Filip Kobiela | University of Physical Education in Cracow (original) (raw)

Książki (autorskie, redagowane, przekłady) by Filip Kobiela

UNIVERSITAS, 2011

Celem niniejszej pracy jest prezentacja i analiza tych wątków filozofii Romana Ingardena, które w... more Celem niniejszej pracy jest prezentacja i analiza tych wątków filozofii Romana Ingardena, które wiążą się z problematyką czasu. Kontekst tych rozważań stanowią wybrane, przede wszystkim współczesne, spory filozoficzne dotyczące czasowości i zmienności świata. Jest to więc przede wszystkim praca z zakresu historii filozofii współczesnej, monografia pewnego stanowiska wraz z rozważaniami porównawczymi. Ponadto w niektórych kwestiach staram się kontynuować badania Ingardena, praca ma zatem także charakter systematyczno-problemowy. Przedstawione i częściowo wyrażone w innych aparaturach pojęciowych stanowisko Ingardena zostaje umiejscowione na mapie odnośnych sporów filozoficznych, a także poddane próbie całościowej oceny.

Wydawnictwo Aletheia, 2016

Filozoficzny Lem, t., 2021

Projekt okładki, skład LIBRON Na okładce Kolumna na dziedzińcu Collegium Maius ze zbiorów Polskie... more Projekt okładki, skład LIBRON Na okładce Kolumna na dziedzińcu Collegium Maius ze zbiorów Polskiej Akademii Umiejętności (nr inw. AN.KIII.150.16389, www.pauart.pl) Wydawca i redaktorzy dołożyli wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich autorów zdjęć. W niektórych przypadkach się to nie udało. Autorów tych zdjęć prosimy o kontakt z wydawcą. Wydawnictwo LIBRON-Filip Lohner al. Daszyńskiego 21/13 31-537 Kraków tel.

Papers in English by Filip Kobiela

Argumenta, 2018

The main purpose of the paper is to present and discuss Bernard Suits' account of constitutive ru... more The main purpose of the paper is to present and discuss Bernard Suits' account of constitutive rules presented in his opus magnum—The Grasshopper. Games, Life and Utopia—and in several minor contributions, which supplement or modify his original position. This account will be regarded as a crucial part of Suits' theory of lu-dic activities, mainly game-playing. The stress will be put on peculiarities of con-stitutive rules—their relation to ends in games, players' attitudes and their limita-tive nature. The analysis of the consequences of breaking a rule in different types of actions shows the essential difference between constitutive rules in games, and rules governing both technical activities, and non-game types of ludic activities. Because Suits' theory has been presented as an attack on Wittgenstein's claim concerning indefinability of games, this issue will be discussed as well.

Recerca. Revista de Pensament i Analisi, Apr 2016

The paper is devoted to detailed analysis of the notion of goal in games. It is argued that Suits... more The paper is devoted to detailed analysis of the notion of goal in games. It is argued that Suits' analysis which provides a distinction between prelusory goal and lusory goal is insufficient, and thus introduction of a third kind of goal is necessary. I suggest to call this third kind of goal institutional goal. The paper discusses the definition of this kind of goal as well as its relations to other kinds of goals in games and other elements of game-playing. These three goals create the goal triad, a conceptual map of all possible goal-related situations. Both Venn diagrams and Euler diagrams are used to represent this triad. Various fields of these diagrams, which represent a spectrum of specific situations that occur in games, are illustrated by case-studies, taken mainly (although not exclusively) from the history of association football (soccer). Resumen El artículo plantea un análisis detallado de la noción de objetivo de los juegos. Se argu-menta que el análisis de los juegos de Suits, que ofrece una distinción entre objetivo lúdico y meta pre-lúdica, es insuficiente, por lo que es necesaria la introducción de un tercer ob-jetivo. A este tercer objetivo sugiero llamarlo meta institucional. El artículo analiza la defi-nición de este tipo de objetivo, así como sus relaciones con los otros tipos de objetivos y elementos del juego. Estos tres objetivos constituyen la tríada de objetivos, un mapa conceptual de todas las relaciones posibles entre objetivos. Para representar la tríada se em-plean los diagramas de Venn y de Euler. Varios campos de estos diagramas, que representan un espectro de situaciones específicas que suceden en los juegos, se ilustran con estudios de casos, tomados principalmente (aunque no exclusivamente) de la historia del fútbol.

Sport, Ethics and Philosophy, 2014

While talking about sports (and games) we use such expressions as ‘random victory’, ‘winning by a... more While talking about sports (and games) we use such expressions as ‘random victory’, ‘winning by accident’, ‘skill against luck’, ‘chance (fortune) favours the better player’, etc. Unfortunately, chance-related notions that occur in these expressions are not well defined—their meaning is vague and it is not clear whether they refer to one or many different phenomena. Because such phenomena play an important role in sport, from the viewpoint of the philosophy of sport it is necessary to give a systematic account of this topic. Although the works of De Wachter, Simon, Dixon, Breivik and Loland contain many important insights, there is still a room for further research in this field. The author tries to establish a typology of phenomena that could generally be called ‘chance-phenomena’, which however, should be precisely distinguished. As such the primary task is to present an analysis of several different kinds of chance in sports. In constructing this typology the author uses both the distinction between different kinds of games (performative vs. kinetic) as well as analysis of structure of a game (four constitutive elements: players, constitutive rules, material substrate of the game and the world of the game). The most important method used is phenomenological analysis, especially Ingarden-style analysis. These kinds of ‘chance-phenomena’ are: aleatoriness, chaos, irregularity, imprecision and arbitrariness. The paradigm cases of each kind of chance are discussed. The genesis and functions of the respective phenomena in sports and games are also shown, as well as their position in the structure of the game. Such analytic work should precede any solutions of the chance vs. skill problem, or other problems concerning chance in sport. As a test of usefulness of the provided distinctions, the author considers the veracity of the judgements expressed in such sentences as ‘Fortune favours the better player’

Acta Universitatis Carolinae. Kinanthropologica, 2016

In order to discuss the aesthetics of sport I shall start with some metaphysical considerations: ... more In order to discuss the aesthetics of sport I shall start with some metaphysical considerations: instead of using the notion of essence (definition) of sport, understood as a set of necessary and sufficient conditions, I shall try to base these considerations on the notion of the nature of sport. In my understanding, the nature of sport is a very basic phenomenon that lies at the origin and shapes the history of sport. It is a technology of training and mastering physical skills valued for themselves. Now, the aesthetic dimension of sport is based on the technically valuable qualities of sports, which are the consecutive properties of sport. Such qualities are present in all types of sport, not only in the so-called 'aesthetic sports' (Best) or 'performances' (Suits). Finally, I advance a thesis that although sport is not a form of art, its aesthetic dimension is closer to the nature of sport than its ethical dimension.

CCD. Cultura_Ciencia_Deporte., 2018

The paper entertains the idea of sport as a heterogenous concept and focuses not on the boundarie... more The paper entertains the idea of sport as a heterogenous concept and focuses not on the boundaries of its extension (a paramount consideration in case of the problem of definition understood in the traditional way), but rather of its internal structure. I start with Bernard Suits' definition of sport (offered in his paper The Elements of Sport), which is a plausible attempt to construct a homogenous definition of sport. According to this definition sports create a subset of games. However , in his later paper The Tricky Triad, Suits himself criticized this definition by introducing a new category of judged sports that are not games, and a fortiori cannot meet his former definition. This distinction not only overthrows the original definition, but also reveals a hidden heterogeneity in the domain of sport. I would like to supplement Suits' critique of his own definition by another objection, which draws the second dividing line in the domain of sport, namely the distinction between kinetic and non-kinetic, mainly performative activities. These two distinctions taken together allow me to construct a conceptual map of sport (and especially Olympic sport) that I call The Olympic Sport Image (OSI). It encompasses the following fields: athletic games, judged sports, mind sports and art sports. I would like to call the offered theory the " High Definition of Sport " (HDS), since it gives an insight into the structure of sport as a heterogenous domain. To prove the usefulness of this model I am showing its applicability into the history of the programme of the Olympic Games (OG) and I'm comparing it with Suits' triadic model.

Acta Universitatis Carolinae. Kinanthropologica, 2011

The article presents an ontological analysis of games.

Filozofia i Nauka, 2022

The aim of the article is to reconstruct, analyse and compare two of Lem's visions which concern ... more The aim of the article is to reconstruct, analyse and compare two of Lem's visions which concern the application of the future development of science and technology in order to construct an enhanced society. In other words, two literary concretizations of his idea concerning the technology of ethics. These are betrization-presented in the novel Return from the Stars and the ethicspherepresented in the novel Observation on the Spot. In the "Introduction," I discuss the specifics of Lem's philosophizing, both in terms of its form and content, and I identify its main subject as concerning the problem of the influence of technological development on man, society and the sphere of values. Then in the section "Life in an unfriendly world" I discuss the context which provides the background for the presentation of two Lem's visions of technology of ethics, namely, the Doctrine of Three Worlds, an integral part of the novel Observation on the Spot, but its meaning also explains Lem's motivation to take up the idea of betrization. In the section "Life in a society devoid of aggression and risk," I discuss a hypothetical society subjected to betrization-a procedure that eliminates aggressive tendencies. In the section "Living in a completely safe environment," I discuss a hypothetical society living in an ethicsphere, that is, an "intelligent" environment programmed to care for the safety of its members; I also present a brief comparison of betrization and the ethicsphere. I conclude the paper by indicating where Lem's considerations figure within the typology of utopia proposed by Bernard Suits.

Studies in Sport Humanities, 2021

The main objective of the paper is to present and analyse a thought experiment concerning the exi... more The main objective of the paper is to present and analyse a thought experiment concerning the existence and specifi city of sport in a society completely devoid of aggression. The experiment comes from the novel Return from the Stars by Stanisław Lem, Polish writer and thinker. The article provides an explanation why sports, and boxing in particular, were included in Lem's refl ections on the problem of evil and attempts to "improve the world". Lem's vision of sport in a society subjected to betrization-a procedure that eliminates aggression-is presented and commented on from the perspective of the contemporary philosophy of sport. The presented analysis of Lem's considerations focuses on their relationships with currently debated issues. An illustration of this thread of considerations is tchoukball-a sport designed to minimise players's aggression.

The Interaction of Sport and Society in the V4 Countries, ed. G. S. Földesi, T. Dóczi, HSSS, Budapest, 2011

The paper presents a brief description of the situation of sport in Poland. The first part focus... more The paper presents a brief description of the situation of sport in
Poland. The first part focuses on the legacy from state socialism. It
concerns both the impact of Stalinism on sport in Poland (1949-
1956), and the rest of the socialist era in Poland (1956-1989). Many
topics concerning the political, social, and economic functions of
sport during these periods are discussed. The second part focuses
on the nature of the transition of sport following the 1989-1990
political and economic changes in Poland. The third part focuses on
the functioning of sport in contemporary Polish society. The Sports
Act as a legal background of sport and its consequences are
analysed. Some challenges (e.g. organization of European Football
Championship 2012 in Poland and Ukraine; Zakopane – candidate
city for future Winter Olympic Games) and problems (pseudo-fans
and football hooliganism) are discussed as well.

The Idea of Excellence and Human Enhancement, A. Warmbier (ed.), Peter Lang., 2018

The main purpose of this paper is to provide an analysis and critique of Michael Sandel’s argumen... more The main purpose of this paper is to provide an analysis and critique of Michael Sandel’s argument against human enhancement in sport. In order to examine the problem, I use Bernard Suits’ theory of game-playing (“game” is an activity based on voluntary choice of imperfect means), as well as Wolfgang Welsch’s account of sport as seen from the aesthetic perspective. The image of sport that emerges from these considerations is as follows: by nature, sport does not aim at perfection understood literally, but it is rather an aesthetic enterprise in which participants are acting out (in a different way than in a theatre) the drama of striving for perfection. In light of this philosophy of sport, all forms of doping, including genetic doping, which is one of the main subject of Sandel’s work, seem to be a consequence of a mistaken view of the nature of sport. Thus, contrary to Sandel’s view, the acceptance of the Promethean, quasi-mythological view of sport, is not so much an expression of a lack of gratitude, but rather – of a lack of wisdom.

Studies In Sport Humanities, 2021

In her book titled “Man and Values in Physical Culture: A Theoretical Study” Maria Zowisło deals ... more In her book titled “Man and Values in Physical Culture:
A Theoretical Study” Maria Zowisło deals with an extensive
range of issues related to various forms of so-called
physical culture. Although this book is an attempt at
a philosophical synthesis of the issues discussed, it is,
to some extent, interdisciplinary in nature. Therefore,
only a team of experts comprising representatives of
such diverse disciplines as philosophy and sociology
of culture, history and pedagogy of sport and recreation,
philosophy and ethics of sport and Olympism,
etc. would be able to do her justice. It is not my aim
to present a complete review of this book, but reflections
closely inspired by it related to the concept of
physical culture. One of the chapters
of Zowisło’s book is entitled “The Troubles with
Culture”; I believe the similar title “The Trouble with
Physical Culture” reflects the nature of the following
considerations. Thus, I will successively discuss issues
related to the term “physical culture”, the homogeneity
of the area it defines and the fields of science devoted
to it.

Fair Play. Journal of Philosophy, Ethics and Sports Law, , 2014

A group of four friends meets every week to watch a soccer match. Today they have met again, a b... more A group of four friends meets every week to watch a soccer match. Today they have
met again, a bit earlier than usual, and before the match starts, they are going to
discuss breaking news. There are serious suspicions that a game they have watched
some time ago, was fixed, and it is that piece of news that is an immediate cause of
their discussion. It happens that our friends, apart from watching sport, also read
books about watching sport, and they have learned from a bestselling book on that
topic that two of them share a partisan attitude, whereas the other two share a purist
attitude. But the piece of news allowed to reveal another distinction and another
coalition of members of our group. Let us listen to their discussion.

Sport, Ethics and Philosophy, 2019

Fair Play. Journal of Philosophy, Ethics and Sports Law, 2016

Henning Eichberg's paper Do we need an Existential Philosophy of the Railway? Why then a Philosop... more Henning Eichberg's paper Do we need an Existential Philosophy of the Railway? Why then a Philosophy of Sport? containing provocative denial of its title question, has a potential to restart an important discussion concerning the identity and condition of the philosophy of sport. But because Eichberg presented some important theses – as I will try to show – without a proper justification, this potential is at risk to be wasted. The goal of this paper is to critically analyze one of his crucial presuppositions and on the ground of this analysis offer another view on the philosophy of sport. The view is thus in one aspect convergent with Eichbergs' perspective, but in another aspect is opposite to it.

Key Words: Sport, railway, philosophy of, ideology, Eichberg.

Studia Humana, Jul 2015

The paper addresses the family of questions that arose from the field of interactions between phe... more The paper addresses the family of questions that arose from the field of interactions between phenomenology and the cognitive sciences. On the one hand, apparently partial coextensivity of research domain of phenomenology and the cognitive sciences sets the goal of their cooperation and mutual inspiration. On the other hand, there are some obstacles on the path to achieve this goal: phenomenology and the cognitive sciences have different traditions, they speak different languages, they have adopted different methodological approaches, and last but not least, their prominent exponents exhibits different styles of thinking. In order to clarify this complicated area of tensions, the paper presents the results of philosophical reflections of such topics as: 1) philosophical presuppositions and postulates of the cognitive sciences 2) abstraction of some phenomena during idealisation and the dialectical model of science`s development 3) argumentation based on prediction of future development of the cognitive sciences. This finally leads to the formulation of a phenomenology-based postulate for adequate model of mind and the discussion of humanistic dimension of cognitive sciences.

UNIVERSITAS, 2011

Wydawnictwo Aletheia, 2016

Filozoficzny Lem, t., 2021

Argumenta, 2018

Recerca. Revista de Pensament i Analisi, Apr 2016

Sport, Ethics and Philosophy, 2014

Acta Universitatis Carolinae. Kinanthropologica, 2016

CCD. Cultura_Ciencia_Deporte., 2018

Acta Universitatis Carolinae. Kinanthropologica, 2011

The article presents an ontological analysis of games.

Filozofia i Nauka, 2022

Studies in Sport Humanities, 2021

The Interaction of Sport and Society in the V4 Countries, ed. G. S. Földesi, T. Dóczi, HSSS, Budapest, 2011

The Idea of Excellence and Human Enhancement, A. Warmbier (ed.), Peter Lang., 2018

Studies In Sport Humanities, 2021

Fair Play. Journal of Philosophy, Ethics and Sports Law, , 2014

Sport, Ethics and Philosophy, 2019

Fair Play. Journal of Philosophy, Ethics and Sports Law, 2016

Key Words: Sport, railway, philosophy of, ideology, Eichberg.

Studia Humana, Jul 2015

In: Marek Rosiak & Miroslaw Szatkowski (eds.), Substantiality and Causality. De Gruyter, 93-112., 2014

In this paper I would like to begin with a brief reconstruction of Ingarden’s considerations stru... more In this paper I would like to begin with a brief reconstruction of Ingarden’s considerations structure, while in some issues, especially in the notation of events, I slightly deviate from what Ingarden strictly wrote. To be able to model certain events I introduce some additional markings as well. Subsequently, I move on to some more detailed issues concerning the causal structure of the real world, monads’ causal life, chance events and freedom.

Sport, Ethics and Philosophy

ABSTRACT In this article, we contextualize and introduce the papers that comprise the special iss... more ABSTRACT In this article, we contextualize and introduce the papers that comprise the special issue, “Bernard Suits’ Legacy: New Inspirations and Interpretations.” The articles discuss the work of Suits to raise, formulate, and face challenges that it presents to open new philosophical debates on his philosophical analysis of play, game, and sport. The issue comprises 13 articles that explore the two central themes in The Grasshopper. One section focuses on the ontology of games, whereas the other centers on the normative aspects of game playing, that is, on Suits’ notion of Utopia. The special issue closes with three brief reports concerning recent translations of The Grasshopper into foreign languages, a biographical note on Suits, and an interview with Cheryl Ballantyne, Suits’ widow. We hope that the works contained in the special issue will help further the knowledge and stimulate the study of Suits’ work not only within sport philosophy, but also in those fields where discussions on the nature of games and the good life are prevalent.

Routledge Resources Online, 2024

The term ‘eSports’ (an abbreviation of ‘electronic sports’) refers to electronic games (video, co... more The term ‘eSports’ (an abbreviation of ‘electronic sports’) refers to electronic games (video, computer, digital, virtual, or cyber games) played competitively by individuals or teams and organised in tournament and league structures analogous to those in institutionalised sport. Other versions of the term, such as ‘esports’ or ‘e-sports’, are also in use, as well as ‘cybersports’; gamers participating in e-sports competitions are accordingly called ‘e-athletes’ or ‘ethletes’. When juxtaposing eSports with sport, the latter is often called ‘traditional sport’ to emphasise the innovative nature of the former. While the term ‘eSports’ itself suggests that eSports is a certain form of sport, this suggestion is contested and controversial. The debate on whether eSports is a sport and the importance thereof has contributed to the renewal of the classic debate concerning the nature of sport.

Journal of the Philosophy of Sport, 2023

The main aim of this article is to reconstruct and comment on Bernard Suits’ argument concerning ... more The main aim of this article is to reconstruct and comment on Bernard Suits’ argument concerning the paradoxicality of the perfectly played game and explain how the argument might contribute to the game vs. performance distinction. The argument was mentioned by Suits in ‘Tricky Triad: Games, Play and Sport’ in the course of argumentation for the distinction between games and performances but it has not been presented in any of Suits’ works published during his lifetime. However, Suits’ fonds deposited in the Special Collections and Archive of the University of Waterloo contains two texts that were nevertheless meant for publication: ‘A Perfectly Played Game’ (recently published as Appendix III to Suits’ Return of the Grasshopper) and unpublished ‘The Search for a Perfectly Fair Game’. The latter is a modified version of the former; there is an overlapping core in both texts, but there are also some essential differences between them. To provide a formula capable of embracing Suits’ ideas from both texts and remove the tension between the ideas of a perfectly played and perfectly fair game, I introduce the concept of a perfect game.

Journal of the Philosophy of Sport, 2018

In the philosophy of sport, an opinion that chess (and other institutionalized mind games, the so... more In the philosophy of sport, an opinion that chess (and other institutionalized mind games, the so-called mind sports) is in fact not sports because it lacks physical skills is a standard position. I call the argument that leads to this conclusion a mind sport syllogism. Its analysis enables me to explicate four possible positions concerning the sport-status of chess. Apart from the standard position, which excludes chess from the sport family, I also present analysis of other possible positions, which – for various reasons – do not deny that chess is a sport. A position that postulates including chess into the family of sport by broadening the definition of sport turns out to be particularly interesting from the philosophical viewpoint. Having confronted this position with the standard, i.e. ‘conservative’, position, I come to the conclusion that the conceptual revision consisting in the broadening of the concept of sport is a rational option and is a probable direction of the evolution of the concept of sport.

Filozoficzny Lem: Wybór tekstów Stanisława Lema i opracowania, t.1; red. F. Kobiela, J. Gomułka, Aletheia, Warszawa, 2021

Opublikowane po raz pierwszy w 1960 roku opowiadanie Stanisława Lema o profesorze Corcoranie i je... more Opublikowane po raz pierwszy w 1960 roku opowiadanie Stanisława Lema o profesorze Corcoranie i jego „Skrzyniowcach” (dalej w tekście przywoływane pod tytułem Skrzynie Corcorana) należy obok Podróży XXI do najciekawszych filozoficznie fragmentów Dzienników gwiazdowych. W tym niedługim, lecz sugestywnym i pobudzającym
wyobraźnię filozoficzną opowiadaniu Lem podejmuje w inspirowany cybernetyką sposób problematykę epistemologiczną, metafizyczną i teologiczną. Ta powiastka filozoficzna ilustrująca koncepcje już opracowane przez Lema, jak i zapowiadająca pewne jego nowe
idee, należy tematycznie do książek teoretycznych Lema z tego okresu jego twórczości.

Studia Philosophica Vratislaviensia, 2015

The paper investigates the problem 'What is it like to be a philosopher'? I treat philosophy as a... more The paper investigates the problem 'What is it like to be a philosopher'? I treat philosophy as a certain disease, which provides me to the fourfold medical scheme: symptoms, etiology, therapy and prognosis. Philosophy understood this way is a function of the two variables: individual predispositions and institutional traditions/structures.
Part I (symptoms) focuses mainly on the institutional aspects of philosophy as seen from an external perspective. I call this perspective, being close to the commonsensical critique of philosophy, 'phobosophy'. This anti-philosophical account stresses some serious problems connected with academic philosophy. It consists of five segments: lack of satisfactory definition of philosophy, lack of non-controversial research findings, existence of conflicting schools, manipulations done to students and political commitment that raises moral doubts.
In part II (etiology) I describe philosophical predispositions as searching for sense and, in correlation with it, rejecting the standard explanation of our basic notions. In part III (therapy) I draw a distinction between trivial therapy (escape from philosophy) and non-trivial therapy; the therapeutic philosophy of late Wittgenstein is the most prominent example of the latter . In part IV (prognosis) I claim that individual philosophical predisposition are timeless, but institutional philosophy itself is not future-proofed. The future of institutional philosophy will depend on institutional identification and management of individual predispositions.

Keywords

(meta)philosophy, phobosophy, disease, therapy, Wittgenstein

Abstrakt

Artykuł omawia problem bycia filozofem poprzez pryzmat idei traktującej filozofię jako chorobę. Stąd czwórdzielna struktura tekstu: objawy, przyczyny, terapia i rokowania. Bycie filozofem traktuję jako funkcję dwóch zmiennych: indywidualnych predyspozycji oraz tradycji i struktury instytucjonalnej. Część pierwsza koncentruje się na instytucjonalnym aspekcie filozofii rozpatrywanym z perspektywy zewnętrznej, określonej jako 'zofiofobia', bliskiej zdroworozsądkowej krytyce filozofii. Ta 'anty-filozoficzna' cześć pracy omawia takie problemy akademickiej filozofii jak: brak zadowalającej definicji filozofii, brak niekontrowersyjnych wyników badań, istnienie skonfliktowanych szkół, manipulowanie adeptami oraz zaangażowanie polityczne.
W części drugiej (przyczyny) próbuję scharakteryzować predyspozycje do filozofowania jako poszukiwanie sensu i, korelatywnie, nie akceptowanie standardowych wyjaśnień podstawowych pojęć. W części trzeciej (terapia) przedstawiam rozróżnienie na terapię trywialną (ucieczka od filozofii) oraz terapię nietrywialną; najważniejszą formą tej ostatniej jest filozofia terapeutyczna późnego Wittgensteina. W części czwartej - rokowaniach - twierdzę, że wprawdzie indywidualne predyspozycje 'filozoficzne' są ponadczasowe, to nie ma gwarancji dalszego istnienia filozofii instytucjonalnej. O jej przyszłości może zdecydować sposób identyfikacji oraz zarządzania predyspozycjami filozoficznymi.

Słowa Kluczowe

meta(filozofia), zofiofobia, choroba, terapia, Wittgenstein

Filozoficzne aspekty literatury. O różnych porządkach aksjologicznych i ontologicznych, red. A. Skała, Wydawnictwo Naukowe Tygiel, Lublin, 2022

Jednym z najważniejszych zagadnień filozoficznych obecnych w beletrystyce Stanisława Lema jest pr... more Jednym z najważniejszych zagadnień filozoficznych obecnych w beletrystyce Stanisława Lema jest problem zła oraz prób „ulepszenia świata”. W ramach tej tematyki szczególne miejsce zajmuje powieść „Powrót z gwiazd”, w której pisarz i myśliciel przedstawił futurystyczną wizję społeczeństwa całkowicie pozbawionego agresji wskutek zabiegu zwanego betryzacją. Powieść ta może być różnorako interpretowana – można dopatrywać się w niej między innymi zaszyfrowanych wątków biografii Lema (interpretacja Agnieszki Gajewskiej), niedopowiedzianej, ale współobecnej wizji ukrytych mechanizmów władzy (interpretacja Andrzeja Stoffa, która zainspirowała Marka Oramusa do stworzenia literackiej kontynuacji „Powrotu
z gwiazd”), czy też płodnego heurystycznie eksperymentu myślowego polegającego na rozważeniu następstw betryzacji jako radykalnego projektu reform z zakresu bioinżynierii społecznej. Głównym celem artykułu była prezentacja i analiza Lemowskiej wizji społeczeństwa poddanego powszechnej betryzacji jako
pewnego eksperymentu myślowego, który może być badany do pewnego stopnia niezależnie od swojego macierzystego kontekstu powieściowego. W analizach tych, oprócz źródłowego tekstu Lema oraz jego odautorskiego komentarza zawartego w „Fantastyce i Futurologii”, wykorzystano też rozważania Petera Swirskiego zawarte w artykule „Betrization Is the Worst Solution… Except for All Others”. W konkluzji
artykułu wskazano na wyłaniające się z dyskusji nad betryzacją Janusowe oblicze agresji, której eliminacja co prawda zapobiega powstaniu niektórych form zła, ale z drugiej strony zagraża pewnym cennym formom kultury i wartościom. Zapewne ostateczna ocena betryzacji zależeć będzie od przekonań antropologicznych
oraz aksjologicznych.

FILOZOFIA I NAUKA Studia filozoficzne i interdyscyplinarne, 2022

Celem artykułu jest rekonstrukcja, analiza i porównanie dwóch lemowskich wizji zastosowania przys... more Celem artykułu jest rekonstrukcja, analiza i porównanie dwóch lemowskich wizji zastosowania przyszłego rozwoju nauki i techniki do konstrukcji doskonalszego społeczeństwa, lub innymi słowy, dwóch literackich konkretyzacji jego idei technologii etyki. Są nimi betryzacja-przedstawiona w powieści Powrót z gwiazd oraz etykosferaprzedstawiona w powieści Wizja lokalna. Wprawdzie Lem podejmował taką problematykę także w innych utworach, jednak zestawienie Powrotu z gwiazd oraz Wizji lokalnej wydaje się naturalne ze względu na podobieństwo ideowe tych utworów oraz szczegółowość zawartych w nich wizji zastosowania technologii etyki. We "Wprowadzeniu" omawiam specyfikę filozofowania Lema, zarówno od strony formalnej, jak i treściowej, a jako jego główny przedmiot wskazuję problem wpływu rozwoju technologii na człowieka, społeczeństwo i sferę wartości. Następnie ("Życie w świecie nieżyczliwym") omawiam kontekst, stanowiący tło dla prezentacji dwóch lemowskich wizji technologii etyki. Jest nim Doktryna Trzech Światów, która wprawdzie stanowi integralną cześć Wizji lokalnej, ale jej wymowa wyjaśnia też motywację Lema dla podjęcia idei betryzacji. W części "Życie w społeczeństwie pozbawionym agresji i ryzyka" omawiam hipotetyczne społeczeństwo poddane betryzacjizabiegowi eliminującemu skłonności agresywne. W części "Życie w środowisku całkowicie bezpiecznym" omawiam hipotetyczne społeczeństwo żyjące w etykosferze, czyli "inteligentnym" środowisku zaprogramowanym tak, by dbać o bezpieczeństwo jego członków, a także przedstawiam krótkie porównanie betryzacji i etykosfery. W "Zakończeniu" wskazuję na miejsce rozważań Lema w ramach typologii utopii zaproponowanej przez Bernarda Suitsa.

Philosophy Pulp vol II; red. K. Grabowska-Derlatka, J. Gomułka, R. „Preppikoma” Palm, 2021

Do najbardziej znanych i najczęściej cytowanych aforyzmów Stanisława Lema należy tzw. prawo Lema,... more Do najbardziej znanych i najczęściej cytowanych aforyzmów Stanisława Lema należy tzw. prawo Lema, znane także jako trzy prawa Lema. W jednym ze sformułowań – bodaj najbardziej oficjalnym – brzmi ono następująco: „Nikt nic nie czyta; jeśli czyta, nic nie rozumie; jeśli rozumie, natychmiast zapomina”. Aforyzm ten skupia w sobie kilka charakterystycznych cech myślenia Lema: celne i dalekowzroczne ujęcie danego
problemu, naznaczone pesymizmem, ale też groteskowym poczuciem humoru, a także błyskotliwie nawiązujące do nauki lub filozofii.

Spór o podmiotowość, red. A. Warmbier, Księgarnia Akademicka, 2016

Dyskusje dotyczące pojęcia podmiotu -a także rodziny powiązanych pojęć: podmiotowości, psychiki, ... more Dyskusje dotyczące pojęcia podmiotu -a także rodziny powiązanych pojęć: podmiotowości, psychiki, duszy, osoby, jaźni (samo)świadomości etc. -naznaczone są charakterystyczną rozbieżnością perspektyw badawczych. Z jednej strony występują ujęcia fenomenologiczne ("od wewnątrz"), które punktem wyjścia badań czynią świadome przeżycia podmiotu, z drugiej strony znajdują się ujęcia naturalistyczne ("od zewnątrz"), wychodzące od badań mózgu i układu nerwowego.

Kwartalnik Filozoficzny, 2015

The paper presents and discusses Roman Ingarden's solution to the free will vs. determinism probl... more The paper presents and discusses Roman Ingarden's solution to the free will vs. determinism problem. The solution is placed into the context of various philosophical positions (hard
determinism, libertarianism, compatibilism) related to the dilemma of determinism. Ingarden's position could be characterized as a non-revisionist compatibilism: act of free will is understood as an event that is causally determined, but solely by internal (in terms of subject) causes. Freedom is thus conceived as a subject's independence from the external causal
determination. The real freedom (juxtaposed to the phenomenon of freedom) is ontologically possible in a moderately deterministic world containing relatively isolated systems. This theory does not require any revision of social practices based on the conviction of the existence of free will.

Kwartalnik Filozoficzny, 2007

Po raz pierwszy Ingarden podejmuje problem przyczynowości w I tomie Sporu o istnienie świata, pow... more Po raz pierwszy Ingarden podejmuje problem przyczynowości w I tomie Sporu o istnienie świata, powraca do niego w kilku mniejszych artykułach \ by wreszcie bardzo skrupulatnie omówić go w napisanej po niemiecku książce Das Kausalproblem, przetłumaczonej na język polski przez Danutę Gierulankę i wydanej po śmierci Ingardena jako III tom Sporu ...

W kręgu myśli Romana Ingardena (red. A. Węgrzecki) WAM, 2011

Jednym z wyanalizowanych przez Ingardena momentów bytowych związanych z czasowym sposobem istnie... more Jednym z wyanalizowanych przez Ingardena momentów bytowych
związanych z czasowym sposobem istnienia jest aktualność.
Pojęcie aktualności odgrywa kluczową rolę w ontologii przedmiotów
realnych. Przy konfrontacji przedmiotów realnych i czysto intencjonalnych
okazuje się, że aktualność oznacza pewną doskonałość bytu,
jego pełnię. Z kolei aktualność poddaje się dalszej analizie, która prowadzi
do odsłonięcia fenomenów kruchości i szczelinowości. Są to
sub-momenty momentu bytowego aktualności, w różny sposób ukazujące
jej ograniczenia. O ile możliwość bycia aktualnym (i osiągnięcia
pełni bytu) stanowi o „randze” czy wręcz pewnej doskonałości
przedmiotu realnego, to kruchość i szczelinowość stanowią o jego
ograniczeniach: kruchość określa granice istnienia (trwania) przedmiotu,
natomiast szczelinowość określa granice jego aktualności.
W dalszym ciągu skupię się na tym ostatnim, w moim przekonaniu,
dość zagadkowym pojęciu.

Kwartalnik Filozoficzny, Oct 2011

Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria, 2006

Types of Temporal Objects in Ingarden's Existential Ontology The subject of the article is th... more Types of Temporal Objects in Ingarden's Existential Ontology

The subject of the article is the threefold typology of the real world presented in Roman Ingarden's "Controversy over the Existence of the World". Events, processes and objects enduring in time are three basic elements of the real world. Dynamic aspect of the real world is connected with processes. Continuous transience of the phases of processes constitutes their particular mode of existence. Static aspect of the real world is connected with objects enduring in time. Genidentity of objects enduring in time (especially living conscious individuals) is discussed as well as some peculiarities of their modes of being. The ontological primacy of the objects enduring in time (they are subject of changes and processes) is one of the main theses of Ingarden's substantivalism.

Filozofia Nauki, Mar 2016

The first part of the article presents Józef M. Bocheński's analysis of authority. Emphasis is pl... more The first part of the article presents Józef M. Bocheński's analysis of authority. Emphasis is placed on the formal definition of authority and the distinction between two kinds of authority - epistemic and deontic. The second part of the article presents the results of further analysis conducted in Bocheński's style. It revolves around the function of epistemic authority in an "epistemic situation", i.e. within the structure of human beliefs regarded in the context of their origin and their truth values. This makes it possible to highlight the importance of epistemic authority in modern society and the need to analyse false authority and other related notions. Suggested definitions of these notions are presented together with a brief analysis of particular cases.

Studia Humanistyczne, 2009

Mówiąc o grach (a także sportach), posługujemy się takimi pojęciami, jak "przypadek", "los", "szc... more Mówiąc o grach (a także sportach), posługujemy się takimi pojęciami, jak "przypadek", "los", "szczęście" itp. Niestety, nie są one -przynajmniej w odniesieniu do gier -starannie zdefiniowane. Niniejszy artykuł stanowi próbę wyróżnienia i nazwania szeregu zjawisk, które wprawdzie można ogólnie określić jako "losowe", ale które powinny być rozróżniane. Krzyżując szereg coraz bardziej szczegółowych pojęć losowości z elementami konstytutywnymi gier, wyróżniam w grach następujące rodzaje losowości: aleatoryczność, chaotyczność, nieregularność, niedokładność oraz arbitralność. Analizuję też rolę, jaką poszczególne odmiany losowości odgrywają w dwóch podstawowych odmianach gier -kinetycznych i performatywowych.

Humanistyczny sens gier z piłką w wychowaniu fizycznym, (Żak S., Spieszny M., red.), 2008

Artykuł przedstawia ontologiczną analizę gier. W kaŜdej grze moŜna wyróŜnić cztery składniki kons... more Artykuł przedstawia ontologiczną analizę gier. W kaŜdej grze moŜna wyróŜnić cztery składniki konstytutywne: graczy, reguły gry, realny (w szczególności materialny) substrat gry, oraz czysto intencjonalny świat gry. Występują dwa rodzaje aktów grania: performatywowe i kinetyczne. Podział gier (na performatywowe i kinetyczne), jest ontologicznie zasadniczy i wyznacza dwie radykalnie odmienne grupy gier.

Kwartalnik Filozoficzny, 2015

On the basis of a peculiar chess puzzle, the paper presents an analysis of a more general philoso... more On the basis of a peculiar chess puzzle, the paper presents an analysis of a more general philosophical problem, which links chess with ontology and phenomenology, namely the problem of the ontological status of a chess piece. In The Controversy over the Existence of the World, Roman Ingarden presents the most complete study of this problem, as well as several other problems related to it which might be generally characterized as the fundamentals of the philosophy of chess. The presentation of Ingarden's considerations is supplemented by comments taken from works of other thinkers such as Husserl, Searle or Smullyan.

Diametros, Mar 2006

The article presents various themes taken from Kant’s pre-critical philosophy in the area of the ... more The article presents various themes taken from Kant’s pre-critical philosophy in the area of the philosophy of nature, including many original hypotheses and arguments that are infrequently used in his critical philosophy and are therefore less known. The author presents the innovative hypothesis connecting the three-dimensional character of space with the law of gravitation, found in Kant’s first dissertation Gedanken von der wahren Schätzung der lebendigen Kräfte und Beurteilung der Beweise from 1747. He discusses the work entitled Allgemeine Naturgeschichte und Theorie des Himmels, which contains Kant’s famous hypothesis about the genesis of the solar system. He also presents the so-called hand argument (found in Von dem ersten Grunde des Unterschiedes der Gegenden im Raume), together with a short discussion.

Kwartalnik Filozoficzny, 2017

Odczyt Romana Ingardena "Zagadnienie Przypadku" wraz z moim wprowadzeniem.

Świadomość, świat, wartości (red. M. Rosiak, D. Leszczyński), 2013

Ingarden’sWorlds. A Contribution to Investigation of Causal Structure of RealWorld. The article... more Ingarden’sWorlds.
A Contribution to Investigation of Causal Structure of RealWorld.
The article discusses Roman Ingarden’s investigations of causal structure of real world presented in volume III of The Controversy over the Existence of theWorld. Using
Ingarden’s causal typology of events I examine problems of determinism and “poles” of the world, causal life of monads, chance events and freedom. I also introduce
causal matrix of events as a tool for representation of different types of events.

Studia Semiotyczne, 2019

DOI: http://doi.org/10.26333/sts.xxxii1.07 Celem niniejszego artykułu jest wyznaczenie kierunków ... more DOI: http://doi.org/10.26333/sts.xxxii1.07 Celem niniejszego artykułu jest wyznaczenie kierunków badań edukacyjnych w działalności Polskiej Szkoły Argumentacji (http://argdiap.pl) oraz zainicjowanie dyskusji w polskim środowisku filozoficznym i wśród nauczycieli szkolnych. Opierając się na dotychczasowej działalności Szkoły w badaniach nad edukacją i tworzeniu standardów nauczania sztuki argumentacji (część 1) oraz wątków edukacyjnych wyeksponowanych podczas XV konferencji ArgDiaP (część 2), formułujemy postulaty, które mogą stanowić część planu edukacyjnego w najbliższych latach (część 3). Realizacja tych postulatów może stanowić punkt odniesienia do realizacji długoterminowego planu tworzenia standardów nauczania sztuki argumentacji (część 4).

Ethos, 2018

This paper primarily examines the essence of Schadenfreude, which is a pleasure derived by someon... more This paper primarily examines the essence of Schadenfreude, which is a pleasure derived by someone from another person’s misfortune, which they, however,
have not caused themselves. While capturing this essence we should distinguish
four principal dimensions: emotional, locality related, axiological and causal.
I employ these dimensions to construct a certain combination of emotional
reactions to the values and, against this background, it is possible to expose
the specificity of Schadenfreude as well as some of the relationships occurring
between Schadenfreude and other emotions. I then present a certain typology
of Schadenfreude (comic, prudential, related to justice, jealousy, profi ts, grace
and radical) accompanied by brief ethical analyses. In the conclusion, I also
discuss the point of view of the Schadenfreude victim, including deliberately
giving a reason for others to feel Schadenfreude.

Głównym celem artykułu jest przedstawienie istoty Schadenfreude: radości z cudzego zła niewywołanego działaniami podmiotu doznającego tejże radości. Uchwycenie tej istoty wiąże się z wyróżnieniem czterech parametrów: emocjonalnego, lokalizacyjnego, aksjologicznego i kauzalnego. Parametry te służą mi do skonstruowania pewnej kombinatoryki emocjonalnych reakcji na wartości, na jej tle możliwe jest bowiem uwyraźnienie specyfiki Schadenfreude oraz niektórych zależności między nią a innymi emocjami. Następnie przedstawiam pewną typologię Schadenfreude (komiczna, prudencjalna, sprawiedliwości, zazdrości, korzyści, łaski, radykalna) wraz z krótkimi analizami etycznymi. W zakończeniu omawiam też punkt widzenia ofiary Schadenfreude, w tym celowego dawania powodu do odczuwania Schadenfreude przez innych.

"Filozofuj!", 2024

Wraz z odnotowywaniem kolejnych osiągnięć sztucznej inteligencji (SI) coraz wyraźniej widzimy, że... more Wraz z odnotowywaniem kolejnych osiągnięć sztucznej inteligencji (SI) coraz wyraźniej widzimy, że współczesną sytuację duchową człowieka określa przewidywanie, iż niedługo nie będziemy już mogli konkurować z komputerami w żadnej z dziedzin dotychczasowej aktywności. Z tą świadomością związane są próby odpowiedzi na pytanie dotyczące specyfiki społeczeństwa, w którym całość ludzkiej pracy zostanie przejęta przez skomputeryzowane automaty.

Filozofuj!, 2024

Sukcesy oświaty w walce z ciemnotą i przesądem okazały się znaczące: dziś nie wkłada się już pacj... more Sukcesy oświaty w walce z ciemnotą
i przesądem okazały się znaczące: dziś
nie wkłada się już pacjentów do pieca
na kilka zdrowasiek. Jest jednak pewien
wyjątek: czy to pod strzechami, czy
to pod dachami apartamentowców
na równi kwitnie ostatni zabobon,
któremu na imię zofiofobia. Odmawia
ona filozofii statusu nauki, spychając
ją na obrzeża racjonalnego,
metodycznego poznania.

"Filozofuj", 2023

W większości sytuacji życiowych staramy się neutralizować rolę przypadku, zabezpieczając się prze... more W większości sytuacji życiowych
staramy się neutralizować rolę
przypadku, zabezpieczając się
przed wypadkami losowymi.
W grach sytuacja jest bardziej
złożona i przewrotna:
w niektórych z nich powierza
się przypadkowi rolę całkowicie
decydującą, w innych łączy
się jego działanie z innymi
czynnikami, w jeszcze innych
natomiast podejmuje się starania
mające na celu jego eliminację
jako czegoś niepożądanego.
Gdy to ostatnie się nieomal
udaje, przypadek powraca
w zaskakujący sposób.

Filozofuj!, 2020

W jednym z przykazań "Podręcznika mądrości tego świata" Józef Maria Bocheński zaleca: „Nie wierz ... more W jednym z przykazań "Podręcznika mądrości tego świata" Józef Maria Bocheński zaleca: „Nie wierz nikomu, dopóki nie przekonasz się, że on zna się na tym, o czym mówi, i że jest prawdomówny” (przykazanie 10.1.1). To lapidarne sformułowanie zawiera zarówno zarys teorii autorytetu sformułowanej przez Bocheńskiego, jak i sygnalizuje pewne praktyczne problemy z nim związane.

Filozofuj!, 2020

Dawna białoruska pieśń ludowa zaczyna się w te słowa: „Oj Wasylu, Wasylu, cóż tak się weselisz? C... more Dawna białoruska pieśń ludowa zaczyna się w te słowa:
„Oj Wasylu, Wasylu, cóż tak się weselisz? Czy ci żona poczęła? Czy się krowa ocieliła?
– Krowa mi się nie cieli, a żona nie poczęła.
To wójta dobrodzieja choroba wzięła!”.
Czytelnik, który nigdy nie doznawał tego rodzaju radości, może sobie chyba pogratulować niezwykle rzadkiego szlachetnego charakteru moralnego. Choć radość z cudzego nieszczęścia – zazwyczaj
zwana z niemiecka Schadenfreude – jest zjawiskiem bardzo pospolitym, to jednak pozostaje czymś wysoce zagadkowym.

Filozofuj!, 2020

Wyobraźmy sobie świat, w którym, dzięki postępom nauki i techniki, mieszkańcy zostaliby wyzwoleni... more Wyobraźmy sobie świat, w którym, dzięki postępom nauki i techniki, mieszkańcy zostaliby wyzwoleni od konieczności pracy. Całość dotychczasowej pracy byłaby w takim społeczeństwie wykonywana przez odpowiednio zaprogramowane automaty, a dowolna potrzeba zaspokajana natychmiast po wyartykułowaniu życzenia. Jakie zajęcia wypełniałyby czas mieszkańców owego świata? I czy nie groziłaby im śmiertelna nuda?

Filozofuj!, 2020

Wprawdzie Ingarden nie poświęcił problematyce czasu żadnego osobnego większego dzieła, zajmuje on... more Wprawdzie Ingarden nie poświęcił problematyce czasu żadnego osobnego większego dzieła, zajmuje ona jednak bardzo istotne miejsce w Sporze o istnienie świata – „sumie ontologii”, a zarazem centrum jego filozofii. Ingarden podejmował ją także w wielu innych tekstach, między innymi dotyczących kwestii antropologicznych, problematyki
odpowiedzialności, dzieła literackiego czy utworu muzycznego. Najważniejszym z nich jest rozprawa Człowiek i czas, w której łączą się i przeplatają różne wątki Ingardenowskiej refleksji nad czasem.

Filozofuj!, 2017

Chociaż rozmaite gry – planszowe, komputerowe czy sportowe – towarzyszą nam właściwie na co dzień... more Chociaż rozmaite gry – planszowe, komputerowe czy sportowe – towarzyszą nam właściwie na co dzień, to jednak gdyby ktoś zadał nam z pozoru proste pytanie „Co to właściwie znaczy grać w grę?”, musielibyśmy z pewnym zdziwieniem przyznać, że nie potrafimy znaleźć trafnej odpowiedzi. Świadectwem naszej niewiedzy może być na przykład wahanie, które pojawia się, gdy próbujemy rozstrzygnąć, czy czynności takie jak wspinaczka górska, biegi lekkoatletyczne czy boks są grami. A może nie mamy tu do czynienia z niewiedzą, tylko zdefiniowanie gier jest po prostu niemożliwe?

Filozofuj!, 2019

Wyobraźmy sobie człowieka, który byłby jedyną istotą żywą na Ziemi, który nie widziałby nigdy tru... more Wyobraźmy sobie człowieka, który byłby jedyną istotą żywą na Ziemi, który nie widziałby nigdy trupa ani nie przeżyłby nigdy chorób, ubytków sił ani innych zjawisk mogących sugerować mu jego własną śmierć. Czy taki człowiek wiedziałby, że śmierć go dosięgnie?

Filozofuj!, 2019

Słownik racjonalny Hugona Steinhausa to zbiór dowcipnych sugestii znaczeniowych oraz neologizmów ... more Słownik racjonalny Hugona Steinhausa to zbiór dowcipnych sugestii znaczeniowych oraz neologizmów ujętych w formie przypominającej słownik. Jest w nim zarówno coś z poezji, filozofii, jak i matematyki. Autor tego dziełka był obdarzonym niezwykłą
wrażliwością językową i filozoficznym poczuciem humoru matematykiem (patrz ramka). W jednym z haseł Słownika tak zdefiniował jego Czytelnika: „mój wróg za-żarty”. Misterna konstrukcja tych haseł ściśle wiąże się z odmianą komizmu, który wywołują.

Filozofuj!, 2016

O trzech złotych klatkach królewny Scholastyki Światy możliwe

Forum. Biuletyn Mensy Polskiej, May 2010

Powszechna Encyklopedia Filozofii, PTTA, Lublin, 2005

Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. V, 2004

KARMAN (sanskr. karman, pali: kamma, tyb. las, chiń. ye, jap. go, konma, pot. także karma) – czy... more KARMAN (sanskr. karman, pali: kamma, tyb. las, chiń. ye, jap. go, konma,
pot. także karma) – czyn, akt (także w sensie rytualnym), przyczyna i skutek
moralny, uniwersalne prawo przyczynowości moralnej, jedno z kluczowych
pojęć hinduizmu, buddyzmu i dżinizmu, przejęte także przez teozofię i New
Age

Powszechna Encyklopedia Filozofii, PTTA, Lublin, 2006

Powszechna Encyklopedia Filozofii, PTTA, Lublin, 2007

Powszechna Encyklopedia Filozofii, PTTA, Lublin, 2006

Mi-la-ras-pa rJe-btsun [milarepa dziecun] mistyk, filozofujący poeta, yogin tybetański, jeden z t... more Mi-la-ras-pa rJe-btsun [milarepa dziecun] mistyk, filozofujący poeta, yogin tybetański, jeden z twórców i najważniejszych nauczycieli tybetańskiej tradycji religijno-filozoficznej bka'-brgyud [kagjü], urodzony w 1040 roku w południowym Tybecie, zmarł tamże w roku 1123

Powszechna Encyklopedia Filozofii, PTTA, Lublin, 2004

Powszechna Encyklopedia Filozofii, PTTA, Lublin, 2007

Kwartalnik Filozoficzny, 2010

Studia Humanistyczne Nr 10, 2010

Wedle pewnego punktu widzenia, bardzo rozpowszechnionego w naszej kulturze, trudno o bardziej odl... more Wedle pewnego punktu widzenia, bardzo rozpowszechnionego w naszej kulturze, trudno o bardziej odległe od siebie dziedziny ludzkiej aktywności niż filozofia i sport. Sytuują się one przecież na przeciwległych krańcach człowieczej egzystencji -z jednej strony mamy działalność czysto intelektualną, niejako anielskąodcieleśnioną (a w każdym razie poddającą istnienie materii i ciała w wątpliwość), z drugiej -aktywność opartą o ludzką animalność, radykalnie wcieloną. Ta głęboka,

Forum. Biuletyn Mensy Polskiej, Jul 2016

29 / ForuM nr 4 (191) lipiec -sierpień 2016 www.mensa.org.pl

Studia Philosophica Vratislaviensia, Jun 2015

Artykuł poświęcony jest omówieniu stanowiska Marka Rosiaka przedstawionemu w książce "Studia z pr... more Artykuł poświęcony jest omówieniu stanowiska Marka Rosiaka przedstawionemu w książce "Studia z problematyki realizmu-idealizmu", Oficyna Wydawnicza PFF, Wrocław 2012. Rosiak nazywa swoje stanowisko w sporze realizm-idealizm realizmem subiektywnym lub realizmem wrażeniowym; jest to złożona teoria zawierająca zarówno komponent idealistyczny (konstytutywna aktywność świadomości) jak i komponent realistyczny (źródło wrażeń leży poza świadomością). Teoria ta została umieszczona na Ingardenowskiej mapie możliwych rozwiązań sporu o istnienie świata. Z ontologicznego punktu widzenia, teoria Rosiaka wydaje się rodzajem rozwiązania podwójnego, mającego pewne podobieństwa do Kantowskiego idealizmu transcendentalnego. Główny problem związany z tą słabą formą realizmu dotyczy możliwości wzmocnienia jej realistycznego składnika.