Sosyal Bilgilerde Tarihsel Düşünme Becerileri (original) (raw)
Related papers
Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Tarihsel Sorgulama Becerilerinin Değerlendirilmesi * 1
The aim of this research, which is designed as a qualitative research, is to examine the use of social studies teacher candidates' historical inquiry-based research skills. In this study, as the data collection tool, the worksheets containing the questions prepared in the direction of the sub-skills forming the historical inquiry-based research skill accepted in the literature and the related historical evidence are used. As a result of the research, it was seen that the teacher candidates had asked similar questions on the historical evidence, they had difficulty in dealing with the limited and in-depth answers of the historical evidence, they were sensitive to the historical evidence and acted with the sense of belonging and were forced to form an objective point of view. In historical matters, it is seen that they have used their preliminary knowladge and feeling instead of interpretation of numerical data. Some of the candidates questioned, but they were forced to use historical evidence.
Tarihsel Düşünme Becerileri ile Tarih Okuryazarlığı Becerilerinin Karşılaştırılması
Bu çalışmada tarih öğretim programlarına yön veren iki temel beceri (tarihsel düşünme ve tarih okuryazarlığı) karşılaştırılmıştır. Araştırmada literatür taraması kullanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre tarih okuryazarlığı becerileri ile tarihsel düşünme becerilerinin büyük oranda örtüştüğü tespit edilmiştir. Tarihsel düşünme becerilerinin özellikle sorgulayıcı ve yorumlayıcı tarih öğretim sürecine odaklandığı gözlenmekle birlikte tarih okuryazarlığının hayatın bütününü kuşatan bir anlayışın ürünü olduğu tespit edilmişti. Bunun yanında tarih okuryazarlığının daha geniş bir yapıyı ifade ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan bilgi ağırlıklı bir ders olmaktan beceri ağırlıklı bir ders olmaya doğru bir değişim süreci geçiren tarih derslerinde tarihsel düşünme becerilerinin egemen olduğu görülmekle birlikte tarih okuryazarı öğrencilerin yetiştirilmesi noktasında tarihsel düşünme becerilerinin yetersiz kaldığı söylenebilir. Bu anlamda tarih derslerinin belirlenen amaçlarına ulaşılması için tarih okuryazarlığı becerilerinin öğretim programlarına yansıtılması önerilmektedir. Abstract In this study two basic skills which direct history curriculums (historical thinking and historical literacy) were compared. Literature review was used in the study. According to lead nding, historical thinking skills match up with historical literacy skills, substantially were ascertained. With observing that historical thinking skills focus on particularly questioning and interpretive history education process, historical literacy which is the product of a mentality enveloping the whole life was ascertained. Besides historical literacy was concluded to mean wider structure. On the other hand it can be said that historical thinking skills fail to satisfy on the point of educating historical literacy students as is seen that historical thinking skills dominate in history courses which experience a process of change towards to be an intensive skill courses more than an intensive knowledge lesson. In this sense, it is advised that historical literacy skills are reected to curriculums for reaching determined of history courses' goals.
Yeni Program ve Ders İçeriklerine Göre Sosyal Bilgiler Öğretimi II (Editörler: Tekin Çelikkaya, Çağrı Öztürk Demirbaş, Tercan Yıldırım ve Hamza Yakar), 2020
Bu bölümde sosyal bilgiler derslerinde sözlü tarih yönteminin nasıl kullanılabileceği "Tüm Sınıfla Sözlü Tarih" örneğiyle açıklanmıştır.
Tarihsel düşünme becerileri, tarih öğretimi aracılığıyla öğrencilere kazandırılması gereken en temel nitelikler arasında yer almaktadır. Kronolojik düşünme, tarihsel anlama-kavrama, tarihsel analiz ve yorum, tarihsel araştırma becerileri, tarihsel problemler, analiz ve karar verme gibi niteliklerden oluşan bu beceriler, gelişmiş ülkelerin tarih müfredat programlarına girmiş durumdadır. Ancak ülkemizde tarih öğretimi incelendiği zaman, tarih öğretmenlerinin bir kısmının tarihsel düşünme becerilerini bilmedikleri ve bu becerileri öğrencilere istenilen düzeyde kazandıramadıkları anlaşılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, liselerde görev yapan tarih öğretmenlerinin tarihsel düşünme becerileri hakkındaki görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmada nitel bir yaklaşım kullanılmış olup, veri toplama araçları açık uçlu sorulardan oluşan bir anket ve yarı yapılandırılmış mülakattır. Çalışmanın evrenini Giresun ve Trabzon illerinde görev yapan tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırma 2005 yılında gerçekleştirilmiş olup, ankete 73, mülakata 20 tarih öğretmeni katılmıştır. Elde edilen bulguların ışığı altında çalışmaya katılan tarih öğretmenlerinin yarısından fazlasının tarihsel düşünme becerileri hakkında bilgilerinin olmadığı anlaşılmaktadır. Buna ek olarak, tarihsel düşünme becerilerinin temel unsurlarından olan, kronolojik düşünme, tarihsel anlama-kavrama, tarihsel araştırma ve karar verme gibi unsurların hiçbir tarih öğretmeni tarafından bilinemediği görülmektedir.
Sosyal Bilgiler Dersinde Zamana İlişkin Becerilerin Öğretimine Dair Kuramsal Bir Bakış
2021
Cocuklarda zaman ve zamana iliskin becerilere dair nitelikli bir anlayis olusturmak sosyal bilgiler dersinin kapsadigi ekonomi, kultur, tarih, cografya gibi temel cekirdek disiplinler icin onemli bir “baglam” yaratmakta, tarihsel dusunme becerilerinin ve nedensellik iliskilerinin kurulmasina katki saglamaktadir. Bu arastirmada sosyal bilgiler dersinde zamana iliskin becerilerin ogretimine kuramsal bir perspektif sunabilmek adina; cocuklarda zaman algisinin gelisimine, sosyal bilgiler ogretiminde zaman kavramina, zamana iliskin becerilerin ogretimsel ogelerine (kronoloji bilgisi/ becerisi, degisim ve surekliligi algilama becerisi) ve zamana iliskin becerilerin ogretiminde kullanilabilecek alternatif uygulamalara yer verilmistir. Bu dogrultuda cocuklarda zaman algisinin gelisimine yonelik calismalar degerlendirildiginde yas ve zihinsel olgunluk gibi bilissel gelisimin onemine vurgu yapan calismalarin ilerleyen donemlerde kultur, dil, sosyal cevre gibi sosyokulturel ozellikleri de kaps...
Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarihsel Okuryazarlık Durumlarının Belirlenmesi
• Özet: Bu çalışmada öğretmenlerin tarihsel okuryazarlık durumlarının tespit edilmesi amaçlanmıştır.Araştırma doğrultusunda ilgili literatür taranıp tarih okuryazarlığı becerisinin 12 boyutu tespit edilmiştir.Bu boyutlar kapsamında 11 sorudan oluşan bir görüşme formu hazırlanıp seçilen 4 öğretmenle görüşmeler gerçekleştirilerek veriler toplanmıştır.Katılımcılardan elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilip tablolarda frekans yüzde şeklinde gösterilmiştir.Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin tarihsel olayları hatırlama,kronoloji,tarihsel olayları hikâyeleştirme ,tarihsel araştırma ,tarihsel dili anlama ,neden-sonuç ilişkisi kurma ,tarihsel empati ,bilgi iletişim teknolojilerini kullanma ,geçmiş ve günümüz olaylarını ilişkilendirebilme ,tarihsel olaylar arasındaki çelişkileri ayırt edebilme,tarihsel olayları konu edinen sanat yapıtlarını okuma, izleme, dinleme ,geçmişe dair ahlaki değerlendirme yapabilme becerileri açısından yüksek bir düzeyde oldukları görülmüştür.
Sosyal Bilgiler Derslerinde Tarih Konularının Öğretimine İlişkin Öğretmen Algıları
Doğu Coğrafya Dergisi, 2021
Sosyal bilgiler derslerindeki tarih konularının öğrencilere aktarını konusunda yapılan araştırmanın sonuçlarının derlendiği bu çalışmada, öğrencilere kazandırılması hedeflenen tarih konularının öğretim programları doğrultusunda aktarımı sürecinde kullanılan yöntemler ve karşılaşılan sorunlar ile çözüm önerileri paylaşılacaktır. Bu amaçla çalışmada durum çalışması modeli kullanılacak olup nitel araştırma yöntemi kullanılacaktır. Çalışmada verilerin elde edilmesinde görüşlerine başvurulan çalışma grubu üyelerini Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaokullarda görev yapan 20 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. "İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından SBA-2019-1860 numarasıyla desteklenen" bu çalışmada verilerin elde edilmesinde yararlanılan sosyal bilgiler öğretmenlerinin konuya ilişkin görüşlerini almak amacıyla araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Görüşme formundan elde edilen veriler, içerik ve betimsel analize tabi tutularak temalara ayrılmış ve tablolar halinde verilmiştir. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle elde edilen temalar gruplandırılarak kodlanmış ve tablolara yerleştirilmiştir. Tablolardaki temalara ilişkin, örneklendirilmiş görüş örneklerine ayrıca yer verilmiştir. Bu görüş örneklerinden dikkat çekici olanlar araştırmacı tarafından detaylandırılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler ışığında, sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin edinmesi gereken kazanımlar açısından öğretmenlerin ders anlatım yönteminden öğrenci ve öğretmenlerin beklentisine kadar birçok bilgi işlenerek genel bir yargıya ulaşılmıştır. Çalışma sonuçlarına bakıldığında, sosyal bilgiler öğretmenlerinin farklı görüşlere sahip oldukları söylenebilir. Bu doğrultuda sosyal bilgiler derslerinde tarih konularının aktarımına ilişkin çok sayıda özgün öneri geliştirilebilir.
Öz: Sosyal bilimlerin çalışma alanlarında giderek dikkat çeken ve disiplinler arası bir çalışma alanı olarak şekillenen toplumsal hafıza, siyasal yapılar tarafından beden, mekân, tarih ve dil politikalarıyla inşa edilmektedir. Geçmişle hesaplaşma ve geçmişe tutunma ikilemini içinde barındıran toplumsal hafıza, belirli bir ulus devlet politikasının muhatabı olan herkesin hafızasını karşılamak için kullanılmaktadır. İnceleme nesnesi insan olan sosyal bilimlerin her disiplini, insanı anlamak adına hafıza meselesine bir şekilde değinmek durumunda kalmıştır. Tıpkı bireysel hafızada olduğu gibi toplumsal hafızada da bir veriyi unutmak ya da hatırlamak için tekrarın önemi haizdir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı, toplumsal hafızanın siyasal alan tarafından inşa sürecinin ders kitaplarına yansımasını irdelemektir. Bu amaçla araştırmanın yöntemi doküman incelemesi olarak tasarlanmış ve bu çalışmada ele aldığımız sosyal bilgiler/tarih ders kitapları Kutü'l Amare Zaferi örneği üzerinden analiz edilerek elde edilen veriler yorumlanmıştır. Araştırmanın sonuçları değerlendirildiğinde katılımcıların Kutü'l Amare zaferi ile ilgili öğrencilik yıllarından bir şey hatırlamadığı, ders kitaplarında böyle bir bilginin varlığından bihaber oldukları görülmektedir. Katılımcıların çoğu sokak afişlerinden, bir kısmı da televizyon, internet gibi kitle iletişim araçlarından Kutü'l Amare Zaferini öğrendiklerini vurgulamakta ve yine önemli bir katılımcı sayısı ders kitaplarında yer almasını önemli görmektedirler. Görüşmeye katılanların yarısından fazlası ise siyasi koşulların eğitime etkisi dolayısıyla ders kitaplarına yansıması olarak değerlendirmişlerdir.