TURGUT ÖZAL'IN DIŞ POLİTİKASINI ANLAMAK (original) (raw)

ORTADOĞU'DA TİKA VARLIĞI: TÜRK DIŞ POLİTİKASININ YUMUŞAK GÜÇ UNSURUNUN BÖLGESEL PRATİKLERİ

Özet: Geçen 10 yılda yardım alan ülkeden yardım veren ülke pozisyonuna yükselen Türkiye, yükselen donör olarak tanımlanmaktadır. Son yıllarda adından bu yönüyle sıklıkla söz ettiren Türkiye, resmi OECD verilerine göre 2013 yılında ABD ve Britanya'dan sonra en fazla yardım yapan 3. ülke, kişi başına gelir oranlamasında ise en cömert ülke seçilmiştir. Türkiye'nin yaptığı kalkınma yardımı ve dış yardımların genel koordinasyonundan ve raporlamasından sorumlu Başbakanlık kuruluşu olan TİKA 50'yi aşkın ülkedeki yerleşik program koordinasyon ofisleri aracılığıyla proje ve faaliyet gerçekleştirmektedir. Ofis sayısını geçen 10 yılda 4 kat arttıran TİKA 2005 yılında Ortadoğu ve Afrika açılımını Filistin üzerinden başlatmıştır. Akabinde Irak Savaşı ve Arap Baharı sonrasında bölgede yaşanan siyasi, politik, sosyal ve ekonomik çalkantılarla özellikle Lübnan, Suriye, Ürdün, Yemen'de yerleşik ofis açarak çalışmalarını sürdüren TİKA, bölge genelinde proje ve faaliyetler gerçekleştirmektedir. Tarihi, kültürel, ekonomik ve diğer saiklerle önemsenen bölge Türk Dış politikasında özel ve ayrıcaklı bir konumdadır. Ortadoğu yıllık dış yardım bütçesi içerisinde başta Filistin olmak üzere sürekli olarak en fazla katkı sunulan bölgelerden olmuştur. Bölgede eğitimden sağlığa, alt yapıdan 1 kültürel mirasa, kapasite artırımından acil insani yardıma kadar çok çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren TİKA'nın çalışmaları yeterince analiz edilmemiştir. Makalede yapılan yardımların sektörel ağırlıkları yanı sıra bölgesel dağılımlarıyla birlikte alıcı ülke siyaset yapıcıları, idarecileri ve halkı nezdindeki algısı da değerlendirilecektir. Abstract: During the last 10 years Turkey rising from aid recipient contry position to the aid giving contry, has been described as emerging donor. In recent years the name of Turkey * TİKA Uzmanı-A.Ü D.T.C.F Sosyoloji Bölümü Doktora Öğrencisi

OZALIN DIS POLITIKASI:ULUSLARARASI SİYASET, DEĞİŞİM VE SÜREKLİLİK

ÖZAL’IN DIŞ POLİTİKASI: ULUSLARARASI SİYASET, DEĞİŞİM VE SÜREKLİLİK:, 2018

This article focuses on the transformation of Turkish Foreign Policy under Turgut Özal administration by using lidership, state and international system as level analysis. I assume that, traditional bureaucracy restricted Özal in his foreign policy desicions, but international environment was used as a leverage by Özal. All changes in foreign policy under Özal leadership were considered as the consequences of the interactions of these levels. In this regard, Özal, during his first term inpower, made an effort to benefit from a proactive foreign policy in economic area but did not turn bureaucracy's primacy on the security issues, into a problem. Since he consolidated his power he made his desicions considering the US supremacy role in international politics.

TURGUT ÖZAL DÖNEMİ YENİ SAĞ DEVLET VE EKONOMİK LİBERALİZM DEVLET VE PİYASA İLİŞKİSİNİN POLİTİK EKONOMİSİ

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016

İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Keynesçi genişleme sona erdi ve 1970’li yıllarda ortaya çıkan küresel ekonomik kriz, sosyal devlet anlayışından liberal piyasa ekonomisine geçişin zeminini hazırladı. Liberal ekonomik görüşlere uygun olarak, devlet yeniden tanımlanmış ve dünyanın gelişmiş ülkeleri reform adıyla birçok düzenlemeler yapmışlardır. Bu reform düzenlemelerinden biri de, Yeni Sağ Devlet olarak karşımıza çıkmaktadır. Zaman zaman Reaganizm, Thatcherizm ve ülkemizde Özalizm diye adlandırılan uygulamalar gerçekleştirilmiştir. İlerleyen dönemlerde İkinci Dünya Savaşı’nın etkileri ve izlenen ithal ikameci politikalar, Türkiye’yi liberal ekonomik görüntüden uzaklaştırmıştır. Bu bağlamda 24 Ocak 1980 Kararları, liberal iktisadi düşüncenin ekonomiye yerleşmesinde bir dönüm noktası olmuştur. Özal, liberal siyaset ve ekonomi anlayışını muhafazakâr değerler ile sentezleyerek Türkiye’de liberal ve muhafazakâr bir anlayışı hayata geçirdi. Türkiye’de ise devletçilik politikalarından vazgeçilerek, Neoliberal politikaların uygulandığı 1980’li yıllarda Turgut Özal, önemli bir figür olmuştur. Hatta 1980-1990 yılları arasındaki gelişmeler ‘‘Özal Dönemi’’ olarak adlandırılmıştır. Turgut Özal’ın hem 24 Ocak Kararları’ndaki rolü hem de 1983’te başbakan olması bu dönemin onun ismiyle anılmasına sebep olmuştur.

TÜRK DIŞ POLİTİKASI

Mustafa Bıyıklı’nın Editör olduğu Türk Dış Politikası kitabının - Cumhuriyet Dönemi, “Türkiye’nin ve Büyük Güçlerin İran Politikası (1945-1979)” başlıklı bir kitap bölümü yazmıştır. Kitap bölümünde İkinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye-İran ilişkilerinde önemli gelişmeler ele alınmış. ABD, Orta Doğu’da komünizmin yayılmasını önlemek üzere öncelikle Türkiye, Yunanistan ve İran’a ekonomik yardımları vurgulanmış, CIA’nın girişimleri ve Musaddık’a karşı yapılan kara propaganda ile Şah yanlısı askerler ve CIA’ın adamlarının 1953’te özel bir operasyonla Musaddık’ı devirmeleri ve İran’da 1979 Rıza Pehlevi yönetiminin devrilmesi ele alınmıştır.

TURGUT ÖZAL PERIOD TURKEY FOREIGN POLICY

Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2017

The foreign policy of a state, though original and independent, is directly intertwined with its relations with neighboring states and with other non-neighboring states. For this reason, foreign policy determines the nature of interstate relations. A good analysis of the foreign policy of a state cannot be obtained without examining these periods. It has passed through many turbulent periods from the establishment of the Republic of Turkey to the day-to-day. World War II, military coups, economic depression and many other turbulent cases could be mentioned. However, TurgutÖzal period has created a positive atmosphere for Turkey. At the basis of this positive atmosphere, it is seen that there are goals such as economic recovery, democratic development, good relationships with neighbors and a new direction in foreign policy. In this context, the article examines the political, economic and civilian policies of TurgutÖzal in Turkey foreign policy withneighboring states, especially European states and the United States