρηλατεί μια νέα θεωρία των συνόρων με σάρκα και οστά. Πρόκειται για ανάλυση που, σήμερα, έχουμε ανάγκη στην Ελλάδα και αλλού.

Laurie Kain Hart, UCLA

Ένα βιβλίο για τη ζωή στο σύνορο: για την "Επιτηρούμενη Ζώνη" -το ζοφερό και συστηματικά αποσιωπη... more Ένα βιβλίο για τη ζωή στο σύνορο: για την "Επιτηρούμενη Ζώνη" -το ζοφερό και συστηματικά αποσιωπημένο καθεστώς επιτήρησης που εφαρμόστηκε κατά μήκος των προς βορρά συνόρων της ελληνικής επικράτειας από το 1936 μέχρι τη Μεταπολίτευση. Συγχρόνως, ένα βιβλίο για τη μουσική, το τραγούδι, το χορό στην Ανατολική και Κεντρική Μακεδονία και για τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις πολιτισμικές πρακτικές και τη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας στο πλαίσιο του εθνικού κράτους. Τελικά, μια μουσική εθνογραφία των σλαβόφωνων "ντόπιων" της περιοχής της Δράμας και των Σερρών, που αντλεί από μακρόχρονη επιτόπια έρευνα σε εικοσιπέντε κοινότητες της Μακεδονίας και διερευνά τη διατομή του πολιτισμικού με το πολιτικό.

Εκκινώντας από τη θέση ότι το πολιτισμικό πεδίο παράγει λόγο, το βιβλίο εστιάζει στο "από τα κάτω" επίπεδο και δίνει βάρος στην ανθρώπινη δράση. Η επιτέλεση τοποθετείται στο προσκήνιο και οι πολιτισμικές πρακτικές αναδεικνύονται σε αναλυτική κατηγορία. Ωστόσο, ο μουσικός και χορευτικός πολιτισμός δεν προσεγγίζεται με όρους μουσικολογίας. Αντιμετωπίζεται ως πρίσμα που επιτρέπει την ευρύτερη ανθρωπολογική κατανόηση της τοπικής κοινωνίας. Η συγγραφέας διερευνά σημερινές πρακτικές των ντόπιων που προς τα έξω παρουσιάζονται σαν "δεδομένες" και "αδιαμφισβήτητες" και, μέσα από την ερμηνεία του εθνογραφικού υλικού, υποστηρίζει ότι ουσιαστικά αυτές αποτελούν στρατηγικές διαχείρισης της εθνοτικής και πολιτισμικής διαφοράς. Ως τέτοιες, φέρουν καίρια στοιχεία μετασχηματισμού και συχνά παραπέμπουν σε συνθήκες αυτολογοκρισίας. Με δυο λόγια, συνεπάγονται εμπρόθετη δράση που συνδέεται με την υπόθεση της εθνικής ένταξης. Η μετάφραση των στίχων των τραγουδιών από τη σλαβική γλώσσα στην ελληνική, μια πρωτοβουλία των ντόπιων γυναικών που ξεκίνησε στη διάρκεια του Εμφυλίου, και η σταδιακή αντικατάσταση των εθνοτικά στιγματισμένων μουσικών οργάνων των ντόπιων από τον ζουρνά και το νταούλι των Ρομά που κατοικούν στην κοιλάδα του Στρυμόνα αποτελούν σημαντικές περιπτώσεις τέτοιων στρατηγικών.

Η παρουσίαση και κριτική ανάλυση του εθνογραφικού υλικού πλαισιώνεται από συζήτηση των κοινωνικών και πολιτισμικών μετασχηματισμών με όρους τμηματικής αντίθεσης καθώς και από λεπτομερή σχολιασμό της ανθρωπολογικής βιβλιογραφίας για τη Μακεδονία. Έτσι, η εθνογραφία θέτει νέες θεματικές και ερωτήματα για τον χώρο της ανθρωπολογίας της μουσικής στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα τροφοδοτεί την συζήτηση του Μακεδονικού από τη σκοπιά της ανθρωπολογίας.

This is a paper delivered by Dimitra Gefou-Madianou during the presentation of my book "Lives und... more This is a paper delivered by Dimitra Gefou-Madianou during the presentation of my book "Lives under surveillance. Music, dance, and the formulation of subjectivity in Macedonia" in Athens (December 2016). The paper was then published in "Chronos" magazine.

This is a review of my book "Lives under surveillance. Music, dance and the formulation of subjec... more This is a review of my book "Lives under surveillance. Music, dance and the formulation of subjectivity in Macedonia" written by Marina Maropoulou.

This is an article on my book "Lives under surveillance: music, Dance and the formulation of subj... more This is an article on my book "Lives under surveillance: music, Dance and the formulation of subjectivity in Macedonia", (Athens, Alexandria 2016) written by Tassos Kostopoulos with contributions by Evthymios Papataxiarchis, Leonidaw Embiricos, and Miranda Terzopoulou.

This is a review of my book "Lives under surveillance: Music, dance and the formulation of subjec... more This is a review of my book "Lives under surveillance: Music, dance and the formulation of subjectivity in Macedonia" written by Mikela Chartoulari.

Macedonia and Identity Politics After the Prespa Agreement, 2021

In this chapter, in an auto ethnographic manner, I draw upon my experience as a researcher to ana... more In this chapter, in an auto ethnographic manner, I draw upon my experience as a researcher to analyze nationalist sensitivities aroused in Greece by negotiations leading up to the signing of the Prespa Agreement. I discuss how my anthropological study on cultural practices and the processes of identification of the Slavic speaking populations in the Greek region of Macedonia, published in Athens in 2016, gave rise to rather unprecedented and unfriendly reactions among sections of local society, which had originally contributed to the project by providing information on the experience of surveillance, coercion, and acculturation in the context of national consolidation during the 20th century. By arguing that these reactions were managed by adamant nationalists who engaged in a broader intra-national controversy, I discuss how, in light of the Agreement, an anthropological study of the interaction of the Greek state with a specific ethnic group became the object of political agitation and, moreover, censorship. I consider the assessment of the “second life” of my book in a self-reflexive way and the elaboration of theoretical positions on censorship and ‒most importantly‒ self-censorship undertaken in this chapter to be a challenge in terms of both ethnographic theory and practice.

A Chapter in a book in Greek edited by E. Avdikos, R.Loutzaki, Ch. Papakostas, Athens, Ellinika G... more A Chapter in a book in Greek edited by E. Avdikos, R.Loutzaki, Ch. Papakostas, Athens, Ellinika Grammata, 2004.
Χορευτικά Ετερόκλητα

Chapter in a book published both in Greek and in English, Athens, SFM, 1999. Music of Thrace: Evr... more Chapter in a book published both in Greek and in English, Athens, SFM, 1999.
Music of Thrace: Evros. An Interdisciplinary Approach.

A discussion of dance practices in Evros in relation to nation building.

by Fotini Tsibiridou, Eftihia Voutira, Aimilia Voulvouli, Raymond Detrez, lambros baltsiotis, Dimitris A Kerkinos, Brunilda Zenelaga, Lyubomir Georgiev, Marica Rombou-Levidi, Anna Apostolidou, Αριστείδης Σγατζός, Georgios Mavrommatis, Maria Koumarianou, and Panos Hatziprokopiou

Selective texts from the Proceedings of the International Conference Organized by the Department ... more Selective texts from the Proceedings of the International Conference Organized by the Department of Balkan, Slavic and Oriental Studies (University of Macedonia-Thessaloniki) in collaboration with Via Egnatia Fountation, organized on the 24th, 25th and 26th of February 2011.

Chapter in a book edited by E.Pistrick, N.Scaldaferri, G.Schworer Audiovisula Media and Identity ... more Chapter in a book edited by E.Pistrick, N.Scaldaferri, G.Schworer
Audiovisula Media and Identity Issues in Southeastern Europe.

An anthropological analysis of a television recording of a dance event in Macedonia.

Chapter in a book in Greek edited by M.Pavlou and A.Skoulariki, Athens, Bibliorama, 2009. Μετανάσ... more Chapter in a book in Greek edited by M.Pavlou and A.Skoulariki, Athens, Bibliorama, 2009.
Μετανάστες και Μειονότητες

A discussion of dance and music in relation to processes of identification in Macedonia.

Chapter in a book in Greek edited by Effie Plexoussaki Μεταμορφώσεις του Εθνικισμού: Επιτελέσεις ... more Chapter in a book in Greek edited by Effie Plexoussaki
Μεταμορφώσεις του Εθνικισμού: Επιτελέσεις της συλλογικής ταυτότητας στην Ελλάδα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2014.

A discussion of translation of song lyrics from Slavic into Modern Greek undertaken by "dopii" in Easter Macedonia (Greece) as a strategy of dealing with difference in a borderland which has undergone severe surveillance by the Greek state.

Dance in the "summer communities" of Zagori in the early 21st century. An anthropological approa... more Dance in the "summer communities" of Zagori in the early 21st century.

An anthropological approach to dance in Zagori drawing on ethnographic research carried out in 2012. The paper deals with issues of transformation of cultural practices, gender, and virtuosity within the framework of summer reunions and festivities ("paniyiria") in local communities.

Η Μα ρίκα Ρόμπου-Λεβίδη είναι ανθρωπο­ λόγος και διδάσκει στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσι... more Η Μα ρίκα Ρόμπου-Λεβίδη είναι ανθρωπο­ λόγος και διδάσκει στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπεί­ ρου. (romboulevidis@yahoo.com) Τον περασμένο χειμώνα συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την ίδρυση του γνωστού σε όλους μας σωματείου «Λύκειο των Ελληνίδων» από την Καλλιρρόη Παρρέν και μια ομάδα είκοσι γυναικών της αθηναϊκής αστικής κοινωνίας, με διττό στόχο την προάσπιση του γυναικείου φύλου και τη διάσωση και διάδοση του παραδοσιακού ελληνικού πολιτισμού. Με την προοπτική αυτής της επετείου, το Διοικητικό Συμ­ βούλιο του Λυκείου πήρε μια αξιοσημείωτη και-κρίνοντας εκ του αποτελέσματος-τολμηρή πρωτοβουλία. Ανοιξε τα αρχεία του σε μια ομάδα ερευνητών (στη συντρι­ πτική πλειοψηφία γυναίκες) και δρομολόγησε μια πρωτογενή μελέτη του έργου του σωματείου στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της περιόδου 191 1-2010. Από την έρευνα αυτή προέκυψε ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων συλλογικός τόμος, ο οποίος αποτελεί πολύτιμη συμβολή στη μελέτη της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα του 20ού αιώνα και της σχέσης της με το κράτος.1 Οι συγγραφείς του τόμου, ιστορικοί, λαογράφοι και ανθρωπολόγοι, εξετάζουν με πολύ εστιασμένο τρόπο την επίδραση του εθνικισμού στο χώρο του μουσικού και χορευτικού πολιτισμού στην Ελλάδα και τροφοδοτούν τη μελέτη του «φολκλορισμού» με πλούσιο και συχνά ανέκδοτο πραγματολογικό υλικό. Προσεγγίζουν την πορεία των γυναικείων συσσωματώσεων ΣΥΓΧΡΟΝΑ 6 8 ΘΕΜΑΤΑ

* ∏ ª·Ú›Î· ƒfiÌÔ˘ §Â‚›‰Ë Â›Ó·È ÎÔÈ-ÓˆÓÈ΋ ·ÓıÚˆÔÏfiÁÔ˜.