Çağdaş İslam Düşüncesi (original) (raw)
Related papers
Çağdaş İslam Düşüncesinde Mezhep Krizi
Özet İslam dünyasında modernleşmeci söylemin en belirgin vurgusu; geleneksel din anlayışının İslam’ın mesajını ve temel değerlerini bastırdığı ve Müslümanlara zarar verdiğidir. İslam dünyasının yaşadığı kötülüklerin temel nedeni olarak geleneksel din anlayışı daha somut olarak da mezhep taassubu gösterilmekteydi. O nedenle modernist İslamcı düşünürler, geleneğin eleştirisi ve tasfiyesini ideolojik gündemlerinin ve eğitim programlarının ayrılmaz bir parçası yapmışlardır. Temel tez, Kur’an’a ve Hz. Peygamberin kurucu tecrübesine dönüşün zorunluluğudur. Benzer söyleme selefî hareketin de başvurmaktadır. Öze dönüş çağrısı hem modernist hem de selefî akımın ortak temasıdır. Ancak bu çağrının içinin doldurulması aşamasında belirgin farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Bir düşünsel ve teolojik hareket olarak selefîliğin İslam düşüncesi içinde edindiği yer makul nedenlere dayandırılabilir, fakat bu hareket günümüzde teorik bir iddia ve iman çağrısı olarak değil, eylem üreten ve gündem belirleyen politik aktör olarak karşımızdadır. Yaşadığımız tarihsel an itibarıyla modernist İslamcı hareketin geri çekildiği ve beklenen etkiyi bırakamadığı söylenmektedir. Muhafazakâr dindar hareketin sosyal ve siyasal yükselişi İslam dünyasında yarım kalmış ve bitecek gibi de görünmeyen mezhebî gerilimlerin bir anda çatışmaya dönüşmesine yol açmıştır. Hz. Peygamber döneminden sonra ortaya çıkan her türden teolojik, felsefî ve mistik düşünce ve uygulamayı bidat ve sapıklık olarak gören selefî düşünce, kimlikleri ötekileştirmekte ve teolojik dengeleri sarsmaktadır. Post-modern ve küreselleşmeci tarihsel süreçte İslam dünyasındaki seküler, geleneksel ve dinsel tüm kimliklerin bileşenlerine ayrılmaya zorlandığı şu kertede, dünyayı yeniden kurma adına mezhepleri yeniden düşünmek gerekiyor. Reel dünya, saf iyiliklerin ve saf kötülüklerin kolayca ayrıt edildiği bir yer değildir. İyilik ve kötülük, hata ve sevap iç içe geçmiştir. Bu açıdan mezhepler ne kurtarıcı birer kimlik ne de kötülüğün bizatihi kaynağıdır. İnsanlık tarihinin bir parçasıdır ve bizim hikâyelerimizi oluştururlar. Onları dışlamadan anlamaya çalışmak zorundayız. Bu makalede, bir insanlık tecrübesi ve tarihsel-toplumsal kurum olarak mezheplerin teolojik meşruiyetleri tartışılacak ve sosyolojik işlevleri incelenecektir. Ardından yaşanabilir bir dünya kurma adına mezheplerin içerdiği sorunlar ve taşıdığı imkânlar araştırılacaktır. Anahtar Kavramlar: İslam, tarih, mezhep, sosyalizasyon, dünya-kurma, meşrulaştırma
Çağdaş İslam Arap Düşüncesi ve Cabiri
Çağdaş İslam Arap Düşüncesi ve Cabiri, 2010
Muhammed Abid el-Cabiri Çağdaş İslam düşüncesinin temsilcilerinden bir tanesi olması itibariyle modern dönem İslam düşüncesinin zaaf ve güçlü taraflarını yansıtır. Çağdaş İslam düşüncesi gerileme, yenileşme ve ilerleme kavramları üzerine odaklaşır ve tarihsel sürekliliği ihmal eder. Ayrıca Çağdaş Batı düşüncesinin eleştirilebilecek yönleri de çoğu zaman gözden kaçırılmıştır. Bu bağlamda Klasik İslam düşüncesi çoğu zaman sapış ve gerilemenin sebebi olarak da algılanır. Cabiri’de bu genel çerçevenin içerisindedir. Bu çalışma Cabiri’yi Çağdaş İslam düşüncesiyle ilişkili olarak ele alacak ve bu yönler gösterilecektir. Düşünürün Klasik İslam bilgi yapılarına dair, tasnif, analiz ve eleştirileri sunulacaktır. Cabiri beyan ilimleri olarak isimlendirdiği fıkıh ve kelam gibi dini ilimleri Arap dilinin sınırları içinde kalmakla eleştirir. Cabiri’ye göre irfan yani Tasavvuf ise aklın iptali olması ve “atıl akıl” olması bakımından kendisi gerilemenin en önemli sebeplerinden bir tanesidir. Burhan yani felsefe ise 12 yüzyıldan sonra Müslüman topraklarda etkisini kaybetmiştir. Bu çalışma Cabiri’nin bu yaklaşımlarını ve yargılarını eleştirel bir gözle değerlendirecektir.
Milli Görüş ve Çağdaş İslam Düşüncesindeki Yeri
Journal of Turkish Studies, 2017
Mıllı Gorus is the most significant asset that manifests Necmettin Erbakan's contribution to modern Islamic thought, as he remains among prominent Muslim leaders of the last century. In fact, Mıllı Gorus, a work that combines intellectual and political struggles dominant in Erbakan's life, strong revolutionary qualities and at the same time a cultural movement bearing the revival of human beings and nature, is regarded as result of the aims Islam seeks to realize in modern times, as viewed through Erbakan's implemented provisions. In other words, there is a real connection between the objectives the Mıllı Gorus strives to reach by establishing basic understanding of main concepts such as morality, spirituality, right-wrong, jihad, just order and unity and the aims of Islam.
Çağdaş Sanatın Felsefi Söylemi
Siyah Sanat, 2014
Süreyya Su: Sanat bugün felsefe ve düşünceyle ilişkili olmaktan daha fazla bilim ve teknolojiyle ilişki içinde.
Çağdaş Tefsirde Maturidi İzleri
İmam Mâtürîdî (ö. 333/944) genelde bütün bir İslâm düşüncesinde özelde ise çağdaş Türk tefekkür hayatında iz bırakmış büyük bir âlim olup hâlâ da etkileri birçok düşünce adamının bakış açısını şekillendirmeye devam etmektedir. Bu etkinin bir sonucu olarak İmam Mâtürîdî Türk düşünce dünyasında çeşitli bakış açılarıyla farklı okumalara tâbi tutulmaktadır. Bu bağlamda laik anlayışlara din içinde meşruiyet kazandırmak, tarihsellik tartışmaları içinde ileri sürülen görüşlere Mâtürîdî düşüncesinden destek aramak gibi farklı yaklaşımların varlığından söz edilebilir. Ayrıca bir Türk kabul edilmesi sebebiyle Mâtürîdî’nin Türkçülük düşüncesi içerisinde temel bir dayanak olduğu; bâtınîliğin günümüz- de farklı bir yüzle neşv-ü nemâ bulmasına karşın onun bilgi anlayışının bu tür akımlara set çekmede bir delil olarak kullanıldığı da tespit edilmektedir. Yine selefî katılığın ve nakilcilikten beslenen şiddet ortamında naslara akılcı yaklaşımın güçlü bir temsilcisi olarak Mâtürîdî’nin ön plana çıkarılmak istenmesi de böyledir. Mâtürîdî, bu yaklaşımların odak noktasında bulunma gibi bir durumla karşı karşıya kalmaktadır. Tüm bu okuma biçimlerinin belki de bir araya getirilebilecek tarafı İslâm’a ve Kur’ân’a modern ya da çağdaş bir bakış açısını yansıtıyor olmasıdır.
Çağdaş Felsefe Akımları
İÇİNDEKİLER © Bu ünitenin tüm yayın hakları Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi'ne aittir. Yazılı izin alınmadan ünitenin tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve dağıtımı yapılamaz.
Güzelin Tezahürü: Çağdaş İslam Sanatı
Platform, 2023
Tarih boyunca dünyanın dört bir yanına yayılmış olan İslam medeniyeti bölgesel ve kültürel unsurların İslam’ın güzellik anlayışıyla mezcedildiği derin bir İslam sanatı kurmuştur. İslam sanatı güzel yazıdan mimariye, görsel sanatlardan müziğe nev-i şahsına münhasır bir anlayışla yüzyıllardır devam ediyor. Günümüzde İslam sanatının uygulamalarını tarihî mirasta görmenin yanı sıra geleneğin modern ve post-modern unsurlara eklemlenmesiyle ortaya çıkan yeni formlarında da görüyoruz. Platform dergisi olarak bu sayımızda İslam sanatının bugününü çok değerli isimlerle ele alıyoruz. Modernizm ve İslam sanatı üzerine teorik çalışmalarının yanı sıra bir sanatçı ve yönetmen olan Kaz Rahman İslam sanatının geleceğini tartıştığı bir yazıyla dergimize katkıda bulundu. İslam sanatına katkıda bulunan değerli isimler Güzellik ve İslam Üzerine kitabının yazarı Valerie Gonzalez, Çinli Hattat Haji Noor Deen, Filistinli Yönetmen Nevres Salih’le söyleşiler gerçekleştirdik. Sinema, müzik, mimari gibi İslam sanatının dallarında günümüze ışık tutan çok değerli yazıları istifadenize sunuyoruz. Bunun yanı sıra İslam sanatının günümüzdeki önemli sanatçılarına ve bu alanda kaleme alınan kitaplara yer veriyoruz.