Nevşehir Şer'iyye Sicillerinin Şekil ve Muhteva Açısından Değerlendirmesi (original) (raw)
Related papers
İslam Ansiklopedisi (DIA), 2010
Kadı sicilleri, kadı divanı, mahkeme kayıtları, sicillat-ı şer'iyye ve yaygın kullanımı ile şer'iyye sicilleri denilen bu defterler kadı yahut naibi tarafından tutulmakta ve çeşitli türden belgeleri içermektedir. Osmanlı Devleti'nde merkezde ve taşrada her tabakadan insanlar arasındaki hukuki ilişkilere dair kayıtları içeren bu defterler Osmanlı hayatının aile, toplum, ekonomi ve hukuk gibi birçok alanının tarihi için en önemli kaynaklardır.
18 numaralı (H. 1339/M. 1920 ile 1927) Nevşehir Şeriyye Sicili metin çevirisi ve değerlendirme
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, 2012
Osmanlı Devleti tarihi'nin sosyal, siyasî, iktisadî, askerî, coğrafî, hukukî ve kültürel yönlerini ortaya koymak için yapılan bir çalışmanın, Şer`iyye Sicilleri incelenmeden tamamlanması ve meseleleri bütün yönleri ile ortaya koyması mümkün değildir. Osmanlı Devleti tarihinin araştırılmasında Şer`iyye sicilleri önemli belgelerden birisi olarak değerlendirilmektedir. Sosyo kültürel açıdan önemli bilgi ve kayıtlar içeren Osmanlı mahkeme kayıtları, geçmişi günümüze yansıtan kıymetli yazılı kaynaklardandır. Bu mahkeme kayıtları, yerel farklılıkları ve genel tespitleri ortaya koymaları bakımından önem arz eder. Şer`iyye sicilleri ait oldukları yerlerin ictimaî, idarî, malî, sosyal, vb. yönleri öğrenmemize kaynaklık ederler. Özellikle şehir tarihinin aydınlatılmasında büyük önem taşırlar. Çalışmamızda Nevşehir'in iktisadî, ictimaî, idarî yönlerini, tezimizin kapsadığı dönemler içinde ortaya koymaya çalıştık. Çalışmamızda Nevşehir iline ait olan 18 numaralı defterin metin çevirisi ve değerlendirmesini yaptık. Defterimiz Hicri 1339/Miladi 1920-1927 tarihleri arasını kapsamaktadır. Defterdeki kayıtlar miras ve tereke taksimi konularını ihtiva etmektedir. Nevşehir hakkında çalışmalar yapmakta olan ve yapacak olan araştırmacılara kapsadığı yıllara ilişkin kaynak niteliğinde bir çalışmadır. A study done to demonstrate the Ottoman Empire?s social, political, economic, military, geographical, legal and cultural aspects is not possible to be completed without examining the Court Registries and is not possible to reveal the issues with all aspects. Court registries to investigate the history of the Ottoman Empire considered one of the important documents.The Ottoman Court records that contain important information and records with socio-cultural aspects are reflecting the precious present the history of the written sources. These court records are important in terms of putting forward the local differences and the overall findings. Court registries enable us to learn the social, administrative, financial aspect of the places where they belong to. Particularly, they are of great importance in illuminating the city's history. In this study, we have tried to show the economic, social and administrative aspects of Nevşehir between 1920-1927. In our study, we translated and examined the No: 18 notebooks that belong to the province of Nevşehir. Our notebook covers the period from Hajji 1339/Gregorian 1920-1927.The notebook covers the topics of inheritance and the divisions of estate records. It is a study which can be a source for the researchers who are interested in the period between 1920-1927 in the province of Nevşehir
Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, 2018
Türkiye dışında Osmanlı dönemine ait malzemenin bulunduğu ülkelerden birisi de Yunanistan'dır. Yunanistan'ın Selanik şehrinde bulunan Makedonya tarih arşivinde Osmanlı döneminden kalan çok değişik türde arşiv koleksiyonu ve katalogları bulunmaktadır. Bu kataloglardan birisi "Selanik Şeriyye Sicili Kataloğu" başlığı altında oluşturulmuştur. Bu Arşivin bir dönem müdürlüğünü de yapmış olan Vasilis DİMİTRİADİS tarafından hazırlanan bu Selanik Şeriyye Sicili Kataloğu 116 sayfadan oluşmaktadır. Katalogda ilki 1694 tarihli ve sonuncusu ise 1912 yılına tarihlendirilen 337 defter yer almaktadır. Bu katalogda yer alan defterlerin neredeyse tamamı Selanik ve civarındaki illerle ilgili tutulmuş Osmanlı Şeriyye Sicillerine aittir. Bu katalogda bulunan 337 defterin her biri fiziki olarak tanımlanmış, boyut ve sayfa adetleri belirtilmiştir. İçerik olarak ise genelde defterdeki ilk kayıt ile sonuncu kayıt arasındaki tarih dilimi gösterilmiştir. Bu çalışmada orijinali Yunanca olan ...
Şer'iyye Sicillerinde Kayıtlı Vakfiyeler ve Kataloğu
Din ve Hayat Dergisi - Şer'iyye Sicilleri ve Meşihat Arşivi -, 2018
O smanlıda vakı ar, eğ t m-öğret m başta olmak üzere, sosyal ve ekonom k açıdan çok gen ş b r alanda faal yet göstermekteyd ler. Osmanlı tar h boyunca küçük ve büyük ölçekl b nlerce vakıf kuruldu. Nak t para, ev, dükkân, bağ, bostan g b menkul ve gayr menkul b rçok varlık vakfed leb l rd . Küçük ölçekl vakı ar mütevazı varlık ve gel rlere sah pt . Haremeyn, selâtîn ve paşa vakı arı g b daha büyük ölçekl olanlar se, değ ş k yerlerde bulunan b rçok gayr menkul ve gel re sah plerd .
Osmanlı Hukuk Mevzuatı İçerisinde Şer'iyye Sicilleri ve Önemi
Yaklaşık 1299-1922 yılları arasında sadece Türkleri ve Müslümanları değil aynı zamanda dil, din ve ırk fark etmeksizin her kesimden insanları hoşgörü ile bünyesinde barındırmanın başarısını taşıyan Osmanlı Devleti'nin bunu hangi nizam ve hukukla yaptığı araştırmalara konu olmuştur. Şer'iyye sicilleri, noter, belediye işleri, belde amiri, vakıfların denetlenmesi, vergi ve fiyatların belirlenmesi, mukataa teftişi, askeri yazışmaların kayıt altına alınması gibi önemli görevleri üzerinde taşıyan kadılar tarafından kaleme alınmış değerli vesikaları da içermektedir. Bu belgeler arasında ilamlar, hüccetler, tezkireler, maruzlar, temessükler ve padişah, şeyhülislam kazasker gibi makamlardan gelen emir ve fermanlar sayılabilir. Kadıların sahip oldukları görevler ve kadı defterlerindeki kayıtlar yalnız hukuk ve İslam hukuku mecrasındaki çalışmalara değil, aynı zamanda tarih, sosyoloji, psikoloji, askeri tarih, sanat tarihi gibi alanlar için de büyük bir önemi haizdir.
Nevşehir 18 Numaralı Şer‘iyye Sicili’ne Göre Nevşehir’de Sosyal Hayat
Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2023
Osmanlı Devleti döneminde şehir tarihi araştırmaları için şer‘iyye sicilleri önemli bir kaynaktır. Şehirlerde yargı, yönetim ve toplum işleriyle ilgilenen kadıların resmî işlemlerinin kayıtları olan şer‘iyye sicilleri, şehirlerin siyasi, idari, sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamına dair bilgiler sunarlar. Osmanlı Devleti’nde yargıçlık da yapan kadılar, Cumhuriyetin ilk yıllarında devam eden inkılaplar sırasında özellikle miras davalarına bakmışlar ve bu davaların kararları şer‘iyye sicillerine yazılmıştır. Nevşehir 18 Numaralı Şer‘iyye Sicili’ne 1920-1927 tarih aralığındaki miras paylaşımı konuları kayıt edilmiştir. Bu dönemde Nevşehir’de Müslüman Türklerle birlikte Rumların da yaşadığı, Rum vatandaşların miras işlemlerinin de şer‘iyye sicillerinde yer aldığı görülmektedir. 1920-1927 döneminde Nevşehir’deki kişi ve yer adları, günlük yaşamda kullanılan eşyalar, mirasa konu olan tereke toplumun sosyal hayatı konusunda bilgi sahibi olunmasını bağlamaktadır. Bu kayıtlar Nevşehir’in idari, sosyal yapısı hakkında kıymetli bilgiler ihtiva etmektedir. Çalışmada 75 varak ve 150 sayfadan oluşan sicil kayıtları günümüz alfabesine aktarılmış ve tahlil edilmiştir. Şer‘iyye sicili kayıtlarından Nevşehir’in Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki sosyal yaşamı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu bilgilerin günümüz toplum yapısının tanınmasına ve sosyal gelişmelerin kökenlerinin anlaşılmasına katkı sağlayabileceği değerlendirilmektedir.
Osmanlı Mimarlığının Metinsel Dili: Mimarlık Tarihi Yazınında Şer'iyye Sicillerinin Yeri
Ey muhafız! Burasıdır Şer'î Siciller Mahzeni Selefine mer'iyetle halef eylediler seni Çıkarıldıkça hem aslından müteferriasını Yazmalısın menfa'at-ı ibâd çün göreyim seni 1 Hiç şüphe yok ki mimarlık tarihi yazınında mimarlık tarihçisinin değerlendirme-lerinin odağına yerleştirdiği, etrafında dönüp durduğu, evirip çevirdiği ve sonunda belli başlı yargılara ulaştığı başlıca malzeme mimari yapının bizatihi kendisidir. Bu alandaki çalışmaların büyük oranda mevcut yapılara dayandırılarak gerçekleştirilme-si, üç boyutlu düşünmeyi alışkanlık haline getirmiş mimarlık tarihçileri için kaçınıl-maz. Ancak bu metodun fetişleştirilerek, mimarlık tarihi çalışmalarının sadece bu nesnel malzemeler üzerinden olabileceği iddiası gibi indirgemeci bir tavrın yanlışlığı da açık. Özellikle araştırma periyodu Osmanlı olunca, imparatorluk birikiminin sağ-ladığı metinsel çeşitlilik, birçok alana olduğu gibi mimarlık tarihi alanına da kaynak-lık edecek ciddi bir malzemenin varlığı anlamını taşımaktadır. Böyle bir çeşitlilik, bu alanda indirgemeci tutumlara mahal vermeyecek bir zorunluluk da ortaya çıkarmak-tadır. Aksi durumda, sadece mevcut yapılar üzerinden gerçekleştirilecek bir mimarlık tarihi çalışmasının, özellikle de bu yapılar üzerinden genel üslupsal çıkarımlar yapan çalışmaların, bugün ayakta olmayan yapıları hiç hesaba katmaması nedeniyle yete-rince doğru değerlendirmeler olamayacağı açıktır. Bu, tabiri yerindeyse söz konusu mimarlık tarihi çalışmasının yitik yapılara ve kaybolma nedenlerine " teslim olduğu " anlamını taşımaktadır ki, bu teslimiyet de bilimsel çalışmanın ve araştırmacı ruhun doğasına aykırıdır ve mimarlık tarihi çalışmasını ta başından yanlışlar zincirinin ilk halkası yapmanın ötesine geçirmez.