Ecogeographical Problems Caused by the Developmentof Territories Located at a Hypsometric Altitude of 200-500 Meters of the North-Eastern Slopes of the Greater Caucasus (Within Azerbaijan) (original) (raw)
Related papers
ANAS Transactions, Earth Sciences, 2018
Tension of the Greater Caucasus lithosphere, located in a zone of pseudosubduction articulation of the northern and southern Caucasus massifs (tectonic microplates), is the result of penetration of the Arabian indenter into the buffer structures of Eurasian during the continental stage of Alpine tectogenesis (since the end of Miocene). This statement is confirmed by geophysical observation data over the structure and seismodynamic activity of the regional Earth's crust that generally represents an underthrust zone of the southern Caspian microplate's Kakheti-Vandam-Gobustan margin under the Eurasia's southern underside (Scythian-Turanian epi-Hercynian platform), accompanied by heaving and southward advancement of the allochthonous accretionary prism built by structural-material complexes of the Greater Caucasus marginal seaside. This factor determines peculiarities of both surface and deep structure of the orogen, reflected in geological mapping, seismic and electrical prospecting activities, as well as gravitational and magnetometric observations in Azerbaijan. The paper describes the peculatities of the surface and deep geological structure that defines the modern seismic and geodynamic activity.
2013
Shen (Shen et. al., 1996) method has been applied to the GPS measurements results in order to investigate crustal deformation of the Azerbaijan and surrounding areas. The field of velocity vectors obtained from the results of the GPS measurements conducted from 1998-2012 time period in Azerbaijan, İran, Georgia and Armenia used to estimate the deformation rates. Compression observed along the Greater Caucasus, Gobustan, Kura depression, Nakhchivan and the border areas with Iran. Compression axis show that reduction of the Earth's crust in the Greater Caucasus happens towards N-NE direction. The maximum value of the strain rate of about 400 × 10-9 per year was observed in the area between points KHID (Khidirly) and SHIK (Shikhlar) and here compression axis changes direction to the SW-NE. Along with areas of compression in the deformation field, there is a evident area where almost no deformation. Such zones are the Pre-Caspian-Guba region and northern Gobustan. Extension zones are observed in the small Caucasus: in Gedebey (GEDA), Shusha (SHOU) areas and in the area located between the points DAMO and the PIRM, where the dilatation rate reaches 100 ×10-9 per year.
Геоложките фактори (природно или техногенно трансформират литосферата), на които организмите реагират чрез адаптации могат да бъдат разглеждани като еколого-геоложки рискови фактори (ЕРФ). Те предизвикват болести и хората, подтискат способностите да живеят на фито-, зоо-и микро екологичните групи. Днес главните изследователи на ЕРФ отделят първостепенно значение на изучаването негативното влияние на техногенните (геохимични, физични) фактори. Живият компонент на екосистемата обаче е подложен на непрекъснат натиск от естествените геохимични и геофизични фактори. Тяхното синергично влияние предизвиква подтискане на степен на комфорт в съществуващата флора и фауна поради което еволюцията на литосферата и биосферата става в близка взаимовръзка. Според систематиката на медицинско-екологичните, биохимичните, геоложките, хидрогеоложките данни, почвите, скалите, прясната вода на Русия и на други страни, не се осигуряват стабилен прием с храната на целия спектър жизненоважни елементи (I, F, Ca, и др.). Като функционални зависимости в системата "литосфера-флора и фауна", геоложките фактори на ЕРФ могат да бъдат подразделени както следва: I -еколого-гехоимични, II -елокого-геофизически и ІII -еколого-геодинамични; според времето на влияние (постоянни, временни и кратковременни); според области на влияние (местни, регионални и глобални); според източника на възникване (лито-, хидро, атмогеохимични) и сложния тип според формата на екологичния носител (фито-, зoo-, антропоцентри и комплекси).Проведените комплексни изследвания както на есествените, така и на трансформираните региони позволи да се открият местните и регионални ЕРФ. Тяхното познаване дава възможност на регионално ниво да се подобри качеството на важните хранителни продукти (заедно с подобрение използването на питейната вода) и да се извърши уеднаквяване на естествените и техногенни влияния на ЕРФ.
KAZAKİSTAN’IN ERKEN DEMİR ÇAĞI ARKEOLOJİK BULUNTU ORTAMLARINDAKİ YIPRANMA PROBLEMİ
ОМАРОВ ҒАНИ ҚАЛИХАНҰЛЫНЫҢ 60 жылдық мерейтойына арналған «ОРТАЛЫҚ АЗИЯНЫҢ ЕЖЕЛГІ ЖӘНЕ ОРТАҒАСЫРЛЫҚ АРХЕОЛОГИЯСЫ: МӘДЕНИЕТТЕР САБАҚТАСТЫҒЫ ЖӘНЕ ТРАНСФОРМАЦИЯСЫ» атты Халықаралық ғылыми конференция МАТЕРИАЛДАРЫ, 2021
MÖ 8. ile MÖ 2. yüzyıllar arasına tarihlenen Kazakistan’ın Erken Demir Çağı’nda kurgan, inanç yeri, yerleşim gibi arkeolojik buluntu ortamlarında çeşitli türlerde buluntulara ulaşılmaktadır. Bu arkeolojik buluntu ortamlarındaki buluntuların geçen yıllar içinde çürüme ve oksitlenme gibi etkenlerden dolayı ortadan kalktığı veya yapılarının bozulduğu tespit edilmiştir. Bu durum yıpranma problemi olarak adlandırılmaktadır. Araştırma, yıpranma problemi çerçevesinde dört adet sorun sunmuştur. Bu sorunlardan birincisi organik malzemelerin çürüme sonucunda tamamen ortadan kalkması sorunu, ikincisi organik malzemelerin çürüme sonucunda kısmen ortadan kalkması sorunu, üçüncüsü maden malzemeli buluntuların oksitlenmesi sorunudur. Dördüncü sorunun içeriğini ise işçilik, malzeme kalitesi-şekli ve kullanım sebepleri ile buluntuların yıpranması sorunu oluşturur. Araştırmacılar yıpranma problemi ve beraberinde gelen sorunlar sebebi ile iki adet zorluk ile karşılaşmaktadır. Bu zorluklardan birincisi istatistiksel sonuca ulaşamama zorluğudur. Bu zorluk yıpranma sorunları sebebi ile ortadan kalkan buluntuların tespit edilememesi, buluntulara yönelik bütünsel sonuçlara varılamaması ve farklı arkeolojik buluntu ortamlarının birbiri ile tam olarak karşılaştırılamaması gibi güçlükler barındırmaktadır. Sözü edilen zorluklardan ikincisi senaryolaştırma zorluğudur. Bu zorluk da yine buluntuların yıpranma sorunları sebebi ile ortadan kalkması veya yapılarının bozulması sebebi ile buluntu grupları üzerine bütünsel sonuçların çıkarılamaması ile alakalıdır. Araştırmacılar bu iki zorluğu aşabilmek için rekonstrüksiyon çalışmalarından yararlanmaktadır. Ancak bu yöntemdeki tahmin payı ve estetik kaygı çalışmaların güvenilirliği ve bilimselliği açısından ortaya yeni bir problem çıkarmaktadır. Bu araştırmada Kazakistan’ın Erken Demir Çağı arkeolojik buluntu ortamlarındaki yıpranma problemi tanıtılacak olup bu problem çerçevesinde ortaya çıkmış sorunlar sunulacaktır. Ayrıca her sorun için birer örnek verilerek sorun daha açık hale getirilecektir. Sonuçta çeşitli sonuçlara ulaşılarak araştırmacıların bu sorunları aşmak için kullanabilecekleri bazı stratejiler önerilecektir.
Services in Russia and abroad, 2018
In managing the recreational resources in a coastal zone of the Crimean peninsula it is necessary to consider geomorphological natural risks that become visible in so-called adverse and dangerous natural processes. Among all types of adverse and dangerous natural processes in a coastal zone of Crimea the geological and geomorphological types are the greatest threat for the recreational natural-use. They are the object of studying in this article, and their impact on recreational human activity is a subject. This research is aimed at identifying the geomorphological adverse and dangerous natural processes, the characteristics of a coastal zone of the Southern Crimea, and developing the recommendations for managing the recreational natural-use. The authors assess the risks on that side using the town of Solnechnogorskoye and its surroundings, the typical tourist center of eastern part of the Southern Crimean coast, as a key area of the recreational activity. The slope and abrasion pro...
Ғалым-этнограф Б.К. Қалшабаеваның 60 жасқа толуына арналған «Ұлы дала кеңістігіндегі этноархеологиялық зерттеулер мен этносаралық қатынастар мәселесі» атты халықаралық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары / жауапты ред. Р.С. Жуматаев. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. – 562 б, 2020
Аңдатпа Б.з.б. VIII – б.з.б. II-ші ғасырларға жататын Қазақстанның Ерте темір дәуіріне тән қорған, петроглиф, ғұрыптық орындар мен тұрақты мекендер сында археологиялық қазба орындарынан әртүрлі археологиялық қазба материалдары табылуда. Осы аталмыш қазба орындарында ерте және кейінгі кезеңдерде орын алған тонаулар, зерттеулер барысында түрлі келеңсіздіктерге жол ашуда. Бұл жағдай тонаушылық мәселесі ретінде белгілі болды. Зерттеушілер тонаушылық мәселесіне қатысты бір-бірімен байланысты негізгі екі қиындыққа тап болуда. Бұл қиындықтардың біріншісі, археологиялық қазба орындарында табылған заттардың тоналуы барысында азаюы және тоналған заттардың білінбеу себебі мен статистикалық нәтижеге қол жеткізе алмаушылығы. Бұл жағдай зерттеушілердің жоғалған археологиялық заттарды анықтай алмаулары, табылған заттар жайлы толық қорытындыға қол жеткізе алмаулары, әр түрлі қазба орындарын бір-бірімен салыстыра алмаулары сынды қиындықтарға кездесуіне себеп болуда. Аталған негізгі қиындықтың екіншісі болса, қазба орындарын толықтай сипаттауға байланысты. Қазба орындарында табылған заттардың тоналуы мен азаюы нәтижесінде зерттеушілер заттарға байланысты толық, жан- жақты пікір білдіруде кедергілерге тап болуда. Бұл қиындықтан шығу үшін зерттеушілер жоғалған заттарды қайта қалпына келтіру және басқа археологиялық қазба орындарындағы материалдармен салыстыру, болжау сынды әр түрлі әдістерді қолдануда. Алайда бұл әдістермен болжамдардың дұрыстық деңгейі зерттеудің сенімділігіне және нақтылығына әсер етеді. Бұл зерттеуде Қазақстанның Ерте темір дәуірі кезеңіне тән археологиялық қазба орындарындағы тонаушылық мәселесіне тоқталынып, осыған байланысты мысалдар беріледі. Сонымен қатар, аталмыш мәселеге себеп болған қиындықтар жайлы сөз қозғалып, зерттеушілердің бұл қиындықтардан шығуында қолдана алатын кейбір стратегиялар ұсынылады. Özet MÖ 8. ile MÖ 2. yüzyıllar arasına tarihlenen Kazakistan’ın Erken Demir Çağı’nda kurgan, kayaresim, inanç yeri, yerleşim gibi buluntu ortamlarında, çeşitli türlerde buluntulara ulaşılmaktadır. Bu buluntu ortamlarında erken dönemde ve modern dönemde gerçekleşen soygunlar araştırmalarda çeşitli sorunlara yol açmaktadır. Bu durumun adı soygun problemi olarak belirlenmiştir. Soygun problemi çerçevesinde araştırmacılar genel olarak birbiri ile ilişkili iki zorluk ile karşılaşmaktadırlar. Bu zorluklardan birincisi buluntu ortamlarındaki buluntuların soygunlar ile eksilmesi sonucunda, eksilen parçaların bilinememesi sebebi ile istatistiksel sonuçlara ulaşılamaması zorluğudur. Bu durum araştırmacıların kaybolan buluntuları tespit edememesi, buluntular çerçevesinde bütünsel sonuçlara varamaması, farklı buluntu ortamlarını birbiri ile karşılaştıramaması gibi güçlükler yaşamalarına sebep olmaktadır. Söz konusu zorluklardan ikincisi senaryolaştırma zorluğudur. Buluntu ortamlarındaki buluntuların soygunlar sonucu ile eksilerek bütünlüğün bozulması araştırmacıların bu eksikliği tamamlama yoluna gitmelerine sebep olmaktadır. Araştırmacılar bu zorluğu aşabilmek için rekonstrüksiyon ve diğer buluntu ortamlarındaki buluntuların örnek gösterilerek eksiklikleri ortaya çıkarma gibi çeşitli yöntemler ile bu eksiklikleri tamamlamaya çalışmaktadırlar. Ancak bu yöntemdeki tahmin payı bu çalışmaların güvenilirliğini konusunda ortaya bir güçlük çıkarmaktadır. Bu araştırmada Kazakistan’ın Erken Demir Çağı buluntu ortamlarındaki soygun problemi tanıtılacak, buluntu ortamlarındaki soygun durumları ile alakalı bazı örnekler verilecek, bu problemin ortaya çıkardığı sorunlar sunulacak ve çeşitli sonuçlara ulaşılarak araştırmacıların bu sorunları aşmak için kullanabilecekleri bazı stratejiler önerilecektir.
The Land Conflicts in Mountainous Areas of the North Caucasus: Actors, Resources, Institutes
Kavkazologiâ, 2017
В основе работы лежит исследование места и роли ресурсногеографических условий в динамике социальных процессов, в частности, в возникновении и развитии земельных конфликтов на локальном уровне. Актуальность вызвана недостатком междисциплинарных исследований сложных взаимоотношений общества и природно-географической среды, недооценкой природно-географической составляющей. Долгое время изучение ресурсов велось под строго определенным идеологическим углом зрения. Все это привело к тому, что изучение конфликтов за ресурсы оказалось оторванным от детального изучения природных условий и факторов, отвечающих за распространение, качество и динамику природных ресурсов, таких как земли. Изучение земельных конфликтов стало уделом политологов и социологов, в то время как география отошла на второй план. Поэтому терминология, типология и основные подходы являются в географии заимствованными из других наук. Выработка собственного арсенала терминов и подходов, близко привязанным к проблематике географических регионов со своей спецификой природных условий и разнообразием ресурсов, признано одной из приоритетных задач географического изучения конфликтов на международном географическом конгрессе в Кѐльне (2012). Научная значимость решения данной проблемы возрастает в связи с необходимостью решения конкретных практических задач, вызванных обострением земельных отношений в горных районах Северного Кавказа, в связи с приватизацией земель, муниципальной реформой и земельными преобразованиями, в частности, с реализацией 131 закона РФ. Внедрение новых правил ресурсных отношений в горных регионах, где важное место занимали местные обычаи (адаты), привело к росту политической напряженности и трениям между местными сообществами и государством, местным и внешними предпринимателями. При этом важное место стал занимать этнический фактор, что грозит перерастанию данного типа локальных конфликтных отношений в межэтнические и региональные.
ГЕОПОЛИТИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ МАХНОВЩИНЫ/GEOPOLITICAL PROBLEMS OF THE MAKHNOVSHCHINA
Молодые исследователи – регионам : материалы Международной научной конференции, 2024
Данные тезисы анализируют геополитические проблемы махновского движения в контексте Гражданской войны в России (1917-1921 гг.). Работа выявляет ключевые факторы, препятствовавшие созданию независимой "вольной территории" на юго-востоке Украины. Среди основных вызовов выделяются международная изоляция, недостаток ресурсов и сложные отношения с другими политическими силами. Особое внимание уделяется стратегическим просчетам махновцев, включая временный союз с большевиками. Исследование заключает, что совокупность этих факторов привела к неспособности махновщины противостоять более организованным силам и ее окончательному поражению, что способствует пониманию сложных геополитических процессов того периода и может быть полезно для анализа современных конфликтов.
Ecobiological and Soil Features of the Biogeocenosis of Azerbaijan
Natural Systems and Resources, 2020
The article provides information about the uniqueness of the soil gene pool of Azerbaijan. A unique demonstration material on separate sections – soil science, agrochemistry, ecology, biology – has been collected in the Soil Museum, which illuminates the general historical annals of the developmen t of soil science. The expediency of creating regional soil museums is indicated. The article provides a list of 12 types of medicinal mosses identified in the bryoflora of Azerbaijan. A summary of the medicinal properties, location, and distribution is provided for each species. The authors establish that in the local bryoflora leaf-mosses of the following genera are the most represented: Sphagnum, Amblystegium, Bryum, Philonotis, Mnium, Polytrichum. The extracts obtained from mosses have been tested on five types of fungi such as: Fuzarium avenaceum, Fuzarium culmarum, Fuzarium oxysporium, Alternaria alternate, and Alternaria brassical. Soils, when used rationally in agriculture, “cultiv...