Folklorik Bebeklerin Temsil Gücü: Elif Bebek Projesi Örneği (original) (raw)
Related papers
Kadın Ağzı Türkülerde Kadının Anne Rolü Üzerine Folklorik Bir İnceleme
Folklor Akademi Dergisi, 2021
Daima bir ezgiyle söylenen, ilk düzenleyicisinin halkın içinden biri olduğu halde zamanla, ortaya çıkardığı ürünle birlikte anılmadığı, unutulmuş kişiler olan türküler, halk edebiyatının konu kadrosu bakımından en zengin türlerindendir. Türkü terimi, koşma, semai, destan, varsağı ve mani gibi nazım şekilleriyle birlikte güzelleme, koçaklama, taşlama ve ağıt gibi nazım türlerini de içine alan oldukça kapsayıcı bir terimdir. Güfteleri ile edebiyat bilimcilerinin, besteleri ile de müzikologların inceleme alanına giren türküler, içinden çıktığı toplumu inceleyen bilim insanları için önemli veriler sunmaktadır. Ayrıca, kuşaklar arasındaki kültürel bağlantıyı sağlayan anonim halk edebiyatı ürünleridir. Yalnızca besteleri ile değil, güfteleri ile birlikte var olmaları dolayısıyla türküler, halk şiirinin de en önemli kaynaklarındandır. Türküler, anonim halk edebiyatı ürünleridir ancak diğer anonim ürünlere göre türkülerin, ilk olarak bir ferdin zihninden çıktığı daha belirgindir. Türküler, üretildikleri ilk anda bir bireye aittirler fakat sözlü gelenek içinde genellikle türkülerin ilk üreticisi unutulur ve bu ürünler toplumun ortak malı haline gelir. Toplum da kendi kültürlerine ait pek çok kodu türküler vasıtasıyla dile getirerek yaşatırlar. Bu çalışmada, kültürel kodları bünyesinde barındıran bir tür olarak türkülerdeki anne rolü incelenmiştir. Çalışmayı sınırlandırmak amacıyla anne rolünün arandığı türküler üreticisinin kadın olduğu türküler olarak belirlenmiştir. Bunun için de TRT repertuvarında yer alan ve üreticisinin kadın olduğu tespit edilen 434 türkü tespit edilmiş ve bunların içinden kadının anne rolüne dair veri elde edilebilen 73 türkü metni ele alınmıştır. Söz konusu 73 türküde kadının anne rolüne dair farklı perspektiflerin olduğu görülmüştür. Anne rolüne bürünen kadının türküde etken mi yoksa edilgen mi olduğu, annelik olgusuna genel olarak kadınların nasıl yaklaştığı gibi hususlar üzerine fikir yürütülmüştür. Kadın ağzı türkü olarak nitelendirilen bu türkülerle ilgili genel bilgi ve değerlendirmelerden sonra söz konusu türküler içerisinden 5 türkü detaylı bir biçimde incelenmiştir. İncelemede annelik, türkülerde iki alt başlıkta değerlendirilmiştir. Bunlar, “Ülkü Rol Annelik” ve “Fedakârlık Hazzı Veren Rol: Annelik”tir. Böylelikle Türk kültüründe kadına atfedilen en önemli ve kutsal rol olan annelik, bizzat annelerin veya anne adaylarının gözünden ortaya konulmuş ve ilgili türküler üzerinden değerlendirmelerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Halk kültürü, Anonim Halk Edebiyatı, Türkü, Toplumsal cinsiyet, Anne rolü
Türk Kültüründe Geleneksel Bez Bebekler
Motif akademi halkbilim dergisi, 2016
İnsanlık tarihi ile birlikte var olduğu düşünülen oyuncak, işlevlerinin çokluğu ile dikkat çekmektedir. Çocukları eğlenme, boş zamanları değerlendirme, oyalama, eğitme, düşünmeye yöneltme, yaratıcılık yönlerini geliştirme, sosyalleştirme ve gelecekte alacağı rollere hazırlama gibi birçok işlevi yerine getirmektedir. Çocuk oyunlarının ayrılmaz parçası olan oyuncaklar, çocukların kültürlenmesi ve sosyo-kültürel düzenin korunarak sürdürülmesi için birer araçtır. Büyüdüklerinde alacakları toplumsal role prova mahiyetindeki oyunlardaki araçlarıdır. Başlangıçta tapınma amacıyla yapılan objeler zaman içinde çocukların kullandığı oyuncaklar haline gelmiştir. Tarihsel gelişime bakıldığında ait olduğu dönemin özelliklerini yansıtan oyuncaklar önceleri taş, kil, kemik, boynuz gibi maddelerden daha sonra ahşap, tekstil, seramik, metal ve plastikten üretilmiştir. İnsanın kendisini kopya etmesiyle başlayan süreç daha sonra bebek objelerin yapılmasıyla geliştirilmiştir. Dünyanın birçok yerinde önceleri evlerde daha sonra atölyelerde ve sanayileşme ile fabrikalarda seri olarak üretilen oyuncaklar ekonominin içinde önemli bir yere oturmuştur. Bu gelişmelere rağmen Türk toplumunda aile içinde çocukların oyuncakları elde üretilmiştir. Günümüzde az da olsa Anadolu'nun birçok yerinde anneler çocukları için elinin altında bulunan malzemelerden bez bebek yapmayı sürdürmektedir. Bu gelenek kuşaklar arasında taşınarak günümüze kadar ulaşmıştır. Turizmin gelişmesi ve çeşitlenmesi ile birlikte farklı kültürlere olan ilgi yöresel bez bebeklerin üretilmesi ve tanıtılması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Anadolu'nun birçok yerinde el yapımı bebekler yöresel giysiler giydirilerek hediyelik eşya olarak turistik amaçla pazarlanmaya başlanmıştır. Böylece bir taraftan el yapımı bebekler unutulmamış, bir taraftan da Türk kültür zenginliği tanıtılmıştır.
Cemal Reşit Rey'in "Bebek Efsanesi" Eserinin III. Bölümünün "Bebek Ninni" Türküs
Folklor/edebiyat, 2019
İlk kuşak modern Türk bestecilerinden olan ve eğitimini Avrupa'nın önemli müzik merkezlerinde aldıktan sonra Türkiye'ye dönerek öğretmenlik hayatına başlayan Cemal Reşit Rey'in halk türküleri ve folklorik ögelere önem atfettiği, bunlara müziklerinde sıklıkla yer verdiği ve bu eğiliminin Türkiye'de yayımlanan ilk türkü derlemelerinden Darülelhan Külliyatı Anadolu Halk Şarkıları'nın 3 ve 4.defterlerin başındaki yazılarında görülebildiği söylenebilir. Bu yazılarda Rey, o defterde yayımlanan türkülerin estetik ve teknik incelemelerini yaparak besteciler için türkülerin önemini vurgulayan ifadeler kullanmıştır. 1928 yılında bestelediği "Bebek Efsanesi" senfonik şiirini Türk Halk Kültürü'nde yer alan Bebek anlatısı üzerine kurgulayan Rey, bu yapıtta birçok halk türküsü kullanmakla birlikte, Darülelhan Külliyatı Anadolu Halk Şarkıları'nın 7. defterinde yayımlanan "Bebek Ninni" türküsüne yapıtın son bölümünde yer vermiştir. Bu çalışmada öncelikli olarak Rey'in "Bebek Ninni" türküsüne yaklaşımı ve tür
Idil Sanat ve Dil Dergisi, 2015
Coğrafi yapısı, tarihi ve kültürel özellikleri yönüyle turistlerin ilgisini çeken Bursa ve çevresi, Türk Kültürünün tanıtılmasında önemli bir yere sahiptir. Keles ilçesi de yaşam biçimi ve evlerinin yanı sıra, kıyafet kültürünü yansıtan bebekler; giyim ve aksesuarları bakımından farklı özelliklere sahiptir. Turizmin gelişmesi ile günümüzde yörede elde yapılan bebekler bir taraftan yöre kadınlarının iş alanı, diğer taraftan da geleneksel kıyafetlerin turizm yoluyla tanıtılmasında araç olmaktadır. Bu bağlamda, geleneksel Keles bebeğinin Türk kültürünün zenginliğini yansıtması ve kültürel mirasımızın önemli bir parçası olması nedeniyle yapımının sürdürülerek korunmasının gerekliliği nedeniyle incelemeye değerdir. Bu çalışmada, yöre kadınlarının ev geçimlerine destek olmak amacıyla üretimlerini yaptıkları geleneksel giysili Keles bebeğinin kadın girişimciliğine katkıları ve kültür turizmi alanında bilinirliğinin arttırılmasındaki önemi vurgulanacaktır.
2020
Beden, insan icin bircok anlam tasiyan bir olgudur. Ihtiva ettigi manalardan biri de kulturel hayata dairdir. Insanoglu bedeni, kulturel alanda bir sembol ve iletisim araci olarak kullanmaktadir. Bedeni kulturel bir olgu olarak inceleyen saha ise beden folkloru olarak adlandirilmaktadir. Bedenin kulturel yasamdaki yeri ve degeri, beden folklorundan zaman zaman cesitli alanlarin kendi amaclari dogrulusunda istifade etmesine zemin hazirlamistir. Bu alanlardan biri olan reklam sektoru, kulturu bir ilham kaynagi olarak gormus ve bu kapsamda beden folklorundan yararlanmistir. Hitap ettigi kitlece kabul gormek ve begenilmek gibi dusuncelerle dikkat cekmek, akilda kaliciligi arttirmak, urunun satisini yukseltmek vb. amaclar dogrultusunda beden folklorunun reklamlarda kullanildigi gorulmektedir. Bu konuda verilebilecek pek cok ornek vardir. Bu orneklerin yer aldigi reklam turlerinden biri de viral reklamlardir. Bu calismada genelde reklam ozelde ise viral reklamlarin beden folklorunu nasil ...
Bir Kültür Endüstrisi Fenomeni Olarak "Çocuklar Duymasın" Dizisi
SSS Journal, 2020
Televizyon metinlerinin toplumdaki hakim iktidar ilişkilerini yeniden üreten yapımlar olma özelliğiyle bir yapılaşma içinde yer alması geçmişten bugüne tartışma konusu olmuştur. Üretim sürecindeki belirleyiciler dikkate alındığında bu kanının önemi daha da ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada Çocuklar Duymasın isimli televizyon dizisi hakkında niteliksel içerik analizi yöntemiyle bir betimleme ortaya konulmuştur. Yapılan çözümleme ışığında modern temsiller aracılığıyla geleneksel olanın ötekileştirilerek modern olanın egemen konuma yerleştirildiği ve buradan hareketle modern anlayışın gereği muhtelif gösterge ve söylem unsurları ile birlikte tüketim kültürünün yeniden üretimi sürecinde durum komedilerinin etkin bir rol oynadığı kanaatine varılmıştır. Anahtar Kelimeler: kültür endüstrisi, tüketim kültürü, televizyon ABSTRACT The fact that television texts take place in a structuring with the feature of reproducing the dominant power relations in the society has been the subject of debate from past to present. Considering its determinants in the production process, the importance of this idea becomes more evident. In this study, a description about the television series titled "Çocuklar Duymasın" (don't let the kids hear) was presented with the method of qualitative content analysis. In the light of the analysis made; It is seen that the traditional is marginalized through modern representations. The modern is placed in the dominant position. From this point of view, it was concluded that situation comedy played an active role in the reproduction of the consumer culture along with various indicators and discourse elements due to the modern understanding.