Türkiye Cumhuriyeti'nde Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi ile Ticareti Üzerine Tarihsel Bir Bakış (1923-1960) (original) (raw)
Related papers
Atatürk Döneminde Türkiye'de Zeytin ve Zeytinyağı Politikası (1923 1938)
Atatürk Döneminde Türkiye'de Zeytin ve Zeytinyağı Politikası (1923-1938), 2021
Bu makale 1923 ile 1938 yılları arasında Türkiye’de zeytin ve zeytinyağı politikası ile bu politikanın ekonomiye olan yansımalarına odaklanmaktadır. Çalışma, Atatürk döneminde zeytin ve zeytinyağına dair yasal düzenlemeler; zeytin ve zeytinyağı üretimi; zeytin ve zeytinyağı ticareti olmak üzere üç başlık dâhilinde incelenmiştir. Zeytin ve zeytinyağının ülke ekonomisindeki yeri sayısal verilerle ortaya konulmuştur. Çalışma birinci elden kaynaklar kullanılmak suretiyle meydana getirilmiştir. Araştırmadan elde edilen neticeler şunlardır: Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ardından ülkenin gelir kaynakları arasında bulunan zeytin ve zeytinyağcılığın gelişimine dair faaliyetlerin başlatıldığı, bu alanda yapılan kanuni düzenlemeler, üretim çalışmaları ve ticaret etkinliklerinden anlaşılmaktadır. Bu suretle zeytin ve zeytinyağcılığa dair atılımlar kaydedilerek Türk ekonomine katkılar sağlanmıştır.
Osmanlı Devleti’nde zeytinyağı, aydınlatma başta olmak üzere sabun imali, sanayide makinelerin yağlanması, yemeklik ve askerin iaşe ihtiyacının karşılanması gibi birden fazla sahada tüketilen hayatî bir üründü. 19. yüzyılda Avrupa’daki sanayileşme faaliyetlerinin genişlemesiyle, Osmanlı Devleti’nin bir hammadde ihracatçısı konumuna gelmesi, iç piyasadaki zeytin ve zeytinyağı üretim ve ticaretinde kaliteyi yükseltip, yaygınlaştırmak için birtakım çalışmalar yapılması zorunluluğunu da beraberinde getirdi. Ancak iyi niyetli girişimlere rağmen, devletin “millî servet” addettiği zeytin ve zeytinyağı sektörünün birikmiş pek çok sorunu mevcuttu. Bu noktadan hareketle makalede, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti’nde acilen ihtiyaç duyulan zeytin tarımı ve zeytinyağı sanayiini koruma, iyileştirme ve geliştirme adına ortaya atılan fikirleri içeren birtakım raporlar ele alındı. İlaveten, konu hakkında önemli bilgiler içeren farklı bazı belgeler, incelenen raporlardaki gözlem ve tespitleri teyit, kontrol ve tamamlama maksadıyla makaleye eklemlendi. Bu sayede son dönem Osmanlı Devleti’nde zeytin ve zeytinyağı üretimine dair mevcut resmi daha geniş bir perspektiften değerlendirme imkânı elde edildi.
Osmanlı Devleti'nin Son Yıllarında Anadolu'da Zeytin ve Zeytinyağı Üretim ve İhracatı (1908-1922)
İnsanlığın ilk çağlarından beri güç ve onur simgesi olarak nitelendirilen zeytin, hem beslenmede hem de gündelik yaşamın farklı alanlarında kullanılabilmesi nedeniyle insan yaşamında her zaman önemli bir yeri olmuştur. Ana yurdu Anadolu olan zeytin bitkisi, buradan Akdeniz havzasına yayılmış ve tarımı geleneğe dönüşmüştür. Zeytinin en önemli ürünlerinden olan zeytinyağı, hem bitkisel yağların hem de yağ türlerinin en besleyicisi ve değişik kaynaklardan elde edilen yağ türleri arasında insan sağlığına en uygun olanıdır. Bu nedenle zeytinyağı ticareti, daha ilk çağdan bu yana hep önemli olmuştur. Osmanlı Devleti zeytin ve zeytinyağı üretiminde, Akdeniz çevresindeki başlıca üretici ülkeler içerisinde dördüncü sırada gelmektedir. Ticarette aranılan bir ürün olması ise XIX.yy'daki Sanayi İnkılabının etkisiyle olmuştur. Avrupa piyasalarında aranan bir ürüne dönüşmesiyle ihracatı da önemli olmuştur. En önemli alıcısı İngiltere'dir. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti'nin son yıllarındaki (1908-1922) zeytin ve zeytinyağı üretimi ve ticareti, bu konuda alınan önlemler incelenecektir. Çalışmanın temel kaynakları Osmanlı Ticaret-i Hariciye İstatistikleri ve Osmanlı Arşiv belgeleri olmakla birlikte konu ile ilgili araştırma eserlerinden de yararlanılmıştır.
Osmanlı Devletinin Son Yıllarında Anadoluda Zeytin ve Zeytinyağı Üretim ve İhr
2021
Öz: İnsanlığın ilk çağlarından beri güç ve onur simgesi olarak nitelendirilen zeytin, hem beslenmede hem de gündelik yaşamın farklı alanlarında kullanılabilmesi nedeniyle insan yaşamında her zaman önemli bir yeri olmuştur. Ana yurdu Anadolu olan zeytin bitkisi, buradan Akdeniz havzasına yayılmış ve tarımı geleneğe dönüşmüştür. Zeytinin en önemli ürünlerinden olan zeytinyağı, hem bitkisel yağların hem de yağ türlerinin en besleyicisi ve değişik kaynaklardan elde edilen yağ türleri arasında insan sağlığına en uygun olanıdır. Bu nedenle zeytinyağı ticareti, daha ilk çağdan bu yana hep önemli olmuştur. Osmanlı Devleti zeytin ve zeytinyağı üretiminde, Akdeniz çevresindeki başlıca üretici ülkeler içerisinde dördüncü sırada gelmektedir. Ticarette aranılan bir ürün olması ise XIX.yy'daki Sanayi İnkılabının etkisiyle olmuştur. Avrupa piyasalarında aranan bir ürüne dönüşmesiyle ihracatı da önemli olmuştur. En önemli alıcısı İngiltere'dir. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti'nin son yıllarındaki (1908-1922) zeytin ve zeytinyağı üretimi ve ticareti, bu konuda alınan önlemler incelenecektir. Çalışmanın temel kaynakları Osmanlı Ticaret-i Hariciye İstatistikleri ve Osmanlı Arşiv belgeleri olmakla birlikte konu ile ilgili araştırma eserlerinden de yararlanılmıştır.
Demokrat Parti Döneminde Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi
Tarih ve Gelecek Dergisi, 2022
Throughout history, it has been seen that regional agricultural products are of great importance in the lives of societies. Turkey has an important potential in olive and olive oil production with the effect of its geographical location and climate characteristics. After the National Struggle, the concept of independent economy was adopted in the establishment of the new state. In Turkey, whose economy is based on agriculture, olive agriculture was given importance with the Republican period. Laws and regulations were made in order to develop olive cultivation and increase the number of olive trees, modern olive growing courses were organized and experts in the field of olive cultivation were brought to these courses from abroad. Agriculture had a great importance in the economic policies of the Democratic Party (DP), which came to power in 1950. In this study, olive agriculture is discussed as one of the economic policies of great importance in the 10-year rule of the DP. Between 1950 and 1960, olive and olive oil production in Turkey, studies to improve olive cultivation, the results of these studies and the effects of olive production on the Turkish economy are the subject of the study. In the study, in which olive production and the effects of production on the economy are supported by numerical data, TUIK (Turkish Statistical Institute), Prime Ministry Statistical Yearbook and agriculture and economy magazines were used for numerical data. In addition, the Prime Ministry Republic Archive, the Official Gazette, the Grand National Assembly of Turkey Minutes, Laws and Minutes Magazines were used regarding the laws, decree laws and official regulations regarding olives.
Osmanlı Devleti'nde zeytinyağı, aydınlatma başta olmak üzere sabun imali, sanayide makinelerin yağlanması, yemeklik ve askerin iaşe ihtiyacının karşılanması gibi birden fazla sahada tüketilen hayatî bir üründü. 19. yüzyılda Avrupa'daki sanayileşme faaliyetlerinin genişlemesiyle, Osmanlı Devleti'nin bir hammadde ihracatçısı konumuna gelmesi, iç piyasadaki zeytin ve zeytinyağı üretim ve ticaretinde kaliteyi yükseltip, yaygınlaştırmak için birtakım çalışmalar yapılması zorunluluğunu da beraberinde getirdi. Ancak iyi niyetli girişimlere rağmen, devletin "millî servet" addettiği zeytin ve zeytinyağı sektörünün birikmiş pek çok sorunu mevcuttu. Bu noktadan hareketle makalede, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti'nde acilen ihtiyaç duyulan zeytin tarımı ve zeytinyağı sanayiini koruma, iyileştirme ve geliştirme adına ortaya atılan fikirleri içeren birtakım raporlar ele alındı. İlaveten, konu hakkında önemli bilgiler içeren farklı bazı belgeler, incelenen raporlardaki gözlem ve tespitleri teyit, kontrol ve tamamlama maksadıyla makaleye eklemlendi. Bu sayede son dönem Osmanlı Devleti'nde zeytin ve zeytinyağı üretimine dair mevcut resmi daha geniş bir perspektiften değerlendirme imkânı elde edildi.
Antik Çağ'da Akdeniz Kıyılarında Zeytinyağı Üretimi
Çağlar Boyunca Üretim ve Ticaret: Prehistorya'dan Bizans'a Production and Trade Through The Ages: Prehistorya'dan Bizans'a, 2019
Dönemi'ne kadar geçen süreçteki üretim ve ticaretle ilgili konuları kapsamaktadır. Bu kitapta Anadolu özelinde, Antik Dünya'nın ticari ürünleri, üretim aşamaları ve ticaret yolları ile birlikte üretim ve ticaret olgusunun eski çağ toplumlarının sosyo-ekonomik hayatına etkileri üzerinde durulmuştur. Bu kitaba Arkeoloji, Tarih, Sanat Tarihi, Coğrafya, Jeoloji gibi bilim dallarında, alanında uzman pek çok bilim insanı çalışmalarıyla katkı sağlamıştır. İçeriğinde yer alan birbirinden kıymetli çalışmalar ile "Çağlar Boyunca" ana başlığı altındaki kitap serisinin ilkini siz değerli okuyuculularımıza sunmanın mutluluğunu yaşıyoruz.
Vakıflar Dergisi, 2015
Lesbos island which was conquered by the Ottoman Empire in 1462, due to its strategic significance and fertile soil, was of special interest to the state. Owing to this and its close proximity with the capital city, it gradually became main supplier of food products for both palace and Istanbul. All he reasons listed above resulted in the formation of an opinion that the island is an excellent investment opportunity hence numerous vaqf emerged there including those of high ranking state officers and Ottoman dynasty members. One of the ruling dynasty family member to establish a vaqf on Lesbos was Mihrishah Valide Sultan. This work targets at providing information on the activitities of Mihrishah Valide Sultan's vaqf olive groves on the island in the 19th century, and by its example, illustrating the socioeconomic situation on Lesbos.
Şehir Kültür Medeniyet Geçmişten Günümüze İzmir, 2022
Sanayi inkılabına kadar toplumların başta gelen ekonomik faaliyetleri tarım ve hayvancılık olmuştur. Üretim klasik yöntemlerle ülkenin her yerinde toplumun neredeyse tamamı tarafından gerçekleştirilmektedir. Halk kendi ihtiyaçlarının yanı sıra devletin ihtiyacını karşılamakla da yükümlüdür. Merkezde bulunan devlet erbabı, askerler bu gruba dâhildir. Halk bu nedenle kendi ihtiyacından fazlasını da üretmek zorundadır. Bu dönemde gıda sevkiyatı genellikle devlet erbabının bulunduğu merkeze doğru yapılmaktadır. Bölgeler arası iklim ve coğrafi farklılıklardan kaynaklı tarımsal çeşitlilik artsa da bu dönemde daha ziyade yöresel üretim ve bun bağlı olarak halk bazında tek tip beslenmeyi ortaya çıkarmıştır. XVII. yüzyılla birlikte bilhassa dış ticaretin gelişmeye başlamış limanlara yabancı tüccar ve gemilerin daha sık gelir olmuştur. İzmir böyle bir dönemde tarımsal çeşitliliği, Osmanlı başkentine iâşe temini ve ticaretin gelişmeye başlamasıyla limanlarında yabancı gemilerin de bulunduğu bir şehirdir. Tarımsal değeri belgelere üretilen ürünler bazında yansımmış olsa da tarımsal çeşitliliği oldukça fazladır. Çalışmanın esas konusunu teşkil eden zeytinyağının yanı sıra incir, üzüm, armut, nar, bal gibi birçok ürün İstanbul’a gönderilen ürünler arasındadır. İzmir’in zeytin dağları, ovaları daha ziyade seyyahların notlarına yansımıştır. Çalışmanın ana eksenini oluşturan zeytinyağı İstanbul’a gönderilen önemli ürünler arasındadır. Zeytinyağından elde edilen sabun İzmir’de ve İstanbul nazarında talep edilen bir üründür. XVII. yüzyılla birlikte yabancı gemilere de bu ürünlerin yüklendiği görülmektedir. Çalışma hazırlanırken arşivden farklı fonlardaki kaynak ve belgelerden istifade edilmiştir. 8 mühimme defterinden 15 kayıt, 2 TS., MA.d. defteri ve 2 TS. MA.e. evrakı kullanılmıştır. İlk belge 1 Zilkade 924/ M. 4 Kasım 1518 tarihli TS.MA.e kataloğunda olup son belge 30 Receb 1075/ 16 Şubat 1665 tarihli belgedir.