İrfan Özen - Academia.edu (original) (raw)

Papers by İrfan Özen

Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi

Maliyet, mal ve hizmet üretmek için katlanılan fedakarlıkların parasal tutarı olarak tanımlanabil... more Maliyet, mal ve hizmet üretmek için katlanılan fedakarlıkların parasal tutarı olarak tanımlanabilir. Hem rekabet hem de kontrol aracı olarak kullanılabilme özelliği nedeniyle, maliyetlerin yapısına ilişkin bilgilerin edinilmesi yöneticiler için karar almada önemli bir bilgi girdisi olacaktır. Bu bilgilerin amaçlara uygun kullanımında, maliyet analizinin yapılması ve maliyet davranışlarının belirlenmesi önemlidir. Maliyet analizi, işletmelerin katlandığı maliyetlerin dağılımını ve bu maliyetlerin üretim hacmiyle ilişkisini belirlemeye yönelik çalışmaları kapsamaktadır. Maliyetler, üretim hacminden etkilenme düzeyine göre sabit ve değişken maliyet olarak iki temel grupta incelenebilir. Bu iki maliyetin birlikte yer aldığı karma maliyetler de bu sınıflandırmaya dahil edilebilir. Toplam maliyetlerin sabit/değişken olarak ayırımında çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Bu tekniklerden “muhasebe tekniği” büyük ölçüde kişisel yargılara dayanırken, “en küçük kareler tekniği” ise kişisel yarg...

Doğal yöntemlerle elde edilen su ürünleri, diğer ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de yüzyıllardır... more Doğal yöntemlerle elde edilen su ürünleri, diğer ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de yüzyıllardır insan gıdası olarak kullanılmaktadır. Arta nüfusa bağlı olarak genişleyen beslenme ihtiyacı, insanları yeni üretim kaynaklarını kullanmaya zorlamaya başladığında itibaren su ürünlerine olan ilgi yoğunluk kazanmıştır .A.B.D. bu ilgiyi 1880li yıllarda kurduğu alabalık üretim tesisleri ile hayata geçirirken ülkemizde su ürünlerinin suni yöntemlerle üretilmeye başlanması 1969 yılına rastlamaktadır. Diğer ülkelerle kıyaslandığında suni yöntemlerle su ürünleri üretimine oldukça geç başlayan ülkemizde büyük bir üretim potansiyelinin olduğu noktasından hareketle üretim artışı için yapılması gerekenlerin ortaya konması bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada öncelikle su ürünlerinin işleme teknolojisini kapsayan su ürünleri sanayine değinilmiştir. Burada ortaya çıkan sonuç, yetersiz su ürünleri üretiminde olduğu gibi sanayide de yeterince gelişmemiş olduğudur. Bu durum üretimin % 70...

Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, Jun 30, 2021

Maliyet yapısındaki değişim ve gerçeğe uygun maliyet bilgilerinin edinilmesi ile ilgili beklentil... more Maliyet yapısındaki değişim ve gerçeğe uygun maliyet bilgilerinin edinilmesi ile ilgili beklentiler yeni maliyet yöntemleri arayışını da hızlandırmış ve sonuçta hacim tabanlı maliyetlemeye alternatif olarak sunulan faaliyet tabanlı maliyetleme (FTM) yönteminin (birinci nesil FTM) teorik temelleri atılmıştır. Bu yeni maliyetleme yönteminin uygulamada karşılaştığı güçlükler nedeniyle revize edilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Revize edilen bu yeni yöntem, FTM'nin ikinci neslini ifade eden zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyetleme (ZEFTM) yöntemidir. 2009 yılında ZEFTM'nin eksikliklerini gidermek amacıyla üçüncü nesil FTM olarak ifade edilebilecek performansa dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme (PDFTM) yönteminin teorik temelleri atılmaya başlanmıştır. Çalışmanın amacı, bu üçüncü nesil FTM olarak ifade edilen PDFTM tanıtılarak, hem birinci nesil hem de ikinci nesil FTM arasındaki farklılıkları ortaya koymaktır. Önerilen bu yeni nesil FTM'nin hem geleneksel FTM'den, hem de ZEFTM'den en önemli farkı, performans ölçümünün maliyet hesaplama sürecine dahil edilmesidir. Diğer önemli bir farklılık ise maliyetleme süreci ile ilgilidir. Hem işlem süreçlerinin uzunluğu, hem de performansın ölçümü için standartların belirlenmesine ilişkin güçlük, yeni nesil FTM'nin en önemli dezavantajlarındandır. Buna karşılık, etkinlik ve verimliliğin hesaplanmasına imkan tanıması, sorumluluk muhasebesi ve maliyet yönetimi açısından ilgililere önemli bilgiler sunması yeni nesil FTM'nın en önemli avantajıdır.

Anahtar Kelimeler : Maliyet Yönetimi, Değer Katmayan Faaliyetler, Değer Akım Analizi, Hastane Mal... more Anahtar Kelimeler : Maliyet Yönetimi, Değer Katmayan Faaliyetler, Değer Akım Analizi, Hastane Maliyetleri HASTANE İŞLETMELERİNDE ETKİN MALİYET YÖNETİMİ VE UYGULAMASI Kamu hastanelerinde etkinliğin ve verimliliğin sağlanarak kaynak kullanımını en optimal düzeyde gerçekleştirmek için alınacak kararlarda maliyet bilgilerinin temel girdi olarak kullanılması gerekmektedir. Günümüzde kaynakların etkin kullanımında sadece salt maliyet bilgileri yeterli olmamakta, bu maliyet bilgilerinden hareket edilerek maliyetlerin kontrolü, denetimi ve yönetimine de odaklanmak gerekmektedir. Maliyet yönetimi için çeşitli araçlar kullanılmaktadır. Bu araçlardan biri “değer katmayan faaliyetlerin ortadan kaldırılması”dır. Değer katmayan faaliyetler, işletmelerde kaynakları tüketen ancak ürüne katkı sağlamayan faaliyetlerdir. Bu değersiz faaliyetlerin ortadan kaldırılması için işletmelerde değer akım haritalarının çıkarılarak sürecin analiz edilmesi gerekmektedir. Bu çalışma hastane işletmelerinde değer ka...

SOCIAL MENTALITY AND RESEARCHER THINKERS JOURNAL, 2020

ÖZET Covid-19 salgınıyla başlayan yeni süreçte, hem makro hem de mikro düzeyde önemli ekonomik so... more ÖZET Covid-19 salgınıyla başlayan yeni süreçte, hem makro hem de mikro düzeyde önemli ekonomik sonuçların ortaya çıkması beklenmektedir. Bu beklentiler, bazı sektörlerde ve işletmelerde daha kötümser sonuçların ortaya çıkmasına yöneliktir. Özellikle turizm ve havayolu işletmelerinin salgından çok fazla etkilenmesi beklenmektedir. Bu beklentilerin gerçekleşme durumunun çeşitli teknik ve verilerle test edilmesi gerekir. Şirketlerin salgından etkilenme düzeylerini belirlemenin en basit yollarından biri, ilgili şirketlerin mali tablolarının incelenmesidir. Çalışmada, salgının işletmeleri etkileme düzeyinin belirlenmesi amacıyla BİST-30'da yer alan şirketlerin 2019 ve 2020 yıllarına ait seçilmiş kâr veya zarar tablo kalemlerindeki salgın öncesi ve salgın sonrası üçer aylık iki dönemdeki ve altışar aylık dönemlerdeki değişim yatay analiz tekniği kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada birbirlerine yakın faaliyet alanları bulunan şirketlerin kâr veya zarar tabloları birlikte ele alınarak şirketler birbirleriyle kıyaslanarak salgının etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma döneminde KAP'ta ilgili dönemlere ilişkin verileri açıklanan 30 şirketten 16'sının salgın döneminde net kârında önceki döneme göre artış, 14 şirketin ise net kârında azalış olduğu tespit edilmiştir. Salgından en fazla etkilenen işletmelerin, havayolu ulaşımı, petrol ve demir çelik faaliyetini yürüten işletmeler olduğu, diğer şirketlerin ise salgından olumlu ya da olumsuz anlamda düşük ya da orta düzeyde etkilendiği belirlenmiştir. ABSTRACT In the new process that started with the Covid-19 outbreak, important economic results at both macro and micro levels are expected. These expectations are geared towards more pessimistic outcomes in some industries and businesses. In particular, tourism and airline businesses are expected to be greatly affected by the epidemic. The realization of these expectations should be tested with various techniques and data. One of the simplest ways to determine companies' exposure levels is to examine the financial statements of the companies involved. In the study, in order to determine the level of impact of the epidemic on businesses, the changes in the profit or loss table items of the companies included in the BIST-30 for the years 2019 and 2020 were analyzed using the horizontal analysis technique. In the study, the profit or loss tables of companies with close fields of activity were considered together and the companies were compared with each other to determine the effect of the epidemic. During the study period, it was determined that 16 out of 30 companies whose data regarding the relevant periods were disclosed in the PDP increased their net profit during the epidemic period, while the net profit of 14 companies decreased. It has been determined that the enterprises most affected by the epidemic are those that carry out airline transportation, oil and iron and steel activities, while other companies are positively or negatively affected by the epidemic at a low or medium level.

International Journal of Disciplines In Economics and Administrative Sciences Studies (IDEAstudies), 2020

ÖZET Müşterinin bedelini ödemek istemediği, ürün ve hizmetlere değer katmayan faaliyetler için ya... more ÖZET Müşterinin bedelini ödemek istemediği, ürün ve hizmetlere değer katmayan faaliyetler için yapılan her türlü zaman, para ve kaynak tüketimi israf olarak kabul edilebilir. Bu değer katmayan ancak kaynak tüketimine neden olan faaliyetlerin belirlenerek ortadan kaldırılması ve/veya iyileştirilmesi, işletmelerin amaçlarına ulaşmalarına önemli katkılar sağlayacaktır. Değer katmayan faaliyetlerin belirlenmesi ve ortadan kaldırılması için öncelikli olarak çıktının doğru olarak tanımlanması gerekmektedir. Çıktı doğru olarak tanımlandığında, çıktının elde edilmesindeki faaliyetlerin analizi de doğru olarak yapılabilecektir. Çalışmada, Covid-19 salgınının yayılmasının önlenmesi amacıyla şehir içi ulaşımda kullanılan taksi ve dolmuşlara plastik kabin üretimi ve montajını üstlenen bir şirketin süreç analizi yapılmıştır. Analiz sonucuna göre üretim sürecinde değer katmayan faaliyetlerin ortadan kaldırılması ve değer katan faaliyetlerin iyileştirilmesi sonucunda elde edilen maliyetlerdeki azalmaya ve üretim sürecindeki kısalmaya yer verilmiştir. Çalışmanın amacı, üretim sürecindeki değer katmayan faaliyetlerin ortadan kaldırılması ve değer katan faaliyetlerin iyileştirilmesinin işletmeye sağlayacağı katkıyı ortaya koymaktır. Çalışma sonucunda, iş sürecinde yapılan küçük iyileştirmelerin üretim süresinde % 44, birim maliyetlerde ise % 23 azalma sağladığını ortaya koymuştur. Çalışma birim maliyetlerin hesaplanması amacına yönelik olarak yapılmadığı ve iyileştirmelerin sadece üretim sürecindeki işçilik ve makine çalışma süresiyle sınırlı tutulduğu için, bu iki unsur dışındaki maliyetler hesaplamaya dahil edilmemiştir. ABSTRACT Any consumption of time, money and resources for activities that the customer does not want to pay for and do not add value to products and services can be considered wasteful. Identifying and eliminating and / or improving activities that do not add value but cause resource consumption will make significant contributions to businesses achieving their goals. In order to identify and eliminate activities that do not add value, the output must first be correctly defined. When the output is correctly defined, the analysis of the activities in obtaining the output can also be done correctly. In the study, a process analysis of a company that undertakes the production and assembly of plastic cabins for taxis and minibuses used in urban transportation in order to prevent the spread of the Covid-19 outbreak. According to the results of the analysis, the reduction in costs obtained as a result of eliminating the activities that do not add value in the production process and improving the activities that add value and the shortening in the production process are included. The purpose of the study is to reveal the contribution of the elimination of activities that do not add value in the production process and the improvement of activities that add value to the business. As a result of the study, it was revealed that small improvements made in the work process result in a 44% reduction in production time and a 23% reduction in unit costs. Costs other than these two elements are not included in the calculation, since the work is not carried out for the purpose of calculating unit costs and improvements are limited only to the labor and machine working time in the production process.

Kaynaklarin etkin kullanimi, kâr amacli isletmelerde oldugu kadar kâr amaci bulunmayan kurumlarda... more Kaynaklarin etkin kullanimi, kâr amacli isletmelerde oldugu kadar kâr amaci bulunmayan kurumlarda da onemli konulardan biridir. Kaynak kullaniminda etkinligin saglanmasi icin mevcut durumun olculmesi, amaclardan sapma bulunan noktalarda ise gelecekte kaynak kullaniminda etkinligin saglanmasi amaciyla gerekli onlemlerin alinmasi gerekir. Kurumlarin mevcut ve gecmis finansal performanslarinin olculmesi ve gelecekle ilgili tahminlerde bulunulmasi amaciyla cesitli mali analiz teknikleri kullanilmaktadir. Isletmelerde uzun sureden beri kullanilan bu analiz tekniklerinin kamu yararina hizmet sunan kurumlarda da son donemlerde kullanimi yayginlik kazanmistir. Isletmelerde oldugu gibi kâr amaci gutmeyen kurumlarda da yaygin olarak kullanilan analiz tekniklerinden biri oran analizidir. Calismada, Sayistay denetiminde kullanilan ve kurumlar tarafindan sunulan 2018 yilina ait bilanco verilerinden hareketle, nufuslari yakin Mugla ve Sakarya illerindeki buyuksehir belediyeleri ve bu belediyelere...

JOURNAL OF SOCIAL HUMANITIES AND ADMINISTRATIVE SCIENCES, 2020

International Journal of Disciplines In Economics and Administrative Sciences Studies (IDEAstudies)

IDEA STUDIES Journal, 2020

ÖZET Yerel halkın ihtiyaçlarının karşılanması amacına hizmet etmek için faaliyetlerini sürdüren k... more ÖZET Yerel halkın ihtiyaçlarının karşılanması amacına hizmet etmek için faaliyetlerini sürdüren kurumların yerine getirdiği işlevlerde değişim olsa da temelde belediyeler, çeşitli kaynakları kullanarak mal ve hizmet üretim faaliyetini yerine getirmektedir. Bu faaliyetlerin yerine getirilmesinde, özkaynaklarla birlikte çeşitli adlarla yapılan transferler de kullanılmaktadır. Hangi yolla gelir elde edilirse edilsin belediyelerin kıt kaynaklarını etkin kullanımı temeldir. Belediyelerin öz gelir kaynaklarından biri olan "alacaklar"ın da bu kapsamda etkin yönetimi gerekmektedir. Çalışmada 30 büyükşehir belediyesinin alacakları dikey analiz tekniği ile analiz edilmiş ve büyükşehir belediyelerinin alacaklarının hesap grubu, hesap sınıfı ve aktif toplamı içindeki payları belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre büyükşehir belediyelerinin önemli bir öz gelir kalemi olan alacaklarının etkin yönetilemediği kanatine varılmıştır. ABSTRACT Although there is a change in the functions performed by the institutions that continue their activities in order to meet the needs of the local people, basically the municipalities carry out the production of goods and services by using various resources. In the performance of these activities, transfers made under various names are also used together with equity. Effective use of the scarce resources of the municipalities is essential, regardless of the way income is generated. An effective management of "receivables", which is one of the own sources of income for municipalities, is also required. In the study, the receivables of 30 metropolitan municipalities in 2018 were analyzed using the vertical analysis technique and the shares of the receivables of the metropolitan municipalities in the account group, account class and total assets were determined. According to the analysis results, it is concluded that the receivables of metropolitan municipalities, which are an important item of own income, cannot be managed effectively.

OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 2020

Öz Kaynakların etkin kullanımı, kâr amaçlı işletmelerde olduğu kadar kâr amacı bulunmayan kurumla... more Öz Kaynakların etkin kullanımı, kâr amaçlı işletmelerde olduğu kadar kâr amacı bulunmayan kurumlarda da önemli konulardan biridir. Kaynak kullanımında etkinliğin sağlanması için mevcut durumun ölçülmesi, amaçlardan sapma bulunan noktalarda ise gelecekte kaynak kullanımında etkinliğin sağlanması amacıyla gerekli önlemlerin alınması gerekir. Kurumların mevcut ve geçmiş finansal performanslarının ölçülmesi ve gelecekle ilgili tahminlerde bulunulması amacıyla çeşitli mali analiz teknikleri kullanılmaktadır. İşletmelerde uzun süreden beri kullanılan bu analiz tekniklerinin kamu yararına hizmet sunan kurumlarda da son dönemlerde kullanımı yaygınlık kazanmıştır. İşletmelerde olduğu gibi kâr amacı gütmeyen kurumlarda da yaygın olarak kullanılan analiz tekniklerinden biri oran analizidir. Çalışmada, Sayıştay denetiminde kullanılan ve kurumlar tarafından sunulan 2018 yılına ait bilanço verilerinden hareketle, nüfusları yakın Muğla ve Sakarya illerindeki büyükşehir belediyeleri ve bu belediyelere bağlı 12 ilçe belediyesinin likidite ve mali yapı oranları hesaplanmıştır. Analizde, sık kullanılan oranlarla birlikte TCMB'nin sektör analizinde kullandığı işletmelerin borç ödeme gücünü belirlemede kullanılan oranlar esas alınmıştır. Küçük farklılıklar olmakla birlikte Sakarya ve Muğla illerindeki belediyelerin kısa ve uzun vadeli borç ödeme güçlerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir.

SOCIAL MENTALITY AND RESEARCHER THINKERS JOURNAL, 2020

JOURNAL OF SOCIAL, HUMANITIES AND ADMINISTRATIVE SCIENCES, 2020

ÖZET İşletmelerin geçmiş ve mevcut mali verilerinden hareketle, gelecekteki durum hakkında öngörü... more ÖZET İşletmelerin geçmiş ve mevcut mali verilerinden hareketle, gelecekteki durum hakkında öngörüde bulunmak işletme ve diğer kurumlar ile ilgili taraflar açısından oldukça önemlidir. Bu bilgilerin elde edilmesinde birçok mali analiz tekniği kullanılmaktadır. Bu analiz tekniklerinden biri işletmelerin finansal performanslarını belirlemede kullanılan oran analizidir. Oran analizi, işletmelerin bilanço ve gelir tablolarındaki ilgili kalemlerin birbirlerine oranlanması ile yapılmaktadır. Ancak elde edilen bu oran ya da yüzde verilerinin hesaplanmasından çok, hesaplanan bu verilerin yorumlaması bulgulara anlam katmaktadır. Genel anlamda oran analizi, bilanço ve gelir tablosu kalemlerinden hareket edilerek iç ve dış bilgi kullanıcıları için hesaplanmaktadır. İşletme içi bilgi kullanıcıları için hesaplanacak özel amaçlı oranlar, karar verme açısından ilgilerin bilgi ihtiyacını karşılayacak niteliğe sahip olacaktır. Bu kapsamda, işletmelerde iç kullanıcılara yönelik olarak geleneksel oran analizi araçlarının dışına çıkılarak hesaplanacak "maliyet oranları" ilgililer için önemli bir veri seti sunacaktır. Çalışmada, İstanbul'da faaliyet gösteren bir eğitim ve araştırma hastanenin 2008 Ocak dönemine ait maliyet oranları hesaplanarak, elde edilen sonuçlar kurum içi kullanıcılara katkı açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada hastanenin hesaplanan oranlarından bazılarının başka amaçlar için hesaplanan sonuçlara benzer olduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamındaki oranların kıyaslanması, bu konuda çalışma bulunmadığı için mümkün olmamıştır. Bu alanda daha fazla çalışma yapılması hem yöneticilere karar almada katkı sağlayacak, hem de maliyet oranlarının kurumlar arası kıyaslaması mümkün olacaktır. ABSTRACT Based on the past and current financial data of the businesses, it is very important for the business and other institutions and related parties to make predictions about the future situation. Many financial analysis techniques are used to obtain this information. One of these analysis techniques is ratio analysis used to determine the financial performance of businesses. Ratio analysis is made by proportioning the related items in the balance sheets and income statements of the enterprises. However, rather than calculating this ratio or percentage data, the interpretation of these calculated data adds meaning to the findings. In general, ratio analysis is calculated for internal and external users of information, based on balance sheet and income statement items. Special purpose rates to be calculated for internal information users will have the quality to meet the information needs of the interests in terms of decision making. In this context, "cost ratios" to be calculated by going beyond traditional rate analysis tools for internal users in enterprises will provide an important data set for those concerned. In the study, the cost rates of a training and research hospital operating in Istanbul for the January 2008 period were calculated and the results obtained were evaluated in terms of contribution to in-house users. In the study, it was determined that some of the calculated rates of the hospital are similar to the results calculated for other purposes. Comparison of the rates within the scope of the study was not possible because there was no study on this subject. More work in this area will contribute to the decision-making process of managers and it will be possible to compare cost ratios between institutions.

Turkish Studies, 2020

Increasing the stakeholders of the business, intensifying competition, changing the production st... more Increasing the stakeholders of the business, intensifying competition, changing the production structure and diversifying the types of decisions to be achieved in increasing the importance of financial information needed by both internal and external information users. It is very important to calculate the cost information correctly in presenting the fair condition of the business to the concerned. The correct calculation of the cost information depends on the establishment of the cost systems suitable for the production systems of the enterprises. In order to establish a suitable cost system, cost techniques appropriate for the change in the production structure of the enterprise should be used. The use of techniques suitable for the changing production structure under the influence of both Industry 4.0 and Covid-19 depends on the correct analysis of the change in cost structure. The change in cost structure arises from the decrease in the relative share of some direct costs in the total production cost, the increase in the amortization expenses within the technology cost and the associated general production costs. Due to this change, the increasing share of technology costs in the form of indirect costs and the ability to load directly on the products and services produced allow these costs to be monitored as direct technology costs in enterprises that perform technological transformation. At the same time, today's technology-intensive production systems make it necessary to calculate costs using technology-oriented techniques. In this calculation process, the human factor will be out of the system at the cost calculation stage and will only be effective in the decision processes. Performing cost calculations automatically will eliminate the errors caused by the human factor and provide full-time cost information. In the study, it has been revealed that the cost calculation should be technology oriented depending on the change in the cost structure of the changing production environments. Structured Abstract: Technological progress and change in the production structure also affected the cost structures of the enterprises. In particular, the digitalization of enterprises called "Industry 4.0" and the outbreak of "Covid-19" necessitated the establishment of new production environments. In the new production environments, which emerged as a natural result of the technology-oriented production structure, while the relative share of some of the important cost items in the past decreased, the relative share of some cost items increased significantly. Structural change in production environments and costs make it necessary to act in accordance with the "digital business" approach in the calculation of production costs. The aim of the study is to reveal the necessity of cost techniques suitable for the structural change in production costs. In this context, the importance of calculating the total and unit production costs has been demonstrated by dealing with the amortization expenses included in the calculations as an indirect cost item in the past, within the scope of "technology cost" as a direct cost element in today's production environments.

Türkiye'de, Cumhuriyet'in kuruluşundan 1950'li yıllara kadar ekonomik ve siyasi yapıdaki değişime... more Türkiye'de, Cumhuriyet'in kuruluşundan 1950'li yıllara kadar ekonomik ve siyasi yapıdaki değişimeye paralel olarak muhasebe alanında çeşitli değişimler olmuştur. Bu değişimler, çalışmamızda özel kesim muhasebe uygulamalarındaki

Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi

Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, Jun 30, 2021

SOCIAL MENTALITY AND RESEARCHER THINKERS JOURNAL, 2020

International Journal of Disciplines In Economics and Administrative Sciences Studies (IDEAstudies), 2020

JOURNAL OF SOCIAL HUMANITIES AND ADMINISTRATIVE SCIENCES, 2020

International Journal of Disciplines In Economics and Administrative Sciences Studies (IDEAstudies)

IDEA STUDIES Journal, 2020

OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 2020

SOCIAL MENTALITY AND RESEARCHER THINKERS JOURNAL, 2020

JOURNAL OF SOCIAL, HUMANITIES AND ADMINISTRATIVE SCIENCES, 2020

Turkish Studies, 2020

USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2020

Öz: Maliyet, mal ve hizmet üretmek için katlanılan fedakarlıkların parasal tutarı olarak tanımlan... more Öz: Maliyet, mal ve hizmet üretmek için katlanılan fedakarlıkların parasal
tutarı olarak tanımlanabilir. Hem rekabet hem de kontrol aracı olarak
kullanılabilme özelliği nedeniyle, maliyetlerin yapısına ilişkin bilgilerin
edinilmesi yöneticiler için karar almada önemli bir bilgi girdisi olacaktır. Bu bilgilerin amaçlara uygun kullanımında, maliyet analizinin yapılması ve maliyet davranışlarının belirlenmesi önemlidir. Maliyet analizi, işletmelerin katlandığı maliyetlerin dağılımını ve bu maliyetlerin üretim hacmiyle ilişkisini belirlemeye yönelik çalışmaları kapsamaktadır. Maliyetler, üretim hacminden etkilenme düzeyine göre sabit ve değişken maliyet olarak iki temel grupta incelenebilir. Bu iki maliyetin birlikte yer aldığı karma maliyetler de bu sınıflandırmaya dahil edilebilir. Toplam maliyetlerin sabit/değişken olarak ayırımında çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Bu tekniklerden “muhasebe tekniği” büyük ölçüde kişisel yargılara dayanırken, “en küçük kareler tekniği” ise kişisel yargılardan tamamen uzak hesaplamalara dayanmaktadır. Bu iki
uç noktada yer alan tekniklerle birlikte grafik tekniği, en yüksek-en düşük
noktalar tekniği ve çifte ortalamalar teknikleri de maliyetlerin yapısal
analizinde sıkılıkla kullanılmaktadır. Çalışmada maliyetlerin yapısal analizi, sabit ve değişken maliyet ayırımı ve hangi üretim düzeyinde ne kadar maliyete katlanılacağını ifade eden esnek bütçe denkleminin belirlenmesi kapsamında ele alınmıştır. Çalışmada, bir eğitim ve araştırma hastanesinin 2008 Ocak dönemine ilişkin klinik maliyetlerinden hareketle maliyet davranışı analiz edilmiştir. Klinik maliyetleriyle, hasta sayısı ve hasta yatış günü arasında ilişkinin belirlenmesinde ve maliyetlerin sabit/değişken ayırımında bahsedilen teknikler kullanılmış, hesaplanmaları benzer olan en küçük kareler ve grafik tekniklerinde benzer, diğer tekniklerde farklı sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmada maliyetlerin yapısal analizinde, dönemsel bazlı inceleme yerine bölümler bazında maliyet-faaliyet hacmi ilişkisinin belirlenmesinin
literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Maliyetlerin Yapısal Analizi, Maliyet Davranışı, Esnek
Bütçe Denklemi
Abstract: Cost can be defined as the monetary amount of the sacrifices made to produce goods and services. Obtaining information on the nature of costs will be an important information input for managers in decision-making, due to its ability to be used both as a competitive and control tool. It is important to analyze the costs and determine the cost behaviors in the proper use of this information. Cost analysis covers the distribution of costs incurred by businesses and the relationship between these costs and production volume. Costs can be divided into two main groups as fixed and variable costs depending on the level of being affected by the production volume. Mixed costs with these two costs can be included in this classification. Various techniques are used in the separation of total costs as fixed/variable. Among these techniques, the “accounting technique” is largely based on personal
judgments, while the “least squares technique” is based on calculations completely away from personal judgments. Along with the techniques in
these two extremes, the graphical technique, the highest-lowest point
technique and the double averages techniques are frequently used in the
structural analysis of costs. In the study, the structural analysis of costs, fixed and variable cost separation and determination of the flexible budget equation expressing how much cost will be incurred at which production level are discussed. In the study, the cost behavior of a training and research hospital was analyzed based on the clinical costs of January 2008 period. The techniques mentioned were used in determining the relationship between clinical costs, the number of patients and the day of hospitalization, and in the separation of fixed / variable costs, similar least squares and graphical techniques with similar calculations, and different results were obtained in other techniques. In the structural analysis of costs in the study, it is thought that determining the relationship between the cost-activity volume on the basis of departments instead of periodically based analysis will contribute to the literature.
Keywords: Structural Analysis of Costs, Cost Behavior, Flexible Budget
Equation

In Turkey, from the establishment of the Republic to the early 1950s, there have been several cha... more In Turkey, from the establishment of the Republic to the early 1950s, there
have been several changes in the accounting field in parallel to the changes of
the economic and political structure. In our study, these changes were examined
by including the development process of private sector accounting practices. The
accounting practices, which were influenced by the German Commercial Law,
was focused on the firm’s account keeping practices and profit calculation and
concentrated on the organization of the balance sheet and income statement,
at the beginning of the Republic years. In the early years of the Republic,
applications were assessed within the scope of revenue and expenditure,
while in the later years, depending on the changes in the production system,
its scope has broadened and sub-systems of accounting, such as cost and
management accounting, have emerged. For the period covered by this study,
the most important improvement of the cost accounting practices were certainly
the studies on the cost calculations at Sümerbank. The techniques, which were
used in the cost distribution, were the same as today’s while distributing costs in
this institution.
The objective to be reached in this study is to introduce the changes in
accounting practices starting from the years of the establishment of the Republic
to 1950. In this context, the subject of this study is to evaluate the financial, cost
and management accounting practices of that period.