Marcin Gabryś | Jagiellonian University (original) (raw)
Books by Marcin Gabryś
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2022
The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of r... more The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of reclaiming land rights and the growth of Inuit self-government, beginning in the 1960s. On the one hand, the aim of the monograph is to show the road Inuit went through to regain their political self-determination. Thus, the book explains the genesis, as well as developments and consequences of processes leading to the establishment of Inuit self-government institutions in the autonomous Inuit regions: Nunavik, Inuvialuit Settlement Region, Nunavut and Nunatsiavut. On the other hand, thebook focuses on the evolution of the territorial system in northern Canada resulting from the devolution of power. The book shows the four parts of Inuit Nunangat – “the place where Inuit live” – in the context of the yet unfinished transformation of the socio-political position of Inuit within the Canadian federation.
Energy Policy Advancement, 2022
The purpose of this article is to provide an overview of the ongoing energy transition in Nunavut... more The purpose of this article is to provide an overview of the ongoing energy transition in Nunavut, Yukon and the Northwest Territories towards modern energy sources. It begins briefly with Canada's climate policy and the Liberal Party's support for a clean energy transformation as a way of dealing with the impact of climate change on the environment and people of the North. The text then focuses on the energy and climate strategies of the three territories. The different ways all territorial governments have chosen to move towards renewable energy and reducing greenhouse gas emissions are also analyzed. Finally, the article examines how remote and Indigenous communities in the territories are involved in the transition from fossil fuels to clean energy sources.
Canada trying to bring together Indigenous peoples, "two solitudes" of the French and the British... more Canada trying to bring together Indigenous peoples, "two solitudes" of the French and the British, as well as a variety of poly-ethnic immigrants has mastered search for consensus and compromise as the best response to national, regional, political and ethnic tensions. This book examines how the evolution of various ideas, schemes, projects, proposals and objectives influenced the Canadian political and social present. It analyses how far Canada was able to realize its initial visions and to what extent it was forced to rework and reform them. It takes into account both the ideas which have actually been implemented and the ones which never progressed beyond the conceptual sphere, yet are important from historical perspective.
The book Międzynarodowa pozycja Kanady (2006-2018)] [International position of Canada (2006-2018)... more The book Międzynarodowa pozycja Kanady (2006-2018)] [International position of Canada (2006-2018)] consists of three chapters written by three different scholars. Each chapter identifies and analyzes specific factors that have determined the position Canada holds in the contemporary international relations. The first chapter is devoted to the assessment of Canada's foreign policy during Stephen Harper’s prime ministership (2006-2015). This part of the book distinguishes and analyzes four basic elements of Stephen Harper's foreign policy doctrine: the need to keep a broad conservative coalition and to include the values and interests of this group of voters (as well as the personal views of the prime minister) in the formulation of foreign policy; the emphasis on the need to increase the role of the military sphere in building the international position of Canada; the redefinition of Ottawa's attitude to multilateralism; the importance of the economic sphere of international relations, especially international trade and the export of Canada’s natural resources, particularly energy resources. The second chapter is focused on the most contemporary Canadian foreign policy, as it was conducted by the Justin Trudeau government in the years 2015-2018. The chapter presents both the main theoretical assumptions of the Trudeau foreign policy doctrine and its practical implementation in such spheres of external policy as Canada's activity in the fora of multilateral international organizations, particularly in the contexts of peace-building and peacekeeping, immigration and refugee policies and bilateral economic relations between Canada and the U.S. The third chapter analyzes Canadian foreign policy towards Central and Eastern Europe between 2014 and 2018. The chapter proves that firm attitude towards Russia (especially sharp rhetoric and imposition of economic sanctions), military engagement within NATO and its reassurance measures in promoting security in Central and Eastern Europe, political, financial and military support for Ukraine, and closer cooperation with Poland can be considered as good exemplifications of Harper`s doctrine in Canadian foreign policy. The large Polish and Ukrainian diasporas in Canada, and their influence on politics in Ottawa is a very important factor as well. The Liberal government of Justin Trudeau has different foreign policy goals – it regards the necessity of a political dialog with Russia in other fields. However, Trudeau declares willingness to prolong supporting measures for Ukraine and commitment to NATO.
Review of the book "Canada as a selective power" by Kenneth Froehling published in the Central Eu... more Review of the book "Canada as a selective power" by Kenneth Froehling published in the Central European Journal of Canadian Studies, vol. 12/13 (2018), p.195-196
Część druga Przewodnika po konstytucji Kanady omawia artykuły Aktu Konstytucyjnego z 1982 r. Cele... more Część druga Przewodnika po konstytucji Kanady omawia artykuły Aktu Konstytucyjnego z 1982 r. Celem publikacji jest wyjaśnienie często suchych i technicznych zapisów nowszego z dwóch najważniejszych dokumentów pisanej części konstytucji Kanady. Komentarze prezentują szerszy kontekst uregulowań konstytucyjnych, poprzez odwołania do innych aktów prawnych, jak również niepisanych części konstytucji. Co istotne, aby zrozumieć zapisy Aktu Konstytucyjnego z 1982 r., a w szczególności stanowiącej jego część Kanadyjskiej Karty Praw i Wolności, niezbędne jest również sięgnięcie po najważniejsze orzeczenia i opinie wydane przez Sąd Najwyższy. Bez uwzględnienia tych interpretacji niemożliwe jest zrozumienie wpływu kanadyjskich uregulowań konstytucyjnych na zmiany społeczno-polityczne, które dokonały się w ciągu ostatnich 35 lat. Tak jak część pierwsza Przewodnika po konstytucji Kanady, tak i druga nie rości sobie praw do bycia publikacją o charakterze wyczerpującym, przeciwnie ma stanowić solidną bazę do dalszego zgłębiania kanadyjskiego prawa konstytucyjnego.
Część pierwsza Przewodnika po konstytucji Kanady omawia w syntetyczny sposób Akt Konstytucyjny z ... more Część pierwsza Przewodnika po konstytucji Kanady omawia w syntetyczny sposób Akt Konstytucyjny z 1867 r. Ten liczący niemal 150 lat pierwszy z dwóch podstawowych dokumentów pisanej konstytucji Kanady zawiera podstawy ustrojowe tego państwa. Ich zrozumienie jest bardzo trudne bez znajomości kontekstu historycznego, zapisów innych aktów prawnych, a przede wszystkim bez uwzględnienia wpływu niepisanych elementów o charakterze konstytucyjnym, zwłaszcza konwenansów konstytucyjnych. W istotny sposób modyfikują one, a w niektórych przypadkach całkowicie wręcz zmieniają znaczenie zapisów powstałych w XIX wieku. Celem Przewodnika po konstytucji Kanady jest uzupełnienie polskich opracowań dotyczących systemu politycznego Kanady, poprzez interpretację wszystkich artykułów Aktu Konstytucyjnego z 1867 r. Publikacja nie ma jednak charakteru wyczerpującego, a jej założeniem jest przystępne wprowadzenie Czytelnika w niezwykle obszerną problematykę konstytucjonalizmu kanadyjskiego.
With this book, we would like to fill a gap in the debates over Canadian foreign policy. Our rese... more With this book, we would like to fill a gap in the debates over Canadian foreign policy. Our research tool – a selective power framework – in our judgment allows to observe, on the one hand, that Stephen Harper’s almost ten-year term as prime minister of Canada climaxes the transformation of Canada’s position and role in the world that started with the end of the Cold War. But on the other hand, comparing the Harper decade with the Justin Trudeau government, we may argue that the change has not been as significant as suggested by many critics. Expanding the above thesis, we see that Canadian foreign policies in the post-Cold War period show considerable similarity, regardless of the differences resulting from the ideology and party colours of a particular government. Furthermore, the selective power framework helps to differentiate between rhetoric, the actual behaviour and its results.
Księga pamiątkowa to zbiór tekstów, których Autorzy są osobami blisko związanymi z prof. Anną Rec... more Księga pamiątkowa to zbiór tekstów, których Autorzy są osobami blisko związanymi z prof. Anną Reczyńską. Są wśród nich jej doktoranci, współpracownicy z Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ, Polskiego Towarzystwa Badań Kanadyjskich, osoby o podobnych zainteresowaniach naukowych.
Publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce składa się z dwóch części, stanowiących odbicie zainteresowań naukowych i badawczych Jubilatki: pierwszej, poświęconej badaniom nad diasporą polską oraz drugiej, obejmującą szeroko rozumiane badania kanadyjskie.
2011, Towards Critical Multiculturalism:Dialogues Between / Among Canadian Diasporas - Vers un mu... more 2011, Towards Critical Multiculturalism:Dialogues Between / Among Canadian Diasporas - Vers un multiculturalisme critique : dialogues entre les diasporas canadiennes, Katowice: Wydawnictwo Para (co-editors: Ewelina Bujnowska, Tomasz Sikora).
Papers by Marcin Gabryś
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego eBooks, 2018
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego eBooks, Dec 31, 2022
Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące m... more Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące międzynarodową pozycję Kanady przestały właściwie opisywać rolę i znaczenie międzynarodowe tego kraju. Konieczne stało się więc wprowadzenie nowego podejścia-mocarstwowości selektywnej (selective power). Artykuł opisuje jej główne założenia, przede wszystkim wysoką selektywność i hierarchizację pól aktywności międzynarodowej Kanady oraz fakt, że polityka zagraniczna tego kraju jest w coraz większym stopniu zorientowana do wewnątrz, oparta na twardych interesach, racjonalna i pragmatyczna, w której liczy się kalkulacja zysków i strat. Takie cechy są względnie stałe i oderwane od linii politycznej aktualnie sprawującej władzę partii. W kolejnej części artykułu teoria mocarstwowości selektywnej została wykorzystana do zbadania międzynarodowej aktywności Kanady pod rządami Justina Trudeau na wybranych przykładach, w tym w ramach polityki klimatycznej i energetycznej.
Gazeta Wyborcza, 2024
K anada to kraj bogaty w wodę? Gdy przyjrzeć się bliżej, okaże się, że zasoby odnawialne słodkiej... more K anada to kraj bogaty w wodę? Gdy przyjrzeć się bliżej, okaże się, że zasoby odnawialne słodkiej wody kurczą się z powodu zmian klimatycznych albo są ulokowane daleko na północy. Dlatego Kanadyjczycy debatują o tym, komu i kiedy zakręcić kurek. Pod koniec grudnia agencja regulująca wydobycie ropy i gazu w kanadyjskiej prowincji Alberta (Alberta Energy Regulator, AER) ostrzegła, że ze względu na prognozowaną w 2024 roku suszę może nakazać ograniczenie poboru wody przez firmy z sektora naftowego. Ostrzeżenie wysłane przez regulatora z Alberty to nie tylko zapowiedź kłopotów dla branży kluczowej dla gospodarki tej prowincji, lecz również symptom problemów, z którymi boryka się Kanada-kraj posiadający jedne z największych na świecie zasobów wody. 4 Kanada zmaga się z suszą, co przekłada się na wydobycie, hodowlę, rolnictwo i życie w miastach Dzisiejsza gazeta (ewydanie) KLIMAT krysia.gabrys
Gazeta Wyborcza, 2023
O ttawa ma ogłosić w najbliższych dniach szczegóły federalnych przepisów wprowadzających zakaz re... more O ttawa ma ogłosić w najbliższych dniach szczegóły federalnych przepisów wprowadzających zakaz rejestracji samochodów spalinowych po 2035 roku. Już od dwóch lat wiadomo, że po 2035 roku z salonów samochodowych nie będzie można wyjechać pojazdami innymi niż zeroemisyjnymi (ang. zero-emissions vehicle, ZEV), czyli elektrykiem, hybrydą typu plug-in lub samochodem na wodór. Nowe przepisy mają jednak przyspieszyć transformację i nakazać, aby już za dwa lata producenci sprzedawali 20 proc. ZEV-ów. Od 2030 r. współczynnik ten ma wynosić do 60 proc. całej sprzedaży. We wtorek Ottawa ma ogłosić szczegóły federalnych przepisów, w tym zakaz rejestracji samochodów spalinowych po 2035 r. 8 Cel Kanady: neutralność klimatyczna do 2050 r. i nowe miejsca pracy Przepisy wymuszające sprzedaż samochodów elektrycznych mają zwiększyć ich dostępność na rynku i skrócić czas oczekiwania na nowe modele. Zdaniem kanadyjskich urzędników, na których powołują się m.in. CBC i CTV, to jest największą przeszkodą w Dzisiejsza gazeta (ewydanie) KLIMAT krysia.gabrys
Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące m... more Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące międzynarodową pozycję Kanady przestały właściwie opisywać rolę i znaczenie międzynarodowe tego kraju. Konieczne stało się więc wprowadzenie nowego podejścia-mocarstwowości selektywnej (selective power). Artykuł opisuje jej główne założenia, przede wszystkim wysoką selektywność i hierarchizację pól aktywności międzynarodowej Kanady oraz fakt, że polityka zagraniczna tego kraju jest w coraz większym stopniu zorientowana do wewnątrz, oparta na twardych interesach, racjonalna i pragmatyczna, w której liczy się kalkulacja zysków i strat. Takie cechy są względnie stałe i oderwane od linii politycznej aktualnie sprawującej władzę partii. W kolejnej części artykułu teoria mocarstwowości selektywnej została wykorzystana do zbadania międzynarodowej aktywności Kanady pod rządami Justina Trudeau na wybranych przykładach, w tym w ramach polityki klimatycznej i energetycznej.
The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of r... more The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of reclaiming land rights and the growth of Inuit self-government, beginning in the 1960s. On the one hand, the aim of the monograph is to show the road Inuit went through to regain their political self-determination. Thus, the book explains the genesis, as well as developments and consequences of processes leading to the establishment of Inuit self-government institutions in the autonomous Inuit regions: Nunavik, Inuvialuit Settlement Region, Nunavut and Nunatsiavut. On the other hand, thebook focuses on the evolution of the territorial system in northern Canada resulting from the devolution of power. The book shows the four parts of Inuit Nunangat – “the place where Inuit live” – in the context of the yet unfinished transformation of the socio-political position of Inuit within the Canadian federation.
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2022
The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of r... more The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of reclaiming land rights and the growth of Inuit self-government, beginning in the 1960s. On the one hand, the aim of the monograph is to show the road Inuit went through to regain their political self-determination. Thus, the book explains the genesis, as well as developments and consequences of processes leading to the establishment of Inuit self-government institutions in the autonomous Inuit regions: Nunavik, Inuvialuit Settlement Region, Nunavut and Nunatsiavut. On the other hand, thebook focuses on the evolution of the territorial system in northern Canada resulting from the devolution of power. The book shows the four parts of Inuit Nunangat – “the place where Inuit live” – in the context of the yet unfinished transformation of the socio-political position of Inuit within the Canadian federation.
Energy Policy Advancement, 2022
The purpose of this article is to provide an overview of the ongoing energy transition in Nunavut... more The purpose of this article is to provide an overview of the ongoing energy transition in Nunavut, Yukon and the Northwest Territories towards modern energy sources. It begins briefly with Canada's climate policy and the Liberal Party's support for a clean energy transformation as a way of dealing with the impact of climate change on the environment and people of the North. The text then focuses on the energy and climate strategies of the three territories. The different ways all territorial governments have chosen to move towards renewable energy and reducing greenhouse gas emissions are also analyzed. Finally, the article examines how remote and Indigenous communities in the territories are involved in the transition from fossil fuels to clean energy sources.
Canada trying to bring together Indigenous peoples, "two solitudes" of the French and the British... more Canada trying to bring together Indigenous peoples, "two solitudes" of the French and the British, as well as a variety of poly-ethnic immigrants has mastered search for consensus and compromise as the best response to national, regional, political and ethnic tensions. This book examines how the evolution of various ideas, schemes, projects, proposals and objectives influenced the Canadian political and social present. It analyses how far Canada was able to realize its initial visions and to what extent it was forced to rework and reform them. It takes into account both the ideas which have actually been implemented and the ones which never progressed beyond the conceptual sphere, yet are important from historical perspective.
The book Międzynarodowa pozycja Kanady (2006-2018)] [International position of Canada (2006-2018)... more The book Międzynarodowa pozycja Kanady (2006-2018)] [International position of Canada (2006-2018)] consists of three chapters written by three different scholars. Each chapter identifies and analyzes specific factors that have determined the position Canada holds in the contemporary international relations. The first chapter is devoted to the assessment of Canada's foreign policy during Stephen Harper’s prime ministership (2006-2015). This part of the book distinguishes and analyzes four basic elements of Stephen Harper's foreign policy doctrine: the need to keep a broad conservative coalition and to include the values and interests of this group of voters (as well as the personal views of the prime minister) in the formulation of foreign policy; the emphasis on the need to increase the role of the military sphere in building the international position of Canada; the redefinition of Ottawa's attitude to multilateralism; the importance of the economic sphere of international relations, especially international trade and the export of Canada’s natural resources, particularly energy resources. The second chapter is focused on the most contemporary Canadian foreign policy, as it was conducted by the Justin Trudeau government in the years 2015-2018. The chapter presents both the main theoretical assumptions of the Trudeau foreign policy doctrine and its practical implementation in such spheres of external policy as Canada's activity in the fora of multilateral international organizations, particularly in the contexts of peace-building and peacekeeping, immigration and refugee policies and bilateral economic relations between Canada and the U.S. The third chapter analyzes Canadian foreign policy towards Central and Eastern Europe between 2014 and 2018. The chapter proves that firm attitude towards Russia (especially sharp rhetoric and imposition of economic sanctions), military engagement within NATO and its reassurance measures in promoting security in Central and Eastern Europe, political, financial and military support for Ukraine, and closer cooperation with Poland can be considered as good exemplifications of Harper`s doctrine in Canadian foreign policy. The large Polish and Ukrainian diasporas in Canada, and their influence on politics in Ottawa is a very important factor as well. The Liberal government of Justin Trudeau has different foreign policy goals – it regards the necessity of a political dialog with Russia in other fields. However, Trudeau declares willingness to prolong supporting measures for Ukraine and commitment to NATO.
Review of the book "Canada as a selective power" by Kenneth Froehling published in the Central Eu... more Review of the book "Canada as a selective power" by Kenneth Froehling published in the Central European Journal of Canadian Studies, vol. 12/13 (2018), p.195-196
Część druga Przewodnika po konstytucji Kanady omawia artykuły Aktu Konstytucyjnego z 1982 r. Cele... more Część druga Przewodnika po konstytucji Kanady omawia artykuły Aktu Konstytucyjnego z 1982 r. Celem publikacji jest wyjaśnienie często suchych i technicznych zapisów nowszego z dwóch najważniejszych dokumentów pisanej części konstytucji Kanady. Komentarze prezentują szerszy kontekst uregulowań konstytucyjnych, poprzez odwołania do innych aktów prawnych, jak również niepisanych części konstytucji. Co istotne, aby zrozumieć zapisy Aktu Konstytucyjnego z 1982 r., a w szczególności stanowiącej jego część Kanadyjskiej Karty Praw i Wolności, niezbędne jest również sięgnięcie po najważniejsze orzeczenia i opinie wydane przez Sąd Najwyższy. Bez uwzględnienia tych interpretacji niemożliwe jest zrozumienie wpływu kanadyjskich uregulowań konstytucyjnych na zmiany społeczno-polityczne, które dokonały się w ciągu ostatnich 35 lat. Tak jak część pierwsza Przewodnika po konstytucji Kanady, tak i druga nie rości sobie praw do bycia publikacją o charakterze wyczerpującym, przeciwnie ma stanowić solidną bazę do dalszego zgłębiania kanadyjskiego prawa konstytucyjnego.
Część pierwsza Przewodnika po konstytucji Kanady omawia w syntetyczny sposób Akt Konstytucyjny z ... more Część pierwsza Przewodnika po konstytucji Kanady omawia w syntetyczny sposób Akt Konstytucyjny z 1867 r. Ten liczący niemal 150 lat pierwszy z dwóch podstawowych dokumentów pisanej konstytucji Kanady zawiera podstawy ustrojowe tego państwa. Ich zrozumienie jest bardzo trudne bez znajomości kontekstu historycznego, zapisów innych aktów prawnych, a przede wszystkim bez uwzględnienia wpływu niepisanych elementów o charakterze konstytucyjnym, zwłaszcza konwenansów konstytucyjnych. W istotny sposób modyfikują one, a w niektórych przypadkach całkowicie wręcz zmieniają znaczenie zapisów powstałych w XIX wieku. Celem Przewodnika po konstytucji Kanady jest uzupełnienie polskich opracowań dotyczących systemu politycznego Kanady, poprzez interpretację wszystkich artykułów Aktu Konstytucyjnego z 1867 r. Publikacja nie ma jednak charakteru wyczerpującego, a jej założeniem jest przystępne wprowadzenie Czytelnika w niezwykle obszerną problematykę konstytucjonalizmu kanadyjskiego.
With this book, we would like to fill a gap in the debates over Canadian foreign policy. Our rese... more With this book, we would like to fill a gap in the debates over Canadian foreign policy. Our research tool – a selective power framework – in our judgment allows to observe, on the one hand, that Stephen Harper’s almost ten-year term as prime minister of Canada climaxes the transformation of Canada’s position and role in the world that started with the end of the Cold War. But on the other hand, comparing the Harper decade with the Justin Trudeau government, we may argue that the change has not been as significant as suggested by many critics. Expanding the above thesis, we see that Canadian foreign policies in the post-Cold War period show considerable similarity, regardless of the differences resulting from the ideology and party colours of a particular government. Furthermore, the selective power framework helps to differentiate between rhetoric, the actual behaviour and its results.
Księga pamiątkowa to zbiór tekstów, których Autorzy są osobami blisko związanymi z prof. Anną Rec... more Księga pamiątkowa to zbiór tekstów, których Autorzy są osobami blisko związanymi z prof. Anną Reczyńską. Są wśród nich jej doktoranci, współpracownicy z Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ, Polskiego Towarzystwa Badań Kanadyjskich, osoby o podobnych zainteresowaniach naukowych.
Publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce składa się z dwóch części, stanowiących odbicie zainteresowań naukowych i badawczych Jubilatki: pierwszej, poświęconej badaniom nad diasporą polską oraz drugiej, obejmującą szeroko rozumiane badania kanadyjskie.
2011, Towards Critical Multiculturalism:Dialogues Between / Among Canadian Diasporas - Vers un mu... more 2011, Towards Critical Multiculturalism:Dialogues Between / Among Canadian Diasporas - Vers un multiculturalisme critique : dialogues entre les diasporas canadiennes, Katowice: Wydawnictwo Para (co-editors: Ewelina Bujnowska, Tomasz Sikora).
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego eBooks, 2018
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego eBooks, Dec 31, 2022
Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące m... more Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące międzynarodową pozycję Kanady przestały właściwie opisywać rolę i znaczenie międzynarodowe tego kraju. Konieczne stało się więc wprowadzenie nowego podejścia-mocarstwowości selektywnej (selective power). Artykuł opisuje jej główne założenia, przede wszystkim wysoką selektywność i hierarchizację pól aktywności międzynarodowej Kanady oraz fakt, że polityka zagraniczna tego kraju jest w coraz większym stopniu zorientowana do wewnątrz, oparta na twardych interesach, racjonalna i pragmatyczna, w której liczy się kalkulacja zysków i strat. Takie cechy są względnie stałe i oderwane od linii politycznej aktualnie sprawującej władzę partii. W kolejnej części artykułu teoria mocarstwowości selektywnej została wykorzystana do zbadania międzynarodowej aktywności Kanady pod rządami Justina Trudeau na wybranych przykładach, w tym w ramach polityki klimatycznej i energetycznej.
Gazeta Wyborcza, 2024
K anada to kraj bogaty w wodę? Gdy przyjrzeć się bliżej, okaże się, że zasoby odnawialne słodkiej... more K anada to kraj bogaty w wodę? Gdy przyjrzeć się bliżej, okaże się, że zasoby odnawialne słodkiej wody kurczą się z powodu zmian klimatycznych albo są ulokowane daleko na północy. Dlatego Kanadyjczycy debatują o tym, komu i kiedy zakręcić kurek. Pod koniec grudnia agencja regulująca wydobycie ropy i gazu w kanadyjskiej prowincji Alberta (Alberta Energy Regulator, AER) ostrzegła, że ze względu na prognozowaną w 2024 roku suszę może nakazać ograniczenie poboru wody przez firmy z sektora naftowego. Ostrzeżenie wysłane przez regulatora z Alberty to nie tylko zapowiedź kłopotów dla branży kluczowej dla gospodarki tej prowincji, lecz również symptom problemów, z którymi boryka się Kanada-kraj posiadający jedne z największych na świecie zasobów wody. 4 Kanada zmaga się z suszą, co przekłada się na wydobycie, hodowlę, rolnictwo i życie w miastach Dzisiejsza gazeta (ewydanie) KLIMAT krysia.gabrys
Gazeta Wyborcza, 2023
O ttawa ma ogłosić w najbliższych dniach szczegóły federalnych przepisów wprowadzających zakaz re... more O ttawa ma ogłosić w najbliższych dniach szczegóły federalnych przepisów wprowadzających zakaz rejestracji samochodów spalinowych po 2035 roku. Już od dwóch lat wiadomo, że po 2035 roku z salonów samochodowych nie będzie można wyjechać pojazdami innymi niż zeroemisyjnymi (ang. zero-emissions vehicle, ZEV), czyli elektrykiem, hybrydą typu plug-in lub samochodem na wodór. Nowe przepisy mają jednak przyspieszyć transformację i nakazać, aby już za dwa lata producenci sprzedawali 20 proc. ZEV-ów. Od 2030 r. współczynnik ten ma wynosić do 60 proc. całej sprzedaży. We wtorek Ottawa ma ogłosić szczegóły federalnych przepisów, w tym zakaz rejestracji samochodów spalinowych po 2035 r. 8 Cel Kanady: neutralność klimatyczna do 2050 r. i nowe miejsca pracy Przepisy wymuszające sprzedaż samochodów elektrycznych mają zwiększyć ich dostępność na rynku i skrócić czas oczekiwania na nowe modele. Zdaniem kanadyjskich urzędników, na których powołują się m.in. CBC i CTV, to jest największą przeszkodą w Dzisiejsza gazeta (ewydanie) KLIMAT krysia.gabrys
Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące m... more Punktem wyjścia artykułu jest założenie, że po zakończeniu zimnej wojny główne teorie opisujące międzynarodową pozycję Kanady przestały właściwie opisywać rolę i znaczenie międzynarodowe tego kraju. Konieczne stało się więc wprowadzenie nowego podejścia-mocarstwowości selektywnej (selective power). Artykuł opisuje jej główne założenia, przede wszystkim wysoką selektywność i hierarchizację pól aktywności międzynarodowej Kanady oraz fakt, że polityka zagraniczna tego kraju jest w coraz większym stopniu zorientowana do wewnątrz, oparta na twardych interesach, racjonalna i pragmatyczna, w której liczy się kalkulacja zysków i strat. Takie cechy są względnie stałe i oderwane od linii politycznej aktualnie sprawującej władzę partii. W kolejnej części artykułu teoria mocarstwowości selektywnej została wykorzystana do zbadania międzynarodowej aktywności Kanady pod rządami Justina Trudeau na wybranych przykładach, w tym w ramach polityki klimatycznej i energetycznej.
The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of r... more The book focuses on the political developments in the Canadian Arctic related to the process of reclaiming land rights and the growth of Inuit self-government, beginning in the 1960s. On the one hand, the aim of the monograph is to show the road Inuit went through to regain their political self-determination. Thus, the book explains the genesis, as well as developments and consequences of processes leading to the establishment of Inuit self-government institutions in the autonomous Inuit regions: Nunavik, Inuvialuit Settlement Region, Nunavut and Nunatsiavut. On the other hand, thebook focuses on the evolution of the territorial system in northern Canada resulting from the devolution of power. The book shows the four parts of Inuit Nunangat – “the place where Inuit live” – in the context of the yet unfinished transformation of the socio-political position of Inuit within the Canadian federation.
Canada trying to bring together Indigenous peoples, "two solitudes" of the Fren... more Canada trying to bring together Indigenous peoples, "two solitudes" of the French and the British, as well as a variety of poly-ethnic immigrants has mastered search for consensus and compromise as the best response to national, regional, political and ethnic tensions. This book examines how the evolution of various ideas, schemes, projects, proposals and objectives influenced the Canadian political and social present. It analyses how far Canada was able to realize its initial visions and to what extent it was forced to rework and reform them. It takes into account both the ideas which have actually been implemented and the ones which never progressed beyond the conceptual sphere, yet are important from historical perspective.
Pomiędzy starym a nowym światem : historia, migracje, etniczność : tom dedykowany Profesorowi Adamowi Walaszkowi, 2022
Zarys struktury demograficznej trzech północnych terytoriów Kanady: Jukonu, Terytoriów Północno-Z... more Zarys struktury demograficznej trzech północnych terytoriów Kanady: Jukonu, Terytoriów Północno-Zachodnich oraz Nunavut Trzy północne terytoria-Jukon, Terytoria Północno-Zachodnie (Northwest Territories, NWT) oraz Nunavut zajmują łącznie ok. 3,92 mln km 2 , co stanowi ok. 40% całego obszaru Kanady. Terytoria są jednocześnie najsłabiej zaludnionymi regionami Ameryki Północnej. Szacuje się, że na początku trzeciej dekady XXI w. zamieszkiwało je ok. 127 tysięcy osób, co stanowi około 0,33% populacji Kanady. Ich niewielkie społeczeństwa posiadają jednak szereg unikalnych i interesujących cech. Jedną z nich jest rekordowo szybko rosnąca liczba mieszkańców-od 1951 r. ich populacja zwiększyła się sześciokrotnie, czyli ponad 2,5 raza bardziej niż ludność Kanady. Jednak choć wiele łączy trzy terytoria-przede wszystkim ich peryferyjność-to występują między nimi zasadnicze różnice-na przykład źródła tak szybkiego wzrostu liczby ludności. Te odmienności są wynikiem innych historii, struktur gospodarek, a nawet czynników związanych ze środowiskiem naturalnym. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie mało znanego w Polsce obrazu współczesnych społeczeństw Jukonu, Terytoriów Północno-Zachodnich oraz Nunavut. Tekst ze względu na graniczenia objętościowe stanowi jedynie zarys podstawowych cech struktury demograficznej trzech terytoriów. Na podstawie dostępnych danych statystycznych scharakteryzowane zostaną: zróżnicowanie populacji pod względem wiekowym oraz miejsca zamieszkania, jak również pochodzenia etnicznego oraz przynależności do grup rdzennych. Ta ostatnia cecha to również przykład pozornych podobieństw terytoriów-z jednej strony we wszystkich trzech udział ludności tubylczej znacząco przekracza zarówno średnią kanadyjską, jak i każdej z prowincji 3-z drugiej jednak grupy rodzime w Jukonie stanowią 23,3% mieszkańców, podczas, gdy wskaźnik dla Nunavut wynosi 85,9%. To ważne, gdyż stosunek liczby ludności rdzennej do osadniczej ma zasadniczy wpływ na zdolność tych pierwszych do kontrolowania życia społeczno-politycznego.
International Journal of Canadian Studies
This article analyzes a largely unknown voyage undertaken by Capitan Dariusz Bogucki in the summe... more This article analyzes a largely unknown voyage undertaken by Capitan Dariusz Bogucki in the summer of 1975 through the Northwest Passage on-board a Polish yacht called Gedania. This expedition was one of the first attempts to navigate the Arctic straits aboard a small sailing vessel and, although unsuccessful, has attained legendary status among Polish sailors. Despite a ban from the Canadian authorities, the Gedania, managed to penetrate 300 miles into the Canadian Arctic. In Resolute Bay the crew failed, however, to persuade local officials to issue a permit and was ordered to sail south immediately. During her retreat from the Arctic a debate among the Canadian public lasting several weeks began as to how a crew from communist Poland had sailed so far north without trouble, only a few years after the US tanker Manhattan had started a political crisis over Canadian sovereignty over the waters of the Northwest Passage. The aim of this article is to verify the legend of the Gedania ...
Louis-Joseph Papineau, charyzmatyczny mówca i członek legislatury Dolnej Kanady, był najważniejsz... more Louis-Joseph Papineau, charyzmatyczny mówca i członek legislatury Dolnej Kanady, był najważniejszym przywódcą ruchu reformatorskiego w latach 20. i 30. XIX wieku. Jego poglądy odzwierciedlały główny nurt kanadyjskiego liberalizmu, domagającego się się wprowadzenia samorządu i władzy wykonawczej odpowiedzialnej przed zgromadzeniem ustawodawczym. W latach 20. XIX wieku Papineau był jeszcze zwolennikiem brytyjskiego modelu konstytucyjnego, ale około 1830 roku zaczął wątpić czy odpowiada on warunkom panującym w obu Kanadach. Coraz bardziej fascynował go amerykański republikanizm, który jego zdaniem stwarzał najlepszą ochronę dla cnót publicznych i wolności. Prezentowane poniżej przemówienie Louis-Joseph Papineau wygłosił w Zgromadzeniu Ustawodawczym Dolnej Kanady w styczniu 1833 roku. Krytykował w nim Ustawę konstytucyjną z 1791 roku i proponował zwołanie konwencji konstytucyjnej, opartej na modelu amerykańskim, aby dokonać niezbędnych reform.
Energy Policy Advancement, 2021
The purpose of this article is to provide an overview of the ongoing energy transition in Nunavut... more The purpose of this article is to provide an overview of the ongoing energy transition in Nunavut, Yukon and the Northwest Territories towards modern energy sources. It begins briefly with Canada's climate policy and the Liberal Party's support for a clean energy transformation as a way of dealing with the impact of climate change on the environment and people of the North. The text then focuses on the energy and climate strategies of the three territories. The different ways all territorial governments have chosen to move towards renewable energy and reducing greenhouse gas emissions are also analyzed. Finally, the article examines how remote and Indigenous communities in the territories are involved in the transition from fossil fuels to clean energy sources.
Since the Canadian Parliament adopted the first Official Languages Act there have been ups and do... more Since the Canadian Parliament adopted the first Official Languages Act there have been ups and downs of Canadian bilingualism policy. Even though the popularity of the idea (which binds the federal government to provide services in English and French, wherever population size warranted it) is still high among Canadians. Most of them treat the official bilingualism as one of defining features of their country. One of reasons why it has been a success story is activity of the Commissioner of Official Languages. The Commissioner, established in 1969 to protect the language rights of Canadians, is an officer of Parliament and unique institution in Canada’s constitutional system. He is charged with multiple roles, which fell into two main categories: ombudsman role with extensive powers of independent action (receiving citizen complaints, undertaking inquiries, launching legal actions, conducting audits to measure federal institutions' and other organizations' compliance with the Official Languages Act), and policy advisor role (making recommendations regarding the status of the two official languages). The aim of the paper is to analyze the Commissioner’s activities on the basis of the last Annual Report delivered to the House of Commons on October 16, 2012.
Kanadyjsko-duński spór o wyspę Hans jest jednym z mniej znaczących sporów terytorialnych tocznych... more Kanadyjsko-duński spór o wyspę Hans jest jednym z mniej znaczących sporów terytorialnych tocznych przez Kanadę. Jego przedmiotem jest niezamieszkała i licząca tylko 1,3 km kw. powierzchni kamienna wysepka leżącą pomiędzy Wyspą Ellesmere'a i Grenlandią. Stał się on jednak w ostatnim dziesięcioleciu jednym z najbardziej znanych. Kontrowersja sięga swoimi korzeniami roku 1973, kiedy, w trakcie wyznaczania granic międzynarodowych między oboma państwami, w skutek braku porozumienia nie zdecydowano się na poprowadzenie wokół wyspy. Przez dziesięciolecia spór był traktowany marginalnie, ale na fali generalnego wzrostu zainteresowania sprawami Arktyki , a przede wszystkim na fali zainteresowania kanadyjskiej prasy zaostrzył się. Oba państwa potraktowały go prestiżowo i symbolicznie próbując wzmocnić swoje roszczenia wznosząc maszty i wywieszając na nich flagi państwowe. Konflikt został wpisany również w ramy kanadyjskiej polityki. Wystąpienie ma trzy główne cele: po pierwsze zaprezentowanie najnowszej historii sporu o wyspę Hans; po drugie pokazanie w jaki sposób spór został wykorzystany na potrzeby wyborcze przez kanadyjskich polityków; po trzecie analiza możliwych scenariuszy rozwiązania sporu i wiążących się z nimi zagrożeń, przede wszystkim z perspektywy polityki wewnętrznej Kraju Klonowego Liścia.
Gazeta Wyborcza, 2023
Kanada - państwo z najdłuższą linią brzegową, ciągnącą się wzdłuż trzech oceanów - w ostatnich la... more Kanada - państwo z najdłuższą linią brzegową, ciągnącą się wzdłuż trzech oceanów - w ostatnich latach zrewolucjonizowała podejście do długoterminowej ochrony ekosystemów morskich.
Po pierwsze niemal piętnastokrotnie powiększyła tereny objęte obostrzeniami w prowadzeniu działalności gospodarczej. Gdy w 2015 roku do władzy doszli liberałowie Justina Trudeau, chroniony był niecały 1 proc. wód oceanicznych pod jurysdykcją Ottawy. Obecnie to 14,66 proc., za dwa lata ma to być już 25 proc., a celem jest 30 proc. w 2030 roku. Aby to osiągnąć, ma powstać co najmniej dziesięć nowych morskich stref ochrony przyrody, co sfinansowane zostanie z rekordowego budżetu (4,5 mld dolarów, które w 2019 r. zadeklarowali liberałowie).
Po drugie, na fali rosnącej akceptacji dla współpracy z rdzennymi społecznościami Kanada konstruuje system ochrony oceanów w oparciu nie tylko o naukę, ale także wiedzę ludów tubylczych. Ich przedstawiciele są zaś włączani w proces zarządzania wyznaczonymi obszarami. W ten sposób ochroną objęto już ponad 500 tys. kilometrów kwadratowych oceanów, w tym Tang.Gwan-hacxwiqak-Tsigis.
2009, Kanada: Praktyczny przewodnik, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal . autor: praca zbiorowa
2003, W. Dobrzycki, System międzyamerykański [The Inter-American System], Warszawa: Scholar, 2002... more 2003, W. Dobrzycki, System międzyamerykański [The Inter-American System], Warszawa: Scholar, 2002, /rev. [in:] „Central European Journal of Canadian Studies", vol. 3.
In 2002, when the Canadian parliament ratified the Kyoto Accord, Canada considered itself, and wa... more In 2002, when the Canadian parliament ratified the Kyoto Accord, Canada considered itself, and was considered by the outside world - contrary to the United States of America - as a strong promoter of global climate change awareness, a country committed to international environmental and development agendas. Prime Minister Jean Chrétien after signing the ratified Kyoto Accord spoke of “believing in international institutions” and "playing a positive role for future generations." But after almost exactly 9 years rhetoric and views in Canada have radically changed. On December 2011 Canada became the first country to repudiate the Kyoto Accord. The Conservative government argued that since Canada could not meet targets set in the Accord, it needed to avoid penalties for not achieving its goals. That time Prime Minister Stephen Harper was saying in the House of Commons of Kyoto’s “stupid targets.” This decision drew widespread international response. Some critics wrote that “Canada’s international reputation was sacrificed to save $14 billion.” The paper will analyze changes in Canada’s international image between 2002 and 2012, and will try to connect them with the change of government’s priorities. The study will be based on selected articles published in Canadian, U.S. and international press.
Since the Canadian Parliament adopted the first Official Languages Act there have been ups and do... more Since the Canadian Parliament adopted the first Official Languages Act there have been ups and downs of Canadian bilingualism policy. Even though the popularity of the idea (which binds the federal government to provide services in English and French, wherever population size warranted it) is still high among Canadians. Most of them treat the official bilingualism as one of defining features of their country. One of reasons why it has been a success story is activity of the Commissioner of Official Languages. The Commissioner, established in 1969 to protect the language rights of Canadians, is an officer of Parliament and unique institution in Canada’s constitutional system. He is charged with multiple roles, which fell into two main categories: ombudsman role with extensive powers of independent action (receiving citizen complaints, undertaking inquiries, launching legal actions, conducting audits to measure federal institutions' and other organizations' compliance with the Official Languages Act), and policy advisor role (making recommendations regarding the status of the two official languages). The aim of the paper is to analyze the Commissioner’s activities on the basis of the last Annual Report delivered to the House of Commons on October 16, 2012.
Kanadyjsko-duński spór o wyspę Hans jest jednym z mniej znaczących sporów terytorialnych tocznych... more Kanadyjsko-duński spór o wyspę Hans jest jednym z mniej znaczących sporów terytorialnych tocznych przez Kanadę. Jego przedmiotem jest niezamieszkała i licząca tylko 1,3 km kw. powierzchni kamienna wysepka leżącą pomiędzy Wyspą Ellesmere'a i Grenlandią. Stał się on jednak w ostatnim dziesięcioleciu jednym z najbardziej znanych. Kontrowersja sięga swoimi korzeniami roku 1973, kiedy, w trakcie wyznaczania granic międzynarodowych między oboma państwami, w skutek braku porozumienia nie zdecydowano się na poprowadzenie wokół wyspy. Przez dziesięciolecia spór był traktowany marginalnie, ale na fali generalnego wzrostu zainteresowania sprawami Arktyki , a przede wszystkim na fali zainteresowania kanadyjskiej prasy zaostrzył się. Oba państwa potraktowały go prestiżowo i symbolicznie próbując wzmocnić swoje roszczenia wznosząc maszty i wywieszając na nich flagi państwowe. Konflikt został wpisany również w ramy kanadyjskiej polityki. Wystąpienie ma trzy główne cele: po pierwsze zaprezentowanie najnowszej historii sporu o wyspę Hans; po drugie pokazanie w jaki sposób spór został wykorzystany na potrzeby wyborcze przez kanadyjskich polityków; po trzecie analiza możliwych scenariuszy rozwiązania sporu i wiążących się z nimi zagrożeń, przede wszystkim z perspektywy polityki wewnętrznej Kraju Klonowego Liścia.
Tematem prezentacji nie są wyzwania jakie stawiała przed żeglarzami natura w Arktyce, ale trudnoś... more Tematem prezentacji nie są wyzwania jakie stawiała przed żeglarzami natura w Arktyce, ale trudności natury politycznej. Wybrałem historię jachtu „Gedania”, którego załoga pod dowództwem kapitana Dariusza Boguckiego opuściła Polskę 3 lipca 1975 r. z zamiarem opłynięcia obu Ameryk. Najtrudniejsza część wyprawy – pokonanie jako pierwszy jacht Przejścia Północno-Zachodniego – została przerwana przez władze Kanady, które odmówiły żeglugi przez cieśniny Arktyki. Wyprawa ta zostanie skonfrontowana z dwa lata późniejszą, zakończoną sukcesem, wyprawą Willy’ego de Rossa na jachcie „Williwaw”. Na tym tle zostanie pokazana ewolucja zmian politycznych w tym regionie Arktyki.
Proces nominowania sędziów w Kanadzie Na podstawie art. 96 Aktu Konstytucyjnego z 1867 roku forma... more Proces nominowania sędziów w Kanadzie Na podstawie art. 96 Aktu Konstytucyjnego z 1867 roku formalnie to gubernator generalny (przedstawiciel monarchy) mianuje sędziów do wszystkich sądów, poza tymi stojącymi najniżej w hierarchii, tzw. sądami prowincji. Dotyczy to również 9 sędziów Sądu Najwyższego. W praktyce w tym zakresie gubernator generalny, działa wyłącznie jako wykonawca decyzji podejmowany przez gabinet federalny. A w nim największy wpływ na nominacje ma z oczywistych względów premier – jest szefem gabinetu i jego zdanie może być przeforsowane wbrew innym członkom – w konsultacji z ministrem sprawiedliwości. Tradycyjnie parlament oraz prowincje nie uczestniczyły w procesie nominacji, a minister sprawiedliwości wysłuchiwał opinii na temat kandydatów przedstawianych przez komisje złożone m.in. z sędziów i innych prawników z danej prowincji. Taka konstrukcja nominacji powoduje, że władza federalna odgrywa znaczącą rolę, co z jednej strony spełnia zamierzenia twórców konstytucji – izoluje proces od wpływu polityków na szczeblu prowincji – ale z drugiej przenosi upolitycznienie procesu na poziom wyższy i dodatkowo wyposaża premiera w ogromne uprawnienia w zakresie wyboru kandydatów.
