Malgorzata Kwietniewska | University of Lodz (original) (raw)

Papers by Malgorzata Kwietniewska

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne, 2007

Kultura i Wartości, Aug 24, 2020

Hybris, Sep 29, 2022

POSTMODERNIZM A DEKONSTRUKCJA FILOZOFICZNA. JAKA RÓŻNICA? Okres lenie "filozofia postmodernistycz... more POSTMODERNIZM A DEKONSTRUKCJA FILOZOFICZNA. JAKA RÓŻNICA? Okres lenie "filozofia postmodernistyczna" jeszcze w ostatnich latach XX wieku budziło z ywe reakcje w s rodowisku akademickim. Dysputowano i polemizowano gorąco tak nad zasadnos cią samego okres lenia "postmodernistyczna" w odniesieniu do filozofii, jak i nad samym zjawiskiem przemian dokonującym się w jej obrębie. Obecnie, w latach dwudziestych XXI wieku, emocje związane z tym okres leniem znacznie opadły. Nadszedł więc włas ciwy czas na usystematyzowanie i głębsze wyjas nienie, co postmodernizm oznacza w filozofii, tym bardziej, z e dotychczasowe pro by całos ciowego ujęcia tego stanowiska, choc bardzo instruktywne, nie wyczerpały nalez ycie tematu. Jednym z takich nierozwiązanych zagadnien pozostaje zasadnos c włączania dekonstrukcji filozoficznej do obszaru filozofii

Acta Universitatis Lodziensis, 2005

Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej

Analiza i Egzystencja, 2007

The main problem discussed in the article is the concept of the turn in Heidegger's philosoph... more The main problem discussed in the article is the concept of the turn in Heidegger's philosophy. Numerous commentators have interpreted the turn as a mark of a radical change in the philosopher's interests after 1930. Heidegger, however, often seems to imply that the concept refers both to his own discourse and to a supraindividual change in the very metaphysical thought. This difficulty can be resolved only after a careful examination of Heidegger's enterprise of 'overcoming metaphysics' as well as his putting into question of the traditional philosophical paradigm. It is this perspective that allows the speculative meaning of the term 'turn' to be clearly seen. The meaning reveals the following paradox: that the turn both is and is not. In a way, the paradox forms a credo of Heidegger's postmetaphysical work.Other author's publications:

The aim of theses paper is to present late philosophical ideas of Johann GottliebFichte, which ar... more The aim of theses paper is to present late philosophical ideas of Johann GottliebFichte, which are included in his Berlin lectures on applied philosophy. In theselectures Fichte accepts only two forms of the state: liberal monarchy (in whichsociety is divided into estates) and one-class national state. The first state wageso called "fake war" – in which devoid of ideas mercenaries fight in the name ofreigning clans. National state on the other hand, wage war in the name of liberty oftheir citizens. In this case compromise is not taken into account, because the enemystrive for complete subjugation of his adversary. Fichte sees Napoleon I Bonaparte,whose elaborate portrait is presented by philosopher in the end of his lectures, asembodiment of such enemy.

Revista Archai, 2020

Dans la phrase marquée DK22 B52, Héraclite décrit un enfant jouant avec de petits objets (pessoi)... more Dans la phrase marquée DK22 B52, Héraclite décrit un enfant jouant avec de petits objets (pessoi). Le garçon a tout un royaume à sa disposition et il est identifié lui-même avec l’éon. Ce célèbre fragment a été interprété de nombreuses manières par les philologues classiques et les philosophes. De nos jours, il est le plus souvent considéré comme une métaphore de la vie humaine. L’enfant, qui ne connaît pas encore les règles de la vie sociale, introduit dans cette vie des éléments de hasard et de jeu insouciant. Cependant, lorsqu’on compare la phrase d'Héraclite avec des récits de l’Inde ancienne, on peut reconnaître en lui le motif mythologique de l’acte de création – Dieu créant et gouvernant le monde. Dans ce contexte gouverner signifie établir des droits mathématiques fondamentaux – les mêmes droits que ceux appliqués aux observations astronomiques et à la recherche scientifique dans son ensemble. L’hypothèse, selon laquelle l’ancienne culture indoeuropéenne a affecté – à tr...

Napoleon I Bonaparte. This dependency appears in three areas, that is: the area of historical eve... more Napoleon I Bonaparte. This dependency appears in three areas, that is: the area of historical events which constitutes a common background for both of these figures living in a time of incessant wars; the area of ideas, because a careful analysis of chosen Hegel's works shows that he fully accepted and assimilated socio-political choices of the Emperor of the French. Finally: the area of direct actions, as it may be noticed that Hegel shaped his academic career deliberately taking inspiration from Napoleon. His dream was to assume a role of Napoleon of philosophy and it seems that his goal has been achieved.

Streszczenie w języku polskim: IMPERIALNY SPLENDOR – HEGEL A NAPOLEON BONAPARTE Podjęta w tym artykule refleksja skupia się na silnych związkach, jakie łączyły G. W. F. Hegla z Napoleonem I Bonaparte. Zależność ta uwidacznia się w trzech planach. Są to: plan wydarzeń historycznych, który stanowi wspólne tło dla obu tych postaci, żyjących w czasie ustawicznych wojen; plan poglądów, gdyż uważna analiza wybranych pism Hegla pokazuje, że akceptował on w pełni i asymilował wybory społeczno-polityczne Cesarza Francuzów. I wreszcie, w planie działań bezpośrednich daje się zauważyć, że Hegel kształtował swoją karierę uniwersytecką, rozmyślnie wzorując się na Napoleonie. Jego marzeniem było wejście w rolę Napoleona filozofii. Wygląda na to, że jego zamysł się powiódł.

Dziewczyna, która przychodzi po Muzach dwie uwagi o sztuce w dniu dzisiejszym Nie tak dawno temu ... more Dziewczyna, która przychodzi po Muzach dwie uwagi o sztuce w dniu dzisiejszym Nie tak dawno temu świat intelektualny Zachodu zbulwersowała książka Fancisa Fukuyamy pt. Koniec historii (The End of History and the Last Man, 1992). Już nieco wcześniej we Francji toczyły się rozgorączkowane debaty wokół tezy o śmierci człowieka, którą w swoich Słowach i rzeczach (Les mots et les choses, 1966) postawił Michel Foucault. Ta seria przepowiedni, brzmiących dość makabrycznie, zaczęła się jednak całe stulecie wcześniej. Zwykle przywołuje się tu nazwisko Nietzschego wraz z motywem śmieci Boga wpisanym w jego dzieło (Wiedza radosna, pierwodruk: Die fröhliche Wissenschaft, la gaya scienza, 1882). Rzadziej przypomina się epizod z Fenomenologii ducha (Die Phänomenologie des Geistes,1806-1807) Hegla, choć wszystko wskazuje na to, że cała owa seria uśmierceń zaczęła się właśnie tam -od orzeczenia śmierci religii, a wraz z nią sztuki. Zanim słynne zdanie orzekające "Bóg umarł" zbulwersowało czytelników Nietschego, zostało już sformułowane przez Hegla na końcowych stronach Fenemenologii ducha 1 . Następujące po nim rozważania nie są optymistycznej natury. Słynny jenajczyk omawia tam transformację, jaką przechodzi religia od antycznego wielobóstwa do chrześcijaństwa. Słowa "Bóg umarł" wypowiadziane zostają zatem nie w sposób absolutny, a jedynie w sytuacji, gdy wypowiada się świadomość tragiczna, będącą kontrapunktem świadomości ironicznej, której wyrazem jest starogrecka komedia. To moment, kiedy zamiera politeizm Greków, a wraz z nim przepiękny świat stworzonej przez nich sztuki. Tracąc ducha religijnegopowracamy w ten sposób do wywodu Heglasztuka traci dopływ ożywiających ją soków, traci siebie. Posłuchajmy tego fragmentu in extenso: 1 G.W.F. Hegel, Fenomenologia ducha, tłum. Ś.F. Nowicki, Fundacja Aletheia, Warszawa 2002, s. 473.

Też same, co i pierwej, jest tak, jak i było, lecz co się wszerz zyskało, wzgłąbż się utraciło. P... more Też same, co i pierwej, jest tak, jak i było, lecz co się wszerz zyskało, wzgłąbż się utraciło. Poszła w handel nauka, kramnicą drukarnie, głód kładzie pióro w rękę, zysk do pisma garnie" -te gorzkie słowa księcia poetów polskich, Ignacego Krasickiego nie zostały usłyszane w osiemnastowiecznej Polsce, gdy postępująca komercjalizacja kultury nie tylko nie zapobiegła tragedii zaborów, ale znacznie je przyśpieszyła. Naród polski nie umiał wyciągnąć nauki z przestrogi, płynącej z ust swego senatora, który i dziś patrzy na nas smutno z portretu Pera Krafta (Portret Ignacego Krasickiego, 1767). Na płótnie tym wyraźnie dominują trzy barwy: biały, czerwony i ciemnoniebieski 1 . Uwidaczniają się one odpowiednio na białej komży, karmazynowym podszyciu materii okrywającej prawą rękę biskupa, uzupełnionej refleksem czerwieni idącym od insygniów monarszych po prawej stronie obrazu oraz na spływającym z ramion dostojnika ciemnoniebieskim mucecie. Barwy te powtarzają się również w godle herbowym zawieszonym w tyle, za portretowanym. Wydawać by się mogło, że jest to jedynie zbieg okoliczności lub wyraz preferencji artystycznych malarza, a więc w sumie rzecz przypadku. Czy aby na pewno? Postęp badań interdyscyplinarnychłączących między innymi elementy indoeuropeistyki, etnologii i filozofiipozwala nam obecnie dostrzec w kolorystyce tego obrazu symboliczne znaczenie, sięgające swymi korzeniami w przeszłość daleko odleglejszą niż czasy chrześcijaństwa. W celu rozwikłania tej zagadki, najlepiej będzie omówić zagadnienie symbolicznych barw Indoeuropejczyków w trzech krokach, opierając się na: 1) wiedzy, jaką dysponujemy na temat wczesnej kultury indoeuropejskiej, 2) hipotezach formułowanych na podstawie tej wiedzy, choć niepopartych jeszcze rozstrzygającymi argumentami, 3) doświadczeniach, jakie są nam dane na obecnym etapie rozwoju naszej kultury.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne, 2007

Kultura i Wartości, Aug 24, 2020

Hybris, Sep 29, 2022

POSTMODERNIZM A DEKONSTRUKCJA FILOZOFICZNA. JAKA RÓŻNICA? Okres lenie "filozofia postmodernistycz... more POSTMODERNIZM A DEKONSTRUKCJA FILOZOFICZNA. JAKA RÓŻNICA? Okres lenie "filozofia postmodernistyczna" jeszcze w ostatnich latach XX wieku budziło z ywe reakcje w s rodowisku akademickim. Dysputowano i polemizowano gorąco tak nad zasadnos cią samego okres lenia "postmodernistyczna" w odniesieniu do filozofii, jak i nad samym zjawiskiem przemian dokonującym się w jej obrębie. Obecnie, w latach dwudziestych XXI wieku, emocje związane z tym okres leniem znacznie opadły. Nadszedł więc włas ciwy czas na usystematyzowanie i głębsze wyjas nienie, co postmodernizm oznacza w filozofii, tym bardziej, z e dotychczasowe pro by całos ciowego ujęcia tego stanowiska, choc bardzo instruktywne, nie wyczerpały nalez ycie tematu. Jednym z takich nierozwiązanych zagadnien pozostaje zasadnos c włączania dekonstrukcji filozoficznej do obszaru filozofii

Acta Universitatis Lodziensis, 2005

Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej

Analiza i Egzystencja, 2007

The main problem discussed in the article is the concept of the turn in Heidegger's philosoph... more The main problem discussed in the article is the concept of the turn in Heidegger's philosophy. Numerous commentators have interpreted the turn as a mark of a radical change in the philosopher's interests after 1930. Heidegger, however, often seems to imply that the concept refers both to his own discourse and to a supraindividual change in the very metaphysical thought. This difficulty can be resolved only after a careful examination of Heidegger's enterprise of 'overcoming metaphysics' as well as his putting into question of the traditional philosophical paradigm. It is this perspective that allows the speculative meaning of the term 'turn' to be clearly seen. The meaning reveals the following paradox: that the turn both is and is not. In a way, the paradox forms a credo of Heidegger's postmetaphysical work.Other author's publications:

The aim of theses paper is to present late philosophical ideas of Johann GottliebFichte, which ar... more The aim of theses paper is to present late philosophical ideas of Johann GottliebFichte, which are included in his Berlin lectures on applied philosophy. In theselectures Fichte accepts only two forms of the state: liberal monarchy (in whichsociety is divided into estates) and one-class national state. The first state wageso called "fake war" – in which devoid of ideas mercenaries fight in the name ofreigning clans. National state on the other hand, wage war in the name of liberty oftheir citizens. In this case compromise is not taken into account, because the enemystrive for complete subjugation of his adversary. Fichte sees Napoleon I Bonaparte,whose elaborate portrait is presented by philosopher in the end of his lectures, asembodiment of such enemy.

Revista Archai, 2020

Dans la phrase marquée DK22 B52, Héraclite décrit un enfant jouant avec de petits objets (pessoi)... more Dans la phrase marquée DK22 B52, Héraclite décrit un enfant jouant avec de petits objets (pessoi). Le garçon a tout un royaume à sa disposition et il est identifié lui-même avec l’éon. Ce célèbre fragment a été interprété de nombreuses manières par les philologues classiques et les philosophes. De nos jours, il est le plus souvent considéré comme une métaphore de la vie humaine. L’enfant, qui ne connaît pas encore les règles de la vie sociale, introduit dans cette vie des éléments de hasard et de jeu insouciant. Cependant, lorsqu’on compare la phrase d'Héraclite avec des récits de l’Inde ancienne, on peut reconnaître en lui le motif mythologique de l’acte de création – Dieu créant et gouvernant le monde. Dans ce contexte gouverner signifie établir des droits mathématiques fondamentaux – les mêmes droits que ceux appliqués aux observations astronomiques et à la recherche scientifique dans son ensemble. L’hypothèse, selon laquelle l’ancienne culture indoeuropéenne a affecté – à tr...

Napoleon I Bonaparte. This dependency appears in three areas, that is: the area of historical eve... more Napoleon I Bonaparte. This dependency appears in three areas, that is: the area of historical events which constitutes a common background for both of these figures living in a time of incessant wars; the area of ideas, because a careful analysis of chosen Hegel's works shows that he fully accepted and assimilated socio-political choices of the Emperor of the French. Finally: the area of direct actions, as it may be noticed that Hegel shaped his academic career deliberately taking inspiration from Napoleon. His dream was to assume a role of Napoleon of philosophy and it seems that his goal has been achieved.

Streszczenie w języku polskim: IMPERIALNY SPLENDOR – HEGEL A NAPOLEON BONAPARTE Podjęta w tym artykule refleksja skupia się na silnych związkach, jakie łączyły G. W. F. Hegla z Napoleonem I Bonaparte. Zależność ta uwidacznia się w trzech planach. Są to: plan wydarzeń historycznych, który stanowi wspólne tło dla obu tych postaci, żyjących w czasie ustawicznych wojen; plan poglądów, gdyż uważna analiza wybranych pism Hegla pokazuje, że akceptował on w pełni i asymilował wybory społeczno-polityczne Cesarza Francuzów. I wreszcie, w planie działań bezpośrednich daje się zauważyć, że Hegel kształtował swoją karierę uniwersytecką, rozmyślnie wzorując się na Napoleonie. Jego marzeniem było wejście w rolę Napoleona filozofii. Wygląda na to, że jego zamysł się powiódł.

Dziewczyna, która przychodzi po Muzach dwie uwagi o sztuce w dniu dzisiejszym Nie tak dawno temu ... more Dziewczyna, która przychodzi po Muzach dwie uwagi o sztuce w dniu dzisiejszym Nie tak dawno temu świat intelektualny Zachodu zbulwersowała książka Fancisa Fukuyamy pt. Koniec historii (The End of History and the Last Man, 1992). Już nieco wcześniej we Francji toczyły się rozgorączkowane debaty wokół tezy o śmierci człowieka, którą w swoich Słowach i rzeczach (Les mots et les choses, 1966) postawił Michel Foucault. Ta seria przepowiedni, brzmiących dość makabrycznie, zaczęła się jednak całe stulecie wcześniej. Zwykle przywołuje się tu nazwisko Nietzschego wraz z motywem śmieci Boga wpisanym w jego dzieło (Wiedza radosna, pierwodruk: Die fröhliche Wissenschaft, la gaya scienza, 1882). Rzadziej przypomina się epizod z Fenomenologii ducha (Die Phänomenologie des Geistes,1806-1807) Hegla, choć wszystko wskazuje na to, że cała owa seria uśmierceń zaczęła się właśnie tam -od orzeczenia śmierci religii, a wraz z nią sztuki. Zanim słynne zdanie orzekające "Bóg umarł" zbulwersowało czytelników Nietschego, zostało już sformułowane przez Hegla na końcowych stronach Fenemenologii ducha 1 . Następujące po nim rozważania nie są optymistycznej natury. Słynny jenajczyk omawia tam transformację, jaką przechodzi religia od antycznego wielobóstwa do chrześcijaństwa. Słowa "Bóg umarł" wypowiadziane zostają zatem nie w sposób absolutny, a jedynie w sytuacji, gdy wypowiada się świadomość tragiczna, będącą kontrapunktem świadomości ironicznej, której wyrazem jest starogrecka komedia. To moment, kiedy zamiera politeizm Greków, a wraz z nim przepiękny świat stworzonej przez nich sztuki. Tracąc ducha religijnegopowracamy w ten sposób do wywodu Heglasztuka traci dopływ ożywiających ją soków, traci siebie. Posłuchajmy tego fragmentu in extenso: 1 G.W.F. Hegel, Fenomenologia ducha, tłum. Ś.F. Nowicki, Fundacja Aletheia, Warszawa 2002, s. 473.

Też same, co i pierwej, jest tak, jak i było, lecz co się wszerz zyskało, wzgłąbż się utraciło. P... more Też same, co i pierwej, jest tak, jak i było, lecz co się wszerz zyskało, wzgłąbż się utraciło. Poszła w handel nauka, kramnicą drukarnie, głód kładzie pióro w rękę, zysk do pisma garnie" -te gorzkie słowa księcia poetów polskich, Ignacego Krasickiego nie zostały usłyszane w osiemnastowiecznej Polsce, gdy postępująca komercjalizacja kultury nie tylko nie zapobiegła tragedii zaborów, ale znacznie je przyśpieszyła. Naród polski nie umiał wyciągnąć nauki z przestrogi, płynącej z ust swego senatora, który i dziś patrzy na nas smutno z portretu Pera Krafta (Portret Ignacego Krasickiego, 1767). Na płótnie tym wyraźnie dominują trzy barwy: biały, czerwony i ciemnoniebieski 1 . Uwidaczniają się one odpowiednio na białej komży, karmazynowym podszyciu materii okrywającej prawą rękę biskupa, uzupełnionej refleksem czerwieni idącym od insygniów monarszych po prawej stronie obrazu oraz na spływającym z ramion dostojnika ciemnoniebieskim mucecie. Barwy te powtarzają się również w godle herbowym zawieszonym w tyle, za portretowanym. Wydawać by się mogło, że jest to jedynie zbieg okoliczności lub wyraz preferencji artystycznych malarza, a więc w sumie rzecz przypadku. Czy aby na pewno? Postęp badań interdyscyplinarnychłączących między innymi elementy indoeuropeistyki, etnologii i filozofiipozwala nam obecnie dostrzec w kolorystyce tego obrazu symboliczne znaczenie, sięgające swymi korzeniami w przeszłość daleko odleglejszą niż czasy chrześcijaństwa. W celu rozwikłania tej zagadki, najlepiej będzie omówić zagadnienie symbolicznych barw Indoeuropejczyków w trzech krokach, opierając się na: 1) wiedzy, jaką dysponujemy na temat wczesnej kultury indoeuropejskiej, 2) hipotezach formułowanych na podstawie tej wiedzy, choć niepopartych jeszcze rozstrzygającymi argumentami, 3) doświadczeniach, jakie są nam dane na obecnym etapie rozwoju naszej kultury.