Rugeş Demir - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Rugeş Demir

Öz Âşık Garip hikâyesi, Türk dünyasının sınırlarını aşan ve pek çok millet tarafından sevilip anl... more Öz Âşık Garip hikâyesi, Türk dünyasının sınırlarını aşan ve pek çok millet tarafından sevilip anlatılan aşk konulu bir halk hikâyesidir. Geniş bir coğrafyaya yayılmış olan bu hikâye Ȃşık Garip ve Şahsenem adlı kahramanların etrafında gelişmektedir. Âşık Garip hikâyesinin izlerini yazmalar, cönkler, mecmualar ve antolojilerden oluşan çok geniş bir yelpazede görmek mümkündür. Çalışmanın konusunu Âşık Garip hikâyesinin "Ankara Millet Kütüphanesi, Yazmalar Koleksiyonu" bölümünde bulunan ve "06 Mil. Yz. A 9266" numarasıyla kayıtlı olan varyant oluşturmaktadır. Hikâyenin orijinal adı "Hikâye-i Âşık Karîb" olarak geçmektedir. Müellifi, Kâdı Asker Şerîf Mehmed Mollâ Efendî olan bu hikâyenin istinsah tarihi hicri 1341/1923 olarak verilmiştir. 75 varak olan hikâyenin her sayfasında 11 satır bulunmakta ve bazı sayfalarında okunamayan silik kısımlar yer almaktadır. Manzum-mensur karışık bir şekilde yazılmış olan bu hikâyenin dili oldukça sade ve akıcıdır. Çalışmada amaç tespit edilen yeni varyantın tanıtımını yapmak ve hikâyenin halk bilimi açısından önemini ele almaktır. Bu bağlamda yazmanın epizotları, diğer varyantlardan ayrılan benzer ve farklı yönleri, motifleri ve dil özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi uygulanmış ve konuyla ilgili dokümanların analizi yapılmıştır.

Hz. Ali cenknâmeleri 13. ve 14. yüzyıldan itibaren tercüme veya telif yoluyla Türk edebiyatına ka... more Hz. Ali cenknâmeleri 13. ve 14. yüzyıldan itibaren tercüme veya telif yoluyla Türk edebiyatına kazandırılmış ve Türk milleti tarafından kabul görmüş önemli halk anlatılarıdır. Bu anlatılar, insanlara gazâ ruhunu aşılamayı ve onlara ideal bir Müslüman tipi sunmayı amaçlamıştır. Türk edebiyatı bünyesinde destansı niteliğe sahip olan cenknâmeler, İslâm dünyasında örnek şahsiyet olarak bilinen Hz. Ali'nin çevresinde gelişen olayları konu almıştır. Hz. Ali'nin yiğitliğinin ve kahramanlığının anlatıldığı bu eserler İslâmiyet'i yaymak ve benimsetmek için hem sözlü kültürde hem de yazılı kültürde önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Hz. Ali cenknâmeleri manzum veya mensur bir şekilde kaleme alınmıştır. Fakat manzum bir şekilde kaleme alınan cenknâmelerin sayısı azdır. Bunlardan birisi de Hz. Ali cenknâmelerinden "Yemâme Cengi"dir. Bu cenknâmenin bir nüshasına da Kastamonu'da ulaşılmıştır. Konusu itibariyle; Hz. Ali'nin, çocuklarını kaçıran Yemâme adlı bir kâfirle mücadelesinin anlatıldığı bu metin, Eski Anadolu Türkçesinin dil özellikleriyle kaleme alınmıştır. Ayrıca hicrî 1140 (1727) tarihinde tamamlanmasıyla da en eski Yemâme nüshası olma özelliğini taşımaktadır. Bu çalışmada öncelikle Hz. Ali cenknâmeleri hakkında bilgi verilmiş, ardından "Yemâme Cengi"nin yeni tespit edilen Kastamonu nüshası çeşitli yönlerden incelenmiştir.

Yasemin Uzun bu çalışmasıyla fantastik edebiyatın masal türü ile olan ilişkisini incelemiş ve kon... more Yasemin Uzun bu çalışmasıyla fantastik edebiyatın masal türü ile olan ilişkisini incelemiş ve konuyla ilgili önemli örnekler vermiştir. Carl Gustav Jung tarafından geliştirilen “Analitik Psikoloji Yaklaşımı” fantastik edebiyatın ilk basamağı sayılan masallara uygulanmıştır. Eserde masal anlatıcılığı, masal terapisi ve masalların eğitimde kullanılmasıyla ilgili bilgiler verilmiştir. Analitik psikoloji yaklaşımına göre masalların
incelenmesini konu edinen kitap, kanaatimizce oldukça çözümleyici bir incelemeye dayanmaktadır. Her inceleme için verilen masal örnekleri çalışmayı zengin kılmıştır.

327 MASALLAR VE TOPLUMSAL CİNSİYET Fairy Tales and Gender Rugeş DEMİR  ÖZ Melek Özlem Sezer, Mas... more 327 MASALLAR VE TOPLUMSAL CİNSİYET Fairy Tales and Gender Rugeş DEMİR  ÖZ Melek Özlem Sezer, Masallar ve Toplumsal Cinsiyet adlı çalışmasında toplumsal cinsiyet farkının masallardaki yansıması üzerinde durmakta, masalların çocuklara hitap eden basit anlatılar olarak görülmesine karşı çıkmaktadır. Masallarda bilinçaltı simgeler ve genetik hafıza kullanılarak ataerkil, evlilik, bekâret, güzellik ve rekabet gibi unsurlar çerçevesinde bireylere kültürel kod haritası çizildiği ifade edilmektedir. Sezer, ayrıca masallardaki olay örgülerinde cinsiyete bağlı söylem ve davranışların önemine değinmekte ve konuyla ilgili örnekler vermektedir. Eser, masal araştırma-ları üzerine çalışma yapacak olanlara ve bu alana ilgi duyan okuyucular için masalın ideolojisi hakkında önemli bilgiler içermektedir. Melek Özlem Sezer, bu çalışmasıyla 2010 Oğuz Tansel Halkbilimi Ödülü'nü almıştır. Masalları toplumsal cinsiyet bağla-mında değerlendiren Sezer, masalların tüm yazın türleri içerisinde geleneğe en çok bağlı kalınarak sürdürülen tür olduğunu ve çağın değişimleri çok gözetilmeden de-vam ettirildiğini söylemektedir. Genellikle kadınların masallarda hep çekinen, başına kötü şeyler gelen, korkan, düşündüklerini doğrudan söyleyemeyen kişiler olduklarını ve dışlandıklarını ifade etmektedir. Bir masal analizi olarak tasarlanmış olan kitap kanaatimizce oldukça kapsamlı ve çözümleyici bir incelemeye dayanmaktadır. Anahtar Sözcükler: halkbilimi, masal, toplumsal cinsiyet, Melek Özlem Sezer, ince-leme. ABSTRACT Melek Özlem Sezer focuses on the reflection of gender difference in fairy tales in her work titled Fairy Tales and Gender and she opposes seeing fairy tales as simple narratives for children. In the tales, it is stated that the cultural code map is drawn by using subconscious symbols and genetic memory for individuals within the framework of elements such as patriarchy, marriage, virginity, beauty and competition. It also touches on the importance of gender-based discourse and behavior in the plot in fairy tales and gives examples on the subject. The work contains important information about the ideology of fairy tales for those who will study on fairy tale re-

ÖZ: Toplum içinde bireylerin biyolojik cinsiyetleri sosyal yaşamla beraber değişime uğramaktadır.... more ÖZ: Toplum içinde bireylerin biyolojik cinsiyetleri sosyal yaşamla beraber değişime uğramaktadır. Bu değişimler bireyin toplumdaki rollerini ve bakış açılarını sınırlandırmaktadır. Bireyin rolleri üzerinde sınırlayıcı bir etkiye sahip olan alanların başında kitle iletişim araçları gelmektedir. Günümüz kitle iletişim araçlarından biri olan sinema, toplumsal alana ait kültürel kodları ve genetik hafızayı yansıtması bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda sinemanın önemli örnekleri arasında animasyon filmleri yer almaktadır. Animasyon filmleri içinde barındırdığı cinsiyetçi roller ile toplumdaki ideolojik düşünceleri sağlamlaştırmakta ve toplumsal normlara hizmet etmektedir. Bunun en tipik örneklerinden biri 2016 yılında gösterime giren "Kötü Kedi Şerafettin" filminde görülmektedir. Türk yapımı olan bu komedi filminde Şerafettin'in ve yakın arkadaşlarının hayat mücadelesinde toplumsal cinsiyet rollerine bağlı olarak pek çok unsur göze çarpmaktadır. Ataerkil Türk toplumunda erkeklerin ve kadınların toplum içindeki rolleri ve görevleri Şerafettin ve arkadaşları üzerinden verilmektedir. Çalışmada öncelikle cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramlarına yer verilmiş ve toplumsal cinsiyetin animasyon filmleriyle olan ilişkisi açıklanmıştır. Ardından Kötü Kedi Şerafettin filminde yer alan erkek ve kadın karakterlerin davranışları toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmiştir. Toplumsal cinsiyet çerçevesinde analizi yapılan bu filmde erkek ve kadının birbirinden farklı cinsiyetçi roller oluşturduğu, rollere bağlı olarak erkek egemenliğinin ön planda olduğu, erkeklerin güç, üstünlük ve liderlik kavramlarını temsil ettiği ve bunlara karşılık kadınların ise arka plana atıldığı ve davranışlarıyla edilgen bir yapıyı temsil ettiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Cinsiyet, toplumsal cinsiyet, sinema, animasyon film, Kötü Kedi Şerafettin. ABSTRACT: The biological sex of individuals in the society changes with the social life. These changes limit the individual's roles and perspectives in society. Mass media is one of the areas that have a limiting effect on human roles and serve. Cinema, one of today's mass media tools, has an important place in terms of reflecting the cultural codes and genetic memory of the social sphere. In this context, animated films are among the important examples of cinema. Animation films strengthen ideological ideas in society and serve social norms with the sexist roles they contain. One of the most typical examples of this is seen in the movie "Bad Cat Şerafettin", which was released in 2016. In the film, many gender-related factors stand out in the life struggle of Şerafettin and his close friends. In the patriarchal Turkish society, the roles and functions of men and women in society are given through Şerafettin and his friends. In the study, primarily the concepts of gender and gender were included and the relationship of gender with animated films

Books by Rugeş Demir

Meddah Rugeş Demir'den Hikayeler, 2019

Hak Dostum Hak

Öz Âşık Garip hikâyesi, Türk dünyasının sınırlarını aşan ve pek çok millet tarafından sevilip anl... more Öz Âşık Garip hikâyesi, Türk dünyasının sınırlarını aşan ve pek çok millet tarafından sevilip anlatılan aşk konulu bir halk hikâyesidir. Geniş bir coğrafyaya yayılmış olan bu hikâye Ȃşık Garip ve Şahsenem adlı kahramanların etrafında gelişmektedir. Âşık Garip hikâyesinin izlerini yazmalar, cönkler, mecmualar ve antolojilerden oluşan çok geniş bir yelpazede görmek mümkündür. Çalışmanın konusunu Âşık Garip hikâyesinin "Ankara Millet Kütüphanesi, Yazmalar Koleksiyonu" bölümünde bulunan ve "06 Mil. Yz. A 9266" numarasıyla kayıtlı olan varyant oluşturmaktadır. Hikâyenin orijinal adı "Hikâye-i Âşık Karîb" olarak geçmektedir. Müellifi, Kâdı Asker Şerîf Mehmed Mollâ Efendî olan bu hikâyenin istinsah tarihi hicri 1341/1923 olarak verilmiştir. 75 varak olan hikâyenin her sayfasında 11 satır bulunmakta ve bazı sayfalarında okunamayan silik kısımlar yer almaktadır. Manzum-mensur karışık bir şekilde yazılmış olan bu hikâyenin dili oldukça sade ve akıcıdır. Çalışmada amaç tespit edilen yeni varyantın tanıtımını yapmak ve hikâyenin halk bilimi açısından önemini ele almaktır. Bu bağlamda yazmanın epizotları, diğer varyantlardan ayrılan benzer ve farklı yönleri, motifleri ve dil özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi uygulanmış ve konuyla ilgili dokümanların analizi yapılmıştır.

Hz. Ali cenknâmeleri 13. ve 14. yüzyıldan itibaren tercüme veya telif yoluyla Türk edebiyatına ka... more Hz. Ali cenknâmeleri 13. ve 14. yüzyıldan itibaren tercüme veya telif yoluyla Türk edebiyatına kazandırılmış ve Türk milleti tarafından kabul görmüş önemli halk anlatılarıdır. Bu anlatılar, insanlara gazâ ruhunu aşılamayı ve onlara ideal bir Müslüman tipi sunmayı amaçlamıştır. Türk edebiyatı bünyesinde destansı niteliğe sahip olan cenknâmeler, İslâm dünyasında örnek şahsiyet olarak bilinen Hz. Ali'nin çevresinde gelişen olayları konu almıştır. Hz. Ali'nin yiğitliğinin ve kahramanlığının anlatıldığı bu eserler İslâmiyet'i yaymak ve benimsetmek için hem sözlü kültürde hem de yazılı kültürde önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Hz. Ali cenknâmeleri manzum veya mensur bir şekilde kaleme alınmıştır. Fakat manzum bir şekilde kaleme alınan cenknâmelerin sayısı azdır. Bunlardan birisi de Hz. Ali cenknâmelerinden "Yemâme Cengi"dir. Bu cenknâmenin bir nüshasına da Kastamonu'da ulaşılmıştır. Konusu itibariyle; Hz. Ali'nin, çocuklarını kaçıran Yemâme adlı bir kâfirle mücadelesinin anlatıldığı bu metin, Eski Anadolu Türkçesinin dil özellikleriyle kaleme alınmıştır. Ayrıca hicrî 1140 (1727) tarihinde tamamlanmasıyla da en eski Yemâme nüshası olma özelliğini taşımaktadır. Bu çalışmada öncelikle Hz. Ali cenknâmeleri hakkında bilgi verilmiş, ardından "Yemâme Cengi"nin yeni tespit edilen Kastamonu nüshası çeşitli yönlerden incelenmiştir.

Yasemin Uzun bu çalışmasıyla fantastik edebiyatın masal türü ile olan ilişkisini incelemiş ve kon... more Yasemin Uzun bu çalışmasıyla fantastik edebiyatın masal türü ile olan ilişkisini incelemiş ve konuyla ilgili önemli örnekler vermiştir. Carl Gustav Jung tarafından geliştirilen “Analitik Psikoloji Yaklaşımı” fantastik edebiyatın ilk basamağı sayılan masallara uygulanmıştır. Eserde masal anlatıcılığı, masal terapisi ve masalların eğitimde kullanılmasıyla ilgili bilgiler verilmiştir. Analitik psikoloji yaklaşımına göre masalların
incelenmesini konu edinen kitap, kanaatimizce oldukça çözümleyici bir incelemeye dayanmaktadır. Her inceleme için verilen masal örnekleri çalışmayı zengin kılmıştır.

327 MASALLAR VE TOPLUMSAL CİNSİYET Fairy Tales and Gender Rugeş DEMİR  ÖZ Melek Özlem Sezer, Mas... more 327 MASALLAR VE TOPLUMSAL CİNSİYET Fairy Tales and Gender Rugeş DEMİR  ÖZ Melek Özlem Sezer, Masallar ve Toplumsal Cinsiyet adlı çalışmasında toplumsal cinsiyet farkının masallardaki yansıması üzerinde durmakta, masalların çocuklara hitap eden basit anlatılar olarak görülmesine karşı çıkmaktadır. Masallarda bilinçaltı simgeler ve genetik hafıza kullanılarak ataerkil, evlilik, bekâret, güzellik ve rekabet gibi unsurlar çerçevesinde bireylere kültürel kod haritası çizildiği ifade edilmektedir. Sezer, ayrıca masallardaki olay örgülerinde cinsiyete bağlı söylem ve davranışların önemine değinmekte ve konuyla ilgili örnekler vermektedir. Eser, masal araştırma-ları üzerine çalışma yapacak olanlara ve bu alana ilgi duyan okuyucular için masalın ideolojisi hakkında önemli bilgiler içermektedir. Melek Özlem Sezer, bu çalışmasıyla 2010 Oğuz Tansel Halkbilimi Ödülü'nü almıştır. Masalları toplumsal cinsiyet bağla-mında değerlendiren Sezer, masalların tüm yazın türleri içerisinde geleneğe en çok bağlı kalınarak sürdürülen tür olduğunu ve çağın değişimleri çok gözetilmeden de-vam ettirildiğini söylemektedir. Genellikle kadınların masallarda hep çekinen, başına kötü şeyler gelen, korkan, düşündüklerini doğrudan söyleyemeyen kişiler olduklarını ve dışlandıklarını ifade etmektedir. Bir masal analizi olarak tasarlanmış olan kitap kanaatimizce oldukça kapsamlı ve çözümleyici bir incelemeye dayanmaktadır. Anahtar Sözcükler: halkbilimi, masal, toplumsal cinsiyet, Melek Özlem Sezer, ince-leme. ABSTRACT Melek Özlem Sezer focuses on the reflection of gender difference in fairy tales in her work titled Fairy Tales and Gender and she opposes seeing fairy tales as simple narratives for children. In the tales, it is stated that the cultural code map is drawn by using subconscious symbols and genetic memory for individuals within the framework of elements such as patriarchy, marriage, virginity, beauty and competition. It also touches on the importance of gender-based discourse and behavior in the plot in fairy tales and gives examples on the subject. The work contains important information about the ideology of fairy tales for those who will study on fairy tale re-

ÖZ: Toplum içinde bireylerin biyolojik cinsiyetleri sosyal yaşamla beraber değişime uğramaktadır.... more ÖZ: Toplum içinde bireylerin biyolojik cinsiyetleri sosyal yaşamla beraber değişime uğramaktadır. Bu değişimler bireyin toplumdaki rollerini ve bakış açılarını sınırlandırmaktadır. Bireyin rolleri üzerinde sınırlayıcı bir etkiye sahip olan alanların başında kitle iletişim araçları gelmektedir. Günümüz kitle iletişim araçlarından biri olan sinema, toplumsal alana ait kültürel kodları ve genetik hafızayı yansıtması bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda sinemanın önemli örnekleri arasında animasyon filmleri yer almaktadır. Animasyon filmleri içinde barındırdığı cinsiyetçi roller ile toplumdaki ideolojik düşünceleri sağlamlaştırmakta ve toplumsal normlara hizmet etmektedir. Bunun en tipik örneklerinden biri 2016 yılında gösterime giren "Kötü Kedi Şerafettin" filminde görülmektedir. Türk yapımı olan bu komedi filminde Şerafettin'in ve yakın arkadaşlarının hayat mücadelesinde toplumsal cinsiyet rollerine bağlı olarak pek çok unsur göze çarpmaktadır. Ataerkil Türk toplumunda erkeklerin ve kadınların toplum içindeki rolleri ve görevleri Şerafettin ve arkadaşları üzerinden verilmektedir. Çalışmada öncelikle cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramlarına yer verilmiş ve toplumsal cinsiyetin animasyon filmleriyle olan ilişkisi açıklanmıştır. Ardından Kötü Kedi Şerafettin filminde yer alan erkek ve kadın karakterlerin davranışları toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmiştir. Toplumsal cinsiyet çerçevesinde analizi yapılan bu filmde erkek ve kadının birbirinden farklı cinsiyetçi roller oluşturduğu, rollere bağlı olarak erkek egemenliğinin ön planda olduğu, erkeklerin güç, üstünlük ve liderlik kavramlarını temsil ettiği ve bunlara karşılık kadınların ise arka plana atıldığı ve davranışlarıyla edilgen bir yapıyı temsil ettiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Cinsiyet, toplumsal cinsiyet, sinema, animasyon film, Kötü Kedi Şerafettin. ABSTRACT: The biological sex of individuals in the society changes with the social life. These changes limit the individual's roles and perspectives in society. Mass media is one of the areas that have a limiting effect on human roles and serve. Cinema, one of today's mass media tools, has an important place in terms of reflecting the cultural codes and genetic memory of the social sphere. In this context, animated films are among the important examples of cinema. Animation films strengthen ideological ideas in society and serve social norms with the sexist roles they contain. One of the most typical examples of this is seen in the movie "Bad Cat Şerafettin", which was released in 2016. In the film, many gender-related factors stand out in the life struggle of Şerafettin and his close friends. In the patriarchal Turkish society, the roles and functions of men and women in society are given through Şerafettin and his friends. In the study, primarily the concepts of gender and gender were included and the relationship of gender with animated films

Meddah Rugeş Demir'den Hikayeler, 2019

Hak Dostum Hak