Mario Baeck - Academia.edu (original) (raw)
Papers by Mario Baeck
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelux, 2024
Dans le sillage de la reconstruction et du renouveau qui ont marqué l'après-guerre, le secteur be... more Dans le sillage de la reconstruction et du renouveau qui ont marqué l'après-guerre, le secteur belge du carrelage a connu un regain de prospérité. Dans lequel les fabricants belges Gilliot & Cie et Sphinx-Hemiksem ont joué un rôle de premier plan. Dans cet article historique, nous examinerons comment ils ont donné un nouvel élan à l'industrie belge du carrelage, jusqu'à ce que les lois de l'économie frappent inexorablement à la fin des années 1970.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux,, 2024
In de schaduw van naoorlogse wederopbouw en vernieuwing, bloeide de Belgische tegelsector weer op... more In de schaduw van naoorlogse wederopbouw en vernieuwing, bloeide de Belgische tegelsector weer op. De Belgische tegelfabrikanten Gilliot & Cie en Sphinx-Hemiksem speelden hierin een hoofdrol. In dit geschiedenisartikel verkennen we hoe zij de Belgische tegelindustrie een nieuw elan gaven, tot de economische wetten onverbiddelijk toesloegen in de late jaren 70.
Journal of Cultural Heritage, 2019
Identifying the manufacturer of historical wall tiles is often based on visual inspection by an e... more Identifying the manufacturer of historical wall tiles is often based on visual inspection by an expert. This is a subjective and time-consuming approach, as it can only be performed on sight by few experts. In this work, it is evaluated whether Raman and X-ray fluorescence (XRF) spectroscopy can create a chemical fingerprint to discriminate the tile manufacturers based on their provenance. Using both analytical techniques and combining this with chemometrical analysis, different historical Belgian tile manufacturers are characterized. We were successful in discriminating the brown from the white glazes, as well as for discriminating most Belgian tile manufacturers based on their origin. For the latter, only the results of the white glazes were used. The results show that both Raman and XRF parameters are important markers, which is underlining the significance of their combined use and opens perspectives for their non-destructive use to distinguish the tile manufacturers, in situ.
Een brochure uitgegeven door de vzw Verzamelaars Unie Hasselts Keramiek
Tegel. Jaarboek van de Vrienden Nederlands Tegelmuseum in Otterlo, Nederland, 2006
Kunst in de kijker 135, 2005
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelu, 2023
Le 19ème siècle est souvent considéré comme une période lors de laquelle les arts tant figuratifs... more Le 19ème siècle est souvent considéré comme une période lors de laquelle les arts tant figuratifs qu’appliqués ont produit peu de valeur durable, cette période étant dès lors aussi parfois appelée ‘les temps de la laideur’. Mais cette image négative a progressivement disparu au cours des dernières décennies. Heureusement, d’ailleurs. Et à juste titre. Vous pourrez vous en rendre compte de vos propres yeux en visitant une nouvelle exposition thématique temporaire au Musée du Carrelage Gilliot & Roelants à Hemiksem à partir du 18 juin 2023.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2023
De 19e eeuw wordt vaak gezien als een periode waarin de beeldende en toegepaste kunsten weinig vo... more De 19e eeuw wordt vaak gezien als een periode waarin de beeldende en toegepaste kunsten weinig voortbracht dat van blijvende waarde was. Hoewel op wetenschappelijk en technisch vlak volkomen terecht beschouwd als “de eeuw van de vooruitgang”, noemde men deze periode daarom ook wel eens “de lelijke tijd”.
Die negatieve beeldvorming is de laatste decennia stilaan aan het verdwijnen. Gelukkig maar, en ook helemaal terecht. Dat wordt vanaf 18 juni 2023 met glans bewezen in een nieuwe thematische wisseltentoonstelling in het Gilliot & Roelants Tegelmuseum in Hemiksem.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2023
Gedurende nagenoeg 100 jaar stond de Belgische vloertegelfabriek S.A. La Céramique Nationale uit ... more Gedurende nagenoeg 100 jaar stond de Belgische vloertegelfabriek S.A. La Céramique Nationale uit Welkenraedt aan de wereldtop voor de productie van hoogwaardige steengoedtegels. In mei 2023 wordt aan dit toonaangevende bedrijf, niet ver van de plek waar het gevestigd was, een tentoonstelling gewijd. Een goede gelegenheid om even stil te staan bij de geschiedenis ervan.
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelux, 2023
Pendant presque cent ans, la fabrique belge de carrelages de sol 'S.A. La Céramique Nationale' de... more Pendant presque cent ans, la fabrique belge de carrelages de sol 'S.A. La Céramique Nationale' de Welkenraedt a fait partie du gratin mondial dans le domaine de la production de carreaux de grès cérame de qualité haut de gamme. En mai 2023, une exposition consacrée à cette entreprise de premier plan se tiendra non loin du site où elle était jadis établie. L’occasion rêvée pour se replonger brièvement dans son histoire.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Over de concrete arbeidsomstandigheden in Belgische keramische tegelbedrijven vanaf ca. 1840 tot ... more Over de concrete arbeidsomstandigheden in Belgische keramische tegelbedrijven vanaf ca. 1840 tot 1914 is weinig in detail geweten. Via statistisch materiaal kunnen we ons enkel een globaal beeld vormen van het aantal werknemers en de de verhouding mannen – vrouwen – kinderen daarbinnen. Andere gegevens zijn eerder schaars. Een unieke fotoreeks van de Manufactures de Céramiques d’Hemixem Gilliot & Cie biedt ons een uitzonderlijke inkijk op de arbeidsrealiteit binnen de grootste Belgische fabriek in de sector. Het leert ons alvast met meer waardering kijken naar de prachtige tegels die van deze arbeid het resultaat zijn. En het moet ons doen nadenken over de huidige arbeidsomstandigheden in de hedendaagse tegelfabrieken in verre herkomstlanden als Brazilië; India of China.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Les conditions de travail réelles dans les fabriques belges de carreaux de céramique entre enviro... more Les conditions de travail réelles dans les fabriques belges de carreaux de céramique entre environ 1840 et 1914 sont assez méconnues. Des statistiques nous permettent uniquement de nous faire une idée approximative du nombre de travailleurs et du rapport hommes/femmes/enfants en leur sein. Les autres données sont plutôt rares. Une série unique de photographies des Manufactures de Céramiques d'Hemixem Gilliot & Cie nous donne un aperçu exceptionnel de la réalité du travail au sein de la plus grande fabrique belge du secteur.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Bedrijfsleiders wisten het al van bij de start van de meer industriële tegelproductie in de tweed... more Bedrijfsleiders wisten het al van bij de start van de meer industriële tegelproductie in de tweede helft van de 19e eeuw. Potentiële klanten tot aankoop verleiden doe je niet alleen via kleurrijk handelsdrukwerk of handgekleurde ontwerptekeningen. Veel overtuigender is het de producten zelf op de meest voordelige manier aan mogelijke kopers te presenteren. Vandaag zijn de gedrukte handelscatalogi vaak vervangen door digitale catalogi met kwalitatieve kleurenfoto’s op het wereldwijde web, ook van realisaties in situ, en door middel van 3D-simulatieprogramma’s die de klanten een indruk geven van “hoe het er werkelijk zal uitzien”. Daarnaast wordt toch nog altijd veel aandacht - en geld - besteed aan modelpresentaties in toonzalen en op beurzen allerhande. Hoe pakte men dergelijke presentaties vroeger aan? En zijn er verschillen? Interessante vragen, die aan de hand van het eerder schaarse visuele materiaal een antwoord verdienen.
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelu, 2022
Les chefs d'entreprise l’ont compris dès le début d’industrialisation de la production de carrela... more Les chefs d'entreprise l’ont compris dès le début d’industrialisation de la production de carrelage dans la seconde moitié du 19ème siècle: les imprimés commerciaux colorés ou les ébauches de concepts colorées à la main ne suffisent pas pour inciter les clients potentiels à acheter. Présenter les produits proprement dits aux acheteurs potentiels de la manière la plus avantageuse s’avère beaucoup plus convaincant. De nos jours, les catalogues commerciaux imprimés sont souvent remplacés par des catalogues digitaux avec des photos en couleur de qualité sur le web, de même que de réalisations in situ, ainsi que par des programmes de simulation en 3D qui donnent aux clients une impression de ‘ce à quoi ressemblera réellement leur projet’. À côté de cela, on consacre encore beaucoup d'attention – et d'argent – aux présentations modèles dans les salles d'exposition et sur les salons professionnels en tous genres. Comment ces présentations s’effectuaient-elles de par le passé? Y a-t-il des différences? Des questions intéressantes, qui méritent que nous y répondions au moyen du matériel visuel plutôt rare.
De huidige Pharmacie Davoine is het resultaat van een lang transformatieproces van een gebouw gel... more De huidige Pharmacie Davoine is het resultaat van een lang transformatieproces van een gebouw gelegen op de Charles Deliègelaan 6 en 8 te Binche. Voor het in 1858 werd onderverdeeld in twee handelszaken, deed dit gebouw dienst als
herberg. Het is vandaag vooral bekend omdat het rond 1910 werd voorzien van publicitaire keramiek, die in 2014 werd gerestaureerd. De historische studie van de reclamepanelen leert ons dat ze een zeer belangrijke plaats bekleedden onder
de gelijkaardige werken van het Maison Helman. Zowel door hun thematiek als hun kwaliteit en afmetingen, zijn ze uitzonderlijk. Vanuit iconografische oogpunt kan men verschillende stijlen onderscheiden die gedeeltelijk gebonden zijn aan de verschillende publicitaire benaderingen. De conservatie-restauratiebehandeling ging van start met een systematisch onderzoek van de gevel en het in kaart brengen van de beschadigingen. De behandeling verliep als volgt: demonteren, verificatie van de hechting van de mortel, fixeren van de loszittende tegels, reiniging, consolidatie en fixeren, verlijmen van de gebroken tegels, opvullen van de lacunes, reconstructie van de ontbrekende tegels, opnieuw aanbrengen, opvoegen en retoucheren. De reconstructie in keramiek van de ontbrekende tegels gebeurt aan de hand van een zo
grondig mogelijk uitgevoerde studie van een originele tegel, zowel van de keramische drager als van de glazuren van de decoratie. Dit onderzoek maakt het mogelijk om de vervaardigingstechnieken van nieuwe tegels op punt te stellen en om zo de talrijke struikelblokken, onder andere wat betreft de vormgeving en het glazuren, te voorkomen.
L’actuelle Pharmacie Davoine est le résultat d’un long processus de transformation d’un immeuble qui englobait les numéros 6 et 8 de l’avenue Charles Deliège à Binche. Cet immeuble était une auberge avant d’être divisé en deux commerces
en 1858. Ce qui fait sa célébrité aujourd’hui est le fait d’avoir été revêtu de céramiques publicitaires autour de 1910, restaurées en 2014. L’étude historique des panneaux publicitaires nous apprend qu’ils prennent une place très importante parmi les travaux similaires de la Maison Helman. Ils sont exceptionnels, tant par leur thématique que par leur qualité et leur taille. Du point de vue iconographique, on peut distinguer différents styles, liés en partie aux différentes approches publicitaires. Le traitement de conservation-restauration a débuté par un examen systématique de la façade et un relevé des altérations. Il s’est déroulé comme suit : dépose, vérification de l’adhérence du mortier, fixation des carreaux manquants d’adhérence, nettoyage, consolidation et refixage, collage des carreaux cassés, bouchage des lacunes, reconstitution des carreaux manquants, repose, rejointoiement et retouche. La reconstitution en céramique des carreaux manquants passe par un examen le plus détaillé possible d’un carreau d’origine, aussi bien du tesson que des émaux du décor. Cet examen permet de perfectionner des techniques de mise en oeuvre de nouveaux carreaux afin de
prévenir les nombreux écueils liés entre autres au façonnage et à l’émaillage.
The current Pharmacie Davoine results from the transformation of a building located at 6 and 8 Charles Deliège Avenue in Binche. The building served as an inn before being divided into two shops in 1858. Today it is mostly known for its
1910 ceramic advertising panels, which were restored in 2014. The study of the history of the panels reveals their importance in the context of similar works by the Maison Helman. Their theme, quality and dimensions are exceptional. From an iconographic perspective they comprise several styles, which result from different approaches to advertising. The conservation-restoration treatment started with a systematic study of the façade and a survey of the alterations. The treatment was carried out as follows: dismantling, verification of the adhesion of the mortar, consolidation of loose tiles,
cleaning, consolidation and regluing, gluing of the broken tiles, filling of lacunae, reconstruction of broken tiles, refitting tiles, repointing and retouching. The reconstruction in ceramic of the missing tiles is done on the basis of a detailed
study of the original tile, both the ceramic support and the decorative glazing. This study has led to improvements in the techniques used to make new tiles and to avoid numerous pitfalls related to shaping and glazing.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelux, 2022
Coup de fouet. The Art Nouveau European Route Magazine. La revista de la Ruta Europea del Modernisme, 2021
Acta Academiae Artium Vilnensis
The enormous popularity of decorated industrial wall and floor tiles in Europe in the years 1840–... more The enormous popularity of decorated industrial wall and floor tiles in Europe in the years 1840–1940 is strongly linked to the standardization, technical quality, and aesthetic variety of the products that were well marketed through often lavishly colored trade catalogues. More than the study of existing tile schemes in interiors, a systematic study of these trade catalogues leads to a better understanding of the general use of tile in the nineteenth- and twentieth-century interior. They inform us about factories and offer invaluable information on the technical and aesthetic evolution of tiles. They help us to date the designs and acquire a better knowledge of changes in taste in applying them. They are also a valuable source for documenting differences and similarities between factories and countries in matters of tile design and reveal opportunities to better understand the global export success or stylistic influence of many European factories in other countries on the continen...
Journal of the Tiles & Architectural Ceramics Society, 2021
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelux, 2024
Dans le sillage de la reconstruction et du renouveau qui ont marqué l'après-guerre, le secteur be... more Dans le sillage de la reconstruction et du renouveau qui ont marqué l'après-guerre, le secteur belge du carrelage a connu un regain de prospérité. Dans lequel les fabricants belges Gilliot & Cie et Sphinx-Hemiksem ont joué un rôle de premier plan. Dans cet article historique, nous examinerons comment ils ont donné un nouvel élan à l'industrie belge du carrelage, jusqu'à ce que les lois de l'économie frappent inexorablement à la fin des années 1970.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux,, 2024
In de schaduw van naoorlogse wederopbouw en vernieuwing, bloeide de Belgische tegelsector weer op... more In de schaduw van naoorlogse wederopbouw en vernieuwing, bloeide de Belgische tegelsector weer op. De Belgische tegelfabrikanten Gilliot & Cie en Sphinx-Hemiksem speelden hierin een hoofdrol. In dit geschiedenisartikel verkennen we hoe zij de Belgische tegelindustrie een nieuw elan gaven, tot de economische wetten onverbiddelijk toesloegen in de late jaren 70.
Journal of Cultural Heritage, 2019
Identifying the manufacturer of historical wall tiles is often based on visual inspection by an e... more Identifying the manufacturer of historical wall tiles is often based on visual inspection by an expert. This is a subjective and time-consuming approach, as it can only be performed on sight by few experts. In this work, it is evaluated whether Raman and X-ray fluorescence (XRF) spectroscopy can create a chemical fingerprint to discriminate the tile manufacturers based on their provenance. Using both analytical techniques and combining this with chemometrical analysis, different historical Belgian tile manufacturers are characterized. We were successful in discriminating the brown from the white glazes, as well as for discriminating most Belgian tile manufacturers based on their origin. For the latter, only the results of the white glazes were used. The results show that both Raman and XRF parameters are important markers, which is underlining the significance of their combined use and opens perspectives for their non-destructive use to distinguish the tile manufacturers, in situ.
Een brochure uitgegeven door de vzw Verzamelaars Unie Hasselts Keramiek
Tegel. Jaarboek van de Vrienden Nederlands Tegelmuseum in Otterlo, Nederland, 2006
Kunst in de kijker 135, 2005
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelu, 2023
Le 19ème siècle est souvent considéré comme une période lors de laquelle les arts tant figuratifs... more Le 19ème siècle est souvent considéré comme une période lors de laquelle les arts tant figuratifs qu’appliqués ont produit peu de valeur durable, cette période étant dès lors aussi parfois appelée ‘les temps de la laideur’. Mais cette image négative a progressivement disparu au cours des dernières décennies. Heureusement, d’ailleurs. Et à juste titre. Vous pourrez vous en rendre compte de vos propres yeux en visitant une nouvelle exposition thématique temporaire au Musée du Carrelage Gilliot & Roelants à Hemiksem à partir du 18 juin 2023.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2023
De 19e eeuw wordt vaak gezien als een periode waarin de beeldende en toegepaste kunsten weinig vo... more De 19e eeuw wordt vaak gezien als een periode waarin de beeldende en toegepaste kunsten weinig voortbracht dat van blijvende waarde was. Hoewel op wetenschappelijk en technisch vlak volkomen terecht beschouwd als “de eeuw van de vooruitgang”, noemde men deze periode daarom ook wel eens “de lelijke tijd”.
Die negatieve beeldvorming is de laatste decennia stilaan aan het verdwijnen. Gelukkig maar, en ook helemaal terecht. Dat wordt vanaf 18 juni 2023 met glans bewezen in een nieuwe thematische wisseltentoonstelling in het Gilliot & Roelants Tegelmuseum in Hemiksem.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2023
Gedurende nagenoeg 100 jaar stond de Belgische vloertegelfabriek S.A. La Céramique Nationale uit ... more Gedurende nagenoeg 100 jaar stond de Belgische vloertegelfabriek S.A. La Céramique Nationale uit Welkenraedt aan de wereldtop voor de productie van hoogwaardige steengoedtegels. In mei 2023 wordt aan dit toonaangevende bedrijf, niet ver van de plek waar het gevestigd was, een tentoonstelling gewijd. Een goede gelegenheid om even stil te staan bij de geschiedenis ervan.
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelux, 2023
Pendant presque cent ans, la fabrique belge de carrelages de sol 'S.A. La Céramique Nationale' de... more Pendant presque cent ans, la fabrique belge de carrelages de sol 'S.A. La Céramique Nationale' de Welkenraedt a fait partie du gratin mondial dans le domaine de la production de carreaux de grès cérame de qualité haut de gamme. En mai 2023, une exposition consacrée à cette entreprise de premier plan se tiendra non loin du site où elle était jadis établie. L’occasion rêvée pour se replonger brièvement dans son histoire.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Over de concrete arbeidsomstandigheden in Belgische keramische tegelbedrijven vanaf ca. 1840 tot ... more Over de concrete arbeidsomstandigheden in Belgische keramische tegelbedrijven vanaf ca. 1840 tot 1914 is weinig in detail geweten. Via statistisch materiaal kunnen we ons enkel een globaal beeld vormen van het aantal werknemers en de de verhouding mannen – vrouwen – kinderen daarbinnen. Andere gegevens zijn eerder schaars. Een unieke fotoreeks van de Manufactures de Céramiques d’Hemixem Gilliot & Cie biedt ons een uitzonderlijke inkijk op de arbeidsrealiteit binnen de grootste Belgische fabriek in de sector. Het leert ons alvast met meer waardering kijken naar de prachtige tegels die van deze arbeid het resultaat zijn. En het moet ons doen nadenken over de huidige arbeidsomstandigheden in de hedendaagse tegelfabrieken in verre herkomstlanden als Brazilië; India of China.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Les conditions de travail réelles dans les fabriques belges de carreaux de céramique entre enviro... more Les conditions de travail réelles dans les fabriques belges de carreaux de céramique entre environ 1840 et 1914 sont assez méconnues. Des statistiques nous permettent uniquement de nous faire une idée approximative du nombre de travailleurs et du rapport hommes/femmes/enfants en leur sein. Les autres données sont plutôt rares. Une série unique de photographies des Manufactures de Céramiques d'Hemixem Gilliot & Cie nous donne un aperçu exceptionnel de la réalité du travail au sein de la plus grande fabrique belge du secteur.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Bedrijfsleiders wisten het al van bij de start van de meer industriële tegelproductie in de tweed... more Bedrijfsleiders wisten het al van bij de start van de meer industriële tegelproductie in de tweede helft van de 19e eeuw. Potentiële klanten tot aankoop verleiden doe je niet alleen via kleurrijk handelsdrukwerk of handgekleurde ontwerptekeningen. Veel overtuigender is het de producten zelf op de meest voordelige manier aan mogelijke kopers te presenteren. Vandaag zijn de gedrukte handelscatalogi vaak vervangen door digitale catalogi met kwalitatieve kleurenfoto’s op het wereldwijde web, ook van realisaties in situ, en door middel van 3D-simulatieprogramma’s die de klanten een indruk geven van “hoe het er werkelijk zal uitzien”. Daarnaast wordt toch nog altijd veel aandacht - en geld - besteed aan modelpresentaties in toonzalen en op beurzen allerhande. Hoe pakte men dergelijke presentaties vroeger aan? En zijn er verschillen? Interessante vragen, die aan de hand van het eerder schaarse visuele materiaal een antwoord verdienen.
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelu, 2022
Les chefs d'entreprise l’ont compris dès le début d’industrialisation de la production de carrela... more Les chefs d'entreprise l’ont compris dès le début d’industrialisation de la production de carrelage dans la seconde moitié du 19ème siècle: les imprimés commerciaux colorés ou les ébauches de concepts colorées à la main ne suffisent pas pour inciter les clients potentiels à acheter. Présenter les produits proprement dits aux acheteurs potentiels de la manière la plus avantageuse s’avère beaucoup plus convaincant. De nos jours, les catalogues commerciaux imprimés sont souvent remplacés par des catalogues digitaux avec des photos en couleur de qualité sur le web, de même que de réalisations in situ, ainsi que par des programmes de simulation en 3D qui donnent aux clients une impression de ‘ce à quoi ressemblera réellement leur projet’. À côté de cela, on consacre encore beaucoup d'attention – et d'argent – aux présentations modèles dans les salles d'exposition et sur les salons professionnels en tous genres. Comment ces présentations s’effectuaient-elles de par le passé? Y a-t-il des différences? Des questions intéressantes, qui méritent que nous y répondions au moyen du matériel visuel plutôt rare.
De huidige Pharmacie Davoine is het resultaat van een lang transformatieproces van een gebouw gel... more De huidige Pharmacie Davoine is het resultaat van een lang transformatieproces van een gebouw gelegen op de Charles Deliègelaan 6 en 8 te Binche. Voor het in 1858 werd onderverdeeld in twee handelszaken, deed dit gebouw dienst als
herberg. Het is vandaag vooral bekend omdat het rond 1910 werd voorzien van publicitaire keramiek, die in 2014 werd gerestaureerd. De historische studie van de reclamepanelen leert ons dat ze een zeer belangrijke plaats bekleedden onder
de gelijkaardige werken van het Maison Helman. Zowel door hun thematiek als hun kwaliteit en afmetingen, zijn ze uitzonderlijk. Vanuit iconografische oogpunt kan men verschillende stijlen onderscheiden die gedeeltelijk gebonden zijn aan de verschillende publicitaire benaderingen. De conservatie-restauratiebehandeling ging van start met een systematisch onderzoek van de gevel en het in kaart brengen van de beschadigingen. De behandeling verliep als volgt: demonteren, verificatie van de hechting van de mortel, fixeren van de loszittende tegels, reiniging, consolidatie en fixeren, verlijmen van de gebroken tegels, opvullen van de lacunes, reconstructie van de ontbrekende tegels, opnieuw aanbrengen, opvoegen en retoucheren. De reconstructie in keramiek van de ontbrekende tegels gebeurt aan de hand van een zo
grondig mogelijk uitgevoerde studie van een originele tegel, zowel van de keramische drager als van de glazuren van de decoratie. Dit onderzoek maakt het mogelijk om de vervaardigingstechnieken van nieuwe tegels op punt te stellen en om zo de talrijke struikelblokken, onder andere wat betreft de vormgeving en het glazuren, te voorkomen.
L’actuelle Pharmacie Davoine est le résultat d’un long processus de transformation d’un immeuble qui englobait les numéros 6 et 8 de l’avenue Charles Deliège à Binche. Cet immeuble était une auberge avant d’être divisé en deux commerces
en 1858. Ce qui fait sa célébrité aujourd’hui est le fait d’avoir été revêtu de céramiques publicitaires autour de 1910, restaurées en 2014. L’étude historique des panneaux publicitaires nous apprend qu’ils prennent une place très importante parmi les travaux similaires de la Maison Helman. Ils sont exceptionnels, tant par leur thématique que par leur qualité et leur taille. Du point de vue iconographique, on peut distinguer différents styles, liés en partie aux différentes approches publicitaires. Le traitement de conservation-restauration a débuté par un examen systématique de la façade et un relevé des altérations. Il s’est déroulé comme suit : dépose, vérification de l’adhérence du mortier, fixation des carreaux manquants d’adhérence, nettoyage, consolidation et refixage, collage des carreaux cassés, bouchage des lacunes, reconstitution des carreaux manquants, repose, rejointoiement et retouche. La reconstitution en céramique des carreaux manquants passe par un examen le plus détaillé possible d’un carreau d’origine, aussi bien du tesson que des émaux du décor. Cet examen permet de perfectionner des techniques de mise en oeuvre de nouveaux carreaux afin de
prévenir les nombreux écueils liés entre autres au façonnage et à l’émaillage.
The current Pharmacie Davoine results from the transformation of a building located at 6 and 8 Charles Deliège Avenue in Binche. The building served as an inn before being divided into two shops in 1858. Today it is mostly known for its
1910 ceramic advertising panels, which were restored in 2014. The study of the history of the panels reveals their importance in the context of similar works by the Maison Helman. Their theme, quality and dimensions are exceptional. From an iconographic perspective they comprise several styles, which result from different approaches to advertising. The conservation-restoration treatment started with a systematic study of the façade and a survey of the alterations. The treatment was carried out as follows: dismantling, verification of the adhesion of the mortar, consolidation of loose tiles,
cleaning, consolidation and regluing, gluing of the broken tiles, filling of lacunae, reconstruction of broken tiles, refitting tiles, repointing and retouching. The reconstruction in ceramic of the missing tiles is done on the basis of a detailed
study of the original tile, both the ceramic support and the decorative glazing. This study has led to improvements in the techniques used to make new tiles and to avoid numerous pitfalls related to shaping and glazing.
Polycaro. Het B2B-magazine voor natuursteen, keramiek & kwartscomposiet in de Benelux, 2022
Polycaro. Le magazine B2B pour la pierre naturelle, la céramique & le composite quartz au Benelux, 2022
Coup de fouet. The Art Nouveau European Route Magazine. La revista de la Ruta Europea del Modernisme, 2021
Acta Academiae Artium Vilnensis
The enormous popularity of decorated industrial wall and floor tiles in Europe in the years 1840–... more The enormous popularity of decorated industrial wall and floor tiles in Europe in the years 1840–1940 is strongly linked to the standardization, technical quality, and aesthetic variety of the products that were well marketed through often lavishly colored trade catalogues. More than the study of existing tile schemes in interiors, a systematic study of these trade catalogues leads to a better understanding of the general use of tile in the nineteenth- and twentieth-century interior. They inform us about factories and offer invaluable information on the technical and aesthetic evolution of tiles. They help us to date the designs and acquire a better knowledge of changes in taste in applying them. They are also a valuable source for documenting differences and similarities between factories and countries in matters of tile design and reveal opportunities to better understand the global export success or stylistic influence of many European factories in other countries on the continen...
Journal of the Tiles & Architectural Ceramics Society, 2021
Mario Baeck, Le jardin d’hiver de L’Institut des Ursulines à Wavre-Notre-Dame, Onze-Lieve-Vrouw-Waver, vzw Jozef van Rompay-Davidsfonds-Genootschap, 1993, traduction d'Eliane Pauwels35 p.
Cette monographie de 1993, dans une traduction de eliane Pauwels, est la première étude approfond... more Cette monographie de 1993, dans une traduction de eliane Pauwels, est la première étude approfondie sur l'exceptionnel jardin d'hiver en style Art nouveau de l'Institut des Ursulines à Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Elle comporte de nombreuses informations générales sur la construction, les dégâts pendant la Première Guerre mondiale, la reconstruction et les ateliers et entreprises impliqués.
Les notes de fin avec de nombreuses informations supplémentaires et des références bibliographiques se trouvent dans la version néerlandaise.
Mario Baeck, De wintertuin van het Instituut der Religieuzen Ursulinen te O.-L.-V.-Waver, O.-L.-V.-Waver, vzw Jozef van Rompay-Davidsfonds-Genootschap, 1993 (Mededelingen V).,
Deze monografie is de eerste grondige studie uit 1993 over de uitzonderlijke art nouveau wintertu... more Deze monografie is de eerste grondige studie uit 1993 over de uitzonderlijke art nouveau wintertuin van het Instituut der Ursulinen in Onze-Lieve-Vrouw-Waver, met veel achtergrondinformatie over de bouw, de schade tijdens WOI, de heropbouw en de daarbij betrokken ateliers en bedrijven.
Richement illustré, ce livre a pour objectif de retracer l’histoire des réalisations en carreaux ... more Richement illustré, ce livre a pour objectif de retracer l’histoire des réalisations en carreaux de tous types en Belgique en général et en Wallonie en particulier depuis l’Antiquité jusqu’après la Seconde Guerre mondiale. Grâce à leur savoir-faire et à de nombreuses innovations technologiques, les principaux fabricants belges du XIXe et XXe siècles sont parvenus à produire à l’échelle industrielle des carreaux et des panneaux décoratifs dont la qualité, la diversité et la beauté ont contribué, durant plusieurs décennies, à leur renommée en Belgique et ailleurs.
Belgische tegelbedrijven kenden in de 20ste eeuw faam in binne- en buitenland. Bedrijven als Boch... more Belgische tegelbedrijven kenden in de 20ste eeuw faam in binne- en buitenland. Bedrijven als Boch Frères, Gilliot & Cie en het Maison helman waren toonaangevend in Europa.
Het grote succes van de vloer- en wandtegel is te danken aan prachtige realisaties in art nouveau. Kleurrijke tegelpanelen sierden gevels, interierus en handelszaken.
In deze publicatie wordt de historische evolutie van de keramische wandtegel en de keramische en cementvloertegel in België geschetst, wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste fabrieken, en krijgt men ook inzicht in het productieproces en de werkomstandigheden in de tegelfabrieken.
"De komst van een bescheiden groepje zusters Ursulinen rond het midden van de 19de eeuw zou de to... more "De komst van een bescheiden groepje zusters Ursulinen rond het midden van de 19de eeuw zou de toekomst en het uitzicht van Onze-Lieve-Vrouw-Waver voor altijd veranderen. Op de drempel van de 20ste eeuw deed de moderniteit in al zijn vormen er zijn intrede. Zowel op het vlak van het onderwijs, de kunst, de architectuur, de tuinaanleg als zelfs het wooncomfort bleken de zusters Ursulinen hun tijd ver vooruit. Hun inzet en inzicht in al deze domeinen resulteerde in een schitterend gebouwencomplex met als kroonjuweel de wintertuin. Dit complex met zijn merkwaardige geschiedenis vormt het onderwerp van een nieuwe erfgoedgids: Een kostschool met Klasse, Het instituut van de Ursulinen in Onze-Lieve-Vrouw-Waver, centrum van katholieke moderniteit.
De uniciteit van de site is meer dan de art-nouveau wintertuin, ze ligt vervat in de gelaagdheid van het geheel, in het bijzonder de kwaliteitsvolle architecturale en landschappelijke omgeving in combinatie met het vernieuwende pedagogische project. De erfgoedgids gaat dan ook in op zowel de gebouwen, de collecties als de immateriële nalatenschap. Het dagelijkse leven van zusters en leerlingen geeft een prachtig geschakeerd beeld van deze unieke leefomgeving. Generaties leerlingen en pensionaires namen hun indrukken en ervaring vanuit Onze-Lieve-Vrouw-Waver mee terug naar hun stad, streek of land van oorsprong. Tot op de dag van vandaag ademt dit geheel grandeur en goede smaak uit. Tegelijkertijd fungeert het nog steeds als een bijzonder inspirerende leeromgeving waarbij, bewust of onbewust, het monument een blijvende indruk nalaat. Talloze bezoekers namen tijdens de zondagse rondleidingen het rijke verhaal in zich op, niet in het minst dankzij de begeesterende inzet van de vrijwilligers van de vzw Wintertuin, waaronder met name Mario Baeck, reeds jarenlang de “huishistoricus” en auteur van het instituut. Met deze erfgoedgids van zijn hand willen we de verspreiding van dit verhaal verder ondersteunen.
De Erfgoedgids Een kostschool met Klasse, Het Ursulineninstituut in Onze-Lieve-Vrouw-Waver, centrum van katholieke moderniteit verschijnt op 23 mei.
De reeks “Erfgoedgidsen” is een initiatief van de Dienst Erfgoed van het provinciebestuur Antwerpen, in samenwerking met Openbaar Kunstbezit Vlaanderen. Deze publicatie kwam tot stand in samenwerking met de vzw Klompenmuseum Laakdal.
De auteur:
Mario Baeck (°1958) is licentiaat Germaanse filologie en lid van verschillende wetenschappelijke
verenigingen. Hij publiceerde over diverse thema’s uit de Vlaamse en Nederlandse letterkunde, de kunstgeschiedenis en de monumentenzorg. Als secretaris van vzw Wintertuin Onze-Lieve-Vrouw-Waver en medebeheerder dan de wintertuin zet hij zich reeds jaren in voor de studie, de instandhouding en de ontsluiting van dit uitzonderlijke monument. Als secretaris van de locale erfgoedvereniging vzw Jozef van Rompay-Davidsfonds-Genootschap publiceerde hij over diverse andere aspecten van de geschiedenis en erfgoedzorg in Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Hij schreef verder verschillende boeken en artikels over de Belgische keramische productie, de baksteennijverheid en de cementtegelindustrie en werkt momenteel aan een doctoraatsstudie over ‘De ontwikkeling van de Belgische industriële tegel 1840-1940’. Over dit onderwerp verscheen in 2008 van zijn hand de Erfgoedgids Schoonheid uit Klein en Cement, Vloer- en wandtegels in de provincie Antwerpen.
De fotograaf:
Oswald Pauwels (°1958) is docent aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten
Antwerpen, grafische vormgeving, fotografie, conservatie/restauratie. Als redactielid en illustrator is hij nauw verbonden aan het tijdschrift M&L Tijdschrift voor monumenten, landschappen en archeologie. Hij specialiseerde zich in landschaps- en architectuurfotografie en illustreerde ondertussen een indrukwekkende reeks vooraanstaande boeken en publiceerde in toonaangevende magazines in binnen- en buitenland. Het Ursulinenklooster ‘Gethsemani’ te Onze-Lieve-Vrouw-Waver vormt, vanaf de eerste kennismaking in de jaren 1980, één van zijn geprefereerde onderwerpen.
Praktische info:
112 pagina’s, ca. 125 afbeeldingen
ISBN: 9789076099880
De Erfgoedgidsen kosten 10 € en zijn verkrijgbaar bij het provinciebestuur Antwerpen, Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, de vzw Wintertuin in Onze-Lieve-Vrouw-Waver of in de boekhandel."
The modern ceramic industry which gradually emerged around 1850 in Belgium alongside traditional ... more The modern ceramic industry which gradually emerged around 1850 in Belgium alongside traditional production, as had happened in England, Germany and France, was to a great extent due to the Boch family who introduced many innovations from England to the ceramics industry on the Continent. They already owned factories in Germany and Luxemburg, and for political and economic reasons decided to set up a ceramic factory in the newly independent Belgium in 1841. Actual ceramic production started in 1844. To meet competition from England, the Boch family introduced many technical innovations in their Kéramis factory in La Louvière 3 .
Abstract of a presentation at the AZlab meeting 52 Queremos Saber O Que Andam A Estudar! Investig... more Abstract of a presentation at the AZlab meeting 52 Queremos Saber O Que Andam A Estudar! Investigação Em Azulejo - We want to know what you are studying! Azulejo Research - 13 de Novembro de 2019 Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa - November 13, 2019 School of Arts and Humanities of the University of Lisbon.
Lezing op de 1e ETWIE-ontmoetingsdag rond Kennis delen. Over het verzamelen en delen van expertis... more Lezing op de 1e ETWIE-ontmoetingsdag rond
Kennis delen. Over het verzamelen en delen van expertise over technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed. Zaterdag 1 december 2012. Congres- en Erfgoedcentrum Lamot, Mechelen
Lezing op de ETWIE-studiedag Van Affiche tot Zakenkrant. Papieren bronnen voor de studie van het ... more Lezing op de ETWIE-studiedag Van Affiche tot Zakenkrant. Papieren bronnen voor de studie van het technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed Zaterdag 27 september 2014 CC De Branding-Middelkerke.
De verzameling van Pozzo is een unieke getuige van de ontwikkeling en het internationale belang v... more De verzameling van Pozzo is een unieke getuige van de ontwikkeling en het internationale belang van de Belgische industriële tegels in de periode 1840-1940.
In België waren er toen zo'n dertig fabrieken die keramische vloer- en wandtegels produceerden en wereldwijd uitvoerden. De Gilliot-fabriek was het belangrijkste productiecentrum, met een productiecapaciteit van 250.000 tegels per dag.
De collectie is uitzonderlijk door haar indrukwekkende omvang en diversiteit: heel verschillende formaten, periodes, stijlen, types, technieken en herkomst. De verzameling weegt in totaal 4 ton.
De Pozzo-collectie werd ondergebracht op de plaats waar een groot deel ervan gemaakt werd: het Gilliot & Roelants Tegelmuseum in Hemiksem. De volledige verzameling werd geïnventariseerd, herverpakt en digitaal ontsloten, en vult zo het hiaat tussen 1850 en 1950 op.
Bijzonder is dat Roberto Pozzo aandacht had voor alle soorten tegels. Van wandtegels in alle mogelijke formaten tot panelen en individuele tegeldecors, gemaakt door allerlei producenten en in allerhande stijlen.
aperçu historique sur la mosaïque, le granito-terrazzo et les carrelages céramiques et en ciment ... more aperçu historique sur la mosaïque, le granito-terrazzo et les carrelages céramiques et en ciment du 19ième et 20ième sciècles en Belgique
Een overzicht van de aanwezigheid van Gilliot & Cie - één van de grootste tegelfabrieken op het E... more Een overzicht van de aanwezigheid van Gilliot & Cie - één van de grootste tegelfabrieken op het Europese vasteland - op wereld- en internationale tentoonstellingen tussen 1905 en 1968, met veel uniek en nog nooit vertoond beeldmateriaal over het eigen paviljoen van Gilliot op de Wereldtentoonstellingen van Brussel 1935, Parijs 1937 en Expo58 Brussel.
Lezing in het kader van het cultureel stadsfestival Brusselse Sporen van vtbkultuur i.s.m. vzw Ve... more Lezing in het kader van het cultureel stadsfestival Brusselse Sporen van vtbkultuur i.s.m. vzw Verzamelaars Unie Hasselts Keramiek, op 26.10.2013 in Het Stadsmus, Hasselt
Conférence sur la façade réalisée par la Maison Helman donnée le 16.04.2016 pour l'A.S.L.B. Socié... more Conférence sur la façade réalisée par la Maison Helman donnée le 16.04.2016 pour l'A.S.L.B. Société d'Archéologie et des Amis du Musée International du Carnaval et du Masque à Binche par M. Baeck, G. Buissienne, J-L. Vanden Eynde, C. Van Parijs,
In de 19de en 20ste eeuw groeide de aandacht voor persoonlijke hygiëne door nieuwe geneeskundige ... more In de 19de en 20ste eeuw groeide de aandacht voor persoonlijke hygiëne door nieuwe geneeskundige inzichten. Parallel daarmee verbeterde het huiselijk comfort door de aansluiting op gas- en elektriciteitsnetwerken, riolering en waterleiding. Deze faciliteiten raakten na de Eerste Wereldoorlog steeds breder verspreid. Vanaf de jaren 1960 werd een badkamer als een onmisbaar onderdeel van nagenoeg elke woning gezien. Met deze doorbraak was een lange weg afgelegd: van de wekelijkse wasbeurt met behulp van een zinken teil tot een dagelijkse douche of een cocooning jacuzzi.
Tijdschrift voor Industriële Cultuur, 2013
Van 27 oktober 2 Links: Gevel van het Grande Maison du Blanc te Brussel, met decoratieve tegelpan... more Van 27 oktober 2 Links: Gevel van het Grande Maison du Blanc te Brussel, met decoratieve tegelpanelen aangemaakt bij Boch Frères te La Louvière naar een ontwerp van Privat Livemont en Georges De Geetere. (foto Mario Baeck) Rechts boven: Gustaaf Opdebeeck uit Rijmenam, eigenaar van een cementtegelfabriek, poseert in 1913 met zijn oudste dochter Norma te midden van zijn werkvolk.
Pour la première fois, à l'aide de photos et documents, l'histoire de l'architecte-géomètre Céles... more Pour la première fois, à l'aide de photos et documents, l'histoire de l'architecte-géomètre Célestin-Joseph Helman - originaire de Stavelot -, et celle de l'entreprise qu'il a fondée etait reconstituée. De plus, une sélection de carreaux de son usine etait présentée offrant, grâce à l'aide d'un montage photographique digital, un aperçu des belles et nombreuses réalisations dans les styles Née, Art Nouveay, Art Déco, modernisme et style Expo 1958. Egalement exposées ont étés les travaux apparentés réalisés par Guillaume Janssens dans son atelier de céramique aussi situé à Berchem-Saint-Agathe.
Exposition dans le cadre des Journées du patrimoine Bruxelles, 19-20.09.2015, Salle Curlturelle de l'Ancienne Eglise, Place de l'église
"Depuis 1840, la révolution industrielle a provoqué des changements significatifs dans la product... more "Depuis 1840, la révolution industrielle a provoqué des changements significatifs dans la production des carreaux. La beauté esthétique de ces carreaux, leur bon rapport qualité-prix grâce à la standardisation, leur solidité et leur entretien facile ont remporté un vif succès commercial ainsi que l’adhésion et l’intérêt de la clientèle de la Belle Epoque et de l’Entre-deux-guerres tant en Wallonie, qu’en Flandre et à Bruxelles.
L’exposition vous propose de découvrir l’évolution esthétique des carrelages Art Nouveau et Art déco, dans tous leurs états.
Vanaf 1840 bracht de industriële revolutie een merkbare verandering in de productie van tegels. De esthetische schoonheid van deze tegels, hun goede prijs-kwaliteitsverhouding dankzij standaardisatie, hun slijtvastheid en onderhoudsgemak wekten de belangstelling van grote groepen klanten in de Belle Epoque en het Interbellum, en dit zowel in Wallonië als in Vlaanderen en Brussel.
De tentoonstelling nodigt u uit om de bijzondere schoonheid te ontdekken van de Art Nouveau en Art Deco tegel in al zijn facetten.
"
General information on the first exposition on Belgian industrial tiles from 1844 until 1940 wit... more General information on the first exposition on Belgian industrial tiles from 1844 until 1940 with the emphasis on Art Nouveau