Arap Literatüründe “Luğaz “ Kültürü (original) (raw)

Arap Edebi̇yatinda Lugaz Sanati Ve Li̇teratüründen İlgi̇nç Örnekler

DergiPark (Istanbul University), 2022

Sözlükte; "eğri büğrü yol, sözün amacını gizlemek, bilmece, ĢaĢırtmaca söz söylemek"" anlamlarına gelen "lagz" kökünden türetilen lugaz, edebî manada bir varlığın özelliklerini sıralayıp çeĢitli sembol ve imalarla gizlenen bir kavram veya nesnenin ne olduğu cevabının buldurulması amacıyla oluĢturulan sözlerdir.

Klasi̇k Arap Edebi̇yatinda “Lahn” Konulu Ri̇vayetler

2018

Arap edebiyati kaynaklarinda konusma ve yazi dilinde dusulen hatalar ile ilgili bir cok kisa hikaye yer almaktadir. Bu hikayelerde dili yanlis kullananlar siradan kisiler olabildigi gibi bazen halife, yonetici, islami ilimlerde one cikmis bir âlim veya filoloji sahasinin ustadlari da olabilmektedir. Soz konusu hatalar gunluk konusmalarda meydana gelebildigi gibi, bazen bir ayeti okurken ya da resmi bir yaziyi yazarken de meydana gelebilmistir. Dil hatasina neden olan kiselerin karsilastiklari tepkiler de farklilik gostermektedir. Sozgelimi bazilari kucumsenip azarlanirken kimileri de fiziki cezalara maruz kalmislardir. Calismamizda klasik Arap dili kaynaklarinda yer alan bu tur hikayeler incelenerek eski Arap toplumunun dile karsi olan tutumlari ortaya konulmaya calisilmistir.

Arap Di̇li̇nde Sanatkarane Bi̇r Lügat Türü: Müşeccer

e-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR), 2018

Arap dilinde kelimelerin zincirleme olarak birbiriyle izah edildiği lügat türü müşeccer olarak bilindiği gibi müdâhal ve müselsel isimleriyle de anılmaktadır. Bu çalışmada öncelikle müşeccer kelimesinin lügat anlamı izah edilmiş, bir lügat türü olarak tanımına yer verilmiş, bu türün tarihçesi üzerinde durulmuş, son olarak da müşeccer türünde yazılmış belli başlı eserlerin metotları incelenmiştir.

Arap Edebi̇yatinda Tabakât (Bi̇yografi̇) Türünün Geli̇şi̇mi̇

2021

Arap Edebiyatında hicri II. Yüzyıldan sonra tedvin hareketinin başlamasıyla bilimsel ve edebi alanda çeşitli konularda kitaplar yazılmış, bunlar arasında özellikle İslam medeniyetine dair fıkıh, tarih, hadis ve Kur'ân bilimleri üzerine olan eserler öne çıkmıştır. Emeviler Döneminde Arapların bir devlet düzenine sahip olmalarının ardından, yazının da standart bir forma kavuşmasıyla bu ortamda birçok kültürel, politik ve dini eğilimler oluşmuştur. Farklı ilim dallarına özgü bu eğilimlerin bir kuram olarak kabul edilmesinde kendini kanıtlamış, yaşadığı zaman dilimi ve bulunduğu mekânın ilmi atmosferinde dikkat çeken ve ilmî gelişmenin başını çeken âlimlerin, edebiyatçıların, şairlerin hayat hikâyeleri kronolojik olarak, künyeye veya başka ölçütlere göre tabakât adı verilen biyografik eserlerin malzemesi olmuştur. Bu çalışmada Arap Edebiyatında tabakât olarak ortaya çıkışından modern dönemde biyografik eser görünümüne kavuşuncaya kadar geçen zaman dilimi içinde bu türün gelişimi incelenecektir.

Arap Edebiyatında Necîb Mahfûz ve Melhametu’l-Harâfîş Adlı Eseri

Modern Arap romanının önde gelen meşhur yazarlarından Necîb Mahfûz’un Melhametu’l-Harâfîş adlı eseri yazarın sosyal ve felsefi romanlarından biri kabul edilmektedir. Eşitlik ve adalet romanın ana temasıdır. Eşitlik ve adalet olgusu tüm toplumların kendisini yönetenlerden uygulanmasını beklediği bir haktır. Bir toplumun siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan yükselerek dünya ülkeleri arasındaki konumunu elde etmesi ancak adalet ve eşitlik temelinde sağlanabilir. Tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar tam olarak gerçekleşme imkânı bulamayan tüm bu arzu ve umutlar zamanla destan, masal, hikâye ve roman gibi edebî türlerde önemli bir tema olarak yerini almaya başladı.

Prof. Dr. Fuat Sezgin ve Arap Edebiyatı

Samer Yayınları, 2019

KSÜ Siyer-i Nebi Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi I. Ulusal Genç Akademisyenler Sempozyumu Prof. Dr. Fuat Sezgin ve İslâmî İlimler Editör: Feyza Betül KÖSE

Arap Belâgatında İktibas Sanatı

Öz: İktibas, Arap belâgatının bedî' ilminde ele alınan bir sanattır. Genel olarak iktibas denilince nazımda veya nesirde ayet ve hadislerden yapılan alıntı akla gelmektedir. İslamiyet'in gelmesiyle birlikte Kur'ân-ı Kerîm ve hadis-i şerifler Arap toplumunda birçok alanda olduğu gibi edebiyatta da değişimlere sebep olmuştur. İslamiyet'in getirdiği değerlerden etkilenen edebiyatçılar şiirlerinde veya düzyazılarında duygu ve düşüncelerini aktarırlarken eserlerini lafız ve mana yönünden güçlendirmek için ayet ve hadislerden alıntılar yapmışlardır. Bu çalışma, iktibas sanatının Arap belâgatındaki konumunu etimolojik ve tarihsel süreç de göz önünde bulundurularak incelemek amacıyla yapılmaktadır. Böylece Arap belâgatına ilgi duyanlar iktibas sanatını örnekleriyle birlikte daha yakından görüp öğrenebileceklerdir.

Arap Dili Terminolojisinde ‘İvaḍ

Mukaddime, 2019

Arap dili kaynaklarında ivaz kavramı, çoğu zaman terim anlamı dikkate alınmadan sadece sözlük anlamında kullanılmıştır. İvaz başlığını açan bazı eserler ise ya sadece sarf ya da sadece nahiv yönüyle ele almışlardır. Buna binaen kavram karmaşası olmadan ivaz konusunun işlenmesi önem arz etmektedir. Çalışmamızda îcâz ve tahfifin bir parçası olan ivaz hususu ele alınmıştır. İvaz kavramının kökeni, sözlük ve terim anlamları verildikten sonra ivaz hususunun amacı ve önemi belirtilmiştir. Daha sonra ivazın türleri ve Arap gramerinde kullanıldığı yerler ele ortaya konmuştur. Kur’ân, veciz olma özelliğinden dolayı ivaza dair çokça örnek içermektedir. Bu vesileyle çalışmamızda verilen örnekler daha çok Kur’ân ayetlerinden seçilmiştir.