Sağlık okuryazarlığı hasta-hekim ilişkisini etkiler mi?: Sakarya ilinde bir araştırma Does Patient-Physician Relationship Affect Health Literacy?: A Research in Sakarya Province (original) (raw)

Does Patient-Physician Relationship Affect Health Literacy?: A Research in Sakarya Province

TAF Preventive Medicine Bulletin, 2016

Amaç: Bu araştırmanın temel amacı, kronik hastalığı olan hastaların sağlık okuryazarlık düzeyi ile hasta-hekim ilişkileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu kapsamda sağlık okuryazarlık düzeyinin hasta-hekim ilişkilerine olan etkisinin ortaya çıkarılması hedeflenmektedir. Yöntem: Araştırmanın evrenini Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi kardiyoloji ve onkoloji polikliniklerinde hizmet alan hastalar oluşturmaktadır. Araştırma 30 Mart-20 Nisan 2015 tarihleri arasında polikliniklere başvuruda bulunan kronik hastalığı olan hastalara yüz yüze anket yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Hastaların hekimlerle ilişkilerini değerlendirmek amacıyla Hasta-Hekim İlişkisi Ölçeği ve sağlık okuryazarlığı becerisini değerlendirmek için Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde geçerlilik ve güvenilirlik analizi, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, bağımsız örneklerde t testi, korelasyon analizi ve yol analizinden yararlanılmıştır. Bulgular: Çalışma bulgularına göre, katılımcıların fonksiyonel, iletişimsel ve eleştirel okuryazarlık düzeyleri düşük seviyelerde; hasta-hekim ilişkileri ise yüksek seviyelerde bulunmuştur. Hastaların yaşla birlikte iletişimsel okuryazarlık düzeyleri artarken; diğer boyutlar ve genel olarak sağlık okuryazarlık düzeyi azalmaktadır. Hasta-hekim ilişkisinde fonksiyonel okuryazarlığın olumlu ve eleştirel okuryazarlığın olumsuz etkisi bulunmakta; iletişimsel okuryazarlığın ise anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. Sonuç: Etkin tedavi sağlamak ve hastaların hekim önerilerini doğru bir şekilde anlayıp uygulayabilmeleri bakımından sağlık okuryazarlığı önemli bulunmaktadır. Bu sebeple farkındalık oluşturulması için bu tür çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Sağlık Okuryazarlığının Hasta Memnuniyeti Üzerine Etkisi

Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2018

Bu calismanin amaci; hastalarin saglik okuryazarlik duzeylerinin memnuniyet duzeylerini ne olcude etkiledigini ortaya koymaya calismaktir. Bunun yani sira hastalarin sosyo-demografik ozelliklerine gore saglik okuryazarlik duzeylerinin ve memnuniyet duzeylerinin farklilik gosterip gostermedigini belirlemek arastirmanin bir diger amacidir. Arastirmada anket teknigi kullanilmistir. 350 hastanin doldurmus oldugu anket degerlendirilmeye alinmistir. Elde edilen veriler SPSS 23.00 ve AMOS 23.00 paket programinda degerlendirilmistir. Arastirmada saglik okuryazarlik ve memnuniyet olceklerinin gecerliligini ortaya koymak icin yapisal esitlik modellemesi kullanilmistir. Yapilan aciklayici faktor analizi sonucunda faktorler belirlenmistir. Daha sonra bu faktorlere dogrulayici faktor analizi uygulanmistir. Bu faktorler; “genel memnuniyet”, “saglikla ilgili sosyal medya haberlerini anlayabilme”, “kendi saglik durumunu degerlendirebilme”, “acil saglik bilgilerine ulasabilme”, “saglikli yasamaya on...

Sağlık okur-yazarlığı/Health Literacy

Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 2014

ÖZET Günümüz bilgi çağı olup, bu çağda bireylerin kendi hastalıklarını tanıyabilmeleri, bulguları belirleyebilmeleri ve kendileri için iyi olduğunu düşündükleri kararları alabilmeleri beklenmektedir. Sağlık hizmetlerinin etkinliği, etkililiği ve kalitesi de, sağlık hizmetini alan bireylerin kendi sağlıkları konusunda verdikleri bu kararlara bağlı kalmaktadır. Uygun sağlık kararlarının alınması ise, bireylerin sağlıkla ilgili temel bilgilere erişme, bu bilgileri işleme ve anlama kapasitesinin derecesi anlamına gelen sağlık okur-yazarlığı seviyeleri tarafından belirlenmektedir. Sağlık okur-yazarlığının fonksiyonel sağlık okur-yazarlığı (sağlık bilgilerini anlamak ve kullanmaya yönelik okuma ve yazma becerilerine sahip olma), iletişimsel sağlık okur-yazarlığı (sağlık sunucuları ile iletişim kurabilme konusunda bilişsel becerilere sahip olma) ve eleştirel sağlık okur-yazarlığı (ileri düzeyde bilişsel, sosyal becerilere ve eleştirel düşünebilme kabiliyetine sahip olma) olmak üzere üç önemi boyutu bulunmaktadır. Tüm bu becerilerin düşük olması durumunda, bireylerin sağlık durumları kötüleşmekte, hastalar koruyucu sağlık hizmetlerini daha az, tıbbi hizmetleri daha fazla kullanmakta, tedavilerini daha az anlamakta ve tedaviye uyumları daha düşük düzeyde olmaktadır. Düşük sağlık okur-yazarlığı sadece bireyler için değil, aynı zamanda sağlık yöneticileri ve politika yapıcılar açısından da, maliyetleri ve sağlık hizmeti kullanımını arttırdığından dolayı, sağlık hizmetlerinin yeniden organize edilebilmesi ve yapılandırılmasında büyük önem taşımaktadır. Ancak sağlık okur-yazarlığı 1970'li yıllardan beri uluslararası literatürde tartışılmasına ve geçen son on yıldan beri konu üzerindeki araştırmaların yapımı hız kazanmasına rağmen, Türkiye'de bu konuda yeterince çalışma yapılmadığı görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmanın amacı sağlık okuryazarlığı konusunda genel bir değerlendirme yaparak, konu ile ilgili ulusal literatüre katkıda bulunmaktır. SUMMARY Today is knowledge age and in this era, individuals are expected to interpret their disease, determine symptoms and make decisions on their health that is good for themselves. The efficiancy, effectiveness and quality of health care depends on health care services users decisions. These decisions are determined by health literacy level which is defined as the degree to which individuals have the capacity to obtain, process, and understand the basic health information to make appropriate health decisions. There are three types of health literacy: functional health literacy (reading and writing skills to understand and use health information), interactive health literacy (cognitive skills to interact with health-care providers) and critical health literacy (advanced cognitive, social skills and ability to critically thinking). If all of these skills are low, people are poorer overall health, they are use less preventive health care services and more medical services for their diseases, they have a poorer understand of treatment and a lower level of adherence to medical regimes. Limited health literacy is not only an individual problem, it is also important for health care manager and policy makers to organise and structure of health care services because of the increasing health services utilization and huge cost. Although the term 'health literacy' has discussed since 1970's, and has grown tremendously in the past decade, there are not enough researchs on this subject in Türkiye. The aim of the study is to make an overall assessment about health literacy and is to contribute to the national literature on subject.

Bir Aile Sağlığı Merkezi’ne Kayıtlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı Seviyesi ve İlişkili Faktörler

Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2021

Bu çalışma, bir Aile Sağlığı Merkezi'ne kayıtlı bireylerin sağlık okuryazarlığı seviyesinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı-ilişki arayıcı tasarımdaki bu çalışma, bir Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran 320 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, kişisel bilgi formu ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ile toplanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %33.8'i yetersiz ve %42.2'si sorunlu/sınırlı sağlık okuryazarlığı seviyesindedir. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32'nin tedavi ve hizmet boyutunda katılımcıların %58.7'si, hastalıklardan korunma/sağlığın geliştirilmesi boyutunda %90.0'ı yetersiz ve sınırlı/sorunlu sağlık okuryazarlığı seviyesindedir. İleri yaşta, kadın cinsiyette, eğitim seviyesi ilkokul ve altı olan, çalışmayan ve çocuk sayısı fazla olan (3 ve üzeri), sağlık algısı kötü ya da fena değil olan, yaşanılan yerin büyük çoğunluğu köy/kasaba olan katılımcıların sağlık okuryazarlığı seviyesi anlamlı bir şekilde düşük bulunmuştur (p<.05). Lojistik regresyon analizinde, eğitim seviyesi ilkokul ve altı olanların sağlık okuryazarlığı seviyesi 7.4 kat, cinsiyeti kadın olanların 5.9 kat ve çocuk sayısı fazla olanların 3.5 kat düşük bulunmuştur (p<.05). Sonuç: Katılımcıların sağlık okuryazarlığı seviyeleri yetersiz olup bu seviyeyi artırmaya yönelik multidisipliner ekip işbirliği ile girişimlerin yapılması gerekmektedir.

Smyrna Tıp Dergisi Derleme Halk Sağlığı Bakışı ile Sağlık Okuryazarlığı Health Literacy with Perspective of Public Health

Özet Sağlık okuryazarlığı (SOY), "Kişilerin doğru sağlık kararları vermek için gerekli sağlık bilgi ve hizmetlerini anlama, edinme ve işleme kapasitesinin derecesidir" şeklinde tanımlanır. Eğer SOY düzeyi yetersiz olursa, toplum sağlığı açısından genel sağlık düzeyinde düşüklük, koruyucu sağlık hizmetlerini kullanma oranında düşme, tıbbi ve ilaç hatalarında artış, sağlık bakım maliyetlerinde artma, mortalitede artış gibi olumsuz durumlar oluşur. SOY düzeyini arttırmak için kullanılan başlıca bilgiye erişim kaynakları sağlık profesyonelleri, tıp literatürü, tıp ve sağlık kitapları ve dergileri, internet ve kitle iletişim araçlarıdır. Doğru sağlık bilgisine erişimde, başta sağlık profesyonelleri olmak üzere, toplumun her kesimine sorumluluklar düşmektedir. Anahtar kelimeler: Halk sağlığı, sağlık okuryazarlığı. Abstract Health Literacy (HL) is defined as "The degree to which individuals have the capacity to obtain, process, and understand basic health information and ser...

Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi

STED / Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2021

Objective: This study was conducted to examine health literacy levels of students in a Vocational School of Health Services. Methodology: The sample of this survey planned as a descriptive and cross-sectional one consists of 119 students who accepted to participate. A questionnaire form and "Turkey Health Literacy Scale-32 (TSOY-32) were used in collecting data. Findings: The average age of students participating to the survey is 19.74±1.53; 79% of these students are females and 86.6% are in their freshmen year. 43.7% of students study elderly care, 29.4% first and emergency medical aid, and 26.9% are physiotherapy students. The TSOY-32 index average of participants is 35.98±5.83 denoting sufficient level of health literacy. The highest average TSOY-32 score is obtained by first and emergency medical ait students (36.16±6.04) though this does not represent any statistically significant difference with scores of other students (p>0.05). According to students' TSOY-32 scale scores, 1.7% are at poor level, 29.4% are problematic with limited information, 50.4% are satisfactory, and 18.5% are at excellent level in health literacy. These scores in TSOY-32 scale do not display any significant variation with respect to such variables as gender, class, programme, income status, place of living, family type and status of applying to emergency services within the last year (p>0.05). Conclusion: The outcomes of the survey show that while majority of students in medicine have attained desired levels in health literacy there are still some problems. This points out to the need for health literacy-related arrangements in curricula to further improve the levels of literacy and awareness.

Bir Üniversite Hastanesindeki Aile Hekimliği Poliklinik Hastalarının Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri ve İlişkili Etkenler

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 2021

Amaç: Çalışmada, aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların sağlık okuryazarlığı seviyelerini ve etkileyen durumları değerlendirmek planlanmıştır. Yöntem: Bu tanımlayıcı-kesitsel çalışma Mart-Haziran 2020 arasında gerçekleştirildi. Çalışma grubunu, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi aile hekimliği polikliniğine başvuran 18 yaş üstü, okuryazar, iletişim kurulabilen ve çalışmaya katılmaya onay veren kişiler oluşturmaktadır. Anket formu 15 soruluk demografik özellikler ile sağlık okuryazarlığını değerlendirmek için Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32'den oluşmaktadır. Bulgular: Çalışmaya katılan 211 kişinin %55,5'i (n=117) kadın ve yaş ortalamaları 31,9±10,4 idi. Katılımcıların %17,1'i (n=36) yetersiz, %28,9'u (n=61) ise sorunlu-sınırlı sağlık okuryazarlığına sahipti. Yetersiz sağlık okuryazarlık düzeyi lise altı eğitimi olanlarda, evlilerde, fazla kilolu ve obezlerde anlamlı olarak daha yüksek saptandı (sırasıyla p=0,003; p=0,011; p=0,042). Sağlık okuryazarlık ortalama puanı ve alt grup puanlarında ile yaş ve beden kitle indeksi (BKİ) arasında negatif yönde zayıf düzeyde ilişki bulundu (sağlık okuryazarlık toplam puanı sırasıyla r=-0,291 p=<0,001; r=-0,194 p=0,005). Sonuç: Sağlık okuryazarlık düzeyi medeni durum, eğitim durumu, BKİ düzeyinden etkilenmekteydi. Ayrıca genç yaş grubu ve düşük BKİ ile sağlık okuryazarlık ortalama puanı ve alt grup puanları ilişkiliydi.

Bir Üniversite Hastanesi Dahiliye Polikliniğine Başvuranlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Etmenler

Pamukkale Medical Journal

Polikliniğine başvuran hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyinin ve ilişkili etmenlerin belirlenmesidir. Gereç ve yöntem: Kesitsel tipte olan bu çalışma Ağustos 2018 tarihinde yapıldı. Araştırmanın evrenini Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Polikliniklerine başvuran hastalar oluşturmaktadır. Araştırmanın bağımlı değişkeni TSOY-32 Ölçeği ile ölçülen sağlık okuryazarlığı düzeyi olup bağımsız değişkenleri ise sosyodemografik özellikler, sağlık durumu ve sağlık hizmet kullanım özellikleridir. Bulgular: Araştırmaya 388 kişi katıldı. Katılımcıların yaş ortalaması 42,14±16,47, öğrenim düzeyi %36,9'u yüksekokul/üniversite mezunu ve üzeri idi. Katılımcıların sağlık problemleri ile ilgili ilk başvurdukları sağlık kuruluşu %35,3 ile aile hekimi olmaktadır. Katılımcıların aydaki ortalama başvuru sayısı 1,16±0,97 dir. Katılımcılar kendi sağlık düzeylerini; mükemmel (%3,1), oldukça iyi (%12,6), iyi (%37,9), fena değil (%35,3), kötü (%11,1) olarak algılamaktadır. %55,2'si kronik bir hastalığı olduğunu, %59,3'ü düzenli ilaç kullanmasını gerektiren bir hastalığa sahip olduğunu belirtti. TSOY-32 Ölçeğinden alınan ölçek indeks puanı ortalaması 31,18±9,20 bulundu. Sağlık okuryazarlığı düzeyini kategorik olarak sınıflandırdığımızda %25,8 yetersiz, %34,5 sorunlu-sınırlı, %27,3 yeterli, %12,4 olarak tespit edildi. Medeni durum, öğrenim düzeyi, çalışma durumu, kendi sağlık düzeyi algısı, kronik hastalık varlığı ile sağlık okuryazarlığı düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptandı (p<0,001). Sonuç: Bu çalışmada katılımcıların daha çoğunun (%34,5) sorunlu/sınırlı sağlık okuryazarlığı düzeyine sahip olduğu ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin; yaş, medeni durum, en uzun süre yaşanılan yer, gelir algısı durumu, kendi sağlık düzeyi algısı gibi değişkenlerden etkilendiği saptanmıştır.