Tzanakis Manolis | University of Crete (original) (raw)

Uploads

Papers by Tzanakis Manolis

The International Journal of Latest Trends in Finance and Economic Sciences, 2015

The main purpose of this article is to critically complete the economic perspective regarding bre... more The main purpose of this article is to critically complete the economic perspective regarding breast cancer offering a more spherical understanding of the disease as well focusing on its socio-psychological effects. The contribution presents some specific socio-economic features of this particular illness in contemporary Greece, emphasizing on some of the core strategies these diagnosed women apply in respect with their professional re-orientation. It as well analyses the inter-subjective experience of breast cancer in as much as participants record it as a turning point regarding their economic status, socio-psychological state, biographies and overall relationships. The paper is based both on qualitative research, grounded on fourteen biographical interviews with Greek women, experiencing breast cancer and mastectomy and on quantitative data provided by secondary inquiry. In an integrated view, it is possible to formulate some preliminary conceptual tools that can account for the ...

Journal of Sociology and Social Work, 2015

This paper is based on a disciplinary qualitative research, grounded on fourteen biographical-nar... more This paper is based on a disciplinary qualitative research, grounded on fourteen biographical-narrative interviews with Greek women, experiencing breast cancer and mastectomy. These women have eventually participated in solidarity groups of self-help and voluntary action and describe the multiple ways they have coped with this new "alarm situation' that emerged in their biographies. The main purpose of the article is to understand and interpret the practises they employed, in as much as they record breast cancer as a turning point with respect to emotions, social relationships and activities. The main results of the research reveal that these particular women, members of a larger social group, tend to produce a special form of embodiment and politicization. This results in a complex, painful and struggling renegotiation of a social identity and a rather new form of relationships with the self and the significant others. The management of the disease-and the potential social stigma or everyday negativity-ultimately leads to a redefinition of the basic life values, within the framework of an energetic and combative, self-reflective project with an often contradictory content.

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Greek Journal of Sport and Social Sciences, 2023

This article attempts to answer the question how technology and body are articulated in the case ... more This article attempts to answer the question how technology and body are articulated in the case of recreational scuba diving, emphasizing underwater breathing. How do technological applications mutate the experience of breathing, within a specific historical and social context, turning a “natural” function into part of a soundscape, shaping particular embodied experiences as techno-experiences? Scuba diving breathing is mediated by the regulator, which supplies the diver with air at a pressure equal to that of the environment, so as to equalize the increased and constantly changing and depth-dependent pressures exerted on the body. Pressure is not felt in breathing. However, the flow of air supplied through the pressure regulator is perceptible. Breathing is also felt and perceived through hearing, thus forming an integral part of the underwater soundscape of scuba divers. The multi-sensory embodied experience of immersion is assisted in our case by the acoustic dimension of breathing, the result of technological and historical-social processes on the one hand that institutionalize scuba diving as a leisure hobby, in recent years as a tourist practice. The acoustics of the breath enhance the sense of travel in an “other world”, at the border of the physical and the socio-cultural on the one hand and the technological and the biological on the other, contributing to an experience of transition while simultaneously functioning as a normal practice of the self in capitalist late modernity.

Journal Plus Education, 2018

Our article refers to the work of the Reseaux professionnels et personnes âgees project, which is... more Our article refers to the work of the Reseaux professionnels et personnes âgees project, which is an ERASMUS Plus project, a strategic project aimed at improving the professional networks of intervention and care for the elderly who have contacted a mental illness. The project puts forward innovative objectives through close collaboration between the partners involved who have a diversified professional experience. The project benefits from a multidisciplinary team: sociologists, psychologists, psychiatrists, doctors, pedagogues, social workers, etc. who, through study, exchange of good practices and experience, aim to improve the professional skills of professionals accompanying older people with mental health problems. Their interventions aim at improving the quality of life of elderly people in vulnerable and risk situations. The purpose of the project is in fact to have a dual perspective: improving healthcare networks and optimizing the care of elderly people with mental health...

The potential for a critical realist community psychology in the Greek context is not yet apparen... more The potential for a critical realist community psychology in the Greek context is not yet apparent. In this article, we present the results of a qualitative study that adheres to critical realism and community psychology principles. The study's focus is the lives of members of the 12 Clubs of Families with Alcohol‐related Problems (CFAP) that operate on Crete. The empirical material was derived from field-work notes, minutes from CFAP weekly meetings, and interviews provided by 13 CFAP members. Participantsconceptualized the path from alcohol addiction to sobriety as a transition from a world of falsehood and deceit (“fractured reflexivity”) to a world of truth and com-munalism (“communicative reflexivity”). The article argues that CFAP's“regime of truth” prioritizes communicative reflexivity as the desirable mode of reflexivity, while at the same time contributing to an ambivalent political stance towards the oppressive structural arrangements that promote addiction.

Journal Plus Education, 2019

Aging has important consequences on mental health. In fact, the prevalence of certain mental diso... more Aging has important consequences on mental health. In fact, the prevalence of certain mental disorders tends to increase with age: depression, but also dementia, especially Alzheimer's disease, significantly affects people over the age of 65 and is a major public health problem. In the ERASMUS + KA project, Mental Health Professional Networks and Strategic Partnership for Elderly People (ARPA Ageing) Aurel Vlaicu University of Arad is a partner alongside: Center of Psychological and Pedagogical Support in Belgium, Panepistimio Kritis University of Crete, EPSM Lille Metropole and the University of Luxembourg. The project is a follow-up to the project Employment in Europe-Public Health and Mental Health: Urgent Training, Social Integration and Employability Needs (SPSM) project, which had as main objective to improve the practice of professionals and to help the social and occupational integration into the labor market of people suffering from mental disorders.

Journal of Social Work Practice in the Addictions

Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2015

Η αυτόνομη κατάδυση συνιστά μια σχετικά δημοφιλή δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου και των διακο... more Η αυτόνομη κατάδυση συνιστά μια σχετικά δημοφιλή δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου και των διακοπών, κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα κι εφεξής, ένα «χόμπι» με πολλαπλές κοινωνικές συνδηλώσεις, ιδιαίτερα μετά την απόσπασή της από τους αμιγώς οικονομικούς, στρατιωτικούς κι επιστημονικούς σκοπούς. Η δραστηριότητα αυτή εξαπλώνεται ολοένα και περισσότερο στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, όπως καταδεικνύει η εμφάνιση σχολών εκμάθησης και συλλόγων που υποστηρίζουν τη διάδοσή της στα μεγάλα αστικά κέντρα, και σχεδόν σε κάθε επαρχιακή πόλη που συνορεύει με τη θάλασσα, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των ναυτικών ομίλων. Η αυτόνομη κατάδυση προϋποθέτει την πιστοποιημένη μαθητεία σε πρακτικές δεξιότητες, και την απόκτηση φυσικών, τεχνολογικών και ιατρικών γνώσεων.
Όπως θα υποστηριχτεί στην εργασία αυτή, η εν λόγω δραστηριότητα συνδέεται με μια επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης αφενός με τη «φύση», το βυθό και την ενάλια ζωή, και αφετέρου με το σώμα και τον εαυτό. Κατατείνει στην αναστοχαστική σχέση με τον εαυτό, στην ιατρικοποίηση του σώματος και στην αισθητικοποίηση της «φύσης». Η εργασία αποσκοπεί στη διερεύνηση της σχέσης με τον εαυτό και με το σώμα, η οποία προκύπτει ως συνέπεια της πρακτικής της αυτόνομης κατάδυσης, και των ιστορικών συμφραζομένων της οιονεί αθλητικής αυτής δραστηριότητας. Το ερμηνευτικό εγχείρημα εμπνέεται από το ύστερο έργο του Michel Foucault, το οποίο εστιάζεται στην διακυβέρνηση του εαυτού, την κοινωνιολογική συζήτηση περί εξατομίκευσης των κοινωνιών της «ύστερης νεωτερικότητας» και τις ιστορικές μελέτες της αλλαγής της σχέσης με το νερό και τη θάλασσα στον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΔΙΟ (Pedio editions), 2014

Ο συλλογικός αυτός τόμος κινείται στο πεδίο της κοινωνιολογίας του σώματος. Η κεντρική οπτική μας... more Ο συλλογικός αυτός τόμος κινείται στο πεδίο της κοινωνιολογίας του σώματος. Η κεντρική οπτική μας βασίζεται στο ότι το σώμα έχει ιστορία, δεδομένου ότι είναι εμποτισμένο με ατομικές και συλλογικές επιθυμίες και στοχοθεσίες, ενίοτε αντικρουόμενες, διέπεται από κανονιστικά πρότυπα και υπόκειται σε πολιτισμική μορφοποίηση. Τα σώματα συνιστούν, ως εκ τούτου, χωρικές και συμβολικές ενότητες εντός των οποίων εκφράζονται αντίρροπες δυνάμεις, κοινωνικές, βιολογικές, ψυχολογικές. Αυτές τις δυνάμεις καλούνται οι κοινωνικοί επιστήμονες να αποκρυπτογραφήσουν, κατανοώντας τις συνέπειές τους, εξηγώντας τις λογικές τους, καταγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο αποκρυσταλλώνονται στην καθημερινότητα. Το σώμα πρωταγωνιστεί αφενός ως πεδίο λειτουργίας αξιακών συστημάτων, αλλά και ως φορέας δράσης, ιδιαίτερα όταν νοείται το ίδιο ως αξία, κατά τη διαδικασία προσδιορισμού της ανθρώπινης κανονικότητας. Τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα το κανονικό σώμα παραπέμπει σε αμφισημίες, οι οποίες οξύνονται όταν η αντίληψη περί πλαστικότητας και υβριδικότητάς του σώματος διεισδύει στο πεδίο της καθημερινότητας, δια μέσου της τεχνολογικοποίησής του αλλά και της κυριαρχίας της ιδέας ότι είναι δυνατή η αλλαγή του, η τροποποίησή του, ο έλεγχός του, η συνολική διαχείρισή του. Ιδιαίτερα στην ιστορική περίοδο της ύστερης νεωτερικότητας το σώμα γίνεται αντιληπτό ως το βασικό μέσο για τον αυτοπροσδιορισμό του εξατομικευμένου ατόμου αλλά την ίδια στιγμή το κύριο σημείο εφαρμογής βιοπολιτικών που αποσκοπούν στο συνολικό του έλεγχο. Αυτή η διπλή υπόσταση είναι κομβικής σημασίας για την κατανόηση των μορφών, των λόγων και των τρόπων που πλαισιώνουν τις αναδυόμενες υποκειμενικότητες, κανονικότητες και τύπους κοινωνικότητας της εποχής μας.
Ο συλλογικός τόμος περιλαμβάνει κείμενα τα οποία ιχνεύουν επιμέρους διαστάσεις του τρόπου με τον οποίο το σώμα τίθεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος κοινωνικών πολιτικών και θεσμών, τεχνολογιών και ιδεολογιών, που αποσκοπούν στην αρωγή, τη θεραπεία, την ευημερία και δια μέσου αυτών στον κοινωνικό έλεγχο. Μέλημά μας ήταν εξαρχής να αναδείξουμε κρίσιμες, όσο και διαφορετικές μεταξύ τους διαστάσεις της κοινωνικής μορφοποίησης του σώματος δια της επιτήρησής του από τον ιατρικό θεσμό. Δεδηλωμένος σκοπός μας ήταν να κινηθούμε εντός του πεδίου των κοινωνικών επιστημών, στο στενό περίγυρο που σχηματοποιούν οι κοινωνιολογικές και οι ανθρωπολογικές έρευνες. Η επιτήρηση του σώματος αναλύεται, επομένως, στα κείμενα που συμπεριλαμβάνονται, υπό την οπτική των κοινωνικών επιστημών, και πιο συγκεκριμένα της ανθρωπολογίας και της κοινωνιολογίας.
Πιο συγκεκριμένα, επιχειρήσαμε να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της συνάντησης ερευνητικών προσεγγίσεων οι οποίες εστιάζονται σε κοινωνικά πεδία όπου ήδη έχουν αναπτυχθεί και εφαρμοστεί βιοϊατρικοί μηχανισμοί που αποβλέπουν καταστατικά στη ρύθμιση της ζωής. Οι σχετικές μελέτες που δημοσιεύονται στον τόμο εστιάζονται στην ανάδειξη της πολυπλοκότητας της σχέσης μεταξύ υγείας, σώματος και επιτήρησης, επιχειρούν να ερμηνεύσουν τον τρόπο λειτουργίας τόσο των εξουσιαστικών μηχανισμών και των διαφόρων επιπέδων εφαρμογής τους, όσο και την εσωτερίκευση των πολιτικών ελέγχου από τα ίδια τα άτομα. Η μέριμνα για τη διατήρηση και την προαγωγή της ζωής, η σχέση μεταξύ θεραπευτών και θεραπευομένων, ο προσδιορισμός και ο έλεγχος της μιαρότητας, το ίδιο το σώμα και η γνώση γι’ αυτό, συνδέονται με οργανωμένες παρεμβάσεις που συμβάλλουν στην παραγωγή κοινωνικών παραστάσεων για το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο, το ορθολογικό και το παράλογο, το υγιές και το άρρωστο. Οι πολιτισμικές και ιδεολογικές συνδηλώσεις των θεραπευτικών πρακτικών, η ανάδειξη του σώματος σε πεδίο αμφιλεγόμενων παρεμβάσεων του ενσώματου υποκειμένου είναι ζητήματα που θέτουν στο επίκεντρο το ζήτημα των διασταυρώσεων κοινωνικού, ψυχικού και βιολογικού, στον ιστορικό ορίζοντα των κοινωνιών όπου ρευστοποιούνται οι παραδόσεις και οι σταθερές της πρώιμης νεωτερικότητας. Αυτό το αμφίσημο σημείο, το κατώφλι από τη φροντίδα στην επιτήρηση, βρίσκεται στο επίκεντρο σχεδόν του συνόλου των μελετών που δημοσιεύονται σε αυτόν το συλλογικό τόμο. Είναι αυτή η γκρίζα ζώνη, εντός της οποίας οι τεχνολογίες της επιτήρησης συνδέονται οργανικά με τα σύγχρονα κανονιστικά πρότυπα τα οποία κατευθύνουν τα άτομα να οργανώσουν τα ίδια τους τη ζωή, να ελέγξουν την καθημερινότητά τους, να επινοήσουν τη βιογραφία τους, να σφυρηλατήσουν μια νομαδική υποκειμενικότητα, εντός της οποίας, παραδόξως, αγκυροβολούν οι νέες τεχνολογίες της επιτήρησης.
Επιλέχθηκαν τρεις ευρύτεροι τομείς ερευνητικού ενδιαφέροντος, βάσει των οποίων διαρθρώνεται και το βιβλίο: (α) ευγονική, γενετική και ιατρικοποίηση του σώματος, (β) κοινωνική φροντίδα και επιτήρηση του σώματος που χρίζει αρωγής, και (γ) νέες μορφές ελέγχου στην μετα-ασυλική εποχή της ψυχιατρικής.

Socio-logos, 2014

Dans le cadre du secteur de psychiatrie publique, la therapie est souvent liee a une strategie qu... more Dans le cadre du secteur de psychiatrie publique, la therapie est souvent liee a une strategie qui vise a eduquer le patient a gerer son propre soi. Par cette gestion, on considere que le patient peut reussir sa rehabilitation psycho-sociale. La therapie est un dispositif tres efficace de subjectivation, c’est-a-dire un mecanisme qui entraine l’individu a prendre conscience de soi tout en faisant, au niveau du social, son plan de vie. Peu ou prou, la therapie est un processus qui mene a la formation de la nouvelle individualite. En Grece, et ce des annees quatre-vingts a la crise economique actuelle, les pratiques therapeutiques que nous venons d’evoquer ont connu un veritable essor. Dans cet article, nous allons presenter les resultats de l’analyse d’un corpus de quatre-vingt-quatorze lettres echangees par deux hommes âges de quarante ans, qui souffrent d’une psychose maniaco-depressive. Cette correspondance entretenue entre 2002 et 2006 est le fruit de l’experience de leur hospitalisation dans une institution traditionnelle dont le fonctionnement a cesse en raison de la derniere reforme psychiatrique. Ce qui emergede ces lettres est leur facon commune de gerer leur maladie apres avoir subi l’experience asilaire. Leur langage laisse apparaitre le caractere contradictoire et ambigu de l’acte gestionnaire de la maladie ainsi que la necessite imperative d’organiser leur vie en acceptant l’intervention therapeutique et pedagogique des professionnels. La strategie qu’ils developpent lors de leur traitement les conduit a une problematisation de leur identite, ouvertement inscrite dans les formes les plus modernes d’etre soi-meme.

Loisir et Société / Society and Leisure, 2016

Scuba diving has become a popular leisure and holiday activity during the last decades of the twe... more Scuba diving has become a popular leisure and holiday activity during the last decades of the twentieth century, a ‘hobby’ with multiple social dimensions. The diffusion of this activity is demonstrated by the presence of diving schools and relevant associations both in cities and provincial towns bordering an accessible beach for swimming, especially in tourist areas with a temperate or tropical climate. This article aims to investigate the relationship between ourselves and our body, as a consequence of scuba diving practice, and the historical context of this quasi-sporting activity. The approach is inspired by Michel Foucault’s late work, which focuses on governmentality of the self, the debate on individualization of late modernity societies, and the historical studies on the changing relationship between the water and the sea in western European culture.

The main purpose of this article is to critically complete the economic perspective regarding bre... more The main purpose of this article is to critically complete the economic perspective regarding breast cancer offering a more spherical understanding of the disease as well focusing on its socio-psychological effects. The contribution presents some specific socio-economic features of this particular illness in contemporary Greece, emphasizing on some of the core strategies these diagnosed women apply in respect with their professional re-orientation. It as well analyses the inter-subjective experience of breast cancer in as much as participants record it as a turning point regarding their economic status, socio-psychological state, biographies and overall relationships.
The paper is based both on qualitative research, grounded on fourteen biographical interviews with Greek women, experiencing breast cancer and mastectomy and on quantitative data provided by secondary inquiry. In an integrated view, it is possible to formulate some preliminary conceptual tools that can account for the economic dimensions and socio-psychological implications of the disease. Besides, we present the energetic strategies these women employ to mitigate personal suffering and transform their “harmed” body to an energetic source of professional re-orientations and biographical re-constitutions.
Keywords - Economic dimensions, Socio-Psychological effects, Applied sociological research, Mix methods, Breast cancer.

This paper is based on a disciplinary qualitative research, grounded on fourteen biographical-nar... more This paper is based on a disciplinary qualitative research, grounded on fourteen biographical-narrative interviews with Greek women, experiencing breast cancer and mastectomy. These women have eventually participated in solidarity groups of self-help and voluntary action and describe the multiple ways they have coped with this new “alarm situation’ that emerged in their biographies. The main purpose of the article is to understand and interpret the practises they employed, in as much as they record breast cancer as a turning point with respect to emotions, social relationships and activities. The main results of the research reveal that these particular women, members of a larger social group, tend to produce a special form of embodiment and politicization. This results in a complex, painful and struggling renegotiation of a social identity and a rather new form of relationships with the self and the significant others. The management of the disease – and the potential social stigma or everyday negativity - ultimately leads to a redefinition of the basic life values, within the framework of an energetic and combative, self-reflective project with an often contradictory content.

Keywords: Qualitative Health Research, Breast Cancer, Biographic Strategies, Politicization, Embodiment

The way the researcher enters the research field can constitute a privileged mode of observing th... more The way the researcher enters the research field can constitute a privileged mode of observing the structure and qualities of the research field, particularly in qualitative sociological inquiries. In the process of the initial contact of the researcher with a social place, especially in those cases when his/her physical presence is required, the structural features of the place gradually manifest themselves. Quite often, a strictly 'technical' approach to research-work tends to overlook the potential usefulness of this phase. In this article, we will put forward the hypothesis that by investigating the way research participants observe the researcher, especially during the initial stage of interaction, we can gain useful knowledge regarding particular structural aspects of the research field.

Books by Tzanakis Manolis

Presa Universitara Clujeana, 2023

Tzanakis, M. (2023). From The Institutionalization to Interventions in Liquid Fields. Notes On So... more Tzanakis, M. (2023). From The Institutionalization to Interventions in Liquid Fields. Notes On Social Work in Greece. In, Gavrila-Ardelean, M. (Ed.) Multiculturality and Social Assistance, Cluj-Napoca, Presa Universitara Clujeana, 23-37.

The International Journal of Latest Trends in Finance and Economic Sciences, 2015

Journal of Sociology and Social Work, 2015

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Greek Journal of Sport and Social Sciences, 2023

Journal Plus Education, 2018

Journal Plus Education, 2019

Journal of Social Work Practice in the Addictions

Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2015

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΔΙΟ (Pedio editions), 2014

Socio-logos, 2014

Loisir et Société / Society and Leisure, 2016

The main purpose of this article is to critically complete the economic perspective regarding bre... more The main purpose of this article is to critically complete the economic perspective regarding breast cancer offering a more spherical understanding of the disease as well focusing on its socio-psychological effects. The contribution presents some specific socio-economic features of this particular illness in contemporary Greece, emphasizing on some of the core strategies these diagnosed women apply in respect with their professional re-orientation. It as well analyses the inter-subjective experience of breast cancer in as much as participants record it as a turning point regarding their economic status, socio-psychological state, biographies and overall relationships.
The paper is based both on qualitative research, grounded on fourteen biographical interviews with Greek women, experiencing breast cancer and mastectomy and on quantitative data provided by secondary inquiry. In an integrated view, it is possible to formulate some preliminary conceptual tools that can account for the economic dimensions and socio-psychological implications of the disease. Besides, we present the energetic strategies these women employ to mitigate personal suffering and transform their “harmed” body to an energetic source of professional re-orientations and biographical re-constitutions.
Keywords - Economic dimensions, Socio-Psychological effects, Applied sociological research, Mix methods, Breast cancer.

This paper is based on a disciplinary qualitative research, grounded on fourteen biographical-nar... more This paper is based on a disciplinary qualitative research, grounded on fourteen biographical-narrative interviews with Greek women, experiencing breast cancer and mastectomy. These women have eventually participated in solidarity groups of self-help and voluntary action and describe the multiple ways they have coped with this new “alarm situation’ that emerged in their biographies. The main purpose of the article is to understand and interpret the practises they employed, in as much as they record breast cancer as a turning point with respect to emotions, social relationships and activities. The main results of the research reveal that these particular women, members of a larger social group, tend to produce a special form of embodiment and politicization. This results in a complex, painful and struggling renegotiation of a social identity and a rather new form of relationships with the self and the significant others. The management of the disease – and the potential social stigma or everyday negativity - ultimately leads to a redefinition of the basic life values, within the framework of an energetic and combative, self-reflective project with an often contradictory content.

Keywords: Qualitative Health Research, Breast Cancer, Biographic Strategies, Politicization, Embodiment

Presa Universitara Clujeana, 2023

Palgrave Macmillan, 2024

This book provides an historical-sociological analysis of recreational scuba diving practices. St... more This book provides an historical-sociological analysis of recreational scuba diving practices. Starting from a national case study, Greece, the book analyzes the gradually evolving global institutional arrangements of this version of underwater recreational activities. Based on the author's experience as a former diving instructor and on historical and sociological research of scuba diving in Greece, the book examines the stages of institutionalization of scuba diving as a leisure practice on a global scale, from 1945 to the present day. It combines two traditions: the phenomenological approach of underwater multisensory embodied experience and tourism studies. The two main research questions that the project answers are (a) how scuba diving has historically been shaped as a leisure activity, (b) how has underwater experience been conceptually shaped as a leisure activity. This case is an excellent example for exploring the relationship between society, technology, body and modern practices of self in the late modernity world, under a phenomenological and historical perspective.

Το βιβλίο επιχειρεί την ανάδειξη της βιωματικής διάστασης της ψυχικής ασθένειας. Ο σκοπός είναι δ... more Το βιβλίο επιχειρεί την ανάδειξη της βιωματικής διάστασης της ψυχικής ασθένειας. Ο σκοπός είναι διττός, αφενός η δημοσιοποίηση και αφετέρου η διερεύνηση της μαρτυρίας αυτής του Γιώργου Φαλελάκη, ο οποίος καταθέτει τη μαρτυρία του για τον τρόπο με τον οποίο βίωσε τη σχέση του με τις ελληνικές ψυχιατρικές υπηρεσίες, ως ασθενής, για την ίδια την εμπειρία της ασθένειας. Ο στόχος είναι η διασάφηση του τρόπου με τον οποίο ο μετασχηματισμός του ψυχιατρικού θεσμού, το πέρασμα από το «ασυλικό» στο επονομαζόμενο «κοινοτικό» μοντέλο ψυχιατρικής περίθαλψης, αποτυπώνεται στην καθημερινότητα των ανθρώπων τους οποίους πρωτίστως αφορά, η ανάδειξη όψεων τόσο του βιώματος της ψυχικής ασθένειας όσο και των κοινωνικών διαδικασιών που το διαμεσολαβούν.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ, 2008

Το βιβλίο εστιάζεται στο εγχείρημα της αναδιαμόρφωσης της θεραπευτικής σχέσης στο χώρο της ψυχιατ... more Το βιβλίο εστιάζεται στο εγχείρημα της αναδιαμόρφωσης της θεραπευτικής σχέσης στο χώρο της ψυχιατρικής κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαπενταετίας στην Ελλάδα, όπως αυτό αρθρώνεται στο πεδίο της καθημερινότητας. Όπως υποστηρίζεται, το εγχείρημα αυτό συνίσταται στην εγκαθίδρυση ενός μοντέλου θεραπευτικής παρέμβασης που βασίζεται στην επικοινωνία με τον πάσχοντα, και στην αναγνώρισή του ως υποκειμένου ικανού για συνομιλία και διαπραγμάτευση.

"Scuba Diving Practices in Greece: A Historical Ethnography of Technology, Self, Body and Nature." Leisure Studies, ahead-of-print(ahead-of-print), pp. 1–2, 2024

"Scuba Diving Practices in Greece: A Historical Ethnography of Technology, Self, Body and Nature.... more "Scuba Diving Practices in Greece: A Historical Ethnography of Technology, Self, Body and Nature." Leisure Studies, ahead-of-print(ahead-of-print), pp. 1–2

ΕΠΟΧΗ, 2021

Ο Jean-Luc Nancy είναι ένας φιλόσοφος με αξιοσημείωτο έργο, πολιτικά ευαίσθητο, στην αιχμή της σύ... more Ο Jean-Luc Nancy είναι ένας φιλόσοφος με αξιοσημείωτο έργο, πολιτικά ευαίσθητο, στην αιχμή της σύγχρονης συζήτησης για τα κοινά, τη δημοκρατία, τη σχέση ατόμου και συλλογικότητας. Διετέλεσε καθηγητής φιλοσοφίας από το 1967 έως το 2004 στο Στρασβούργο. Μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα. Επίσης, ο Nancy έχει επισκεφτεί την Ελλάδα προκειμένου να συμμετάσχει σε συνέδριο αφιερωμένο στο έργο του.
Εξαιτίας πολύ σοβαρών προβλημάτων υγείας υπεβλήθη σε μεταμόσχευση καρδιάς. Το 2000 δημοσιεύει ένα σύντομο κείμενο, στο οποίο η εμπειρία της μεταμόσχευσης μετουσιώνεται σε φιλοσοφικό στοχασμό. Το διανοητικό αυτό ταξίδι μας παρουσιάζουν οι εκδόσεις Petites-Maisons -ένας νέος εκδοτικός οίκος με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η εμφάνιση του οποίου είναι ένα από τα λιγοστά θετικά που μας άφησε η προηγούμενη χρονιά. Με αφετηρία τη μεταμόσχευση αυτή διαπραγματεύεται την ιδέα του ξένου, της παρείσφρησής του η οποία προβληματοποιεί περαιτέρω την αβέβαιη ακεραιότητά του:
«Πάνε 22 χρόνια –σύντομα 23- που μου μεταμόσχευσαν την καρδιά μου. Έχει πια (εξ όσων γνωρίζω) σχεδόν τη διπλάσια ηλικία από αυτήν που είχε τότε ο δότης μου (ο ‘δότης’ μου; Παράξενος τρόπος να μιλά κανείς… Ναι, εκείνος ή εκείνη με παρέδωσε εκ νέου στον εαυτό μου). Ανάμεσα σε εκείνον ή εκείνη και σε εμένα δεν υπάρχει τίποτα από αυτά για τα οποία κάποιοι αρέσκονται τόσο συχνά να μιλάνε: μυστικές επικοινωνίες, πνευματικές ωσμώσεις, μίξεις ταυτοτήτων. Όλα αυτά δεν έχουν θέση παρά στις φαντασιώσεις, ενίοτε των μεταμοσχευμένων και πολύ συχνότερα όσων λατρεύουν τις έντονες συγκινήσεις. Η ζωή όμως με το ληφθέν δώρο πηγαίνει πολύ πιο μακριά από αυτά τα υποθετικά ρίγη. Είναι μια ζωή μοιράσματος πολύ περισσότερων πραγμάτων απ’ ότι μιας άλλης ζωής: ενός μοιράσματος, κατ’ αρχάς της ίδιας της ζωής…» (σελ. 53-54).
Η εμπειρία μιας μεταμόσχευσης καρδιάς είναι ένα συμβάν που αναδιοργανώνει το σύνολο της ζωής. Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι μια αυτοβιογραφική αποτύπωση μιας τέτοιας ολικής εμπειρίας θα έβριθε από αγωνία και φόβο, περιγραφές για τις ιατρικές πρακτικές αλλά και για τις προσδοκίες ανάκτησης μιας κανονικής ζωής μετά την επέμβαση. Ωστόσο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα κείμενο ελλειπτικό, διανοητικά απαιτητικό, καθώς οι λέξεις είναι ζυγιασμένες, μία προς μία -το ότι είναι ταυτόχρονα ευανάγνωστο οφείλεται στην ποιότητα της μετάφρασης. Ο Nancy δεν περιορίζεται σε μια αυτοβιογραφικού τύπου καταγραφή της ζωής με την καρδιά ενός άλλου. Μας εισάγει με μαεστρία, μέσω των δικών του εμπειριών, σε ένα στοχασμό για την οντολογία της ατομικότητας, της προβληματικής συνεκτικότητάς της, για το αναπόφευκτο του «μπολιάσματος», της «παρείσφρησης».
Η ξένη καρδιά είναι ο παρείσακτος στον οποίο ο συγγραφέας αρχικά αναφέρεται. Είναι τόσο ξένος όσο είναι παρείσακτος. Ένας ξένος η έλευση του οποίου, παραδόξως, επιτρέπει τη συνέχιση της ύπαρξης του εγώ, το οποίο «μπολιάζεται», μετατρεπόμενο έτσι σε υβρίδιο, σε κάτι άλλο, εν τέλει σε κάτι ανοίκειο: «Ο παρείσακτος δεν είναι ένας άλλος από εμένα τον ίδιο και τον ίδιο τον άνθρωπο. Δεν είναι ένας άλλος από τον ίδιο που δεν σταματά να γίνεται άλλος […]» (σελ. 44). Ωστόσο, η παρείσφρηση των ξένων, όπως η μεταμόσχευση μια καρδιάς, δεν είναι ένα γεγονός που λαμβάνει χώρα μια συγκεκριμένη στιγμή, ένα συμβάν. Η «στιγμή» της παρείσφρησης συνιστά μια συμβατική χρονική αφετηρία ενός παραγωγικού γίγνεσθαι διεισδύσεων, αναμίξεων, μπολιασμάτων, που αποδομούν την αίσθηση της οικειότητας του εαυτού, κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο: «Δεν υπήρξε ποτέ μία και μόνη παρείσφρηση: Άπαξ και προκύψει μία, πολλαπλασιάζεται, και ταυτοποιείται στις εσωτερικές της διαφοροποιήσεις που ανανεώνονται διαρκώς» (σ. 32).
Ο Παρείσακτος είναι ένα ολιγοσέλιδο κείμενο το οποίο επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις, ανάλογα με την αφετηρία και τα ερωτήματα που θα του θέσει ο αναγνώστης ή η αναγνώστρια. Σαφώς μπορεί να διαβαστεί ως μια ψυχαναλυτικού τύπου πραγματεία σε σμίκρυνση περί της σχέσης οδύνης, επιθυμίας και ανοίκειου, περί της προβληματικής της επιδίωξης ακεραιότητας του ενσώματου Εγώ. Υπό μια κοινωνιολογική οπτική, μας παρέχει μια σημειολογική χαρτογράφηση της διαχείρισης της ζωής από την ιατρική και της βαθιάς –αποξενωτικής;-σχέσης που έχει σφυρηλατηθεί μεταξύ αυτής και των σωμάτων των «αναπτυγμένων». Αλλά πάνω απ’ όλα, η ιατρική επέμβαση, πέρα από την υλικότητα της τροποποίησης του σώματος, παρουσιάζεται από τον συγγραφέα ως μια αλληγορία της σχέσης ετερότητας και ταυτότητας. Η «ξενότητα» του εκάστοτε ξένου μετριέται από το βαθμό διασάλευσης των ισορροπιών: κάθε παρείσφρηση ενεργοποιεί προϋπάρχοντα ταυτοτικά ρήγματα. Η όποια υποτιθέμενη ενσωμάτωσή του, η πολιτογράφησή του, δεν γίνεται με μιας. Εάν και στο βαθμό που επιτευχθεί, είναι αποτέλεσμα μιας μακράς διεργασίας επίμονης διατήρησης της ξενότητας, διαπλοκής αυτής της τελευταίας με άλλες παρεισφρήσεις, με επιμέρους προβληματοποιήσεις του οικείου κόσμου.
Η έκδοση του Παρείσακτου στην οποία αναφερόμαστε είναι πλήρης, καθώς περιλαμβάνει και τα τρία επίμετρα τα οποία πρόσθεσε ο συγγραφέας στις επανεκδόσεις του αρχικού κειμένου. Τα επίμετρα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία σε ένα βιβλίο βασισμένο στην εμπειρία μιας μεταμόσχευσης καρδιάς. Ακολουθούν τη γενική ιδέα του κειμένου, προεκτείνοντας την ατομική εμπειρία σε πολιτικό στοχασμό. Έτσι, το πρώτο επίμετρο αναφέρεται στην έννοια της «επιβίωσης», με αφορμή το θάνατο, τη μη επιβίωση του φίλου του συγγραφέα Jacques Derrida. Στο δεύτερο διαπραγματεύεται τη διάσταση της συμφιλίωσης με τις επιμέρους διαστάσεις της ατομικής ύπαρξης: «Στην πραγματικότητα, το κατανοώ όλο και περισσότερο, υπάρχουν πολλοί οργανισμοί: τουλάχιστον ο μηχανικός, ο χημικός, ο νευρικός, ο αισθητηριακός και ο σπλαχνικός. Ο παρείσακτος μου παρέχει μια πιο εκλεπτυσμένη πρόσληψη αυτής της διάρθρωσης που με κάνει ‘εγώ’» (σελ. 50). Στο τρίτο post-scriptum, γραμμένο τον Αύγουστο του 2017, η διάσταση της ανάμειξης εξαιτίας της παρείσφρησης των παρείσακτων-ξένων γενικεύεται, πολιτικοποιείται περεταίρω, συνδέεται με το αναπόφευκτο μπόλιασμα των πολιτισμών.
Πρόκειται για ένα έργο το οποίο έχει εμπνεύσει δύο ταινίες, καθώς και μια χορευτική παράσταση στη χώρα μας το 2017, από την Ομάδα Χορευτές. Ένα κείμενο που φωλιάζει εν τέλει στη σκέψη και σαν ένας άλλος παρείσακτος αναδεικνύει διχόνοιες, υπογραμμίζει ασυνέχειες, αναδιανέμει εννοιολογικές γαίες, κατακερματίζοντας νοητικές επικράτειες: «Η μεταμόσχευση μιας καρδιάς δεν είναι παρά μια ακόμα μακρινή εικόνα –ή μια εκδήλωση- του πλήθους των παρεισφρήσεων που συνεπάγεται στην πραγματικότητα το ‘να είναι κανείς ο εαυτός του’ (και αυτό το ‘κανείς’ μπορεί να είναι ένα πρόσωπο, μια χώρα, μια γλώσσα, μια σκέψη). Χωρίς αυτές τίποτα δεν θα συνέβαινε, τίποτα δεν θα άρχιζε να ατομικοποιείται ούτε να ταυτοποιείται» (σελ. 60).