Eleni Drakaki | Hellenic Mediterranean University (original) (raw)

Papers by Eleni Drakaki

Capital & Class, Oct 2, 2020

Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy,... more Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy, this article focuses on the spatial dynamics of the crisis. To this end, it builds on Harvey's concept of accumulation by dispossession and Gramscian hegemony to evaluate the crisis remedy administered to Greece. An attempt is made to demonstrate dispossession of land, public resources and natural assets as a hegemonic project, as it takes place, linked to specific 'spatio-temporal fixes' of capital during and after the crisis, to be either welcomed or opposed by different stakeholders in civil society and local communities. Assessing the new institutional setting that was enforced upon Greece by its creditors, the Greek case of land dispossession and grabbing is discussed, focusing on representative 'optimum' investment instances to question the rationale and the effectiveness of the emerging post-crisis neoliberal model of economic development.

New Political Economy, Nov 30, 2021

Questioning the prevailing discourse of multiple benefits surrounding tourism development, this p... more Questioning the prevailing discourse of multiple benefits surrounding tourism development, this paper examines the Itanos Gaia investment on Cavo Sidero peninsula, north-eastern Crete as a hegemonic project of dispossession. Drawing on David Harvey’s theorisation of accumulation by dispossession and Gramsci’s original work on hegemony, we describe and analyse the specificities and antinomies of the Itanos Gaia project, first to chart the modalities of dispossession in four interrelated strands operative in this case: nature, land, financial speculation and the institutionalisation of dispossession, and second, to analyse the interplay between hegemony and the imposition of dispossession, including its internalisation in the realm of (local) civil society as ‘common sense’, underpinned by the local and broader dynamics of a particular power bloc. Empirically, this inquiry is informed by a survey conducted among local residents to identify local perceptions/views about the investment. KEYWORDS: Accumulation by dispossessionhegemonytourism developmentphantom investment SUBJECT CODES: P14P16R00Z32

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2023

Σύμφωνα με την ορθόδοξη οικονομική θεωρία η παρέμβαση των θεσμών σε μία τέλεια ανταγωνιστική αγορ... more Σύμφωνα με την ορθόδοξη οικονομική θεωρία η παρέμβαση των θεσμών σε μία τέλεια ανταγωνιστική αγορά εργασίας προκαλεί στρεβλώσεις με αποτέλεσμα την άνοδο της ανεργίας. Ωστόσο, εάν η αγορά είναι ατελής, ειδικότερα εάν οι επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να καθορίσουν το ύψος του μισθού οι δυνάμεις της αγοράς θα οδηγήσουν την οικονομία σε μια ισορροπία που χαρακτηρίζεται από χαμηλότερο ύψος μισθών και χαμηλότερη απασχόληση. Στο άρθρο εκτιμούμε τον βαθμό μονοψωνιακής ισχύος των επιχειρήσεων στις περιφέρειες της χώρας και εξετάζουμε τις επιπτώσεις στις ενδοπεριφερειακές και διαπεριφερειακές ανισότητες. Τέλος σχολιάζουμε τα ευρήματα υπό την οπτική της πολιτικής οικονομίας και της κριτικής γεωγραφίας.

The European Journal of the History of Economic Thought

This paper aims to explore the work of John Atkinson Hobson (1858–1940) in political economy, emp... more This paper aims to explore the work of John Atkinson Hobson (1858–1940) in political economy, emphasising his geographical perspective. Hobson, known mainly for his theory of imperialism and as a heretic in economics, was one of the first to discern the uneven geographical dynamics of capitalism and the socio-economic implications of accumulation, considering all the interrelated spatial scales, from the local to international. The main argument is that he applied a form of geographical-historical analysis, and thus, he could be acknowledged as a pioneer in spatial-economic thought or in what geographers today call the geographical political economy approach.

ΕΝΑ Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών, 2023

Στη μελέτη αυτή αναλύεται το νέο τεχνοοικονομικό υπόδειγμα ως προς τις βασικές διαστάσεις, τα όρι... more Στη μελέτη αυτή αναλύεται το νέο τεχνοοικονομικό υπόδειγμα ως προς
τις βασικές διαστάσεις, τα όρια και τις δυνατότητες, ιδίως από τη σκοπιά της εργασίας (labour) και εξετάζεται η ελληνική εμπειρία της λεγόμενης 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Στο πλαίσιο αυτό, συζητούνται οι κύριες τάσεις στην αγορά εργασίας σε ότι αφορά τα επαγγέλματα και τις δεξιότητες και καταγράφονται στρατηγικές κατευθύνσεις, για ένα προοδευτικό
μοντέλο ανάπτυξης και βιομηχανικού μετασχηματισμού στην Ελλάδα.
Όπως διαπιστώνεται, η μετάβαση είναι αργή και απαιτείται συγκροτημένη παρέμβαση μέσω ενεργητικών πολιτικών για την αναδιάρθρωση της οικονομίας και την απασχόληση, αλλά και την εκπαίδευση και την δια βίου μάθηση. Στο επίκεντρο θα πρέπει να είναι η στήριξη στρατηγικών κλάδων και ειδικά των μικρότερων επιχειρήσεων για τη δημιουργία «καλύτερων» θέσεων εργασίας, με επένδυση στη γνώση και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Για την επιτάχυνση της μετάβασης στη βάση ενός «ανθρωποκεντρικού μοντέλου» για την αξιοπρεπή και βιώσιμη απασχόληση, απαιτείται επίσης, η αναβάθμιση του ρόλου των θεσμών στην αγορά εργασίας και η ενίσχυση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, σε συνδυασμό με κατάλληλες εργοδοτικές πρακτικές και συμμετοχικές διαδικασίες που θα ευνοούν την συλλογική μάθηση και εργασιακή ενδυνάμωση στις επιχειρήσεις.

The European Journal of the History of Economic Thought, 2023

New Political Economy , 2021

KEYWORDS: Accumulation by dispossessionhegemonytourism developmentphantom investment
SUBJECT CODES: P14P16R00Z32

Capital & Class, 2020

Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy,... more Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy, this article focuses on the spatial dynamics of the crisis. To this end, it builds on Harvey’s concept of accumulation by dispossession and Gramscian hegemony to evaluate the crisis remedy administered to Greece. An attempt is made to demonstrate dispossession of land, public resources and natural assets as a hegemonic project, as it takes place, linked to specific ‘spatio-temporal fixes’ of capital during and after the crisis, to be either welcomed or opposed by different stakeholders in civil society and local communities. Assessing the new institutional setting that was enforced upon Greece by its creditors, the Greek case of land dispossession and grabbing is discussed, focusing on representative ‘optimum’ investment instances to question the rationale and the effectiveness of the emerging post-crisis neoliberal model of economic development.

New Political Economy

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2015

Σκοπός της εργασίας υπήρξε η διερεύνηση και ερμηνεία της σχέσης ανάμεσα στο μετασχηματισμό της ελ... more Σκοπός της εργασίας υπήρξε η διερεύνηση και ερμηνεία της σχέσης ανάμεσα στο μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και στην άνιση περιφερειακή ανάπτυξη για μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο που ξεκινά το 1993 και φτάνει μέχρι το 2010. Η χωρική – οικονομική αναδιάρθρωση στην Ελλάδα εξετάστηκε υπό το θεωρητικό πρίσμα της πολιτικής οικονομίας και της κριτικής Γεωγραφίας, μέσα από τρείς αναλυτικούς άξονες, όπως το κράτος, οι περιφέρειες και η παραγωγή. Η κεντρική παραδοχή υπήρξε ότι η άνιση ανάπτυξη βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τις ευρύτερες πολιτικοοικονομικές διαδικασίες, μέσα από τις οποίες διαμορφώνεται και τις οποίες διαμορφώνει. Η ανασύνθεση, συγκέντρωση και μελέτη διάσπαρτου υλικού που συμπεριλάμβανε στατιστικά στοιχεία, δημοσιεύματα, νομικά κείμενα και κείμενα πολιτικής και επιστημονική βιβλιογραφία, είχε ως απώτερο στόχο την περιγραφή, κατανόηση και ερμηνεία του περιφερειακού προβλήματος και του τρόπου με τον οποίο η κεντρική εξουσία εργάστηκε σε ότι αφορά τη διαχείριση του. Αυτό που προκύπτει είναι κυρίως ότι το ζήτημα της περιφερειακής ανάπτυξης στις διάφορες μορφές που μπορεί να λάβει στις χωρικές κλίμακες και μέσα από εναλλακτικές προσεγγίσεις, συνεισέφερε στην Ελλάδα του εκσυγχρονισμού και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στην εκτόνωση εντάσεων και αντιφάσεων που ενείχε ο ριζικός μετασχηματισμός της οικονομίας, οι οποίες αν δεν αναχαιτίζονταν θα έφερναν ενδεχομένως το σύστημα νωρίτερα στην κρίση. Τελικά τέθηκε ειδικά για την ελληνική περίπτωση, το κλασικό ερώτημα που διατύπωσε η D. Massey τη δεκαετία 1970 «με ποια έννοια περιφερειακό πρόβλημα» και σε αυτό δόθηκαν απαντήσεις. Η εργασία υποστηρίζει ότι το περιφερειακό πρόβλημα είναι πρόβλημα όχι των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών ή περιοχών, αλλά της οικονομίας και της πολιτικής. Επίσης, είναι πρόβλημα της μίας δυναμικής περιφέρειας της μεγέθυνσης που παρασύρει ολόκληρο το σύστημα στη σύγκλιση, αλλά ταυτόχρονα, υπονομεύει τις προϋποθέσεις της ύπαρξης και της υπεροχής της, αποδιοργανώνοντας την παραγωγική δυναμικότητα της ευρύτερης επικράτειας της. Η θέση αυτή, βασισμένη στην υπόθεση ότι ο χώρος του «περιφερειακού» πλάθεται, συντίθεται και αποσυντίθεται, μέσα στο χρόνο και σε εναλλακτικές χωρικότητες, διαφοροποιείται τελικά από τις συνήθεις απόψεις για την περιφερειακή ανάπτυξη στην Ελλάδα. Καταρχήν, αμφισβητεί την παραδοχή ότι η γρήγορη ανάπτυξη της περιόδου υπήρξε μία μονοσήμαντα θετική εξέλιξη, απλά γιατί είχε οφέλη στο εισόδημα και στην απασχόληση και σε ορισμένα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, ακόμα και σε κοινωνικές παροχές και πρόσθετους πόρους στις περιφέρειες. Η ανάπτυξη παρήγαγε νέους διαχωρισμούς, ανισότητες και αποκλεισμούς στο χώρο σε επιμέρους πεδία και τομείς. Παράλληλα εφιστά την προσοχή στους μηχανισμούς της κεντρικής παρέμβασης και τους κοινωνικούς αυτοματισμούς που οδήγησαν σε αφομοίωση των ευρωπαϊκών κατευθύνσεων σε μία άκριτη δέσμευση σε μέσα και κατευθύνσεις, εκτός ενός συνεκτικού και μακροπρόθεσμου στρατηγικού πλαισίου. Σε γενικές γραμμές, υποστηρίζεται ότι η ανάπτυξη στις περιφέρειες χρησιμοποιήθηκε για να εξυπηρετηθεί η εθνική σύγκλιση στο πλαίσιο της οικονομικής ολοκλήρωσης, αλλά και για την εξασφάλιση μίας θεμελιώδους κοινωνικής συναίνεσης σε υψηλής διακινδύνευσης κυβερνητικές επιλογές και αποφάσεις.

Capital & Class, 2020

Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy,... more Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy, this article focuses on the spatial dynamics of the crisis. To this end, it builds on Harvey’s concept of accumulation by dispossession and Gramscian hegemony to evaluate the crisis remedy administered to Greece. An attempt is made to demonstrate dispossession of land, public resources and natural assets as a hegemonic project, as it takes place, linked to specific ‘spatio-temporal fixes’ of capital during and after the crisis, to be either welcomed or opposed by different stakeholders in civil society and local communities. Assessing the new institutional setting that was enforced upon Greece by its creditors, the Greek case of land dispossession and grabbing is discussed, focusing on representative ‘optimum’ investment instances to question the rationale and the effectiveness of the emerging post-crisis neoliberal model of economic development.

Doctoral Thesis, Department of Economics, University of Crete , 2015

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2017

Σκοπός της εργασίας είναι μία κριτική προσέγγιση του σύγχρονου περιφερειακού προβλήματος σε μία σ... more Σκοπός της εργασίας είναι μία κριτική προσέγγιση του σύγχρονου περιφερειακού προβλήματος σε μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο στην Ελλάδα του εκσυγχρονισμού και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, 1993-2010. Στο επίκεντρο βρίσκεται η κατανόηση των οικονομικών δομών της εγχώριας ανισότητας, ενώ έμφαση δίνεται σε θέματα που άπτονται της διαπεριφερειακής κατανομής της παραγωγής και της οργάνωσης της ελληνικής οικονομίας στο χώρο, στο ρόλο της Αθήνας στο εγχώριο σύστημα και στις πολιτικές που ενισχύουν τις τάσεις συγκέντρωσης και την ταυτότητα της πόλης ως μοναδικό κέντρο διεθνούς ακτινοβολίας στο πέρασμα στην παγκόσμια ολοκλήρωση. Σε συνέπεια με έννοιες και θεωρίες από το πολιτικοοικονομικό παράδειγμα στην Οικονομική Γεωγραφία, δομείται μία αφήγηση για εναλλακτικές συμπληρωματικές και διακριτές ιστορίες ανάπτυξης στην Ελλάδα και για σχέσεις άνισης δυναμικής και ισχύος μεταξύ τόπων και περιφερειών. Αυτά αποκαλύπτουν τη σημασία της κοινωνικής-πολιτικής κατασκευής του τοπικού και προτρέπουν σε μία συνεκτίμηση, πέραν των συμβατικών μεθόδων οικονομικής ανάλυσης, τρόπων μέσω των οποίων η άνιση ανάπτυξη δομείται και ανασκευάζεται μέσω της πολιτικής ρύθμισης.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2019

Η Ελλάδα υπήρξε αποδέκτης της συνδρομής των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ και από τους κυριότερους ... more Η Ελλάδα υπήρξε αποδέκτης της συνδρομής των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ και από τους κυριότερους ωφελούμενους της κοινής περιφερειακής πολιτικής και της Πολιτικής Συνοχής (ΠΣ), ήδη από τα πρώτα στάδια της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης, τη δεκ. 1980. Σκοπός του άρθρου είναι η διερεύνηση της ελληνικής εμπειρίας ως προς το ζητούμενο της ευρωπαϊκής Συνοχής, και η κατανόηση μέσα από την ιστορική εξέλιξη, τη διάρθρωση βασικών μεγεθών και δεικτών και τις συμπεριφορές πολιτικών και θεσμικών παραγόντων. Η ανάλυση υποδεικνύει ότι υπάρχουν διαφορετικές διαστάσεις, παρενέργειες και έμμεσες επιδράσεις, του κατά τα άλλα θετικού φαινομένου της ευρωπαϊκής διαρθρωτικής στήριξης και προτείνει ότι η αξιολόγηση της πολιτικής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες σε μία εξελικτική προσέγγιση στα κράτη-μέλη. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να συνεκτιμώνται θετικές και αρνητικές συνέπειες των, όπως και οι ευκαιρίες και οι περιορισμοί στην εγχώρια ανάπτυξη και στην οργάνωση των θεσμών, όπως διαμορφώνονται στο περιβάλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

ΚΡΙΣΗ, 2021

Aπό τη σκοπιά των οικονομολόγων ο χώρος δημιουργεί ασυνέχειες και δυσκολίες στο κυρίαρχο οικονομι... more Aπό τη σκοπιά των οικονομολόγων ο χώρος δημιουργεί ασυνέχειες και δυσκολίες στο κυρίαρχο οικονομικό υπόδειγμα που συχνά αναφέρεται ότι εξετάζει τα οικονομικά φαινόμενα σα να συμβαίνουν σε «έναν κόσμο θαυμάτων χωρίς διαστάσεις» κατά την γνωστή φράση του Isard ή «στο κεφάλι μίας παροιμιώδους καρφίτσας». Ακόμα όμως και στο πλαίσιο μίας πολιτικο-οικονομικής και ριζοσπαστικής παράδοσης, παραμένει υποδεέστερος και ανενεργός τουλάχιστον δίπλα στο χρόνο και την ιστορία. Η εργασία επικεντρώνεται στη διάσταση του χώρου, όπως αυτή εισάγεται στην οικονομική θεωρία και ενσωματώνεται σε κριτικές σχολές σκέψης είτε μέσα είτε έξω από την οικονομική πραγματεία. Επίσης, στοχεύει σε μία πρώτη διερεύνηση ενός αναλυτικού πλαισίου πολιτικής οικονομίας, που θα ενσωματώνει εξίσου τη γεωγραφική και ιστορική διάσταση για την κατανόηση των προβλημάτων της παραγωγής και της ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, αναζητούνται διαφορές και κοινές θέσεις ανάμεσα στις επιστημονικές πειθαρχίες της Οικονομικής Γεωγραφίας και των Οικονομικών, με έμφαση στην εξελικτική τους πορεία και υποστηρίζεται ότι οι οικονομολόγοι μπορούν να μάθουν από τους γεωγράφους αλλά και αναστοχαζόμενοι τα έργα των κλασικών της πολιτικής οικονομίας.

Οικονομία, χώρος και πολιτική στην Ελλάδα: Mία ιστορική προσέγγιση και μαθήματα για το μέλλον 1 Δ... more Οικονομία, χώρος και πολιτική στην Ελλάδα: Mία ιστορική προσέγγιση και μαθήματα για το μέλλον 1 Δρακάκη Ελένη 2 , Κουρλιούρος Ηλίας 3 ,

The burst of economic crisis in Greece has posed severe challenges on the continuation of an esta... more The burst of economic crisis in Greece has posed severe challenges on the continuation of an established mode of economic and regional development, relating to both the domestic system, and the European Union as a whole. In this critical conjuncture, the political economy approach to Economic Geography provides alternative analytical tools and notions for the explanation of the structure and causes of insisting geographical inequalities and injustices that have been formed in the context of the ongoing neoliberal globalization and financialization of capitalism, and that express themselves across different geographical scales. The purpose of the paper is to elaborate on the theoretical foundations and epistemological assumptions of the political economic Paradigm in Economic Geography and to present an analytical framework that has been used to explore the structural features, dynamics and outcomes of a historically and path-dependent mode of spatial development in Greece as a member-state of the EU. The main argument is that an alternative reading of the "story so far" of the Greek regional problem reveals unexpected side effects of rapid growth and of major political decisions to open up domestic economy to globalization, as well as alternative causes of the Greek crisis in a European context. Among various imprints in economic geography and norms of unevenness between regions, in the period 1993-2010, we highlight especially the lost momentum of Athens and of its hinterland and explore the deepening of spatial injustices that finally undermines a specific mode of economic development and leads to crisis.

Περίληψη: Τις τελευταίες δεκαετίες η ελληνική οικονομία μετασχηματίζεται σε μία οικονομία των υπη... more Περίληψη: Τις τελευταίες δεκαετίες η ελληνική οικονομία μετασχηματίζεται σε μία οικονομία των υπηρεσιών, με γρήγορη άνοδο της συμμετοχής του τριτογενή τομέα σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη. Σκοπός της εργασίας είναι να περιγράψει την εξέλιξη του τριτογενή τομέα, όπως αυτή αποτυπώνεται στο χώρο και στις περιφέρειες με την ανακατανομή της αξίας του προϊόντος, των επενδύσεων και των επιχειρήσεων και υποστηρίζεται από επιλογές της πολιτικής. Οι τάσεις συνδυασμένα της αυθόρμητης οργάνωσης της οικονομίας και της πολιτικής παρέμβασης αναδεικνύουν ένα νέο χωρικό-οικονομικό μοντέλο, το οποίο χαρακτηρίζεται από τον έντονα συγκεντρωτικό ρόλο της Αττικής και την πόλωση των πιο δυναμικών και ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων σε παλιά και νέα κέντρα, διεσπαρμένα στο χώρο, μακριά ωστόσο από τις παραδοσιακά λιγότερο ευνοημένες περιοχές. Λέξεις κλειδιά: Οικονομική αλλαγή, τριτογενής τομέας, ελληνικές περιφέρειες, διαρθρωτική πολιτική.

Capital & Class, Oct 2, 2020

New Political Economy, Nov 30, 2021

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2023

The European Journal of the History of Economic Thought

ΕΝΑ Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών, 2023

The European Journal of the History of Economic Thought, 2023

New Political Economy , 2021

KEYWORDS: Accumulation by dispossessionhegemonytourism developmentphantom investment
SUBJECT CODES: P14P16R00Z32

Capital & Class, 2020

Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy,... more Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy, this article focuses on the spatial dynamics of the crisis. To this end, it builds on Harvey’s concept of accumulation by dispossession and Gramscian hegemony to evaluate the crisis remedy administered to Greece. An attempt is made to demonstrate dispossession of land, public resources and natural assets as a hegemonic project, as it takes place, linked to specific ‘spatio-temporal fixes’ of capital during and after the crisis, to be either welcomed or opposed by different stakeholders in civil society and local communities. Assessing the new institutional setting that was enforced upon Greece by its creditors, the Greek case of land dispossession and grabbing is discussed, focusing on representative ‘optimum’ investment instances to question the rationale and the effectiveness of the emerging post-crisis neoliberal model of economic development.

New Political Economy

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2015

Capital & Class, 2020

Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy,... more Seeking to make sense of the Greek crisis Odyssey and the attendant restructuring of the economy, this article focuses on the spatial dynamics of the crisis. To this end, it builds on Harvey’s concept of accumulation by dispossession and Gramscian hegemony to evaluate the crisis remedy administered to Greece. An attempt is made to demonstrate dispossession of land, public resources and natural assets as a hegemonic project, as it takes place, linked to specific ‘spatio-temporal fixes’ of capital during and after the crisis, to be either welcomed or opposed by different stakeholders in civil society and local communities. Assessing the new institutional setting that was enforced upon Greece by its creditors, the Greek case of land dispossession and grabbing is discussed, focusing on representative ‘optimum’ investment instances to question the rationale and the effectiveness of the emerging post-crisis neoliberal model of economic development.

Doctoral Thesis, Department of Economics, University of Crete , 2015

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2017

ΓΕΩΓΡΑΦΙΕΣ, 2019

ΚΡΙΣΗ, 2021

Ινστιτούτο Εργασίας Γ.Σ.Ε.Ε., 2022

Σκοπός της μελέτης είναι η καταγραφή, ανάλυση και αποτίμηση των βασικών τάσεων στον τομέα της αγρ... more Σκοπός της μελέτης είναι η καταγραφή, ανάλυση και αποτίμηση των βασικών τάσεων στον τομέα της αγροδιατροφής-μεταποίησης τροφίμων στην Ελλάδα και η διερεύνηση των προοπτικών και μεταβολών στην αγορά εργασίας και στην απασχόληση με έμφαση στις ανάγκες δεξιοτήτων. Ειδικότερα, εξετάζονται η υφιστάμενη κατάσταση, οι βασικές οικονομικές εξελίξεις και οι αναπτυξιακές προοπτικές στους κλάδους παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων και διερευνώνται οι μεταβολές στα επαγγέλματα και στις δεξιότητες στο πλαίσιο της ψηφιοποίησης, της πράσινης ανάπτυξης και της μετάβασης στο νέο παραγωγικό υπόδειγμα «Αγροδιατροφή 4.0». Στη βάση της
μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε, η έρευνα βασίστηκε τόσο σε ανάλυση
στατιστικών και δευτερογενών δεδομένων όσο και σε ποιοτικές μεθόδους για τη συλλογή πρωτογενών δεδομένων. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στη μελέτη, η οποία δομείται ως εξής: Στο Μέρος Α΄ γίνεται η εισαγωγή στο αντικείμενο και στους ευρύτερους σκοπούς του έργου και παρουσιάζονται οι εξελίξεις σε κύρια οικονομικά μεγέθη και αναλυτικά οι τάσεις που
επιδρούν στον τομέα της αγροδιατροφής και μεταβάλλουν την οργάνωση των επιχειρήσεων και τα πρότυπα εργασίας. Επίσης, καταγράφονται τα κύρια επαγγέλματα που συναντώνται στον κλάδο, παρουσιάζονται προβλέψεις για τις ανάγκες σε επαγγελματικές ειδικότητες μέχρι το 2030 και γίνεται επισκόπηση των δεξιοτήτων που θα απαιτούνται στην Ελλάδα. Μετά την καταγραφή ορισμένων πρώτων προτάσεων πολιτικής, στο Μέρος Β΄ παρατίθενται τρία εναλλακτικά σενάρια στο πλαίσιο μιας προοπτικής διερεύνησης του μέλλοντος σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας και τις εξελίξεις στον τομέα και καταγράφονται εκτιμήσεις για τις απαιτούμενες δεξιότητες σε ένα
βασικό «σενάριο αναφοράς». Κλείνοντας, στο Μέρος Γ΄ αναλύονται τα ευρήματα της ποιοτικής έρευνας, εξετάζονται και αξιολογούνται οι δεξιότητες που είναι σημαντικές, χρήσιμες και αναδυόμενες στον τομέα και διατυπώνονται προβλέψεις ανά κατηγορία δεξιοτήτων για το άμεσο μέλλον. Η μελέτη καταλήγει σε συμπεράσματα. Ένα βασικό συμπέρασμα είναι ότι η μετάβαση στο νέο παραγωγικό υπόδειγμα λαμβάνει χώρα αργά, ενώ είναι απαραίτητη η ενθάρρυνση νέων επενδύσεων στις ικανότητες και στις δεξιότητες του
ανθρώπινου δυναμικού με ενεργητικές πολιτικές για την απασχόληση, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη, αλλά και στροφή ειδικά των μικρών επιχειρήσεων σε νέες στρατηγικές και μοντέλα διαχείρισης γνώσης, καινοτομίας και αλλαγής.

Ινστιτούτο Εργασίας Γ.Σ.Ε.Ε., 2023

H μελέτη των επαγγελμάτων και των δεξιοτήτων αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία για τη διάγνωση κα... more H μελέτη των επαγγελμάτων και των δεξιοτήτων αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία για τη διάγνωση και κατανόηση των αλλαγών στη σύγχρονη αγορά εργασίας, σε διεθνή κλίμακα, ενώ σε ό,τι αφορά την Ελλάδα εμπίπτει σε μια σχετικά νέα συζήτηση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον σχεδιασμό αναπτυξιακής και διαρθρωτικής πολιτικής, αλλά και εκπαιδευτικής πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να περιγράψει τις διεθνείς εξελίξεις και να αποτυπώσει τη συγκριτική θέση της Ελλάδας σε ό,τι αφορά τον παραγωγικό μετασχηματισμό και τις αναδιαρθρώσεις της απασχόλησης, εστιάζοντας στα επαγγέλματα και στις δεξιότητες. Πιο συγκεκριμένα,
επεξηγούνται βασικές έννοιες και γίνεται μια επισκόπηση της συζήτησης γύρω από τις μεταβολές στα επαγγέλματα και τις αναδυόμενες δεξιότητες στο πλαίσιο του σύγχρονου
τεχνολογικού μετασχηματισμού και του νέου αναπτυξιακού υποδείγματος, ενώ περιγράφονται επίσης οι βασικές ποιοτικές μεταβολές ως σήμερα και αποτυπώνονται προβλέψεις για το μέλλον για την ελληνική οικονομία και απασχόληση. Συνολικά, όπως προκύπτει, η χώρα φαίνεται ότι αποκλίνει ήδη και θα συνεχίσει να αποκλίνει από τα διεθνή πρότυπα σε ό,τι αφορά την κατανομή της απασχόλησης σε επαγγελματικές ειδικότητες και το αναγκαίο μείγμα δεξιοτήτων. Ειδικά η απόκλιση είναι σημαντική σε σχέση με την ΕΕ, καθώς αναμένεται ότι θα ενισχυθεί στη χώρα η συμμετοχή των ειδικοτήτων επαγγελμάτων στη μεσαία κλίμακα προσόντων και δεξιοτήτων, με
μεικτές τάσεις να χαρακτηρίζουν τις επαγγελματικές κατηγορίες στο υψηλότερο επίπεδο προσόντων. Σε κάθε περίπτωση, τα παραπάνω δεν αποδίδονται στην έλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού, αλλά αντανακλούν τη διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, τις ισχύουσες πρακτικές οργάνωσης και ανταγωνισμού των επιχειρήσεων και τις συνέπειες μιας μακράς οικονομικής κρίσης

Ινστιτούτο Εργασίας Γ.Σ.Ε.Ε., 2023

Η παρούσα μελέτη, αξιοποιώντας δευτερογενείς πηγές μαζί με πρωτογενή δεδομένα που αντλήθηκαν από ... more Η παρούσα μελέτη, αξιοποιώντας δευτερογενείς πηγές μαζί με πρωτογενή δεδομένα που αντλήθηκαν από τον συνδυασμό ποσοτικών και ποιοτικών μεθόδων, επιχειρεί να αποτυπώσει ευρύτερα την υφιστάμενη κατάσταση στο επάγγελμα 2642 «Δημοσιογράφοι» σε ό,τι αφορά βασικούς δείκτες της αγοράς εργασίας (μεγέθη απασχόλησης, επίπεδα προσόντων, τεχνολογική μεταβολή, συμμετοχή στην εκπαίδευση και κατάρτιση κ.ά.). Στο επίκεντρο της ανάλυσης βρίσκονται η διερεύνηση των δεξιοτήτων που θεωρούνται αποφασιστικής σημασίας για την ικανοποιητική άσκηση του επαγγέλματος και οι παράγοντες που επηρεάζουν την επάρκεια αυτών των δεξιοτήτων.
Συγγραφέας: Χριστίνα Παρασκευοπούλου
Επιστημονική επιμέλεια: Ελένη Δρακάκη, Κώστας Μπουκουβάλας, Δημήτρης Παϊταρίδης