Çağdaş İslam Arap Düşüncesi ve Cabiri (original) (raw)
Related papers
Abone Bedeli 30 TL Kurumlar için 60 TL Hesap No Vakıfbank Başkent Şb. IBAN: TR34 0001 5001 5800 7297 391004 Ziraat Bankası Başkent Şb. IBAN: TR23 0001 001 6835 01199485001 TYB AKADEMİ hakemli bir dergidir. Dört ayda bir yayınlanır. Dergide yayımlanan yazıların bilimsel sorumluluğu yazarlarına aittir. Yazılar yayıncının izni olmadan kısmen veya tamamen, basılamaz, çoğaltılamaz ve elektronik ortama taşınamaz. Yazıların yayımlanıp yayımlanmamasından yayın kurulu sorumludur. Sunuş Arap baharı islâmcılığın baharı mı? 20. yüzyılın başında, müslümanlığın çağının geçtiği kuvvetli şekilde vurgulanıyordu. Batı emperyalizmi İslâm coğrafyasını sömürgeleştirme işlemini neredeyse tamamlamış, İslâm dünyasının atıf merkezi olan tek hükümran müslüman devlet Osmanlı'nın defterini dürecek hamleleri yürürlüğe sokmuştu… Batının müslümanlığı yok etme planı ilim arka planından da yoksun değildi! Kaç yüz yıllık oryantalizm/doğubilimi birikimi de İslâm'ın sonun geldiğini söylüyordu. Ünlü Fransız şarkiyatçı Lois Massignon "Onların her şeyini tahrib ettik. Felsefeleri, dinleri mahvoldu! Artık hiçbir şeye inanmıyorlar. Derin bir boşluğu düştüler. Anarşi ve inkâr için olgun hâle geldiler" diyordu.
Çağdaş Arap düşüncesi üzerine - Harun ANAY
2 Harun ANAY 1 Bu makalede künyesi anılacak kitap veya makalelerin hemen hemen hepsi bu istikamette kaleme alınmış eserlerdir. 2 Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul-1979. D‹VAN 2001/1 3 Ça¤dafl Arap Düflüncesi Üzerine 3 Üniversitelerimizde çağdaş Arap düşüncesiyle ilgili yapılan tezlere örnek olarak bkz. Alperen, Abdullah, Çağımız İslâm Dünyasında Modernleşme Hareketleri ve Türkiye'deki Etkileri, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri-1998, Y.L.T.; Başer, Alev Erkilet, Ortadoğu'da Modernleşme ve İslâmî Hareketler: Türkiye, Mısır, İran, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü-✒ ların 4 değerini kabul etmekle birlikte, Türkçe'deki çağdaş Arap düşüncesi tarihi mahiyetindeki eserlerin Albert Hourani 5 , Enver Abdülmelik 6 ve Hâmid İnayet 7 gibi yazarlardan tercüme olduğunu göz önüne alınca bu konudaki büyük boşluk kendiliğinden anlaşılır. Bunun yanı sıra, bildiğim kadarıyla, Türkiye'de hiçbir üniversitede Arap düşüncesi tarihi uzmanı yetiştirmek için bir bölüm bulunmamaktadır. Bu ihtiyacı karşılaması beklenen, bazı üniversitelerimize bağlı Arap-Fars Dilleri (veya Şark Dilleri) bölümlerinde çalışan Arap edebiyatı uzmanları ise, araştırma alanlarını çoğunlukla dil çalışmaları ya da şiir, roman, hikaye vb. konuları içerisine alan dar anlamıyla 'edebiyat' ile sınırlı tutmaktadır. Aynı D VA N 2001/1 4 Harun ANAY sü, Ankara-1996, Dr.T.; Bilge, M. Lütfi, XIX. ve XX. Asırlarda Türk-Arap Münasebetleri Işığında Arap Milliyetçilik Hareketleri, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İstanbul-1982, Doç.T.; Çelen, Mehmet, M. Reşid Rızâ'da Hilâfet Düşüncesi ve Osmanlı Tecrübesi,
Çağdaş İslam Düşüncesinde Mezhep Krizi
Özet İslam dünyasında modernleşmeci söylemin en belirgin vurgusu; geleneksel din anlayışının İslam’ın mesajını ve temel değerlerini bastırdığı ve Müslümanlara zarar verdiğidir. İslam dünyasının yaşadığı kötülüklerin temel nedeni olarak geleneksel din anlayışı daha somut olarak da mezhep taassubu gösterilmekteydi. O nedenle modernist İslamcı düşünürler, geleneğin eleştirisi ve tasfiyesini ideolojik gündemlerinin ve eğitim programlarının ayrılmaz bir parçası yapmışlardır. Temel tez, Kur’an’a ve Hz. Peygamberin kurucu tecrübesine dönüşün zorunluluğudur. Benzer söyleme selefî hareketin de başvurmaktadır. Öze dönüş çağrısı hem modernist hem de selefî akımın ortak temasıdır. Ancak bu çağrının içinin doldurulması aşamasında belirgin farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Bir düşünsel ve teolojik hareket olarak selefîliğin İslam düşüncesi içinde edindiği yer makul nedenlere dayandırılabilir, fakat bu hareket günümüzde teorik bir iddia ve iman çağrısı olarak değil, eylem üreten ve gündem belirleyen politik aktör olarak karşımızdadır. Yaşadığımız tarihsel an itibarıyla modernist İslamcı hareketin geri çekildiği ve beklenen etkiyi bırakamadığı söylenmektedir. Muhafazakâr dindar hareketin sosyal ve siyasal yükselişi İslam dünyasında yarım kalmış ve bitecek gibi de görünmeyen mezhebî gerilimlerin bir anda çatışmaya dönüşmesine yol açmıştır. Hz. Peygamber döneminden sonra ortaya çıkan her türden teolojik, felsefî ve mistik düşünce ve uygulamayı bidat ve sapıklık olarak gören selefî düşünce, kimlikleri ötekileştirmekte ve teolojik dengeleri sarsmaktadır. Post-modern ve küreselleşmeci tarihsel süreçte İslam dünyasındaki seküler, geleneksel ve dinsel tüm kimliklerin bileşenlerine ayrılmaya zorlandığı şu kertede, dünyayı yeniden kurma adına mezhepleri yeniden düşünmek gerekiyor. Reel dünya, saf iyiliklerin ve saf kötülüklerin kolayca ayrıt edildiği bir yer değildir. İyilik ve kötülük, hata ve sevap iç içe geçmiştir. Bu açıdan mezhepler ne kurtarıcı birer kimlik ne de kötülüğün bizatihi kaynağıdır. İnsanlık tarihinin bir parçasıdır ve bizim hikâyelerimizi oluştururlar. Onları dışlamadan anlamaya çalışmak zorundayız. Bu makalede, bir insanlık tecrübesi ve tarihsel-toplumsal kurum olarak mezheplerin teolojik meşruiyetleri tartışılacak ve sosyolojik işlevleri incelenecektir. Ardından yaşanabilir bir dünya kurma adına mezheplerin içerdiği sorunlar ve taşıdığı imkânlar araştırılacaktır. Anahtar Kavramlar: İslam, tarih, mezhep, sosyalizasyon, dünya-kurma, meşrulaştırma
Arap Şiirinde Modernizm Ve İstiare
eskieserler.com
Bu makalede, Arap Edebiyatındaki edebi sanatlar içerisinde önemli bir yeri bulunan istiarenin ortaya çıkışı ve bu sanatın, yirminci yüzyılda Arap dünyasında tanınan üç şairin şiirlerindeki yansımalarının modernizm kavramıyla ilişkileri ele alınmıştır.
Günümüz Arap Dünyasında Teferrüt Meselesi İle İlgili Tartışmalar
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2019
Teferrüt meselesi hadislerin tashih ve taz'ifinde önemli bir role sahip olduğu iç in geç mişte olduğu gibi g ünümüz Arap dünyasında da tartışma konusu olmuştur. Hadisleri tashih ve taz'if edenler genellikle ravînin adâlet sahibi ve güvenilir olmasına binaen hüküm vermişlerdir. Hadis âlimleri genellikle hadis rivayetinde sikâ kabul edilen râvîlerin teferrüt ederek rivayet ettikleri hadislerine sahih hükmü vermiştir. Hadis rivayetinde zayıf kabul edilen râvîlerin teferrüt ederek rivayet ettikleri hadislerine ise zayıf demişledir. Ancak günümüz Arap dünyası hadis âlimlerinden bazıları râvîlerin teferrüt ederek rivayet ettikleri hadislerine hüküm vermek için genel durumlarınınbilinmesini yeterli görmemiştir. Hadislerin tashih ve taz'ifinde râvîlerin isabet veya hata ettiklerine dair karinelerin de bilinmesini şart koşmuşlardır. Bazıları da hadis rivayetlerine karine ve delillere bakmaksızınsadec e râvînin genel durumuna göre hüküm verilec eğini kabul etmiştir. Böylece bu iki görüş sahipleri arasında bir tartışma meydana gelmiştir.
İslam Öncesi Arap Akidesinde Kabir
Akademik siyer dergisi, 2020
İntihal: Bu makale, iTenticate yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir. Plagiarism: This article has been scanned by iTenticate. No plagiarism detected.
Güzelin Tezahürü: Çağdaş İslam Sanatı
Platform, 2023
Tarih boyunca dünyanın dört bir yanına yayılmış olan İslam medeniyeti bölgesel ve kültürel unsurların İslam’ın güzellik anlayışıyla mezcedildiği derin bir İslam sanatı kurmuştur. İslam sanatı güzel yazıdan mimariye, görsel sanatlardan müziğe nev-i şahsına münhasır bir anlayışla yüzyıllardır devam ediyor. Günümüzde İslam sanatının uygulamalarını tarihî mirasta görmenin yanı sıra geleneğin modern ve post-modern unsurlara eklemlenmesiyle ortaya çıkan yeni formlarında da görüyoruz. Platform dergisi olarak bu sayımızda İslam sanatının bugününü çok değerli isimlerle ele alıyoruz. Modernizm ve İslam sanatı üzerine teorik çalışmalarının yanı sıra bir sanatçı ve yönetmen olan Kaz Rahman İslam sanatının geleceğini tartıştığı bir yazıyla dergimize katkıda bulundu. İslam sanatına katkıda bulunan değerli isimler Güzellik ve İslam Üzerine kitabının yazarı Valerie Gonzalez, Çinli Hattat Haji Noor Deen, Filistinli Yönetmen Nevres Salih’le söyleşiler gerçekleştirdik. Sinema, müzik, mimari gibi İslam sanatının dallarında günümüze ışık tutan çok değerli yazıları istifadenize sunuyoruz. Bunun yanı sıra İslam sanatının günümüzdeki önemli sanatçılarına ve bu alanda kaleme alınan kitaplara yer veriyoruz.
Liberal Düşünce Dergisi, 2020
Öz Faslı düşünür Câbirî, Arap-İslam dünyasının uyanışı (Nahda) için Arap-İslam düşüncesinin yeniden yapılandırılmasını kaçınılmaz görür. Çünkü bu düşünce çağın siyasal, toplumsal ve kültürel sorunlarına çözüm bulamamaktadır. Bu düşünceyi (akıl, kültürel miras, gelenek) dinamik hale getirmek için onun referans çerçevesini eleştirmek ve yeniden inşa etmek gereklidir. Câbirî'ye göre Arap-İslam düşüncesinin referans çerçevesi Abbasiler döneminde başlatılan tedvin faaliyetiyle oluşmuştur. Bu çalışmanın konusunu, Câbirî'nin yeni bir tedvin asrı teorisinden hareketle Arap-İslam düşüncesinin demokrasi problematiğinin tahlili oluşturmaktadır. Çalışma, yapı itibariyle biri diğerinin hazırlayıcısı olan iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünü, Câbirî'nin Arap-İslam düşüncesini hangi yöntemlerle ele aldığı ve bu yöntemin kılavuzluğunda söz konusu düşünceyi nasıl tahlil ettiği konuları oluşturacaktır. İkinci bölümde, yeni bir tedvin asrı teorisinde hareketle Arap-İslam düşünce geleneği içerisinde demokrasi problematiğini nasıl çözümlediği incelenecektir. Çalışmanın amacı, Câbirî'nin mevcut Arap-İslam realitesine uygun demokrasinin tesisi için teorik bir model oluşturma iddiasında olduğunu ortaya koymaktır.
Modern Arap Şiirinde Yeni Sufilik
Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002
Giriş XIX. yüzyılda gerçekleşen yenilenmeden beri, Arap şiirinin biçim ve tekniğinde bir çok değişme meydana gelmiştir. Hem Arap-İslam geleneği hem de yabancı kültürlerin etkilemesine karşın, körü körüne taklitten sakınmaya özen gösteren modern bir sanat oluşmuştur. Yeni çağın ruhunu yansıtan Arap şiiri, modern insanın tecrübelerinin tam bir düzenlemesidir. Onun (modern Arap şiirinin) göze çarpan olgularından biri de, çağdaş ideolojileri, felsefeleri ve tecrübeleri açıklamak için, tasavvufî kavramları, simgeleri ve motifleri kullanmasıdır. 1 Arap şiirindeki tasavvufî boyutlar, tevbe ile başlayan ve en yüksek manevî makam olan tevhidde son bulan tasavvufî düşüncenin hemen hemen bütün tezahürlerini yansıtır. 2 Klasik sufî şairlerin aksine, modern şairler yaşanan bir tasavvufî hayat tarzını benimsemezler. Yeni tasavvufî eğilimin merkezinde yer alan şairler: Mısırlı Salah 'Abdussabur 3 (1931-1981); Suriyeli Adunis lakabıyla tanınan Ali Ahmed