2017_МОНГОЛ ОРНЫ ГУУРСТ УРГАМЛЫН ТАРХАЛТЫН ӨНӨӨГИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ (original) (raw)
Related papers
Редактор: Профессор А.Очнр Профессор Б.Энх гүвшин УЛААНБААТАР МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧИЙН ЗАРЛИГ 1999 оны 1 дугээр сарын 19-ний өдөр Д угаар 08 Улаанбаатар хот Монгол Улсын.түүхийг шинээр туурвин хэвлүүлэх тухай
2013 оны 01 сарын 10 өдөр Төрийн ордон, Улаанбаатар хот БАНКИН ДАХЬ МӨНГӨН ХАДГАЛАМЖИЙН ДААТГАЛЫН ТУХАЙ НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ 1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт
МОНГОЛЫН ТУСГААР ТОГТНОЛ БА БОГД ХААНЫ ТУХАЙ НОРВЕГИЙН АЯЛАГЧ ОСКАР МАМЕНЫ ТЭМДЭГЛЭЛД ӨГҮҮЛСЭН НЬ
Богд хааны ордон музейд болсон эрдэм шинжилгээний хурлын өгүүллийн эмхэтгэл, 2023
1911 оны намар, өвлийн энэ цаг үед Монголд улс төрийн томоохон үйл явдал ид өрнөж, Монгол хоёр зуу гаруй жилийн дараа Манж Чингийн эрхшээлээс гарч, тусгаар тогтнол, төр улсаа сэргээн байгуулж, Бурханы шашны Богд Жавзандамба хутагтаа Монгол Улсын эзэн хаанаар өргөмжлөх төрийн ёслол болж, тэрхүү гайхамшигт үйл явдлыг нүдээр үзэж, монголчуудын хувьд баярын нулимс дуслуулан угтсан түүхэн эргэлтийн гэрч нь болох хувь зохиол Оскар Маменд ногдсон байна.
МОНГОЛ МОРЬТ ОРШУУЛГЫН ХЭЛБЭРҮҮД БА ШОВХ УУЛЫН ДУРСГАЛ
Монгол морьт оршуулгын хэлбэрүүд ба Шовх уулын дурсгал, 2020
Монгол нутагт төмрийн түрүү үе, хүннү, I мянган жилийн сүүлийн хагаст холбогдох “Түрэг булш” гэгдэж ирсэн морьт оршуулгууд, дундад зууны үеийн Монголын үеийн хэд хэдэн хэлбэрийн морьт оршуулгууд илрээд байгаа билээ. 2020 онд Хэнтий аймгийн Баянмөнх сумын Шовх уулын монгол булшнаас Түрэгийн сонгодог хэлбэрийн морьт оршуулга гэгдэж ирсэн дурсгалын ижил хэрэглэгдэхүүн илэрсэн нь өмнө мэдэгдээд байсан монгол морьт оршуулгуудын гарал үүсэл, угсаа соёлын хэлхээ холбоог хөөн хэлэлцэх боломж бүрдсэн юм. Түрэгийн соёлын хүрээнд хамаатуулсаар ирсэн морьт оршуулгууд нь VI-VIII зууны хооронд засагласан Түрэгийн I, II хаант улсын үед бус ихэнх тохиолдолд хожуу үед холбогдох төлөвтэй байгаа нь түрүү монгол аймгуудын дурсгалыг ялган салгах боломж бүрдэв. Магадгүй Уйгурын үеэс монгол аймгуудын дунд дэлгэрэх болсон морьт оршуулгын соёл нь удтал хадгалагдсаар Шарын шашны суртал хүчтэй дэлгэрэх цаг хүртэл үргэлжилсэн бололтой. Шарилын морийг сэтэрлэх, лам сүм хийдэд өргөх зэрэг ХХ зууны эхэн үеийн заншилийг урьдын морийг нь хамт булах оршуулгын ёсны үлдэц гэж тайлбарлаж болно
Монгол Улсын Их Хурлын 2008 оны 12 дугаар тогтоолын хавсралт МОНГОЛ УЛСЫН МЯНГАНЫ ХӨГЖЛИЙН ЗОРИЛТОД СУУРИЛСАН ҮНДЭСНИЙ ХӨГЖЛИЙН ЦОГЦ БОДЛОГО ОРШИЛ 1. "Монгол Улсын Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого" нь хүмүүнлэг иргэний ардчилсан нийгэм дэх монгол хүний хөгжлийг хангах, тус улсын эдийн засаг, нийгэм, шинжлэх ухаан, технологи, соёл иргэншлийг эрчимтэй хөгжүүлэхэд чиглэсэн ирэх арван дөрвөн жилийн бодлогыг дэлхий нийт, бүс нутгийн хөгжилтэй нягт уялдуулан цогцоор тодорхойлж байна.
Чингис хааны ертөнц ба Монгол судлал, 2022
Агуу их Чингис хаан тухайн цаг үеийн онцгой гоц («феномен») алдар гавьяатай, суу гайхамшигтай, чин зоригтой Тэнгэрлэг язгуурт их хүмүн даруй мөн юм. Тийм учраас, Чингисийн үзэл (Чингисизм), Чингис хааны удмынхан «алтан ургынхан» буюу «төре» хэмээн хүндэтгэдэг асар хүчтэй улс-төрийн бат бөх жанжин шугам болон нэр-хүнд бүхүй тогтвортой үзэл-суртал төлөвшин удаан хугацаанд дэлхий дахины болон Евразийн түүхнээ, ялангуяа монгол, түрэг угсаатны XIII-XIV зууны үеийн төрт улсуудын түүхэнд гайхалтай ул мөрөө үлдээсэн уламжлалт түүхэн товчоо байдаг билээ. Эдүгээ, Чингис хааны тухай эрдэм шинжилгээний баталгаа нотолгоотой, дорвитой судалгааны бүтээл тун ч ховор болай.
Энэхүү өгүүллийг зохиогч БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Тунляо хотын Хорчин зүүн гарын дунд хошууны Шибахуа балгасны Баянтариа гацаанд 2015-2017 онд хийсэн хээрийн судалгааны эх хэрэглэгдэхүүнд тулгуурлан туурвилаа. Тус өгүүлэлд ӨМӨЗО-ны зүүн хэсэгт орших тариалангийн аж ахуй эрхлэх, хятад соёлын нөлөө нэлээдгүй хүртсэн хорчин монголчуудын ураг төрлийн тогтолцоо хийгээд төрөл садны дуудлагын өөрчлөлтийн тухай өгүүлэх болно. Удам угсаа, ураг төрлийн тогтолцоо нь тодорхойлоход маш хэцүү тул маш сонирхолтой судалгааны объект юм. Материалыг хамгийн албан ёсны тайлбараар системчлэх нь илүү алс холын ирээдүйн асуудал юм. Зохиогч энэ удаад судлаачдын дүгнэсэн ураг төрлийн тогтолцооны утга учир, чадамжийн тухай гурван талт дүгнэлт (1. Харьяалах ай; 2. Эрх ашиг, үүрэг хариуцлага; 3. Үйл ажиллагаа)-ийн харьяалах ай (нэрийдэл болон хуваарилалтын аргыг бүрэлдүүлж, хүмүүсийн орчин тойрноо биечлэн ойлгох болон ойлгоход ойлгогдохууны загвар болдог)- н асуудлыг хорчин монголчуудын жишээн дээр шинжлэхийг оролдов. Тус өгүүллийг уншигч хэн бүхэнд ойлгомжтой байлгах үүднээс XX зууны эхэн хагасын Өвөр монголын цахрын ураг төрлийн тогтолцооны схем зургийг өнөөгийн хорчины ураг төрлийн тогтолцооны схемтэй зэрэгцүүлэн оруулав.