Fatma ALBAYRAK | Istanbul Medeniyet University (original) (raw)

Papers by Fatma ALBAYRAK

Türkçe Uygulamalı Dilbilim Dergisi , 2023

Dil öğretiminde dilin yapısal özelliklerinin kullanım boyutlarını belirlemek, anlam ve görev üstl... more Dil öğretiminde dilin yapısal özelliklerinin kullanım boyutlarını belirlemek, anlam ve görev üstlenen ögelerin kullanım
sınırlarını çizmek önemli adımlardan biridir. Bu çalışmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ders öğretim
malzemesi olarak kullanılan ders kitaplarında nedensellik işaretleyicilerinin sözdizimindeki görünümlerini ortaya
koymak amaçlanmıştır. Durum çalışması niteliğindeki bu araştırmanın veri kaynaklarını, yabancı dil olarak Türkçe
öğretiminde yaygın olarak kullanılan Yeni İstanbul Türkçe Öğretim Seti oluşturmaktadır. Araştırmada doküman
incelemesi tekniğiyle, bahse konu kitaplardaki okuma metinleri, etkinlik metinleri, alıştırmalar ve cümle düzeyinde
sözdizimi örneği teşkil eden tüm metinler düzeylerine göre ayrı ayrı olmak üzere nedensellik işaretleyicisi birimler
açısından incelenmiştir. Sözdizimi örnekleri içerisinde nedensellik anlamı taşıyan tüm ifadeler tespit edilmiş; her biri
dilbilgisel olarak ek, ek+ilgeç yapısı ve ilgeçler yardımıyla işaretlenen nedensellik ifadeleri, işaretsiz görev ögesi
yardımıyla oluşturulan nedensellik anlamı taşıyan ifadeler ile sözlüksel ögelerle işaretlenen nedensellik ifadeleri olarak
sınıflandırılmış ve elektronik ortama aktarılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Elde
edilen bulgulara göre, ders kitaplarında nedensellik işaretleyicisi olarak en sık ilgeç türündeki görev ögelerinin
kullanıldığı, bunu işaretsiz yapıdaki nedensellik bildiren sözdizimi örneklerinin takip ettiği görülmüştür. Ayrıca
nedensellik anlamı taşıyan sözdizimi örneklerine tüm düzeylerde rastlanırken B1 düzeyi itibarıyla ciddi oranda ve
aşamalı olarak artış gösterdiği, en yüksek oranda ise C1 düzeyinde yer aldığı tespit edilmiştir. Ek olarak temel düzey
olan A1 ve A2 düzeylerinde görevli öge kategorisindeki ek ve ek+ilgeç türünde nedensellik işaretleyicisi örneğine
rastlanmamış; ilgeç yapısındaki işaretleyiciler, işaretsiz nedensellik bildiren sözdizimi örnekleri ile sözlüksel ögelerin
tüm düzeylerde yer aldığı tespit edilmiştir

Uluslararasi avrasya sosyal bi̇li̇mler dergi̇si, 2022

DergiPark (Istanbul University), Jun 26, 2022

Dillerini kaybetme tehlikesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanlarından biri olan... more Dillerini kaybetme tehlikesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanlarından biri olan Moğolistan'da, Kazaklar, Hotonlar, Tuvalar ve onların bir kolu kabul edilen Duhalar yaşamlarını sürdürmektedir. Bu çalışma Moğolistan'da Türk dili mirasçıları olan bu halkların tarihî süreçte geçiş dönemlerini ortaya koyarak genç kuşağın ana dili eğitimleri üzerine yapılan çalışmaları sunma amacıyla, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması türünde tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında Moğolistan bölgesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanları ziyaret edilmiş, kaynak kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş, bu halklara dair kaydedilen bilgiler derlenmiştir. Araştırmada, Moğolistan'da yaşayan iki dilli Türk dilli konuşurlarının ana dili edinimleri ve kullanımları için ülkenin dil politikalarının destekleyici olduğu, zaman zaman miras dil kullanımını destekleyici eğitimler düzenlendiği, çeşitli özel kurumlar ve devlet kurumlarınca miras dil kullanımına yönelik materyal geliştirildiği tespit edilmiştir. Ancak miras dil kullanımının özellikle nüfusun nispeten daha az olduğu gruplarda hızla azalırken dil değiştiriminin hızla arttığı, dolayısıyla bu dillerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olma durumlarına etkili bir çözüm sunulmadığı görülmüştür.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2015

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2012

Küreselleşen dünyada toplumların karşı karşıya olduğu en ciddi konulardan biri kültürü ve nesille... more Küreselleşen dünyada toplumların karşı karşıya olduğu en ciddi konulardan biri kültürü ve nesillerin kimliğini koruma problemidir. Her toplum varlığını sürdürebilmek için geçmişe ait kültürel birikimini gelecek nesillere tanıtmak ve aktarmak zorundadır. Sosyal ve kültürel ögelerden bağımsız bir gelecek inşa etmenin mümkün olmadığı dünyamızda tarihî eserlerin önemi geçmişe göre daha da artmıştır.

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2013

Köl Tigin yazıtının güney ve doğu yüzlerindeki metnin önemli bir kısmı, Bilge Kağan yazıtının kuz... more Köl Tigin yazıtının güney ve doğu yüzlerindeki metnin önemli bir kısmı, Bilge Kağan yazıtının kuzey ve doğu yüzlerine, cümleler ve kelimeler büyük oranda korunarak, birtakım değişikliklerle aktarılmıştır. Bu aktarma sırasında özellikle ünlülerin işaretlenmesiyle ilgili de birtakım değişiklikler yapılmıştır. Bu çalışmada Bilge Kağan Yazıtı üzerindeki yazı alanının genişliği ve anlaşılabilirlik dikkate alınarak metnin tekrar yapılandırılması sırasında ortaya çıkan bu farklılıkların belirlenmesi amacıyla, önce Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarındaki ortak metin, ünlülerin yazımıyla ilgili olarak karşılaştırılmış; ardından da yapılan değişiklikler tespit edilerek değerlendirilmiştir.

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2012

İnsanoğlunun her türlü yaşam tecrübesini ilmek ilmek işleyerek vücuda getirdiği şehirler, yaşamın... more İnsanoğlunun her türlü yaşam tecrübesini ilmek ilmek işleyerek vücuda getirdiği şehirler, yaşamın her boyutuyla ilgili derin izler taşımaktadır. Konya ve Karaman da Anadolu'nun merkezinde, ticaret yolları üzerinde olmaları dolayısıyla tarih boyunca önemli medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve kültürel zenginliklerini geçmişten günümüze taşıyıp muhafaza edebilmiş önemli şehirlerimizdendir. Bu yazıda insan ve şehir ilişkisi çerçevesinde geçmişten günümüze Konya ve Karaman şehirleri ekseninde, Dr. Kâmil Uğurlu tarafından hazırlanan Konya'nın Batısı Takkeli Bir Dağ Konya Şehrengizi ve Karaman Şehrengizi "Karaman'a Hasretliğim…" adlı eserler değerlendirilmiş, söz konusu eserlerde yer alan metinler aracılığıyla ortaya konulan kültürel birikimin Türk kültürü açısından önemi vurgulanmıştır.

PEGEGOG Pegem Journal of Education and Instruction, 2023

One of the bilingual communities surviving today in Mongolia, which is the cultural heritage site... more One of the bilingual communities surviving today in Mongolia, which is the cultural heritage site of the ancient communities that left their mark on the history of Central Asia, are the Tuvan and the Dukha, which is considered a branch of them.In this study, it is aimed to reflect the language teaching practices carried out for the young generation of Tuvan and Dukha origin living in the Northwest Mongolia region and to reveal the views of the Dukha,the reindeer herder living in the triangular tent, on the Dukha language, which is the heritage language shown in the endangered languages category, and the supportive education practices carried out. The study was designed as two-stage qualitative research methods, such as field research and case study. First of all,the living areas of Tuvans and Dukhas in the Western and Northern regions of Mongolia were visited, and data were collected from available sources. In the second stage, interviews were conducted with the Dukha children studying in the town school through a semi-structured interview form. Obtained interview data were analyzed by content analysis. In the study, it was observed that Dukha children acquired L1 language in the family environment and also learned L2 language,but mostly they communicated in the dominant L2 language and therefore language change and endangered language situation progressed day by day. The country’s local languages support policy and the positive impact of the heritage language supportive trainings made from time to time by various international institutions for families and children were mentioned.

Ana Dili Eğitimi, 2022

Temelde anlama ve anlatma becerilerini geliştirmeyi hedefleyen Türkçe eğitimi alanında, söz varlı... more Temelde anlama ve anlatma becerilerini geliştirmeyi hedefleyen Türkçe eğitimi alanında, söz varlığı ve dil bilgisi öğretimiyle doğru orantılı bir programlama ve süreç tasarımına ihtiyaç duyulur. Bu araştırmada, Türkçe Dersi Öğretim Programındaki dil bilgisi öğrenme alanıyla ilişkili kazanımların beceri alanlarına dağılımı ve ders kitaplarındaki etkinliklerde görünüm sıklığı, etkinlik tasarımlarında tercih edilen yöntem/tekniklerin niteliği ve ele alınan konuların dağılımını ortaya koymak amaçlanmıştır. Nitel olarak planlanan araştırmada veriler, doküman analizi yöntemiyle
elde edilmiş; veri kaynakları 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı ve 2021-2022 eğitim-öğretim yılında okutulan 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarından oluşturulmuştur. Doküman analizi tekniğiyle yapılan incelemede; programda, dil bilgisi öğrenme alanına giren kazanımların, sözcüklerin anlam boyutlarının tüm sınıf düzeylerinde kazandırılmasını destekleyenler ağırlıkta olmakla birlikte, dilin yapısal boyutlarının sınıf düzeylerine göre aşamalı olarak işlendiği ve tüm ders kitaplarında karşılık bulduğu görülmüştür. Dil bilgisi öğrenme alanıyla ilgili etkinliklerde kimi zaman iç içe geçen otuz sekiz farklı tekniğin kullanıldığı; bunların ağırlıklı olarak metin, cümle, sözcük/sözcük gruplarının yanı sıra paragraf, film/video, görsellere dayandırıldığı görülmüştür

International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 2022

KKTC’de devletin resmî iletişim ve eğitim öğretim dili olan Türkçe, ülke içerisinde aynı zamanda ... more KKTC’de devletin resmî iletişim ve eğitim öğretim dili olan Türkçe, ülke içerisinde aynı zamanda çeşitli kitleler tarafından ikinci dil olarak rağbet görmektedir. Bu araştırmanın amacı KKTC’de ikinci/yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yaş, cinsiyet, eğitim gibi değişkenlere göre dil öğrenme ihtiyaçlarını belirlemektir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Iwai ve diğerleri (1998) tarafından geliştirilen ve Çangal (2013) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılarak Türkçeye uyarlanan Dil İhtiyaç Analizi Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2022 yılında KKTC genelinde çeşitli dil merkezleri ve yükseköğretim kurumlarına bağlı birimlerde Türkçe öğrenen yetişkinlerden; örneklemi ise A1, A2 ve B1 seviyesinde öğrenim gören 202 öğreniciden oluşur. Araştırma örneklemi Kongo, Nijerya, Zimbabwe gibi Afrika ülkeleri ağırlıklı olmak üzere 39 farklı ülkeden gelen öğrenicilerdir. Araştırmada toplanan veriler SPSS 21.0 programı ile analiz edilmiştir. Öncelikle normal dağılım varsayımları kontrol edilmiştir. Verilerin normal dağılım göstermemesinden dolayı iki kategorili bir değişken ile bir sürekli değişken arasındaki farklılığı test etmede Mann Whitney U testi, ikiden fazla kategorili bir değişkenle bir sürekli değişken arasındaki anlamlı farklılığı test etmede Kruskal Wallis testinden yararlanılmıştır. Kruskal Wallis testi sonucunda ortaya çıkan anlamlı farklılıkların hangi gruplar lehine olduğu belirlemede ise ikili karşılaştırmalar Mann Whitney U testi ile yapılmış ve anlamlı farklılığı test etmede Bonferroni düzeltmesi formülü ile yeni anlamlılık değerine göre yorumlamalar yapılmıştır. Araştırmada
KKTC’de ikinci/yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin dil öğrenme ihtiyaçlarının alt boyutlarının sırasıyla; sınıf içi iletişim kurma, eğitim ve iş imkânı, ticaret yapma ve bireysel ilgi ve ihtiyaçlardan oluştuğu görülmüştür. Öğrenicilerin dil öğrenme ihtiyaçları ile cinsiyet değişkeninin ticaret yapma ve bireysel ilgi ve ihtiyaçlar alt boyutlarında erkek öğrenicilerin lehine anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Öğrenicilerin dil öğrenme ihtiyaçları ile yaş değişkeninin bireysel ilgi ve ihtiyaçlar alt boyutu dışındaki üç boyutta anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Öğrenicilerin dil öğrenme ihtiyaçları ile eğitim durumu değişkeninin, eğitim ve iş imkânı bulma ve bireysel ilgi ve ihtiyaçlar alt boyutlarında lisansüstü öğrencilerin lehine anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

Türkbilig, 2022

Dillerini kaybetme tehlikesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanlarından biri olan... more Dillerini kaybetme tehlikesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanlarından biri olan Moğolistan’da, Kazaklar, Hotonlar, Tuvalar ve onların bir kolu kabul edilen Duhalar yaşamlarını sürdürmektedir. Bu çalışma Moğolistan’da Türk dili mirasçıları olan bu halkların tarihî süreçte geçiş dönemlerini ortaya koyarak genç kuşağın ana dil eğitimleri üzerine yapılan çalışmaları sunma amacıyla, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması türünde tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında Moğolistan bölgesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanları ziyaret edilmiş, kaynak kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş, bu halklara dair kaydedilen bilgiler derlenmiştir. Araştırmada, Moğolistan’da yaşayan iki dilli Türk dilli konuşurlarının ana dil edinimleri ve kullanımları için ülkenin dil politikalarının destekleyici olduğu, zaman zaman miras dil kullanımını destekleyici eğitimler düzenlendiği, çeşitli özel kurumlar ve devlet kurumlarınca miras dil kullanımına yönelik materyal geliştirildiği tespit edilmiştir. Ancak miras dil kullanımının özellikle nüfusun nispeten daha az olduğu gruplarda hızla azalırken dil değiştiriminin hızla arttığı, dolayısıyla bu dillerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olma durumlarına etkili bir çözüm sunulmadığı görülmüştür

Psycho-Educational Research Reviews, 2022

In the interaction environment, individuals are considered as social actors who perform v... more In the interaction environment, individuals are considered as social actors who perform various tasks in society and use language in various fields while doing these.Activities performed using language for a purpose are called tasks.Organizing out-of-class activities with such tasks in an activity environment aimed at getting to know the target language and culture for learners, is effective in increasing motivation and creating a realistic language environment. In this study, it is aimed to introduce the task-based activities performed outside the classroom with Mongolianstudents learning Turkish in order to create the closest environment to nature by carrying language teaching out of the classroom in Mongolia, where Turkish is taught as a foreign language, and to reveal the effects of these on the language learning processes of the students.In the study, which was designed with a holistic single case study pattern, the activities that students learning Turkish in Mongolia do outside the classroom under the guidance of researchers during their active education periods is presented in detail in three categories as 'programs, academic activities and social activities'.The opinions of fifteen Mongolian students, who were determined by stratified sampling method, about these activities and their effects on the process were examined.It was seen that these increase the students' ability to use Turkish, teach them how to use the language in which situation, and increase their motivation to learn language positively.

International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), Mar 31, 2022

The aim of this research is to determine the effect of Uzbeks' views towards Turkish language and... more The aim of this research is to determine the effect of Uzbeks' views towards Turkish language and Turkish culture on language learning processes. In the study, which was designe according to the qualitative research model, a semi-structured interview form was used as a data collection tool. Interviews were held with 33 B1-level Uzbek learners who study Turkish language in language teaching centers affiliated to higher education institutions in Turkey. After the data obtained through semi-structured interviews were transcribed, the researchers carried out coding, categorization and classification according to themes on the raw data. According to the results of the study, it was revealed that Uzbek learners generally had a positive perception of Turkish language learning processes, life in Turkey and Turkish culture, and this situation was directly related to the perception that Turkey provided historical closeness, religion, language, cultural similarity and quality education and life opportunities in today's conditions for Uzbeks. In addition, it was seen that learners developed a positive attitude towards learning because they thought that they were advantageous as speakers of the same language dialects in the language learning process, and they also supported their positive view of language with the facilitating effect of vocabulary and grammatical similarity.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2022

Türk halklarının tarih sahnesine çıktığı ve yazıyla takip edilebilen ilk dönemlerinde oluşturdukl... more Türk halklarının tarih sahnesine çıktığı ve yazıyla takip edilebilen ilk dönemlerinde oluşturdukları toplumsal mirasın önemli temsilcileri niteliğinde olan Eski Türkçe Dönemi eserleri, dönem halkları açısından önemli bilgiler vermektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması türünde tasarlanan bu araştırmada Orhun Yazıtları, Ötüken Uygur Dönemi Yazıtları (Şine Us, Tes, Tariat), Irk Bitig, Huastuanift, Altun Yaruk (Birinci Kitap, Şehzade ile Aç Pars Hikâyesi), İyi ve Kötü Prens Öyküsü, Daśakarmapathāvadānamālā (Çaştani Bey Hikâyesi, Dantıpali Bey Hikâyesi) adlı eserler, birbirini takip eden dönemlerde, Türk toplum yaşantısını, kültürünü ve değerlerini yansıtan hacimli eserler olmaları dolayısıyla araştırma kapsamına alınmıştır. Öncelikle, her bir eserdeki değer tanımları ve değer içeren ifadeler, Schwartz Değer Ölçeği’nde yer alan 10 ana değer ile bunların alt değerleriyle ilişkili olmaları bakımından doküman analizi tekniği ile incelenmiş ve tespit edilenler sıralanmıştır. Ardından toplam 53 maddenin uzmanlar tarafından değerlendirileceği “Köktürk ve Uygur Dönemi eserlerindeki sosyal değerlere ilişkin görüş belirleme formu” oluşturulmuş ve bununla uzman görüşü alınarak tespit edilen değer ifadeleri listesine son şekli verilmiştir. Veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Elde edilen verilere göre; eser metinleri oluşturuldukları dönem, inanç çevreleri ve toplum yaşantısına göre ağırlıklı olarak “güvenlik, güç, gelenekselcilik ve iyilikseverlik” ana değerlerini vurgulamaktadır. Bunlar; “sosyal güç sahibi olmak, liderlik, yol göstericilik, toplumdaki görünümünü koruyabilmek, devletini ve milletini üstün tutmak, sosyal saygınlık, yardımseverlik, dürüstlük, sadakat, bağışlayıcılık, vefakârlık, sorumluluk, halkın menfaatini gözetmek, duyarlılık, çalışkanlık, ana-baba sevgisi, vatanperverlik, vatan toprağını kutsal saymak, geleneklere saygı, inançlılık, atalara saygı, ata mirasına sahip çıkmak, ana dili korumak, ulusal güvenlik, millî birlik ve beraberlik, devletin bekası için çalışmak, toplumsal bağımsızlık, yasalara uymak, organize olma-ekip ruhu, aile güvenliği” alt değerleriyle ön plana çıkarılmıştır. Bu durum, eserleri vücuda getirenler tarafından toplumcu bir bakış açısıyla halkların iyiliği ve çıkarları doğrultusunda mesaj verildiğini ortaya koymaktadır.

Journal of International Social Research, 2015

Türk kültür tarihinde; yaşanılan coğrafya, inançlar ve iç içe bulunulan yabancı kültürlerin etkis... more Türk kültür tarihinde; yaşanılan coğrafya, inançlar ve iç içe bulunulan yabancı kültürlerin etkisiyle şekillenen bakış açısı ve algıya göre kadınlar, toplumda farklı roller üstlenmişlerdir. Yazılı ve sözlü edebiyat ürünleri, kadınların üstlendiği rollerle ilgili bilgi edinilebilecek önemli tarihî belgeler arasında yer alır. Yusuf Has Hacib'in İslami Devir Türk Edebiyatı'nın ilk örneklerinden olan Kutadgu Bilig (XI. yy) adlı eseri ile Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın kaleme aldığı Klasik Türk Edebiyatı Dönemi'ne ait Mârifetnâme (XVIII. yy) de ait oldukları dönem kadınının üstlendiği toplumsal rolleri ve ona yönelik algıyı tespit edebileceğimiz kaynaklardandır. Bu çalışma, söz konusu eserlerdeki kadın kavramı ve algılamaları üzerine hazırlanmıştır. Eserlerde, farklı dönemlere ait olmalarından hareketle 'kadın'la ilgili algılar incelenmiş, kadınlara yüklenen roller tespit edilmiş ve bu açıdan iki eser karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda her iki eserde söz konusu kimliklerde kadına yönelik algının aradan geçen zamana rağmen çok fazla farklılık göstermediği, aksine çoğu açıdan benzediği tespit edilmiştir.

Değerler Eğitimi Bağlamında Türkçe Dersi: Program ve Ders Kitaplarının Karşılaştırmalı İncelenmesi, 2020

* Bu çalışma 8-11 Mayıs 2017 tarihleri arasında KKTC'de düzenlenen "16. Uluslararası Sınıf Öğretm... more * Bu çalışma 8-11 Mayıs 2017 tarihleri arasında KKTC'de düzenlenen "16. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu" adlı bilimsel toplantıda tarafımızdan sunulan "Değerler Eğitimi Bağlamında Türkçe Dersi" başlıklı özet bildirinin güncellenmiş ve geliştirilmiş şeklidir.

Öz: Eski Türkçe Dönemi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan ve son yirmi yılda Moğolistan'da Türk... more Öz: Eski Türkçe Dönemi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan ve son yirmi yılda Moğolistan'da Türkolojinin gelişimine önemli destekler veren Prof. Dr. Battulga Tsend, özellikle Eski Türk Yazıtları üzerine gerçekleştirmiş olduğu saha araştırmalarının neticesinde elde ettiği en güncel bilgileri ve yazıtların bilinen tüm örneklerini kapsayacak şekilde hazırladığı kitabıyla Eski Türk yazıtları çalışmalarına bir yenisini eklemiştir. Bu çalışmada, Prof. Dr. Battulga Tsend'in hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş; ayrıca İngilizce ve Moğolca iki dilli hazırladığı yeni kitabı Mongolın Runi Biçgiin Baga Dursgal / The Small Monuments Of Mongolian Runic İnscription incelenmiştir.

Asya Araştırmaları Dergisi, 2019

Özet Tarihî ve kültürel bağlamda birliktelikleri çok eski dönemlere kadar takip edilebilen Türk-M... more Özet Tarihî ve kültürel bağlamda birliktelikleri çok eski dönemlere kadar takip edilebilen Türk-Moğol halklarının günümüz mirasçılarının yaşam alanlarından Türkiye Cumhuriyeti ve Moğolistan arasındaki diplomatik ilişkiler, içinde bulunduğumuz yıl itibarıyla 50. yıl dönümüne ulaşmıştır. Kültür ve medeniyet zenginliğini de paylaşan iki ülke halklarının gerek tarihine ışık tutabilmek gerekse geçmişe dayalı dil ve kültür malzemesinin bilinmeyenlerini ortaya koymaya devam edebilmek adına ikili ilişkilerinin geliştirilmesi önemlidir. En eski devirlerden beri Türk dünyasının ortak geçmişine ait değerlerin yaşatıldığı coğrafyalardan biri olan Moğolistan, Türklük biliminin ana kaynaklarını barındırması bakımından da önemlidir. Ayrıca, son dönemlerde Türkiye Türkçesinin de rağbet gördüğü alanlardan biri hâlini almaya başlamıştır. Bu çalışmada, günümüzde Moğolistan'da Türklük bilimi çalışmalarnın ilerlemeye devam ettiği sahalardan biri olan karşılaştırmalı dil çalışmaları alanında Türkiye Türkçesi ve Moğolca üzerine yapılan araştırmalar ve bu sahanın bir kolu olarak Moğolistan'da Türkiye Türkçesinin öğretimi ele alınmıştır. Bahse konu çalışmaların geldiği noktayı betimleyebilmek, bugünkü şartlar altında Türkiye Türkçesinin ülkedeki konumunu ayrıntılarıyla gözler önüne sermek ve özellikle eğitim öğretim sürecinde geleceğe yönelik değerlendirmelerde bulunabilmek amacıyla, günümüzdeki dengelere zemin hazırlayan tarihî süreçte Türk ve Moğol araştırmacıların yaptıkları çalışmalar tanıtılmış ve ülkede Türkçe öğretiminin kurumlar bazında geldiği durum genel hatlarıyla dikkatlere sunulmuştur. Çalışma sonunda bahse konu sahada yapılan çalışmalara dair Türkçe karşılıklarıyla birlikte bir bibliyografya sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Türklük Bilimi, Moğolistan, Türkçe-Moğolca araştırmalar, Moğolistan'da Türkçe öğretimi.

When it is regarded to range of Turkish history, language and cultural assets from past to prese... more When it is regarded to range of Turkish history, language and cultural
assets from past to present it is seen that a considerable amount of Turkish
cultural and civilization have been on the border of Mongolian Republic.
Before assets in question are researched and presented with all unknown it is
not possible that realities related to old Turkish language and history are able
to present, developmental stages of cultural codes belonging to people are
able to follow, writing systems in history of Turkish language are able to
explained. For this reason, Mongolian Republic in which the values
belonging to common background of Turkish world and their cultural
inheritages have been maintained is accepted as one of the most important
places in terms of Turcology.
For it is necessary to be presented the development Turcology in
Mongolian in last years and to be explained in a detailed way forming an
update list. It is aimed that the studies related to Turcology studied by
Mongolian researchers have been introduced from its beginning to present, especially in last years, in Mongolia. It has been thought that the study
included just editions as a kind of the book gained a seat at an international
level preparing properly to scientific standards by Mongolian researchers in
Mongolia is going to be useful in introduction the studies in question and in
respect of its continuation outside of Mongolia, especially in Turkey.

Türkçe Uygulamalı Dilbilim Dergisi , 2023

Uluslararasi avrasya sosyal bi̇li̇mler dergi̇si, 2022

DergiPark (Istanbul University), Jun 26, 2022

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2015

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2012

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2013

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2012

PEGEGOG Pegem Journal of Education and Instruction, 2023

Ana Dili Eğitimi, 2022

International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 2022

Türkbilig, 2022

Dillerini kaybetme tehlikesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanlarından biri olan... more Dillerini kaybetme tehlikesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanlarından biri olan Moğolistan’da, Kazaklar, Hotonlar, Tuvalar ve onların bir kolu kabul edilen Duhalar yaşamlarını sürdürmektedir. Bu çalışma Moğolistan’da Türk dili mirasçıları olan bu halkların tarihî süreçte geçiş dönemlerini ortaya koyarak genç kuşağın ana dil eğitimleri üzerine yapılan çalışmaları sunma amacıyla, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması türünde tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında Moğolistan bölgesindeki iki dilli Türk dili konuşurlarının yaşam alanları ziyaret edilmiş, kaynak kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş, bu halklara dair kaydedilen bilgiler derlenmiştir. Araştırmada, Moğolistan’da yaşayan iki dilli Türk dilli konuşurlarının ana dil edinimleri ve kullanımları için ülkenin dil politikalarının destekleyici olduğu, zaman zaman miras dil kullanımını destekleyici eğitimler düzenlendiği, çeşitli özel kurumlar ve devlet kurumlarınca miras dil kullanımına yönelik materyal geliştirildiği tespit edilmiştir. Ancak miras dil kullanımının özellikle nüfusun nispeten daha az olduğu gruplarda hızla azalırken dil değiştiriminin hızla arttığı, dolayısıyla bu dillerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olma durumlarına etkili bir çözüm sunulmadığı görülmüştür

Psycho-Educational Research Reviews, 2022

International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), Mar 31, 2022

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2022

Journal of International Social Research, 2015

Değerler Eğitimi Bağlamında Türkçe Dersi: Program ve Ders Kitaplarının Karşılaştırmalı İncelenmesi, 2020

Asya Araştırmaları Dergisi, 2019

Yurt Dışında Türkoloji ve Türkçe Öğretimi 2: Yabancılara Türkçe Öğretimi, 2023

YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE SÖZCÜK ÖĞRETİMİ, 2021

KÖKLER YAY ÇEKEN KAVİMLERİN ŞAFAĞI, 2021

Tün akıtdımız... *** Altay Ormanlarının yolu olmayan yerlerini aştık, İrtiş Irmağı'nın geçilemeye... more Tün akıtdımız... *** Altay Ormanlarının yolu olmayan yerlerini aştık, İrtiş Irmağı'nın geçilemeyecek yerlerini geçtik, Geceleri akın ettik... Bilge Tonyukuk 1300 yıl öncesinden böyle sesleniyor. Altın Dağ'ın zorlu yollarını aşmışlar; fakat zorluk nedir bilmemişler. Tengri, Umay, Kutsal Yer ve Su onların (Türk ordusunun) yanındaymış... Diyor ki; O halde niye kaçalım, düşman çok diye niye korkalım, azız diye niye yenilelim. Saldıralım! Çağdaş Türkologlar, yazıtlarda "Altun Yış" olarak anılan yerin "Altay Dağları" olduğu konusunda hemfikir. Öyle ki "Altay" sözcüğünün doğrudan doğruya, "Altun / Altın" sözcüğünü ifade ettiği de artık genel kabul görmüştür. Türk hanedanının doğduğu bu dağlar, Çin belgelerine göre şekli itibarıyla (Miğfer / Tu-küe) aynı zamanda onların isim (Türk) kaynağı olmuştu. Yazıtlar gibi, Çin kaynakları da Altaylar için "Jin Şan" yani kelimenin tam manasıyla "Altın Dağ" diyordu. O halde Altın Dağ'ın ormanlarından çıkan bu insanları, mitolojik bir ifadeyle "Altın Soylu Halklar" şeklinde tabir etmek yersiz olmayacaktır. Kökler: Yay Çeken Kavimlerin Şafağı adlı çalışmamız toplam 3 cilt ve 55 makaleden oluşuyor. "Dil ve Edebiyat" başlıklı ilk ciltte, Altay dil ailesi ve ailenin üyeleri ele alınıyor. Ayrıca komşu Ural dil ailesi ve Paleo-Sibirya dilleri etkileşimler üzerinden inceleniyor. "Arkeoloji ve Tarih" başlıklı ikinci ciltte, tarih öncesi kültürlerden Erken Orta Çağ'a uzanan kronolojik bir tablo sunuluyor. "Antropoloji ve Etnografya" konulu üçüncü ciltte ise Altay halklarının etnik kökenleri, gelenekleri, mitolojileri ve dünya görüşleri irdeleniyor.

Rauf Raif Denktaş ve Dr. Fazıl Küçük I. Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Sempozyumu, 2019

Türkçenin yabancı dil olarak öğretilme talebinin artmasıyla genişleyen öğretilme alanları içerisi... more Türkçenin yabancı dil olarak öğretilme talebinin artmasıyla genişleyen öğretilme alanları içerisinde Standart Türkiye Türkçesinin eğitim öğretim dili olarak kullanıldığı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) de yer almaktadır. Ekonomik temasların yanında eğitim öğretim faaliyetleri ile son yıllarda daha da hareketlenen adada yabancı nüfusu artışı Türkçe öğrenmeye olan talebi de artırmıştır. KKTC’de yabancılara Türkçe öğretiminin gelişimi, Türkiye’ye göre daha kısa bir geçmişe sahip olsa da ülkeye gelen ana dili Türkçe olmayan öğrenci sayısının oldukça fazla olması sebebiyle Türkçe öğrenimine talep de artmaktadır. Üniversitelerde gerek hazırlık programlarıyla gerekse farklı dillerde eğitim öğretim yapılan bölümlere kayıtlı olan öğrenciler için zorunlu Türkçe dersi verilmesi dolayısıyla Türkçe öğrenen hedef kitlenin oldukça kalabalık olması söz konusudur. Adada, üniversiteler dışında özel kurumlarda iş amaçlı KKTC’ye gelen ailelere ve bu ailelerin çocuklarına yönelik kurslar da bulunmaktadır. Yunus Emre Enstitüsünün, Lefkoşa’da şubesinin açılmasıyla çalışmalar daha da hız kazanmıştır. Ayrıca KKTC’de Türkçe öğrenen yabancı uyruklu ilköğretim öğrencilerine ve özel amaçlı olarak yetişkinlere Türkçe kursları veren küçük çaplı eğitim merkezleri de bulunmaktadır. Son birkaç yılda KKTC’de Türkçe öğretimi çalışmaları içerisinde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin ayrı bir disiplin olarak ele alındığı akademik çalışmalar da yapılmaya başlanmıştır. Üniversiteler bünyesinde yapılan çalıştaylarla ele alınan KKTC’de yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, aynı zamanda sahanın ada genelindeki durumunu çeşitli açılardan ortaya koyan lisansüstü tez çalışmalarına da konu olmaya başlamıştır. Bu çalışmada, KKTC’de Türkçenin yabancı dil olarak öğretildiği kurum ve kuruluşlar tanıtılarak KKTC’de Türkçenin yabancı dil olarak talep edilme durumunu ve mevcut şartlar altında yapılan çalışmaları genel olarak ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırmacılar tarafından bizzat ziyaret edilerek kurum ve kuruluş yöneticileriyle gerçekleştirilen görüşmeler ve gözlemler neticesinde, söz konusu kurum ve kuruluşların tarihçesi, öğretim üyeleri / öğretmenler, öğrenciler, eğitim öğretim faaliyetleri ile fiziki şartlar ve ders öğretim malzemeleri ayrıntılı olarak dikkatlere sunulmuştur. Böylece, yabancılara Türkçe öğretimi alanının KKTC’de başlangıcından itibaren geçirdiği evreler genel hatlarıyla dikkatlere sunularak gelişim sürecine katkıda bulunmak istenmiştir.

I. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Sempozyumu (II. International Symposium of Teaching Turkish as a Foreign Language), 2016

Dil, temelde iletişim aracı olmasının yanı sıra önemli bir sosyal bir etkileşim aracıdır. Piaget,... more Dil, temelde iletişim aracı olmasının yanı sıra önemli bir sosyal bir etkileşim aracıdır. Piaget, Vygotsky gibi uzmanların görüşlerinden hareketle geliştirilen ve Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni’nde de benimsenen Etkinlik Yaklaşımı(Approche par l’action)’a göre; bireyler toplumda çeşitli rol ve görevleri yerine getiren “sosyal aktörler”dir. Sosyal aktörler toplumsal görevlerini yerine getirirken dili çeşitli alanlarda kullanırlar. Bir amaç doğrultusunda bireyin, yeteneklerini kullanarak gerçekleştirdiği etkinliklere “görev” denilmektedir. Dil görev ve etkinlikleri, öğrencinin dil becerilerini geliştirmesi amacıyla yürütülen çeşitli çalışmalardır (CECR, 2000). Öğrencileri, yabancı bir ülkede birlikte çalışma ve yaşamaya hazırlamayı, dil ve kültürdeki küçük farklılıkları göstererek birlikteliğe yönlendirmeyi amaçlayan etkinlik yaklaşımında (Güneş, 2011), öğrenciler ilginç görev ve etkinlikler yapmaya yönlendirilirler. Özellikle öğrenilen dilin konuşulduğu ortamda (ülkede) olmayan öğrenenler açısından hedef dili ve kültürü tanımaya yönelik etkinlik ortamında bu tarz görevler verilmesi, dilin doğal ortamını sağlamaya yönelik sınıf dışı etkinlikler düzenlenmesi, gerek motivasyonu artırmada gerekse gerçeğe yakın dil ortamı oluşturmada oldukça etkili olmaktadır.
Yabancı dil olarak öğretilmesi, neredeyse kendi tarihi kadar eskiye giden Türkçe, geçmişten günümüze sıkı ilişkiler kurulan Moğolistan’da da ilgi görmektedir. Türkiye-Moğolistan arasında yapılan ticaret, kültür ve eğitim anlaşmalarıyla ülkeler arasındaki bağlar güçlenmiş, Moğolların Türkçe öğrenme talepleri artmış, Moğolistan Milli Üniversitesi (MMÜ), Savunma Üniversitesi (MSÜ) gibi büyük kurumlarda Türkçe öğretimine başlanmıştır.
Bu çalışmada Türkçenin, Türkiye dışında öğretildiği yerlerde doğala en yakın ortamı oluşturabilme, dil öğretimini sınıf dışına taşıyabilme, öğrencilere dilin günlük kullanımı görebilecekleri farklı ortamlar sunabilme, dille birlikte kültürü de tanıtmaya yönelik etkinlikler oluşturarak verimliliği artırmak amacıyla MMÜ ve MSÜ’de yapılan uygulamalardan bahsedilecektir. Bir durumu, var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan ve kendi koşulları içinde, olduğu gibi tanımlamaya çalışan tarama modeli kullanılarak, MMÜ ve MSÜ’de Türkçe öğrenen öğrencilerin 2013-2015 eğitim-öğretim döneminde sınıf dışında yaptıkları etkinlikler (programlar, akademik faaliyetler ve sosyal faaliyetler) ayrıntılarıyla dikkatlere sunulmuştur. Bu etkinliklerin süreçte öğrencilerin Türkçeyi kullanma becerilerini artırdığı, hangi durumda dili nasıl kullanacaklarını öğrettiği ve dil öğrenme motivasyonlarını olumlu etkilediği gözlemlenmiştir.

ULUSLARARASI TÜRK DÜNYASI SOSYAL BİLİMLER ARAŞTIRMALARI KONGRESİ, 2017

Özet Yinelemeler, kendisini oluşturan sözcüklerin birebir yahut belli bir kısmının (kısmi) tekra... more Özet
Yinelemeler, kendisini oluşturan sözcüklerin birebir yahut belli bir kısmının (kısmi) tekrarı ile veya aralarında anlam ilişkisi olsun olmasın sesletim bağlamında benzerlik gösteren ögelerin birlikte kullanımı yoluyla farklı bir anlama sahip isim veya fiil türünde yeni anlambirimler oluşturabilir. Altay dilleri arasında birbirlerine yakınlıklarıyla bilinen Türkçe ve Moğolcada yineleme yöntemi semantik anlamda pekiştirme, kuvvetlendirme, çokluk, sınırlama, küçültme, derecelendirme gibi işlevlerinin yanında birleşik fiil yapımı işleviyle aynı zamanda bir söz türetim yöntemi olarak kullanılır.
Bu çalışmada Türkçe ve Moğolca, kökteş sözcüklerin bir araya gelerek oluşturdukları birleşik fiil yapıları bakımından karşılaştırılmıştır. Yapılan incelemelerde bahse konu yapıdaki fiillerin Çağdaş Moğolcada tespit edilen örnekleri ekseninde Türk dilinin hem tarihî dönemlerinde hem de Türkiye Türkçesindeki kavram karşılıkları tespit edilmiş, inceleme sonucunda aynı zamanda birer söz dizgesi olan bu fiillerin yapı bakımından kendisini oluşturan anlam birimlerinin bir araya getirilişi bakımından Türkçede ve Moğolcada benzer, bazı örneklerin de birebir aynı olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte her iki dil arasındaki etkileşim gerek kavramlara ad verme gerekse söz dizimi bağlamında bir kez daha ortaya konulmuştur.
Anahtar kelimeler: Türkçe ve Moğolca, kökteş sözcükler, yineleme, birleşik fiil yapıları.

Abstract
Reduplications can create new semantic units of a name or verb that have a different meaning through the repetition of the whole or a certain part (partial) of the words that make up itself or or through the co-use of items that are similar in the context of the artucilation, whether or not there is a meaningful relationship between them. The reduplication method in Turkish and Mongolian languages known for their closeness to each other among the Altaic languages, in addition to its functions such as reinforcing, strengthening, multiplicity, limiting, decreasing, etc. in semantic sense, is also used as a means of derivation.
In this study, the combined verb structures of Turkish and Mongolian cognate words have been compared. In the examinations, in line with the examples of the verbs in the subject matter, in the contemporary Mongolian, both the historical periods of the Turkish language and the concept equivalents in Turkish language were determined and as a result of the examination, it has been determined that these verbs, which are also word systems, are similar in Turkish and Mongolian in terms of assembling the monemes which form itself and some examples are identical in terms of structure. However, the interaction between the two languages has been once again demonstrated in terms of both naming and syntax contexts.
Key Words: Turkish and Mongolian languages, words of same roots, reduplication, structures of compound verbs

One of the oldest known traditions of the Central Asian nomads is the ‘sacrifice ceremony of gök ... more One of the oldest known traditions of the Central Asian nomads is the ‘sacrifice ceremony of gök tuğ (blue standard)’ which is today called ‘xөх сүлдний тахилга (höh süldnii tahilga)’ in modern Mongolian. For example, Kokturk and the Uighurs pass on their historical records that that they have standard bearing their own symbols and during wars they have been stood in front of the palace or tent of the kagan or army commander. It is also known that the same tradition continued in the time of the Kitans. Various sources of information about this tradition, which has not been lost during the Mongol empire, are also found in some reference works (Batsüren ve Mönhtulga, 2017: 185).
It is considered that Military strengths and achievements are among the most important features of Central Asian nomads, which are known to be shamanists, in founding their vast powerful empires, which were born and grown in this region. According to some, their beliefs lay on the basis of these achievements of the nomadic people’s armies. It is observed that the Shamanism, the old beliefs of Central Asian nomads, has become more prevalent, and shamans’ ceremonies have traditionally been performed in the same area today. One of the mentioned shamanist rituals is the “sacrifice ceremony of the blue standard.” In the past, it has been learned that in order to prepare the soldiers spiritually for war, to motivate them, to strengthen them and to increase their beliefs, the sacrifice ceremony of gök-tuğ was held in front of all the people / kamun. Again in very old times, it was recorded that like everything, gök tuğ was considered to have a spirit according to shamanistic rhetoric; to make the spirit of the gök tuğ happy, especially the hearts of brave heroes are offered as sacrifices. In this study, information related to the mentioned tradition is given.
Key words: Inner Asia, Nomads, Shamanism, Blue Standard, Sacrifice Ceremony.

Genel olarak yalancı eşdeğerler; iki ayrı dildeki, bir dilin iki ayrı lehçesindeki yahut bir dili... more Genel olarak yalancı eşdeğerler; iki ayrı dildeki, bir dilin iki ayrı lehçesindeki yahut bir dilin farklı gelişim dönemlerindeki kelime, yapı ve dizim birimlerinin köken, yazılış ve söyleniş bakımından eşdeğer gibi görünmesine karşın farklılık göstermesi, bir başka ey işle eş değer olmaması durumu olarak tanımlanmaktadır. Yalancı eşdeğerler, lehçeler arası aktarma söz konusu olduğunda karşımıza çıkabileceği gibi bir dilin farklı gelişim dönemlerinde yahut yaşatıldığı farklı coğrafyalar ekseninde de oluşabilmektedir.
Günümüzde oldukça geniş alanlara yayılmış olan Türk dillerinden Kazakça; Kazakistan, Rusya'ya bağlı özerk cumhuriyetler, Çin, Orta Asya Türki Cumhuriyetlerinin yanında Moğolistan da da yaşamı nı sürdüren ve kendilerini "Kazak olarak" tanımla an halklar tarafından konuşulmaktadır. Zaman zaman karşılaşılan aynı lehçe içerisinde ses, şek il , söz varlığı ve anlam bakımından farklılıklar ve bunlara bağlı olarak ortaya çıkan lehçe içi aktarım ve yalancı eşdeğerler, Kazak Türkçesi için de geçerlidir. Söz konusu durumun bir örneği olarak, soğan/ ·ve sarımsak/ kavramlarının , Moğolistan Kazakları tarafından , diğer bölgelerdeki Kazaklar, Türk lehçelerini konuşan diğer halklar ve Türk
dillerine en akın dili konuşan Moğollardan farklı olarak, anlam bakımından birbirinin tam tersi olacak şekilde kullanılması durumu üzerine yapılan bu çalışmada, bahse konu kavram işaretleri karşılaştırmalı olarak ele alınmış , söz konusu lehçe ıçi aktarımın oluşmasına sebep olabilecek olasılıklar değerlendirilmiştir

İnsanoğlunun her türlü yaşam tecrübesini ilmek ilmek işleyerek vücuda getirdiği şehirler, yaşamın... more İnsanoğlunun her türlü yaşam tecrübesini ilmek ilmek işleyerek vücuda getirdiği şehirler, yaşamın her boyutuyla ilgili derin izler taşımaktadır. Konya ve Karaman da Anadolu’nun merkezinde, ticaret yolları üzerinde olmaları dolayısıyla tarih boyunca önemli medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve kültürel zenginliklerini geçmişten günümüze taşıyıp muhafaza edebilmiş önemli şehirlerimizdendir.
Bu yazıda insan ve şehir ilişkisi çerçevesinde geçmişten günümüze Konya ve Karaman şehirleri ekseninde, Dr. Kâmil Uğurlu tarafından hazırlanan Konya’nın Batısı Takkeli Bir Dağ Konya Şehrengizi ve Karaman Şehrengizi “Karaman’a Hasretliğim…” adlı eserler değerlendirilmiş, söz konusu eserlerde yer alan metinler aracılığıyla ortaya konulan kültürel birikimin Türk kültürü açısından önemi vurgulanmıştır.

As a result of the research, It has been determined that ETD works are very rich sources of socia... more As a result of the research, It has been determined that ETD works are very rich sources of social values, the values in the works are available in the present day, Turkish and Turkish language and literature teacher candidates have participated to the views moved in concert with the works.