ahmet yiğit - Academia.edu (original) (raw)
Papers by ahmet yiğit
Muğla Sitki Kocman Universitesi Sosyal Bilimler Ensitusu Dergisi, Dec 19, 2011
Insanlarin yeryuzunde toplayiciliktan kendileri ekip bicme toplumuna gectikleri gunden beri, uret... more Insanlarin yeryuzunde toplayiciliktan kendileri ekip bicme toplumuna gectikleri gunden beri, urettikleri urunleri yemek icin un haline getirdikleri gorulur. Ozellikle insanoglunun her turlu iklimde ve cografyada yetistirdigi bugday insanlarin en cok kullandiklari temel gida maddesidir. Insanlar bugdayi dunyanin degisik bolgelerinde farkli bicimlerde un haline getirmistir. Basit ve ilkel degirmenler insan ve hayvan gucunun yaninda su gucunun de kullanilmaga baslamasiyla teknolojik bir devrim gecirmistir. Orta Asya'da Turkler de degirmen sozcugu mevcuttur. Dolayisiyla degirmen Turkler tarafindan Islam oncesi donemde Orta Asya'da da kullanilmistir. Daha sonraki donemlerde teknik olarak Turkler Cin'den, Islam Dunyasindan veya Roma Imparatorlugundan etkilenmis olabilecegi gibi Turkler de onlara birikimlerini aktarmis olabilir. Cunku farkli cografyalarda insanlar ihtiyaclarini cozum noktasinda hemen hemen ayni sonuclara ulasacak derecede problemlerini benzer sekillerde cozmuslerdir. Degirmen insanlarin temel ihtiyaclarini yiyecek haline getirmede onemli bir aractir. Uretim tuketim arasindaki dengeye orantili olarak bolgede degirmenler insa edilmektedir. Degirmenler insan nufusu ve uretimle orantilidir. Degirmenler cografyanin ozelliklerine gore de teknik olarak insa edilmektedir. Su, ruzgâr ve hayvan gucu ile isleyenler yapilmaktadir. Degirmenler bugday, celtik, misiri un haline getirirken zeytin ve susam gibi urunleri de yag haline getirmede kullanilmistir. Dolayisiyla degirmen insan hayatinda onemli araclardan biridir. Tahrir defterlerinden Mentese bolgesinde degirmenlerin XIV. yuzyildan itibaren insa edildigi ve kullanilmaga baslandigi anlasilmaktadir. Bu donem oncesine ait degirmenler olabilir. Fakat konumuz itibariyla vakif kayitlarindan elde edilen bilgiler cercevesinde Mentese bolgesinde degirmenler ele alinmistir. Bolgede XVI. yuzyil suresinde devlet tarafindan yaptirilan tahrirlerden oldukca onemli miktarda degirmen oldugu anlasilmistir. Degirmenler uretim tuketim iliskisi acisindan oldukca onemlidir. Bolgedeki nufusa gore degirmen sayisi degismektedir. Degirmenlerden bolgedeki su kaynaklarini tespit etmek ve bunlarin yil icindeki isleyislerini bilmek ve incelemek mumkundur. Suyun disinda yel degirmenleri ile atlar kullanmak suretiyle isletilen kirac degirmenler mevcuttur. Yaghaneler zeytin ve susamin islendigi merkezlerdir. Kazalara gore degirmenlerin yil icindeki isleyisleri degismektedir.
Muğla Sitki Kocman Universitesi Sosyal Bilimler Ensitusu Dergisi, Oct 1, 2012
Mugla ili Turkiye’deki iller arasinda deniz ile siniri en uzun olan ildir. Fakat buna ragmen Mugl... more Mugla ili Turkiye’deki iller arasinda deniz ile siniri en uzun olan ildir. Fakat buna ragmen Mugla bolgesinin denizcilik tarihindeki yerini gosterir calisma yoktur. Eldeki bilgiler birkac kucuk nottan ibarettir. Mustakil kitap veya makale bazinda bir calisma zaten yoktur. Hâlbuki Turklerin Mentese bolgesini fethetmelerinden itibaren Mentese Bey, olusturdugu donanma ile “Emiru’s-sevahil” unvanini almis ve adalarda bazi yerleri de ele gecirmistir. Mentese Bey’den sonra bolgede bir donanmadan bahseden kayit mevcut degildir. Mentese bolgesinin cografi yapisi, daglarinin ormanlarla kapli olmasi gemi yapiminda buyuk avantaj saglamaktadir. Bolgede Osmanli doneminde denizcilik faaliyetleri devam etmistir. Unlu Osmanli denizcilerinden biri olan Turgut Reis bu topraklardan cikmistir. Osmanli Donanmasi acisindan bir felaket ile sonuclanan 1770 yilindaki Cesme baskinindan sonra Bodrum denizcilik acisindan onem kazanmistir. XIX. Yuzyilda adalarda baslayan Rum isyan hareketleri ile bolgede askeri hareketlilik artmistir. Buna paralel olarak Bodrum’da denizcilik faaliyetleri de artmistir. Artik Bodrum’u denizcilik acisindan onemli bir yer olarak goren devlet, yerel yonetim ile yazismalara baslamistir. Resmi olarak yapilan yazismalar, tabiatiyla kazadaki kadi sicillerine kaydedilmistir. Ticari gemilerin yaninda ozellikle askeri gemi yapimi, yani kalyon insasi ile ilgili kayitlar epey bir yekun tutmaktadir. Bu calisma ile 165 Numarali Bodrum Şer’iyye sicilinde denizcilikle ilgili kayitlar isiginda bolgedeki denizcilik faaliyetleri ortaya konmustur.
ASIA MINOR STUDIES, 2015
Tarih boyunca her toplulukta farkli sekillerde gorulen kolelik insanlik tarihi kadar eskidir. Kol... more Tarih boyunca her toplulukta farkli sekillerde gorulen kolelik insanlik tarihi kadar eskidir. Kolelik uygulamalari Islam dunyasinda da mevcuttur. Islam kolelere insani olculer cercevesinde hareket edilmesini tavsiye etmistir. Bunu da ayet ve hadislerle desteklemistir. Osmanli Devleti'nde kole ve cariyelere yapilan uygulamalarin dayanagi Islam Hukukudur. Kolelerin temel kaynagini savaslar sonunda ele gecirilen esirler olusturmaktadir. Osmanli Devleti'nin onemli sehirlerinden biri olan Edirne sehrinde de Rumeli'ye gerceklestirilen seferlerde ele gecen kolelerin sayisinin oldukca fazla oldugu anlasilmaktadir. Bu koleler ticari acidan sehirde olusturulmus olan esir pazarinda satilmakta idiler. XVI. yuzyilda Edirne sehrinde bulunan kolelerin toplum icindeki durumunu gosterir belge ve bilgiler daha cok Edirne seriyye sicillerinde tespit edilmektedir. Bu belgelerin buyuk cogunlugu kole ve cariyelerin azat edilmesi uzerine olusturulmustur. Belgelerde kole ve cariyelerin memleketleri, vucut ozellikleri, satisla ilgili ise fiyatlari vardir. Edirne sehrinde kole ve cariyeleri toplumun her yerinde gormek mumkundur. Devlet buyukleri tarafindan bina edilen buyuk yapilarin insaatlarinda calisan koleler, zaman zaman kacma girisimlerinde bulunmuslardir. Osmanli toplumunda kole ve cariye bulundurma yetkisi Muslumanlara taninan bir hak olmustur. Osmanli Toplumunda mali durumu iyi olanlarin evlerinde sayilari onlarla ifade edilen kole ve cariye istihdam ettikleri anlasilmaktadir. Islam hukukuna gore Musluman olmalari icin zorlanmayan kolelerin Islamiyeti secmeleri yonunde tesvikler vardi. Genelde Islamiyeti kabul etmemis olan kole ve cariyelere hitapta kolaylik olmasi icin Turkce ve Farsca isimler verilirken Islamiyeti secmis olanlara Arapca isimler verilmektedir. Koleler hurriyetlerini akit veya azatlik yolu ile alabilmektedirler. Meslek sahibi koleler toplumda onemli bir vazife yerine getirmekte idiler. Osmanli Devleti'nde kolelikten gelip ozgurlugunu almis olanlarin ticari ve askeri acidan onemli mevkilere geldikleri gorulmektedir. Efendiler yanlarinda bulunan kolelerle beraber savaslara katilmaktaydilar. XVI. yuzyil Osmanli sehirlerinden biri olan Edirne'de koleler toplumun her kademesinde aktif olarak gorev alabilmekteydiler.
History Studies International Journal of History, 2014
sosyo— —ekonomik, kulturel ve siyasi yapisina katki yapacagi suphesizdir. Yayinda gorulen bir kis... more sosyo— —ekonomik, kulturel ve siyasi yapisina katki yapacagi suphesizdir. Yayinda gorulen bir kisim imla ve gramer hatalari, yazarin da dedigi gibi, kendisine ait olsa da , okumadak1 akiciligi aksatmaktadir. Bunun yaninda Mentese bolgesine dair bu yaylndanw once cikan ve eserin ,bibliyografyasina dahil edilmeyen bazi tez, kitap ve makaleleri de burada zikretmenin faydali olacagi inancindayiz
Kafkas Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014
Kuzey Afrika'da Fas şehrinde ortaya çıktığı iddia edilen fes Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda k... more Kuzey Afrika'da Fas şehrinde ortaya çıktığı iddia edilen fes Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda kullanılmıştır. Fesin popüler olması ve devlet tarafından askerlere başlık olarak seçilmesi II. Mahmut döneminde yayınlanan nizamname ile beraberdir. Fesler ilk kez Koca Hüsrev Paşa'nın emrindeki askerlere, Fransız usulü askerî talim yaptırırken Tunus'tan getirtilerek giydirdiği başlık olarak II. Mahmut'un dikkatini çekmiştir. Sultan II. Mahmut askerin başlık olarak kullandığı şeşpara ve şubaraların çabuk bozulmaları veya eskimeleri dolayısıyla beğenmiş olduğu fesi başlık olarak tercih etmiştir. Halkın ve askerin tepkisinden çekindiği için Bab-ı Fetva'da bir meclis toplanarak fesin Osmanlı askeri tarafından giyilmesinin şer'an ve örfen uygunluğunu tartışarak onay almıştır. Askere fes giyme kuralı getirilince Asakir-i Mansure birlikleri için ilk olarak Tunus'tan 50.000 adet fes siparişi verilmiştir. Fes ithalatının maliyet açısından yüksek meblağ tutması üzerine fes imalathaneleri açılmasına karar verilmiştir. Fes ihtiyacının karşılanması için devlet sınırları dahilinde İstanbul, Edirne, Selanik ve Bursa şehirlerinde imalathaneler oluşturulması çalışmaları başlamıştır. Yerli feslerin Tunus fesleri kalitesine çıkarılması için imalatta bu incelikleri öğrenmiş ustalar çalıştırılmıştır. Fakat bütün bunlara rağmen yerli üretim feslerin kaliteleri Tunus'ta imal edilen feslerin kalitesine ulaşamamıştır. İmal edilen feslerin kalitesini arttırmak için İspanya yapağısı denilen Merinos koyunlarından elde edilen yapağı başlangıçta ithal edilirken sonradan Edirne bölgesinde yapağı ihtiyacını karşılamak üzere koyun yetiştirilmeğe başlanmıştır. Edirne'de imal edilen feslerin kalitesinin Bursa'da imal edilenlere göre düşük olduğu tespit edilmiştir. Askerin ve halkın fes ihtiyacını karşılamak için Edirne'de dönemine göre oldukça önemli bir sanayi tesisi oluşturulmuştur. İmalat için şehre ustalar getirtilmiştir. Şehirde fes üretimine paralel yeni imalat kolları da gelişmiştir. Osmanlı askerinin ihtiyacı olan fesin önemli bir miktarı Edirne'de üretilmiştir.
Muğla Sitki Kocman Universitesi Sosyal Bilimler Ensitusu Dergisi, Dec 19, 2011
Insanlarin yeryuzunde toplayiciliktan kendileri ekip bicme toplumuna gectikleri gunden beri, uret... more Insanlarin yeryuzunde toplayiciliktan kendileri ekip bicme toplumuna gectikleri gunden beri, urettikleri urunleri yemek icin un haline getirdikleri gorulur. Ozellikle insanoglunun her turlu iklimde ve cografyada yetistirdigi bugday insanlarin en cok kullandiklari temel gida maddesidir. Insanlar bugdayi dunyanin degisik bolgelerinde farkli bicimlerde un haline getirmistir. Basit ve ilkel degirmenler insan ve hayvan gucunun yaninda su gucunun de kullanilmaga baslamasiyla teknolojik bir devrim gecirmistir. Orta Asya'da Turkler de degirmen sozcugu mevcuttur. Dolayisiyla degirmen Turkler tarafindan Islam oncesi donemde Orta Asya'da da kullanilmistir. Daha sonraki donemlerde teknik olarak Turkler Cin'den, Islam Dunyasindan veya Roma Imparatorlugundan etkilenmis olabilecegi gibi Turkler de onlara birikimlerini aktarmis olabilir. Cunku farkli cografyalarda insanlar ihtiyaclarini cozum noktasinda hemen hemen ayni sonuclara ulasacak derecede problemlerini benzer sekillerde cozmuslerdir. Degirmen insanlarin temel ihtiyaclarini yiyecek haline getirmede onemli bir aractir. Uretim tuketim arasindaki dengeye orantili olarak bolgede degirmenler insa edilmektedir. Degirmenler insan nufusu ve uretimle orantilidir. Degirmenler cografyanin ozelliklerine gore de teknik olarak insa edilmektedir. Su, ruzgâr ve hayvan gucu ile isleyenler yapilmaktadir. Degirmenler bugday, celtik, misiri un haline getirirken zeytin ve susam gibi urunleri de yag haline getirmede kullanilmistir. Dolayisiyla degirmen insan hayatinda onemli araclardan biridir. Tahrir defterlerinden Mentese bolgesinde degirmenlerin XIV. yuzyildan itibaren insa edildigi ve kullanilmaga baslandigi anlasilmaktadir. Bu donem oncesine ait degirmenler olabilir. Fakat konumuz itibariyla vakif kayitlarindan elde edilen bilgiler cercevesinde Mentese bolgesinde degirmenler ele alinmistir. Bolgede XVI. yuzyil suresinde devlet tarafindan yaptirilan tahrirlerden oldukca onemli miktarda degirmen oldugu anlasilmistir. Degirmenler uretim tuketim iliskisi acisindan oldukca onemlidir. Bolgedeki nufusa gore degirmen sayisi degismektedir. Degirmenlerden bolgedeki su kaynaklarini tespit etmek ve bunlarin yil icindeki isleyislerini bilmek ve incelemek mumkundur. Suyun disinda yel degirmenleri ile atlar kullanmak suretiyle isletilen kirac degirmenler mevcuttur. Yaghaneler zeytin ve susamin islendigi merkezlerdir. Kazalara gore degirmenlerin yil icindeki isleyisleri degismektedir.
Muğla Sitki Kocman Universitesi Sosyal Bilimler Ensitusu Dergisi, Oct 1, 2012
Mugla ili Turkiye’deki iller arasinda deniz ile siniri en uzun olan ildir. Fakat buna ragmen Mugl... more Mugla ili Turkiye’deki iller arasinda deniz ile siniri en uzun olan ildir. Fakat buna ragmen Mugla bolgesinin denizcilik tarihindeki yerini gosterir calisma yoktur. Eldeki bilgiler birkac kucuk nottan ibarettir. Mustakil kitap veya makale bazinda bir calisma zaten yoktur. Hâlbuki Turklerin Mentese bolgesini fethetmelerinden itibaren Mentese Bey, olusturdugu donanma ile “Emiru’s-sevahil” unvanini almis ve adalarda bazi yerleri de ele gecirmistir. Mentese Bey’den sonra bolgede bir donanmadan bahseden kayit mevcut degildir. Mentese bolgesinin cografi yapisi, daglarinin ormanlarla kapli olmasi gemi yapiminda buyuk avantaj saglamaktadir. Bolgede Osmanli doneminde denizcilik faaliyetleri devam etmistir. Unlu Osmanli denizcilerinden biri olan Turgut Reis bu topraklardan cikmistir. Osmanli Donanmasi acisindan bir felaket ile sonuclanan 1770 yilindaki Cesme baskinindan sonra Bodrum denizcilik acisindan onem kazanmistir. XIX. Yuzyilda adalarda baslayan Rum isyan hareketleri ile bolgede askeri hareketlilik artmistir. Buna paralel olarak Bodrum’da denizcilik faaliyetleri de artmistir. Artik Bodrum’u denizcilik acisindan onemli bir yer olarak goren devlet, yerel yonetim ile yazismalara baslamistir. Resmi olarak yapilan yazismalar, tabiatiyla kazadaki kadi sicillerine kaydedilmistir. Ticari gemilerin yaninda ozellikle askeri gemi yapimi, yani kalyon insasi ile ilgili kayitlar epey bir yekun tutmaktadir. Bu calisma ile 165 Numarali Bodrum Şer’iyye sicilinde denizcilikle ilgili kayitlar isiginda bolgedeki denizcilik faaliyetleri ortaya konmustur.
ASIA MINOR STUDIES, 2015
Tarih boyunca her toplulukta farkli sekillerde gorulen kolelik insanlik tarihi kadar eskidir. Kol... more Tarih boyunca her toplulukta farkli sekillerde gorulen kolelik insanlik tarihi kadar eskidir. Kolelik uygulamalari Islam dunyasinda da mevcuttur. Islam kolelere insani olculer cercevesinde hareket edilmesini tavsiye etmistir. Bunu da ayet ve hadislerle desteklemistir. Osmanli Devleti'nde kole ve cariyelere yapilan uygulamalarin dayanagi Islam Hukukudur. Kolelerin temel kaynagini savaslar sonunda ele gecirilen esirler olusturmaktadir. Osmanli Devleti'nin onemli sehirlerinden biri olan Edirne sehrinde de Rumeli'ye gerceklestirilen seferlerde ele gecen kolelerin sayisinin oldukca fazla oldugu anlasilmaktadir. Bu koleler ticari acidan sehirde olusturulmus olan esir pazarinda satilmakta idiler. XVI. yuzyilda Edirne sehrinde bulunan kolelerin toplum icindeki durumunu gosterir belge ve bilgiler daha cok Edirne seriyye sicillerinde tespit edilmektedir. Bu belgelerin buyuk cogunlugu kole ve cariyelerin azat edilmesi uzerine olusturulmustur. Belgelerde kole ve cariyelerin memleketleri, vucut ozellikleri, satisla ilgili ise fiyatlari vardir. Edirne sehrinde kole ve cariyeleri toplumun her yerinde gormek mumkundur. Devlet buyukleri tarafindan bina edilen buyuk yapilarin insaatlarinda calisan koleler, zaman zaman kacma girisimlerinde bulunmuslardir. Osmanli toplumunda kole ve cariye bulundurma yetkisi Muslumanlara taninan bir hak olmustur. Osmanli Toplumunda mali durumu iyi olanlarin evlerinde sayilari onlarla ifade edilen kole ve cariye istihdam ettikleri anlasilmaktadir. Islam hukukuna gore Musluman olmalari icin zorlanmayan kolelerin Islamiyeti secmeleri yonunde tesvikler vardi. Genelde Islamiyeti kabul etmemis olan kole ve cariyelere hitapta kolaylik olmasi icin Turkce ve Farsca isimler verilirken Islamiyeti secmis olanlara Arapca isimler verilmektedir. Koleler hurriyetlerini akit veya azatlik yolu ile alabilmektedirler. Meslek sahibi koleler toplumda onemli bir vazife yerine getirmekte idiler. Osmanli Devleti'nde kolelikten gelip ozgurlugunu almis olanlarin ticari ve askeri acidan onemli mevkilere geldikleri gorulmektedir. Efendiler yanlarinda bulunan kolelerle beraber savaslara katilmaktaydilar. XVI. yuzyil Osmanli sehirlerinden biri olan Edirne'de koleler toplumun her kademesinde aktif olarak gorev alabilmekteydiler.
History Studies International Journal of History, 2014
sosyo— —ekonomik, kulturel ve siyasi yapisina katki yapacagi suphesizdir. Yayinda gorulen bir kis... more sosyo— —ekonomik, kulturel ve siyasi yapisina katki yapacagi suphesizdir. Yayinda gorulen bir kisim imla ve gramer hatalari, yazarin da dedigi gibi, kendisine ait olsa da , okumadak1 akiciligi aksatmaktadir. Bunun yaninda Mentese bolgesine dair bu yaylndanw once cikan ve eserin ,bibliyografyasina dahil edilmeyen bazi tez, kitap ve makaleleri de burada zikretmenin faydali olacagi inancindayiz
Kafkas Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014
Kuzey Afrika'da Fas şehrinde ortaya çıktığı iddia edilen fes Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda k... more Kuzey Afrika'da Fas şehrinde ortaya çıktığı iddia edilen fes Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda kullanılmıştır. Fesin popüler olması ve devlet tarafından askerlere başlık olarak seçilmesi II. Mahmut döneminde yayınlanan nizamname ile beraberdir. Fesler ilk kez Koca Hüsrev Paşa'nın emrindeki askerlere, Fransız usulü askerî talim yaptırırken Tunus'tan getirtilerek giydirdiği başlık olarak II. Mahmut'un dikkatini çekmiştir. Sultan II. Mahmut askerin başlık olarak kullandığı şeşpara ve şubaraların çabuk bozulmaları veya eskimeleri dolayısıyla beğenmiş olduğu fesi başlık olarak tercih etmiştir. Halkın ve askerin tepkisinden çekindiği için Bab-ı Fetva'da bir meclis toplanarak fesin Osmanlı askeri tarafından giyilmesinin şer'an ve örfen uygunluğunu tartışarak onay almıştır. Askere fes giyme kuralı getirilince Asakir-i Mansure birlikleri için ilk olarak Tunus'tan 50.000 adet fes siparişi verilmiştir. Fes ithalatının maliyet açısından yüksek meblağ tutması üzerine fes imalathaneleri açılmasına karar verilmiştir. Fes ihtiyacının karşılanması için devlet sınırları dahilinde İstanbul, Edirne, Selanik ve Bursa şehirlerinde imalathaneler oluşturulması çalışmaları başlamıştır. Yerli feslerin Tunus fesleri kalitesine çıkarılması için imalatta bu incelikleri öğrenmiş ustalar çalıştırılmıştır. Fakat bütün bunlara rağmen yerli üretim feslerin kaliteleri Tunus'ta imal edilen feslerin kalitesine ulaşamamıştır. İmal edilen feslerin kalitesini arttırmak için İspanya yapağısı denilen Merinos koyunlarından elde edilen yapağı başlangıçta ithal edilirken sonradan Edirne bölgesinde yapağı ihtiyacını karşılamak üzere koyun yetiştirilmeğe başlanmıştır. Edirne'de imal edilen feslerin kalitesinin Bursa'da imal edilenlere göre düşük olduğu tespit edilmiştir. Askerin ve halkın fes ihtiyacını karşılamak için Edirne'de dönemine göre oldukça önemli bir sanayi tesisi oluşturulmuştur. İmalat için şehre ustalar getirtilmiştir. Şehirde fes üretimine paralel yeni imalat kolları da gelişmiştir. Osmanlı askerinin ihtiyacı olan fesin önemli bir miktarı Edirne'de üretilmiştir.