Chrysanthi Vavetsi | National and Kapodistrian University of Athens (original) (raw)

Papers by Chrysanthi Vavetsi

Ζητήματα Διδακτικής των Θρησκευτικών, 2022

Η ελληνική θρησκευτική σχολική πραγματικότητα εμπεριέχει πολύπλοκες παραμέτρους και σημεία, τα οπ... more Η ελληνική θρησκευτική σχολική πραγματικότητα εμπεριέχει πολύπλοκες παραμέτρους και σημεία, τα οποία θα πρέπει να τύχουν ειδικής μέριμνας, κατά την εκπόνηση ενός Αναλυτικού Προγράμματος (ΑΠ). Ο κίνδυνος της μεταφοράς ΑΠ από άλλα εκπαιδευτικά συστήματα, μπορεί να προκαλέσει περισσότερες δυσκολίες, παρά να ωφελήσει, εάν οι σχεδιαστές της Εκπαιδευτικής Πολιτικής, δεν συνυπολογίσουν το σύνολο των παραμέτρων αυτών ως έκφραση του κοινωνικού, ιστορικού και πολιτικού συγκείμενου, το οποίο αντανακλάται συνήθως ετεροχρονισμένα στο περιεχόμενο των ΑΠ. Οι σύγχρονες εξελίξεις προτάσσουν την αναπροσαρμογή των ΑΠ στις παρούσες συνθήκες, την αλλαγή στο σκεπτικό εκπόνησης ΑΠ, όσο και στο γενικότερο σκεπτικό στόχευσης για το τι είναι σημαντικό και προκρίνεται ως απαραίτητη γνώση, η οποία θα πρέπει να μεταλαμπαδευτεί στις επόμενες γενιές. Ιδιαιτέρως σημαντικό σημείο, η σύνδεση με την πραγματική ζωή και η αποφυγή ασύνδετων γνώσεων χωρίς νόημα και πρακτική εφαρμογή στην καθημερινή ζωή των μαθητών/μαθητριών. Η επικοινωνία με τις θρησκευτικές αντιλήψεις των άλλων, η διαθεματικότητα μεταξύ των διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, αλλά κυριότερα η διάκριση του σημαντικού και ουσιώδους είναι μια πρόκληση για τη διαμόρφωση του περιεχομένου του μαθήματος. Οι σχεδιαστές της Εκπαιδευτικής Πολιτικής και οι εκπονητές των ΑΠ, θα πρέπει να σχεδιάζουν και να εκπονούν στοχευμένα και συγκεκριμένα. Τα πρότυπα των ανεξάρτητων φορέων σχεδιασμού και εκπόνησης των ΑΠ, όπως ισχύει στο εξωτερικό, θα πρέπει να ανοίξουν το δρόμο για αντίστοιχο φορέα εκπόνησης ΑΠ και στην Ελλάδα, ο οποίος θα έχει βασική μέριμνα και ερευνητικό αντικείμενο τα ΑΠ, όχι μόνο κατά τον σχεδιασμό και την εκπόνηση, αλλά βασικότερα κατά την εφαρμογή, επικαιροποίηση και διεξαγωγή έρευνας των εφαρμοζόμενων ΑΠ με στόχο την εξαγωγή ερευνητικών συμπερασμάτων. Τα ΑΠ είναι η γραπτή κληρονομιά της ελληνικής Εκπαίδευσης, αφού αποτελεί το πνευματικό έργο των σχεδιαστών, εκπονητών και δεν θα πρέπει να παραθεωρείται και να παραμελείται, καθώς διαθέτει πολλαπλές εκφάνσεις ανάλυσης, ενώ αποτελεί γραπτή έκφραση του έργου του κοινωνικού, πολιτικού και ιστορικού συγκείμενου. Η αξιοποίηση, μελέτη και έρευνα αναδεικνύει αγκυλώσεις, δυσκολίες και προβλήματα, σημεία τα οποία αποτελούν τους δείκτες του παρελθόντος, οι οποίοι όμως στρέφονται στην προοπτική του μέλλοντος. Σημαντικότερο σημείο η συμφωνία των ειδικών των ΑΠ τόσο για το περιεχόμενο, όσο και για την υποχρεωτική χρονική περίοδο εφαρμογής έκαστου ΑΠ, ούτως ώστε να αποδώσει τα μέγιστα και να ερευνάται παράλληλα.

Σήμeρα βρισκόμαστe σe μια καμπή της eλληνικής και της eυρωπαϊκής ιστορίας, όπου το προσφυγικό-μeτ... more Σήμeρα βρισκόμαστe σe μια καμπή της eλληνικής και της eυρωπαϊκής ιστορίας, όπου το προσφυγικό-μeταναστeυτικό, οικονομικό και πολιτικό ζήτημα, αλλάζουν την παραδοσιακή eλληνική κοινωνία, προκαλώντας την αναμόρφωση του ΑΠΣ για τη Θρησκeυτική Αγωγή. Ο σύγχρονος μαθητής και μαθήτρια καλeίται να μeγαλώσeι και να ζήσeι σe ένα ραγδαία μeταβαλλόμeνο κόσμο, όπου η βασική μέριμνα θα πρέπeι να eίναι η αναζήτηση νοήματος και σκοπού στη ζωή. Οι πρόσφατeς eξeλίξeις σe κοινωνικοπολιτικό eπίπeδο αναδeικνύουν τη διαχρονικότητα και την σημασία eνασχόλησης μe τα Α.Π. μe συστηματικό τρόπο και eπιστημονική μeθοδολογία. Ο βαθμός πeριχάραξης και ταξινόμησης βάσeι του θeωρητικού πλαισίου του B. Bernstein φανeρώνeι τις προθέσeις της κοινωνίας και το «παραπρόγραμμα» των ΑΠ. Μeλeτώντας τα ΑΠ της Δeυτeροβάθμιας Eκπαίδeυσης της πeριόδου μeτά την Μeταπολίτeυση (1974-1979), μπορούμe να καταλάβουμe τι τύπο μαθητή/τριας προβάλλουν. Αντιστρόφως για να οραματιστούμe το μέλλον των ΑΠ.Η έρeυνα θα βοηθήσeι στον προσδιορ...

Ελληνική Περιοδική Έκδοση για τη Θρησκευτική Εκπαίδευση (ΕλΘΕ)/Greek Journal of Religious Education (GjRE), 2019

ΕΕΠΕΚ, 2020

Οι Τεχνολογίες της Πληροφορικής και Επικοινωνίας της Εκπαίδευσης (Τ.Π.Ε) είναι ενεργά παρούσες στ... more Οι Τεχνολογίες της Πληροφορικής και Επικοινωνίας της Εκπαίδευσης (Τ.Π.Ε) είναι ενεργά παρούσες στις σχολικές τάξεις. Μετά το άλμα που πραγματοποιήθηκε λόγω των ιδιαίτερων εκπαιδευτικών συνθηκών που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης του Covid-19, δίκαια διεκδικούν ένα μεγάλο κομμάτι από την παραδοσιακή, δασκαλοκεντρική διδασκαλία. Ο τρόπος παρουσίασης των διδακτικών ενοτήτων μέσω των Τ.Π.Ε είναι μια πρόκληση για τους σύγχρονους εκπαιδευτικούς, καθώς καλούνται να ξεφύγουν από τα εσκαμμένα και να πρωτοτυπήσουν, δημιουργώντας το δικό τους ψηφιακό υλικό. Για την αρτιότερη χρήση των εργαλείων Τ.Π.Ε και τη δημιουργία κατάλληλου ψηφιακού υλικού για τη σχολική τάξη του Δημοτικού σχολείου δεν αρκεί μόνο η γνώση των προγραμμάτων, αλλά και η σωστή χρήση και συνδυαστική σύνθεση μεταξύ των θεωριών μάθησης και ψηφιακού υλικού. Ο συνδυασμός θεωρίας και πράξης οδηγεί στη δημιουργία ενός ψηφιακού υλικού κατάλληλα διαμορφωμένου για την νοητική και μαθησιακή ωριμότητα των μαθητών και μαθητριών, ενώ παράλληλα οι θεωρίες μάθησης δείχνουν σαφώς και ξεκάθαρα τον δρόμο που θα ακολουθήσει ο εκπαιδευτικός κατά την χάραξη της πορείας της διδασκαλίας του. Λόγω των μειωμένων ερεθισμάτων σχετικά με τα θέματα της φύσης, η περιορισμένη παρουσίαση της διδακτικής ενότητας, χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον με ελάχιστες φωτογραφίες σε χαμηλή ανάλυση, δεν βοηθά ιδιαίτερα στην ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών για περιβαλλοντικά ζητήματα και παραδίδεται ως κάτι αποξενωμένο από την ζωή των μαθητών/τριών της πόλης. Στην παρουσίαση της ενότητας έγινε προσπάθεια εμπλουτισμού του εξαιρετικά περιορισμένου διδακτικού υλικού του σχολικού εγχειριδίου. Το θέμα κρίθηκε εξόχως ενδιαφέρον διότι προάγει την φιλοζωία και την περιβαλλοντική συνείδηση και ενσυναίσθηση για τη φύση και τα πλάσματά της. Στο σενάριο έγινε χρήση Τ.Π.Ε καθώς και εφαρμογών Επαυξημένης Πραγματικότητας (Ε.Π.)/Augmented Reality (A.R).

Πρακτικά 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για την Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, 2021

Η αναζήτηση της καινοτομίας, η ενδυνάμωση του συναισθηματικού κλίματος και η καλλιέργεια ανώτερω... more Η αναζήτηση της καινοτομίας, η ενδυνάμωση του συναισθηματικού κλίματος και η καλλιέργεια ανώτερων γνωστικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων, καθώς και η ενίσχυση γνωστικών δομών σχετικών με την κατανόηση και επεξεργασία κειμένου έγιναν αντικείμενο ενδιαφέροντος μέσω ενός καινοτόμου εργαστηρίου Φιλαναγνωσίας. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε μικρής κλίμακας “έρευνα-δράση” παρακολουθώντας την όλη πορεία του εγχειρήματος. Αφορμή ήταν η συγγραφή και έκδοση του χριστουγεννιάτικου βιβλίου για παιδιά, το “δώρο” της Αιμιλίας (Βαβέτση, 2019). Η ανάγκη οργανωμένης επεξεργασίας του περιεχομένου του βιβλίου, μετατρέποντας το σε εργαλείο μάθησης, οδήγησε στη δημιουργία και υλοποίηση του προγράμματος. Πραγματοποιήθηκαν φιλαναγνωστικές δράσεις εντός και εκτός σχολικού περιβάλλοντος, ενώ καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος, το οποίο ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2019 με την έκδοση του βιβλίου και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2020, παρατηρήθηκαν αλλαγές σε επίπεδο συνεργασίας, τόσο των εκπαιδευόμενων όσο και των εκπαιδευτικών, με σημαντικά οφέλη κυρίως σε συναισθηματικό επίπεδο και σε επίπεδο επικοινωνίας. Σημαντικά και τα οφέλη στη καλλιέργεια της Φιλαναγνωσίας, του Έντεχνου Συλλογισμού, του Θρησκευτικού Εγραμματισμού, σε ένα Διαθεματικό πλαίσιο μάθησης, μέσω της σύνδεσης με την πραγματικότητα των παιδιών και την καλλιέργεια κουλτούρας κατά του εκφοβισμού. Υποστηρίζουμε τη διαδραστική αυτή μορφή εκπαιδευτικών προγραμμάτων και καταγράφουμε τη σημασία που μπορεί να έχει εφαρμοζόμενο ως μέρος του επίσημου Αναλυτικού Προγράμματος (ΑΠ).

Ερκυνα, Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών- Επιστημονικών Θεμάτων, Τεύχος 19ο, 27-35, , 2020

Η πρόκληση της αναμόρφωσης του Αναλυτικού Προγράμματος της Θρησκευτικής Αγωγής και Εκπαίδευσης εί... more Η πρόκληση της αναμόρφωσης του Αναλυτικού Προγράμματος της Θρησκευτικής Αγωγής και Εκπαίδευσης είναι μια διαδικασία εμπλουτισμού με στοιχεία από την ευρωπαϊκή και παγκόσμια εκπαιδευτική πραγματικότητα. Η διερεύνηση «καλών πρακτικών» από χώρες με εξελιγμένα Προγράμματα Σπουδών και η προσαρμογή τους στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα είναι ένα δύσκολο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον εγχείρημα. Ένα αμερικάνικο Αναλυτικό Πρόγραμμα σπουδών για την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση και τις τάξεις του Γυμνασίου (υποχρεωτική εκπαίδευση), το οποίο βασίζεται στις αρχές της διεπιστημονικότητας, της διαθεματικότητας και του «πολιτιστικού εγγραμματισμού» (cultural literacy), μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα μιας πρότασης αναμόρφωσης της δομής του ελληνικού Αναλυτικού Προγράμματος της Θρησκευτικής Αγωγής και Εκπαίδευση. Για την ιδιαίτερη περίπτωση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος απαιτείται η προσθήκη της προέκτασης του «θρησκευτικού εγγραμματισμού» (religious literacy). Αυτή είναι η προσέγγιση του Προγράμματος της Ενιαίας Βασικής Γνώσης (Ε.ΒΑ.ΓΝΩ) (Core Knowledge Curriculum, 2013). Βασικά χαρακτηριστικά είναι τα 4C (Content-rich, Cumulative, Coherent, Cross-Curricular) αποδιδόμενα στα ελληνικά ως ΠΕΔΕΣ (Πλούσιο σε περιεχόμενο, Εξελικτικό, Διαθεματικό, με Εννοιολογική Συνάφεια)

Πρακτικά 5ου Συνεδρίου Νέος Παιδαγωγός, 2018

Η διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης αποτελεί ένα επίκαιρ... more Η διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης αποτελεί ένα επίκαιρο θέμα που απασχολεί την εκπαιδευτική κοινότητα. Εάν δοθεί η κατάλληλη σημασία και με τις απαραίτητες ψυχοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις μπορεί το MτΘ να αποτελέσει το όχημα για την άρση των συγκρούσεων ανάμεσα στους μαθη-τές/τριες, να ενισχύσει την ενσυναίσθηση και την ανεκτικότητα στο διαφορετικό και να γίνει ένα εργαλείο ερμηνείας των όσων συμβαίνουν γύρω τους σε τοπικό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Η Θρησκευτική Εκπαίδευση έχει πολλά να προσφέρει στην πραγ-ματικότητα της σύγχρονης ελληνικής τάξης και θα ήταν χρήσιμο να μην παραθεωρείται ο ρόλος της στο Δημοτικό σχολείο, όπου θεμελιώνονται οι βάσεις για την μετέπειτα πορεία του ανθρώπου. Στην παρούσα μελέτη επιχειρείται μια συγκεντρωτική αναφορά σε απόψεις και πορίσματα έγκριτων ψυχολόγων και παιδαγωγών για το τι θα πρέπει να γνωρίζει ο εκπαιδευτικός της τάξης για τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών/τριων του, πριν διδάξει θρησκευτικά ζητήματα. Τέλος δίνεται μια πρόταση διδακτικής προσέγγισης μέσω της θεωρίας των «επτά διαστάσεων» της θρησκείας του Καθηγητή Smart.

Πρακτικά Συνεδρίου Νέος Παιδαγωγός, 2018

Η παιδική ηλικία, αν και τόσο σημαντική και ουσιαστική για την εξέλιξη και πορεία του ενήλικου α... more Η παιδική ηλικία, αν και τόσο σημαντική και ουσιαστική για την εξέλιξη και πορεία του ενήλικου ανθρώπου ακόμα και στις μέρες μας, δεν αποτελεί ένα ενιαίο και προ-στατευμένο χρονικό διάστημα, όπου ο άνθρωπος προετοιμάζεται και μαθαίνει τους κα-νόνες και τις αξίες της κοινωνίας. Η οικογένεια διαδραματίζει κομβικό ρόλο για τη μεταφορά αυτών των κωδίκων και αξιών της κοινωνίας στο νέο μέλος και θα πρέπει να αποτελεί εξίσου βασικό θέμα ενδιαφέροντος και πρόνοιας των κοινωνιών. Ωστόσο, βάλλεται στις μέρες μας λόγω της οικονομικής κρίσης, της εξέλιξης της τεχνολογίας και της αλλαγής στους ρόλους και στη δομή της σύγχρονης οικογένειας. Οι γονείς για το παιδί αποτελούν βασικό πρότυπο και σημείο αναφοράς για τη μετέπειτα εξέλιξη και πορεία της ζωής του. Η γονεϊκή αποστέρηση και απώλεια ενός ή και των δύο γονέων έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει καθοριστικά τη συμπεριφορά και πορεία του παιδιού με στοιχεία που δείχνουν σύνδεση της παιδικής παραβατικότητας με την γονεϊκή αποστέ-ρηση/απώλεια. Η σύγχρονη κοινωνία θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στις δο-μές στήριξης της οικογένειας και των παιδιών, αφού ως βασικό κύτταρο και δομικό στοιχείο της, εάν νοσεί, τότε επηρεάζει την υγεία όλης της κοινωνίας. Το σχολείο μπο-ρεί να λειτουργήσει ως αντίβαρο σε περιπτώσεις παιδιών που βιώνουν οικογενειακά προβλήματα και να δημιουργήσει θετικό κλίμα για τη σωστή ανάπτυξη της ταυτότητας και της προσωπικότητάς τους. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις και να βοηθήσουν ουσιαστικά τους μαθητές/τριες τους.

Ελληνική Περιοδική Έκδοση για τη Θρησκευτική Εκπαίδευση / Greek Journal of Religious Education, 2(1), 17-38, 2019

Over the course of the past decades many changes have occurred in the Greek Educational System. I... more Over the course of the past decades many changes have occurred in the Greek
Educational System. In Greece, where religion is of major significance both for
historical reasons and public sentiment, each reform of the RE Curricula has
attracted much attention and engendered social concern. The era examined is of
vital significance for Greece due to radical changes in the political scenery. Primary
Religious Education Curricula (1974-1979), will be examined through qualitative
data and content analysis. The main objective is to define the status of the RE
subject, based on the theoretical framework of B. Bernstein and to understand
the historical, political and societal context whilst applying Bråten’s methodology.
The two main targets of this article are firstly to bring forward the proposed ‘12+1
aspects of RE Curricula’ method, as an addition in Curriculum analysis methodology
and, as an example to analyze Greek RE Primary school Curricula (1974-1979)
while examining and evaluating their significance. The Bernsteinian ‘educational
identity’ leads to a “religious educational identity”, which is projected and formed
through the RE Curricula. The results of analysis show evidence of a “Collection’’
Curriculum (C++/F++), promoting a ‘narrow educational identity’. Contemporary
students’ ‘religious educational identity’ is a matter of further research.

Ζητήματα Διδακτικής των Θρησκευτικών, 2018

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια καμπή της ελληνικής και της ευρωπαϊκής ιστορίας, όπου το προσφυγικό-μετ... more Σήμερα βρισκόμαστε σε μια καμπή της ελληνικής και της ευρωπαϊκής ιστορίας, όπου το
προσφυγικό-μεταναστευτικό, οικονομικό και πολιτικό ζήτημα, αλλάζουν την παραδοσιακή
ελληνική κοινωνία, προκαλώντας την αναμόρφωση του ΑΠΣ για τη Θρησκευτική Αγωγή. Ο
σύγχρονος μαθητής και μαθήτρια καλείται να μεγαλώσει και να ζήσει σε ένα ραγδαία
μεταβαλλόμενο κόσμο, όπου η βασική μέριμνα θα πρέπει να είναι η αναζήτηση νοήματος και
σκοπού στη ζωή. Οι πρόσφατες εξελίξεις σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο αναδεικνύουν τη
διαχρονικότητα και την σημασία ενασχόλησης με τα Α.Π. με συστηματικό τρόπο και
επιστημονική μεθοδολογία. Ο βαθμός περιχάραξης και ταξινόμησης βάσει του θεωρητικού
πλαισίου του B. Bernstein φανερώνει τις προθέσεις της κοινωνίας και το «παραπρόγραμμα»
των ΑΠ. Μελετώντας τα ΑΠ της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της περιόδου μετά την
Μεταπολίτευση (1974-1979), μπορούμε να καταλάβουμε τι τύπο μαθητή/τριας προβάλλουν.
Αντιστρόφως για να οραματιστούμε το μέλλον των ΑΠ.Η έρευνα θα βοηθήσει στον
προσδιορισμό της πορείας που θα πρέπει να ακολουθηθεί σχετικά με τη δομή και τον
προσανατολισμό τους.

Conference Presentations by Chrysanthi Vavetsi