Seçme Yazılar: Düşünceler ve Kavramlar Üzerine Denemeler (Önizleme) (original) (raw)
Related papers
Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 2015
Özet: Düşünce deneylerine bilimlerde sıkça rastlanmaktadır. Bu deneylerin kullanımı her ne kadar Sokrates öncesi döneme kadar götürülebilse de, on yedinci yüzyılın başından itibaren Galileo, Newton ve Leibniz gibi bilim adamları bu zihinsel araçların önemini kavramıştır. Günümüzde ise, şüphesiz görelilik fiziği ve kuantum mekaniğinde düşünce deneyleri merkezi bir role sahiptir. Bu makalenin amacı bilimsel akılyü-rütmenin bu önemli aracını felsefi bir noktadan hareketle incelemektir. İlk olarak düşünce deneylerine ilişkin kısa bir tarihsel arka plan sağlayarak, bilimlerde kullanımı ele alacağım. Daha sonra iyi bilinen bir düşünce deneyi örneği üzerinden bu deneylerin sergilediği temel özellikleri göstereceğim. Son olarak, düşünce deneylerinin sahip olduğu birçok temel işlevi bazı örnekler üzerinden inceleyeceğim.
Düşünce Deneylerinin Tarihsel Kökeni, Kavramın İlk Kullanımı ve Ernst Mach’ın Düşünce Deneyi
Current and Historical Debates in Social Sciences: Field Studies and Analysis, 2020
In this study, the existing definitions of thought experiments and the origin of this concept with its first usage in history will be discussed. Then, the epistemology of Ernst Mach, who conducted the first systematic research on thought experiments, will be provided in order to grasp his views on this subject correctly. In this context, the views of James Brown and John Norton, who support different positions, will be briefly described in order to draw the general framework of the epistemological status of thought experiments. Finally, it will be revealed that the biological theory of knowledge and the doctrine of the economy of thought are the sources of Mach’s ‘instinctive knowledge’ argument about scientific thought experiments.
Kavramlarla Okumak Düşünmek Yazmak II
Tiryakizade Kıraathanesi, 2019
Lise çağındaki gençlerin düşünce hayatımızda önemli yere sahip aydınların eserlerini kavramları dikkate alan çapraz ve eleştirel okuma yöntemleri ile okumasını, analiz etmesini ve yeni makaleler üretmede değerlendirmesini esas alan "Liseler Aydınlarını Tanıyor" projesinin çıktılarından birisi olan bu kitapta yer alan makaleler gençlerin emeğini yansıtmaktadır.
Bilim ve Felsefe Üzerine Denemeler
Bilim ve Felsefe Üzerine Denemeler: Süreç ve Gerçeklik, 2024
Alfred North Whitehead'in başyapıtı olan Süreç ve Gerçeklik adlı esere yönelik bir giriş niteliği taşıyan bu metin, Whitehead'in öldükten sonra yayımlanan son çalışmasının bir bölümünü teşkil etmektedir. Bu metinde Whitehead, Sürek ve Gerçeklik adlı eserinde ortaya attığı metafizik öğretinin daha kolay anlaşılabilmesi için bir giriş niteliği taşımaktadır.
Sosyal Bi̇li̇mler Eği̇ti̇mi̇nde Bi̇li̇msel Akil Yürütmeni̇n Önemi̇ Üzeri̇ne: Düşünme Deneyleri̇
Adıyaman University International Journal of Social Science, 2022
In this study, the importance of the scientific reasoning process, which is necessary to keep up with the developing world and to increase our prestige among other countries by accepting science as a social premise, is emphasized. Today, it is seen that scientific reasoning studies are generally carried out in the field of science. However, considering that scientific reasoning can also be observed in social sciences, the relevant literature is discussed in a contextual way in this study. With this study, it is aimed to establish a theoretical basis for the scientific reasoning process in social sciences. As a result, the study focused on thought experiments, which is a mental tool that is thought to allow the development and examination of scientific reasoning in social sciences. This study is an important study for the literature with its handling of scientific reasoning in social sciences and its proposal for the use of a mental tool used in science in social sciences.
Kavramlarla Okumak Düşünmek Yazmak IV
Kavramlarla Okumak Düşünmek Yazmak IV, 2021
Saygıdeğer Okur, “Kavramlarla Okumak, Kavramlarla Düşünmek ve Kavramlarla Yazmak” serisinin dördüncü kitabını takdirinize sunuyoruz. Bu yılki okumalarımız 20. Yüzyıl düşünce tarihimizdeki değişim konusuna odaklanan ve bu alanda kıymetli eserler veren dört Türk aydınının; Prof. Dr. Mümtaz Turhan, Prof. Dr. Erol Güngör, Prof. Dr. Kemal Karpat ve Prof. Dr. Şerif Mardin’in kitaplarını ve makalelerini merkeze alarak gerçekleştirildi. Kaleme alınan makaleler okunan eserlerin merkez kavramları, genç arkadaşların bireysel ilgi alanları ve okuma kültürlerinin bir bileşkesi olarak; köyden kente göç, kitlesel göçler ve kadın, toplumsal yenilenme çabaları, eleştirel düşünme, kültür değişmeleri, değişim ve öncülük, aydın sorumluluğu, yabancılaşma ve kimlik sorunu gibi temalarla ilintili alt kavramlara yönelim gösterdi. Tiryakizade Sosyal Girişim ailesi olarak önümüzdeki yıllarda genç kuşaklara okuma becerisi kazandırmaya yönelik katkılar sunmayı bir sosyal sorumluluk çabası olarak sürdürmeye devam edeceğiz. Bu süreçte bizlere gönüllü destek veren bütün dostları minnet, şükran ve muhabbetle yâd etmek isteriz. Saygılarımızla
Akademide düşünümsellik -Kendi üzerimize düşünmek üzerine bir deneme
Turnalar Uluslararası Hakemli Türk Dili, Edebiyat ve Kültür Dergisi, 2021
Bu metin, 2020-2021 güz döneminde Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkbilimi Anabilim Dalı'nda verilen "Araştırma Yöntemleri" dersini alan Sibel Taş, Dilek İşler, Serap Duman İnce ile derse konuk olarak katılan Sümeyye Sakarya ve Ayşe Kaygusuz Şimşek'in dersi düşünümsel bir yaklaşımla ele alarak değerlendirdikleri metinler ile dersin sorumlusu Serpil Aygün Cengiz'in sosyal bilimlerde düşünümselliğe ilişkin görüşlerinin yer aldığı denemesinden oluşan bir dosyadır.
Kavramlarla Okumak Düşünmek Yazmak
Tiryakizade Kıraathanesi
Lise çağındaki gençlerin düşünce hayatımızda önemli yere sahip aydınların eserlerini kavramları dikkate alan çapraz ve eleştirel okuma yöntemleri ile okumasını, analiz etmesini ve yeni makaleler üretmede değerlendirmesini esas alan "Liseler Aydınlarını Tanıyor" projesinin çıktılarından birisi olan bu kitapta yer alan makaleler gençlerin emeğini yansıtmaktadır.
Denetimde Önemlilik Kavramı Üzerine Bir Literatür Taraması
OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 2019
The financial reports, presented by the companies, lead a role of guiding for a vast number of financial information users (Management, creditors, potential investors, government bodies, labor unions etc.) on their decision-making processes. The independent audit process of this vital function boosts the reliability of financial statements which consists the basis for a decision-making. Materiality in audit is described as; "a fraud, error or misstatement is material when it is at a level where the decisions of the users are effected". The materiality, which poses a vital role in audit processes, is defined by the auditors and has not a generally accepted formula. It depends sometimes on the professional judgement of auditors, on the anatomy of the auditee and on the spesific features of the industry at which the auditee performs. This study, being performed in a conceptual way, has experienced a literature review of both national and global sources on materiality.
Turing Testi Işığında Düşüncenin Multidisipliner İncelemesi /Düşüncenin Kökenleri Hakkında
Her yönden farklılıkları göz ardı edilerek rastgele seçilen bir insana, " Sence, seni dünyadaki diğer tüm varlıklardan eşsiz kılan niteliğin nedir? " sorusunu yöneltirsek; bu kişinin gerek eğitiminin ve içinde bulunduğu kültürel yapının ona kazandırdığı, gerek bilinç kökenli içgüdüsel eğilimle öncelikle " Düşünüyorum. " cevabını vereceği tecrübeyle sabittir. Ancak, bu nitelik adına derinleşme yoluna girmemiş, gündelik telaşlar sebebiyle düşünmeyi merak konusu edinmemiş bazı insanların; bu öğretilmiş ya da ezberletilmiş ama anlaşılmamış etkinliği tanıma amacıyla gerekli çabayı göstermediğini gözlemlemekteyim. Etrafta bulunan bilgi kirliliğinin, düşünce konusunu klişeleşmiş bir konu gibi göstermesinin payı büyüktür. Bunun yanında " uzmanlaşma " modası içerisinde boğulmuş olanlar da çoğunlukla madalyonun öbür yüzüne bakış atmakla ilgilenmemektedir. İşte tam bu noktada, düşünmek adına biriken materyali masaya yatırmakta fayda vardır. Ancak bu şekilde kendimizden geriye doğru bir adım çekilerek, kendimizi seyredebilir ve bu sayede refleksiyon yapabiliriz. Yeni çalışmalar sayesinde bilgi birikimimizin dikkate değer ölçüde artmasının insanlığın geleceği adına ümit verici bir gelişme olması ile birlikte; açığa çıkarılanların, beynin karanlık yüzü yanında çok az olduğunun da bilincindeyim. Ancak bu bilgisizliğimiz bizi bir umutsuzluk hali içerisine sokmamalı. Bilakis bu durumun, " Bulunacak yeni bir şey kalmadı ki. " yorumlarına bariz bir antitez oluşturduğunu düşünmek daha doğru olacaktır. Her şeye rağmen geleceğin ihtimallerinde kaybolmak ya da yutucu belirsizlik karşısında seçim felciyle yüzleşmek de işten değil. Ütopya ve distopyaların eskiden olduğu gibi edebi ve felsefi akıl yürütmelerden sıyrılıp gündelik hayatımızın ta kendisi olduğu şu çağda geleceğe doğru nasıl sürüklendiğimizin de ayırdına varmak gerekir. Ne geçmişe ne de geleceğe dönük dogmatizmin kimseye yararı yoktur. İşte bu çalışmanın amacı düşünceyi anlamayı kendini gerçekleştirme yolu olarak seçen insanoğlunun geçirdiği süreci, ulaştığı noktayı anlatmak ve bundan sonra nereye gideceğini farklı görüşlerden yaklaşımlar ışığında anlamaya çalışmaktır. Önce kendimize bakacak; düşünce konusunda nasıl bir öz farkındalık sürecinden geçtiğimizi ve otonoetik (kendini bilen) bilinç seviyesine hem felsefi hem biyolojik olarak eriştiğimizi inceleyeceğiz. Daha sonra bir rakip mi yoksa yoldaş mı yarattığımızı halen anlayamadığımız diğer bilgi işlem makinelerini Alan Turing'in düşüncelerini kullanarak irdeleyecek, en son geleceğe uzanarak yapay zekanın olası geleceği ve etik çıkmazlarından söz edeceğiz.