Hanife Gezer - Academia.edu (original) (raw)
Papers by Hanife Gezer
adaş-fiili, Kutadgu Bilig'in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte ... more adaş-fiili, Kutadgu Bilig'in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte geçmektedir. Karahanlı döneminin diğer eserlerinde (Dîvânu Lugâti't-Türk, Atebetü'l-Hakayık, Türkçe İlk Kur'an Tercümesi-Rylands Nüshası ve Türk İslam Eserleri Müzesi Satır-Arası Kur'an Tercümesi) tespit edilememiştir. Kutadgu Bilig'in Fergana (Nemengan) nüshasında 501 numaralı beyit yoktur. Viyana (Herat) nüshasında ise 501 numaralı beyitte bu kelimenin yerine adaş tut-kullanılmıştır. Arat, adaş-fiilini "arkadaş olmak, ahbap olmak" olarak anlamlandırırken Tezcan'a göre sadece Kahire (Mısır) nüshasına dayanarak bu kelimenin varlığını kabul etmek sakıncalıdır. Bu yüzden bu kelime, Herat (Viyana) nüshasında olduğu gibi adaş tut-şeklinde düzeltilmelidir. Çünkü adaş tut-Kutadgu Bilig'de birçok kez geçmektedir ve beyit içerisinde de "birini arkadaş edinmek" şeklinde anlamsal olarak uyumlu görünmektedir. Bu çalışmada, önce Eski Türkçe ve Karahanlı dönemi eserlerinde "yakın, arkadaş, akraba; layık olan, uygun olan; aynı isimde olan kişilerden her biri" anlamlarında kullanıldığı tespit edilen adaş kelimesi üzerinde durulacaktır. Daha sonra tut-fiili ile birlikte, adaş-fiilinin yerine kullanılan adaş tut-birleşik fiilinin 501 numaralı beyite kattığı anlam tespit edilecektir. Çalışmanın devamında adaş-kelimesinin tarihi ve çağdaş Türk lehçelerinde kullanılıp kullanılmadığı; kullanıldı ise hangi anlamlarda kullanıldığı tespit edilecek ve tespit edilen anlamlardan yola çıkılarak 501 numaralı beyit yeniden anlamlandırılacaktır. Son olarak anlamlandırılan adaş-fiilinin etimolojisi üzerinde durulacaktır.
DergiPark (Istanbul University), Jun 30, 2022
The period between the 17-19. centuries of Chagatay literature is the period of Decline and Colla... more The period between the 17-19. centuries of Chagatay literature is the period of Decline and Collapse, Post-classical period in other words the period of the Uzbek Khanates. In this period, as art and literature developed in the khanate palaces, three literary environments were formed: the literary environment of Bukhara, Khiva (Khorezm) and Hokand (Fergana). In the literary environment of Bukhara, more artists and poets did not grow in number compared to the literary environment of Kokand and Khiva, and remarkable works were not produced in the literary environment. Turdı, who lived during the reign of Abdülaziz Han and his brother Subhan Kulu Han, is one of the prominent names of Bukhara literary environment.
Tùrkologiâ, Dec 30, 2021
Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic... more Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic peoples attached importance to Islam and they showed respect it. For this reason they had a role in spreading of Islam. Qoran Translations are the one of works for understanding better Islam and be implemented it. These translations that were translated one-to-one are important sources to following vocabularies of historical terms and meaning of words. It is remarkable that religius terms in translations of Qoran were tried to translated as far as possible with Turkish words. This translated effort shows to us that meanings of words in their terms. In this work, translations of Qoran that represents Karakhanid, Khwarezm and Old Oghuz Turkish will rake through and compare their religius terms. We and dated 1401 manuscript translation of Qoran for Old Oghuz Turkish. As methods, we used raking through and comparing in this work. In this way, as comparative, we will reveal that which words were used in which periods for religius words were set in stone in Qoran. In addition to this, we will make firm that how changed the meanings of words in these transitional periods.
Turkology
“Andelib” mahlası ile eserler veren Nurmuhammed, Özbek ve Türkmen edebiyatının müşterek şairlerin... more “Andelib” mahlası ile eserler veren Nurmuhammed, Özbek ve Türkmen edebiyatının müşterek şairlerindendir. 1710/ 1711- 1770 yıllarında Harezm bölgesinde yaşadığı tahmin edilen şairin Yusuf u Züleyha, Leyla ve Mecnun, Sa’d Vakkas, Zeynü’l-arab, Baba Rûşen, Kıssa-yı Firʽavn, Oğuznâme gibi eserlerinin yanında şiirleri ve çevirileri de bulunmaktadır. Gazel, murabba, muhammes, müseddes ve tahmis nazım şekillerinde şiirler veren şair en çok tahmisleriyle tanınmıştır. Tahmislerini başta Ali Şir Nevâyî olmak üzere Câmî, Fuzûlî, Meşreb, Ubeydî gibi şairlerin gazellerine yazmıştır. Bugüne kadar şaire ait tam bir divan bulunamasa da şiirlerinden bazılarının bir araya toplandığı Beyazlar bulunmaktadır. Ayrıca Özbekistan Ebû Reyhan El-Birûnî Şarkşinaslık Enstitüsü Yazma Eserler Kütüphanesi’nde Şâhnâme-yi Dîvâne Andelib adı altında toplanmış şiirleri mevcuttur. Şair sadece telif eserler vermemiş aynı zamanda Tacikçe’den Mirza Hemdem destanını ve Arapçadan Nesîmî’nin şiirlerini Türkçeye aktarmıştır. Destan yazma geleneğinin 18. yüzyıldaki en önemli temsilcilerinden biri olan Andelib’in eserleri üzerine çeşitli çalışmalar yapılmasına rağmen hâlâ hiç bir çalışmaya konu olmayan eserleri mevcuttur. Daha önce hiç bir çalışmaya konu olmayan Kıssa-yı Firʽavn hakkındaki bu çalışmada, önce Andelib’in hayatı hakkında bilgi verilecek ve şairin Özbekistan Ebû Reyhan El-Birûnî Şarkşinaslık Enstitüsü Yazma Eserler Kütüphanesi’nde bulunan eserleri tanıtılacaktır. Daha sonra bu çalışmanın konusu olan 3842/6 numarada kayıtlı Kıssa-yı Firʽavn adlı eserin dil özellikleri ve çeviri yazı işaretleri ile aktarılan metni verilecektir.
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
Moğolca ve Türkçe arasındaki yakınlık ister Ramstedt ve Poppe’nin düşündüğü gibi genetik bir akra... more Moğolca ve Türkçe arasındaki yakınlık ister Ramstedt ve Poppe’nin düşündüğü gibi genetik bir akrabalığa dayansın ister Clauson ve Doerfer’in iddia ettiği gibi kelime ödünçlemesine dayansın, bu dillerin yüzyıllar boyunca etkileşim hâlinde olduğu inkâr edilemez bir gerçektir. Moğolca ve Türkçe arasındaki bu münasebette, karşılıklı kelime alışverişi iki döneme ayrılabilir. Birinci dönem Türkçenin Moğolcayı önemli ölçüde etkilediği Proto-Türkçeden Altay dil birliğine kadar olan dönem; ikinci dönem ise her iki dilin de birbirini etkilediği, 13. yy’da Moğol istilasıyla başlayan dönemdir. Diller gibi kelimeler de ister bir dile ait olsun ister ödünçleme olsun canlıdır ve birbirleriyle anlam ilişkisi içerisindedir. Dil, soyut veya somut bir kavramı karşılamak için bir kelimeye sahipken başka dillerden aynı kavram alanı içerisinde yer alan kelimelerden ödünçleme yapabilir. Bu kelimeler zamanla fonetik ve morfolojik değişikliğe uğrayabildikleri gibi sahip oldukları anlamların dışında yeni anl...
Kün Edebiyat ve Kültür Arastirmalari Dergisi
adaş-fiili, Kutadgu Bilig’in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte ... more adaş-fiili, Kutadgu Bilig’in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte geçmektedir. Karahanlı döneminin diğer eserlerinde (Dîvânu Lugâti’t-Türk, Atebetü’l-Hakayık, Türkçe İlk Kur’an Tercümesi-Rylands Nüshası ve Türk İslam Eserleri Müzesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi) tespit edilememiştir. Kutadgu Bilig’in Fergana (Nemengan) nüshasında 501 numaralı beyit yoktur. Viyana (Herat) nüshasında ise 501 numaralı beyitte bu kelimenin yerine adaş tut-kullanılmıştır. Arat, adaş-fiilini “arkadaş olmak, ahbap olmak” olarak anlamlandırırken Tezcan’a göre sadece Kahire (Mısır) nüshasına dayanarak bu kelimenin varlığını kabul etmek sakıncalıdır. Bu yüzden bu kelime, Herat (Viyana) nüshasında olduğu gibi adaş tut-şeklinde düzeltilmelidir. Çünkü adaş t ut-Kutadgu Bilig’de birçok kez geçmektedir ve beyit içerisinde de “birini arkadaş edinmek” şeklinde anlamsal olarak uyumlu görünmektedir.Bu çalışmada, önce Eski Türkçe ve Karahanlı dönemi eserlerinde “yakın, arkadaş, akraba; la...
Turkology, 2021
Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic... more Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic peoples attached importance to Islam and they showed respect it. For this reason they had a role in spreading of Islam. Qoran Translations are the one of works for understanding better Islam and be implemented it. These translations that were translated one-to-one are important sources to following vocabularies of historical terms and meaning of words. It is remarkable that religius terms in translations of Qoran were tried to translated as far as possible with Turkish words. This translated effort shows to us that meanings of words in their terms. In this work, translations of Qoran that represents Karakhanid, Khwarezm and Old Oghuz Turkish will rake through and compare their religius terms. We used manuscript of Türk Ġslam Eserleri Müzesi for Karakhanid Turkish and manuscript of Rylands, manuscript Süleymaniye Kütüphanesi Hekimoğlu Ali PaĢa for Khwarezm Turkish and dated 1401 manuscri...
Bu makalede, “yon gosterme durumu” nun isaretleri olarak gramer kitaplarinda belirtilen -ra ~ -ra... more Bu makalede, “yon gosterme durumu” nun isaretleri olarak gramer kitaplarinda belirtilen -ra ~ -ra, -ru, -ru, -rϊ ~ -ri ve -γaru ~ -garu ’ye benzer sekiller olan Turk dillerindeki son eklerin kokeni arastirilmistir. Durum isaretleyicileri olarak bu son eklerin tarihsel gelisimi, hem Proto-Altaycada hem de Proto-Turkcede eklerin orijinal sekil ve islevlerinin yeniden yapilandirilmasina sebebiyet veren bir takim denemelere yol acacak kadar cok belirsizdir ki yapilan bu denemelerin tumu ikna edici degildir. Bu calismada, probleme yeni bir bakis acisiyla bakilacaktir. Yeniden yapilandirma denemelerini, her bir yaklasimi eksik yonleriyle cesitli faydalarini hesaba katarak, tekrar degerlendirme ile ise baslanacaktir. Bu makalede, Eski Turkceden bicim bilimsel ve soz dizimsel verilere dayanarak On-Eski Turkcede yon gosterme durumunun islevi ve orijinal sekli ile ilgili yeni bir yapilanma onerilecektir. Anahtar kelimeler: Turk dilleri, Eski Turkce, yon gosterme durumu, tarihi dilbilim, morfo...
International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2012
Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirl... more Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirlere tesir etmiş, Türk edebiyatının en büyük şahsiyetlerinden biridir. Türkiye ve Türkiye dışındaki kitaplıklarda pek çok yazma nüshası bulunan Türkçe ilk şairler tezkiresi olan Mecâlisü'n-Nefâyis, Batı Türklerince de okunmuş ve Anadolu tezkireciliğini etkilemiştir. Yazımızın konusunu teşkil eden Mecâlisü'n-Nefâyis nüshası ise Batı Türkçesine aktarılmış müstensihi ve istinsah tarihi belli olmayan bir aktarma metindir. Bu yazıda aktarma metin ile Çağatay Türkçesi metin söz varlığı açısından karşılaştırılacaktır.
International Language, Literature and Folklore Researchers Journal, 2016
Evliya Celebinin, Seyahatname’sinde “Bulgar-Rum-Tatar-Moldovan gibi cesitli halklarin karisimi” o... more Evliya Celebinin, Seyahatname’sinde “Bulgar-Rum-Tatar-Moldovan gibi cesitli halklarin karisimi” olarak tarif ettigi hatta dillerinden ornekler vermesine ragmen hakkinda yanilgiya dustugu Citak Turklerinin bazilari 1877-1878 Osmanli-Rus Savasi ve Balkan Savaslarindan sonra, bazilari ise 1914-1915 yillarinda Turkiye’ye goc etmistir. Gunumuzde Ankara, Tekirdag, Canakkale gibi Anadolu’nun bircok ilinde varligini surdurmekte olan Citak Turkleri, yerli halk tarafindan hâlâ Pomaklar ile karistirilmaktadir. Citak Turklerinin halk inanislari, tarihi gecmisleri ve kokenleri ile ilgili calismalar yapilmasina ragmen dilleri ile ilgili calisma yapilmamis olmasi bizi bu calismaya sevk etmistir. Bu calismayla Citak Turkleri agzinin belli basli ozelliklerini tespit ederek Turkiye Turkcesi agizlarina katki saglamak amaclanmistir. Bununla birlikte halk edebiyati derleme calismalarina da faydasi olacagi dusunulen malzemeler tespit edilmistir. Calismada yazili kaynak taramasi ve sozlu metin derlemesi y...
Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirl... more Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirlere tesir etmiş, Türk edebiyatının en büyük şahsiyetlerinden biridir. Türkiye ve Türkiye dışındaki kitaplıklarda pek çok yazma nüshası bulunan Türkçe ilk şairler tezkiresi olan Mecâlisü’n – Nefâyis, Batı Türklerince de okunmuş ve Anadolu tezkireciliğini etkilemiştir.
Yazımızın konusunu teşkil eden Mecâlisü’n – Nefâyis nüshası ise Batı Türkçesine aktarılmış müstensihi ve istinsah tarihi belli olmayan bir aktarma metindir. Bu yazıda aktarma metin ile Çağatay Türkçesi metin söz varlığı açısından karşılaştırılacaktır.
adaş-fiili, Kutadgu Bilig'in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte ... more adaş-fiili, Kutadgu Bilig'in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte geçmektedir. Karahanlı döneminin diğer eserlerinde (Dîvânu Lugâti't-Türk, Atebetü'l-Hakayık, Türkçe İlk Kur'an Tercümesi-Rylands Nüshası ve Türk İslam Eserleri Müzesi Satır-Arası Kur'an Tercümesi) tespit edilememiştir. Kutadgu Bilig'in Fergana (Nemengan) nüshasında 501 numaralı beyit yoktur. Viyana (Herat) nüshasında ise 501 numaralı beyitte bu kelimenin yerine adaş tut-kullanılmıştır. Arat, adaş-fiilini "arkadaş olmak, ahbap olmak" olarak anlamlandırırken Tezcan'a göre sadece Kahire (Mısır) nüshasına dayanarak bu kelimenin varlığını kabul etmek sakıncalıdır. Bu yüzden bu kelime, Herat (Viyana) nüshasında olduğu gibi adaş tut-şeklinde düzeltilmelidir. Çünkü adaş tut-Kutadgu Bilig'de birçok kez geçmektedir ve beyit içerisinde de "birini arkadaş edinmek" şeklinde anlamsal olarak uyumlu görünmektedir. Bu çalışmada, önce Eski Türkçe ve Karahanlı dönemi eserlerinde "yakın, arkadaş, akraba; layık olan, uygun olan; aynı isimde olan kişilerden her biri" anlamlarında kullanıldığı tespit edilen adaş kelimesi üzerinde durulacaktır. Daha sonra tut-fiili ile birlikte, adaş-fiilinin yerine kullanılan adaş tut-birleşik fiilinin 501 numaralı beyite kattığı anlam tespit edilecektir. Çalışmanın devamında adaş-kelimesinin tarihi ve çağdaş Türk lehçelerinde kullanılıp kullanılmadığı; kullanıldı ise hangi anlamlarda kullanıldığı tespit edilecek ve tespit edilen anlamlardan yola çıkılarak 501 numaralı beyit yeniden anlamlandırılacaktır. Son olarak anlamlandırılan adaş-fiilinin etimolojisi üzerinde durulacaktır.
DergiPark (Istanbul University), Jun 30, 2022
The period between the 17-19. centuries of Chagatay literature is the period of Decline and Colla... more The period between the 17-19. centuries of Chagatay literature is the period of Decline and Collapse, Post-classical period in other words the period of the Uzbek Khanates. In this period, as art and literature developed in the khanate palaces, three literary environments were formed: the literary environment of Bukhara, Khiva (Khorezm) and Hokand (Fergana). In the literary environment of Bukhara, more artists and poets did not grow in number compared to the literary environment of Kokand and Khiva, and remarkable works were not produced in the literary environment. Turdı, who lived during the reign of Abdülaziz Han and his brother Subhan Kulu Han, is one of the prominent names of Bukhara literary environment.
Tùrkologiâ, Dec 30, 2021
Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic... more Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic peoples attached importance to Islam and they showed respect it. For this reason they had a role in spreading of Islam. Qoran Translations are the one of works for understanding better Islam and be implemented it. These translations that were translated one-to-one are important sources to following vocabularies of historical terms and meaning of words. It is remarkable that religius terms in translations of Qoran were tried to translated as far as possible with Turkish words. This translated effort shows to us that meanings of words in their terms. In this work, translations of Qoran that represents Karakhanid, Khwarezm and Old Oghuz Turkish will rake through and compare their religius terms. We and dated 1401 manuscript translation of Qoran for Old Oghuz Turkish. As methods, we used raking through and comparing in this work. In this way, as comparative, we will reveal that which words were used in which periods for religius words were set in stone in Qoran. In addition to this, we will make firm that how changed the meanings of words in these transitional periods.
Turkology
“Andelib” mahlası ile eserler veren Nurmuhammed, Özbek ve Türkmen edebiyatının müşterek şairlerin... more “Andelib” mahlası ile eserler veren Nurmuhammed, Özbek ve Türkmen edebiyatının müşterek şairlerindendir. 1710/ 1711- 1770 yıllarında Harezm bölgesinde yaşadığı tahmin edilen şairin Yusuf u Züleyha, Leyla ve Mecnun, Sa’d Vakkas, Zeynü’l-arab, Baba Rûşen, Kıssa-yı Firʽavn, Oğuznâme gibi eserlerinin yanında şiirleri ve çevirileri de bulunmaktadır. Gazel, murabba, muhammes, müseddes ve tahmis nazım şekillerinde şiirler veren şair en çok tahmisleriyle tanınmıştır. Tahmislerini başta Ali Şir Nevâyî olmak üzere Câmî, Fuzûlî, Meşreb, Ubeydî gibi şairlerin gazellerine yazmıştır. Bugüne kadar şaire ait tam bir divan bulunamasa da şiirlerinden bazılarının bir araya toplandığı Beyazlar bulunmaktadır. Ayrıca Özbekistan Ebû Reyhan El-Birûnî Şarkşinaslık Enstitüsü Yazma Eserler Kütüphanesi’nde Şâhnâme-yi Dîvâne Andelib adı altında toplanmış şiirleri mevcuttur. Şair sadece telif eserler vermemiş aynı zamanda Tacikçe’den Mirza Hemdem destanını ve Arapçadan Nesîmî’nin şiirlerini Türkçeye aktarmıştır. Destan yazma geleneğinin 18. yüzyıldaki en önemli temsilcilerinden biri olan Andelib’in eserleri üzerine çeşitli çalışmalar yapılmasına rağmen hâlâ hiç bir çalışmaya konu olmayan eserleri mevcuttur. Daha önce hiç bir çalışmaya konu olmayan Kıssa-yı Firʽavn hakkındaki bu çalışmada, önce Andelib’in hayatı hakkında bilgi verilecek ve şairin Özbekistan Ebû Reyhan El-Birûnî Şarkşinaslık Enstitüsü Yazma Eserler Kütüphanesi’nde bulunan eserleri tanıtılacaktır. Daha sonra bu çalışmanın konusu olan 3842/6 numarada kayıtlı Kıssa-yı Firʽavn adlı eserin dil özellikleri ve çeviri yazı işaretleri ile aktarılan metni verilecektir.
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
Moğolca ve Türkçe arasındaki yakınlık ister Ramstedt ve Poppe’nin düşündüğü gibi genetik bir akra... more Moğolca ve Türkçe arasındaki yakınlık ister Ramstedt ve Poppe’nin düşündüğü gibi genetik bir akrabalığa dayansın ister Clauson ve Doerfer’in iddia ettiği gibi kelime ödünçlemesine dayansın, bu dillerin yüzyıllar boyunca etkileşim hâlinde olduğu inkâr edilemez bir gerçektir. Moğolca ve Türkçe arasındaki bu münasebette, karşılıklı kelime alışverişi iki döneme ayrılabilir. Birinci dönem Türkçenin Moğolcayı önemli ölçüde etkilediği Proto-Türkçeden Altay dil birliğine kadar olan dönem; ikinci dönem ise her iki dilin de birbirini etkilediği, 13. yy’da Moğol istilasıyla başlayan dönemdir. Diller gibi kelimeler de ister bir dile ait olsun ister ödünçleme olsun canlıdır ve birbirleriyle anlam ilişkisi içerisindedir. Dil, soyut veya somut bir kavramı karşılamak için bir kelimeye sahipken başka dillerden aynı kavram alanı içerisinde yer alan kelimelerden ödünçleme yapabilir. Bu kelimeler zamanla fonetik ve morfolojik değişikliğe uğrayabildikleri gibi sahip oldukları anlamların dışında yeni anl...
Kün Edebiyat ve Kültür Arastirmalari Dergisi
adaş-fiili, Kutadgu Bilig’in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte ... more adaş-fiili, Kutadgu Bilig’in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte geçmektedir. Karahanlı döneminin diğer eserlerinde (Dîvânu Lugâti’t-Türk, Atebetü’l-Hakayık, Türkçe İlk Kur’an Tercümesi-Rylands Nüshası ve Türk İslam Eserleri Müzesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi) tespit edilememiştir. Kutadgu Bilig’in Fergana (Nemengan) nüshasında 501 numaralı beyit yoktur. Viyana (Herat) nüshasında ise 501 numaralı beyitte bu kelimenin yerine adaş tut-kullanılmıştır. Arat, adaş-fiilini “arkadaş olmak, ahbap olmak” olarak anlamlandırırken Tezcan’a göre sadece Kahire (Mısır) nüshasına dayanarak bu kelimenin varlığını kabul etmek sakıncalıdır. Bu yüzden bu kelime, Herat (Viyana) nüshasında olduğu gibi adaş tut-şeklinde düzeltilmelidir. Çünkü adaş t ut-Kutadgu Bilig’de birçok kez geçmektedir ve beyit içerisinde de “birini arkadaş edinmek” şeklinde anlamsal olarak uyumlu görünmektedir.Bu çalışmada, önce Eski Türkçe ve Karahanlı dönemi eserlerinde “yakın, arkadaş, akraba; la...
Turkology, 2021
Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic... more Transitional period in Karakhanids was milestone for Turkish culture and Turkish language. Turkic peoples attached importance to Islam and they showed respect it. For this reason they had a role in spreading of Islam. Qoran Translations are the one of works for understanding better Islam and be implemented it. These translations that were translated one-to-one are important sources to following vocabularies of historical terms and meaning of words. It is remarkable that religius terms in translations of Qoran were tried to translated as far as possible with Turkish words. This translated effort shows to us that meanings of words in their terms. In this work, translations of Qoran that represents Karakhanid, Khwarezm and Old Oghuz Turkish will rake through and compare their religius terms. We used manuscript of Türk Ġslam Eserleri Müzesi for Karakhanid Turkish and manuscript of Rylands, manuscript Süleymaniye Kütüphanesi Hekimoğlu Ali PaĢa for Khwarezm Turkish and dated 1401 manuscri...
Bu makalede, “yon gosterme durumu” nun isaretleri olarak gramer kitaplarinda belirtilen -ra ~ -ra... more Bu makalede, “yon gosterme durumu” nun isaretleri olarak gramer kitaplarinda belirtilen -ra ~ -ra, -ru, -ru, -rϊ ~ -ri ve -γaru ~ -garu ’ye benzer sekiller olan Turk dillerindeki son eklerin kokeni arastirilmistir. Durum isaretleyicileri olarak bu son eklerin tarihsel gelisimi, hem Proto-Altaycada hem de Proto-Turkcede eklerin orijinal sekil ve islevlerinin yeniden yapilandirilmasina sebebiyet veren bir takim denemelere yol acacak kadar cok belirsizdir ki yapilan bu denemelerin tumu ikna edici degildir. Bu calismada, probleme yeni bir bakis acisiyla bakilacaktir. Yeniden yapilandirma denemelerini, her bir yaklasimi eksik yonleriyle cesitli faydalarini hesaba katarak, tekrar degerlendirme ile ise baslanacaktir. Bu makalede, Eski Turkceden bicim bilimsel ve soz dizimsel verilere dayanarak On-Eski Turkcede yon gosterme durumunun islevi ve orijinal sekli ile ilgili yeni bir yapilanma onerilecektir. Anahtar kelimeler: Turk dilleri, Eski Turkce, yon gosterme durumu, tarihi dilbilim, morfo...
International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2012
Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirl... more Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirlere tesir etmiş, Türk edebiyatının en büyük şahsiyetlerinden biridir. Türkiye ve Türkiye dışındaki kitaplıklarda pek çok yazma nüshası bulunan Türkçe ilk şairler tezkiresi olan Mecâlisü'n-Nefâyis, Batı Türklerince de okunmuş ve Anadolu tezkireciliğini etkilemiştir. Yazımızın konusunu teşkil eden Mecâlisü'n-Nefâyis nüshası ise Batı Türkçesine aktarılmış müstensihi ve istinsah tarihi belli olmayan bir aktarma metindir. Bu yazıda aktarma metin ile Çağatay Türkçesi metin söz varlığı açısından karşılaştırılacaktır.
International Language, Literature and Folklore Researchers Journal, 2016
Evliya Celebinin, Seyahatname’sinde “Bulgar-Rum-Tatar-Moldovan gibi cesitli halklarin karisimi” o... more Evliya Celebinin, Seyahatname’sinde “Bulgar-Rum-Tatar-Moldovan gibi cesitli halklarin karisimi” olarak tarif ettigi hatta dillerinden ornekler vermesine ragmen hakkinda yanilgiya dustugu Citak Turklerinin bazilari 1877-1878 Osmanli-Rus Savasi ve Balkan Savaslarindan sonra, bazilari ise 1914-1915 yillarinda Turkiye’ye goc etmistir. Gunumuzde Ankara, Tekirdag, Canakkale gibi Anadolu’nun bircok ilinde varligini surdurmekte olan Citak Turkleri, yerli halk tarafindan hâlâ Pomaklar ile karistirilmaktadir. Citak Turklerinin halk inanislari, tarihi gecmisleri ve kokenleri ile ilgili calismalar yapilmasina ragmen dilleri ile ilgili calisma yapilmamis olmasi bizi bu calismaya sevk etmistir. Bu calismayla Citak Turkleri agzinin belli basli ozelliklerini tespit ederek Turkiye Turkcesi agizlarina katki saglamak amaclanmistir. Bununla birlikte halk edebiyati derleme calismalarina da faydasi olacagi dusunulen malzemeler tespit edilmistir. Calismada yazili kaynak taramasi ve sozlu metin derlemesi y...
Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirl... more Nevâî, çeşitli tür ve konularda eserleri olan, verimli, kendi devrine ve kendinden sonraki devirlere tesir etmiş, Türk edebiyatının en büyük şahsiyetlerinden biridir. Türkiye ve Türkiye dışındaki kitaplıklarda pek çok yazma nüshası bulunan Türkçe ilk şairler tezkiresi olan Mecâlisü’n – Nefâyis, Batı Türklerince de okunmuş ve Anadolu tezkireciliğini etkilemiştir.
Yazımızın konusunu teşkil eden Mecâlisü’n – Nefâyis nüshası ise Batı Türkçesine aktarılmış müstensihi ve istinsah tarihi belli olmayan bir aktarma metindir. Bu yazıda aktarma metin ile Çağatay Türkçesi metin söz varlığı açısından karşılaştırılacaktır.