Eski Uygurca UṣṇīṣaVijayā Dhāraṇī Sūtra’da İkilemeler (original) (raw)

Eski Uygurca Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra Adlı Eser Üzerine

Bu çalışma Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Doktora Programı kapsamında Eski Türkçe Tantrik Bir Metin: Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra adlı doktora tezimden üretilmiştir. Bu çalışma için gerekli izinler Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften ve Staatsbibliothek zu Berlin –Preussischer Kulturbesitz Orientabteilung ve Prof. Dr. Abdurishid YAKUP’tan alınmıştır.

Eski Uygurca İkilemer Üzerine

2017

Ozelde Eski Uygurcada, genelde Turkcede ikilemeler Turkcenin en bastan beri en sik basvurulan “ifade sekilleri”ndendir. Eski Turk yazitlarindan beri Turkcenin ifade kabiliyetini one cikartan ikilemeler Eski Uygurcada daha da ilgi cekici bir unsur olup S. Cagatay’dan beri degisik arastirmacilarca cesitli yonlerden ele alinmistir. Asagidaki makalede 1500’un uzerinde ikileme metinlerden secilerek bir araya getirilmistir.

Eski Uygurca Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra’da Geçen +lar(I)+lıġ Topluluk Yapısı Üzerine

Old Uyghur Turkic, which was the period when Turkic language came into linguistic contact with foreign cultural circles, is a period with a literary tradition based on rich materials developed especially on the basis of Buddhism. Uyghurs adopting Tantric Buddhism, which developed on the basis of the Mahāyāna Buddhism and which reacted against the boringness of Buddhism for centuries, presented rich materials to the Turkic language by creating dhāraṇī literature based on Tantric Turkish Buddhism during the Yuan dynasty. Except for the comments on the different religions adopted by the Uyghurs from the 8th to the 14th century, Tibetan Buddhism seems to have had a strong influence in the Turfan region in the 13th and 14th centuries despite the Islamic period. Tantric Buddhism, which is also seen in Uyghurs and has intense effects, is often called the "Method tool" because it is the end point of numerous special techniques and Buddhist practices to quickly reach Buddhahood. Some awakenings take place, especially through the use of mantras, images and Gods. These come from the aim of reaching Buddhahood shorter and faster than the long Bodisattva road with deep religious experience.This Tantric understanding adopted by the Uyghurs reflects the religious thought system that attaches importance to ceremonies, symbols, prayer and magic. Among the works of this literature, Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra is known as "Purification of All Evil" olarak as a Tantric text based on the 13th or 14th century, based on the language and non-linguistic features. In this study, it is aimed to mention the formation of this collective structure and the religious function attributed to this morphology by the formation of this community structure, which generally produces terms in the meaning of high group related to the Buddha community.

Eski Uygurca Abhidharmakośabhāṣya-ṭīkā-tattvārthā Nüshaları Üzerine

Orhon'dan Lena Kıyılarına Türkçe, 2021

Tripiṭaka is a traditional term used for collections of Buddhist sacred texts consist of sūtra (texts containing Buddha’s oral teachings), vinaya (texts containing rules for Buddhist monastic community) and abhidharma (texts containing detailed explanation of Buddhist doctrine). As a consequence of the translation of those ancient sacred scriptures made by Buddhist communities from different ethnic groups, there is a rich Buddhist literature includes texts in various ancient languages. The Old Uyghur Buddhist texts, as an important part of Buddhist literature in general, were translated from Chinese into Old Uyghur those Uyghur translators who were living in Gansu, Turfan and Hami area between 9th and 14th centuries. Even though they are few in number compared to Old Uyghur sūtra translations, there are some voluminous detailed abhidharma texts in Old Uyghur too. The most voluminous one of them isAbhidharmakośabhāṣya-ṭīkā-tattvārthā by Sthiramati (Chinese title: 阿毘達磨俱舍論實義疏 A-pi-da-mo ju-she lun shi-yi-shu) translated into Old Uyghur from Chinese. This text has five editions in total: one in British Library, one in Gansu Provincial Museum, and three different copies kept in Dunhuang Research Academy. In this paper, we handle the different editions of Old Uyghur Abhidharmakośabhāṣya-ṭīkā-tattvārthā. Keywords: Old Uyghur, Buddhist Uyghur texts, abhidharma, Dunhuang

Eski̇ Anadolu Türkçesi̇nde İki̇lemeler

The Journal of Social Sciences, 2021

Reduplications of the study in hand are considered in all its bearings. The purpose of this study is to introduce the matters about reduplications as a idiom style, used since the historical period of Turkish language, and to try to find a solution for these matters in accordance with reduplications we garnered from twentyeight works belong to Old Anatolian Turkish. In introductory chapter, descriptions and views on doubling words, suggested by the researchers of the field, are taken in hand. In this chapter, we have accentuated on the contribution we will supply with our study, the method we used, scope and restraints. Information is given about the texts we analysed. Reduplications we have presented in alphabetic sequence are examined by vocie analogy, syllable arrengement, origin, meaning, formation and are evaluated in terms of history of Turkish language. In final chapter, the result obtained from the texts analysed is paraphrased in light of numerical data.

Eski Uygur TÜrkçesinde arıg turug arıg silig ve arıg süzük İkilemeleri Üzerine

Türkbilig, 2018

ESKİ UYGUR TÜRKÇESİNDE arıg turug, arıg silig ve arıg süzük İKİLEMELERİ ÜZERİNE Emrah BOZOK * Öz: Eski Uygur Türkçesi dönemine ait metinler bağlamında "temiz" anlamını karşılayan arıg sözcüğünün temizlik kavram alanına giren turug, silig vesüzük sözcükleriyle kurduğu ikilemelerin bağlamda kazandığı anlam farklılığı dikkat çekicidir. Metinlerde arıg sözcüğünün kavram alanına giren arıg turug, arıg silig ve arıg süzük ikilemeleri de arıg sözcüğü gibi temiz anlamını karşılamaktadır. Ancak yüzey yapıda aynı anlamı karşılayan bu ikilemelerin kullanıldıkları bağlamlara derin yapıda birbirinden farklı anlamlar kazandırdıkları gözlemlenmiştir. Arıg sözcüğü temel alınarak kurulan bu ikilemelerin anlam bilimsel açıdan ele alınması, söz konusu yapıların"temiz" anlamını karşılarken birbirlerinden farklı boyutları içerdiğini göstermiştir.Çalışma, arıg turug, arıg siligve arıg süzük ikilemelerinin temiz anlamını karşılarken aynı zamanda bağlama kazandırdığı anlam farklılığını ve Türk dilinin anlam bakımından ifade gücünü de göstermektedir. Çalışmada ortaya konulan tespit, zaman içerisinde yıpranmış, tahrip olmuş metinler üzerinde tamirat yaparken metinde yer alan arıg sözcüğü üzerinden eksik yapılara dair araştırmacılara yorum yapma imkânı da sunacaktır.

Eski Türkçede İştikaklı İkilemelerle Kurulan Deyimler

X. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, 2018

Kişisel bir durumdan hareketle ortaya çıkan ve belirli bir sebebe bağlı oluşan söz dizimine ait birimin kullanım sıklığına bağlı olarak genelleşip nedenselliğini kaybetmesi sonucu ortaya çıkan ve tek bir sözlük birimi gibi algılanan söz öbeklerine deyim adını veriyoruz (Karaağaç, 2013: 271).