Kur'an ve Psikoloji (original) (raw)
Related papers
Kur'ân Ve Psikoloji İlişkisi Üzerine
Journal of Turkish Studies, 2013
Bütün yarattıklarını bildiği gibi, insanı da en iyi bilen Allah'tır. Kur'ân'da, psikolojinin inceleme sahası olan insanın rûhî yönü ile ilgili olarak, bazen direkt bazen de dolaylı birçok âyet bulunmaktadır. Kur'ân mesajları, indirildiği dönemde ortaya konulan anlam ve değerlerin yanında, evrensel bir payda oluşturan değer ve delâletlere de sahiptir. Bu sebeple Kur'ân âyetleri, psikolojik bir yaklaşımla ele alınıp tasvir edilmeye elverişlidir. İlgi alanları değişik olmasına rağmen Kur'ân, insana hitap etme, psikoloji de insanı inceleme gibi ortak bir alana sahiptir ve aynı gerçeğe değişik açılardan yaklaşmaktadırlar. Kur'ân-ı Kerîm insanı, kendi nefsini, yaratılışını ve hassas oluşumunu düşünmeye teşvik etmektedir. İnsandan, doğru bilgiye ulaşabilmesi için bütün bilgi edinme yollarını doğru ve etkin bir şekilde kullanmasını istemektedir. Ancak genelde ilmî konulara, özelde de Kur'ân-ı Kerîm'e, sadece belli bir bilim dalının penceresinden bakmanın, insanı çoğu zaman eksik sonuçlara götürdüğü bir gerçektir. Kur'ân ile sistematik bilgi ve ilimler arasındaki ilgi, Kur'ân'ı anlama ve yorumlama biçimleri, her dönemde lehte ve aleyhte görüşlerle, üzerinde önemle durulan konulardan olmuştur. Bu gerçeğin ışığında biz çalışmamızda, Kur'ân-ı Kerîm yorumlanırken müracaat edilecek ilmî disiplinlerin sayısı ne kadar fazla olursa, o kadar kolay ve kapsamlı bir şekilde anlaşılabileceğine işaret edeceğiz. Bunun yanında beşerî bilimleri kabul edip onlardan faydalanmakla birlikte, onlardan başka bilme çeşitlerinin de olduğuna işaret etmeye çalışacağız.
Kur'an'da Psikolojik Şiddet, 2021
Kur'an, b rçok sûrede nkârcıların peygamberlere ve mü'm nlere yaptıkları ş ddetten bahsetmekted r. İlg l âyetler ncelend ğ nde bu ş ddet n büyük oranda ps koloj k ş ddet olduğu görülecekt r. İnkârcılar, peygamberler n şahs yetler ne yönel k olarak yalancı, s h rbaz, kâh n ve mecnun g b hakaretler le başladıkları ps koloj k ş ddet g derek arttırmışlar ve hede er ne ulaşamayınca da f z kî ş ddete başvurmuşlardır. Peygamberlere yönel k f z kî ş ddet, onların yaşamları le sınırlıyken, ps koloj k ş ddet bell b r zaman d l m yle sınırlandırılamaz. Peygamberler n k ml k ve k ş l ğ ne yönel k ps koloj k ş ddet n olumsuz etk ler , olayların b zzat şah tler kalmadığı ç n onların yaşadığı dönemden uzaklaşıldıkça çok daha artab lmekted r.
Journal of Ibn Haldun Studies, Ibn Haldun University, 2021
Öz: Psikoloji bilimi 1700'lü yılların ikinci yarısından itibaren ortaya çıkmış ve dini alanda meydana gelen boşluğu doldurma gibi bir işleve sahip olmuştur. Modern psikolojinin çıkış noktasını ilk günah öğretisi ve batının insana karamsar bakış açısı oluşturmuş bu yüzden de insan muammasını anlama noktasında sorunlar yaşanmıştır. İnsanı doğru çözümleyememe beraberinde yanlış reçetelerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Ancak transpersonel psikoloji ve sonrasında pozitif psikoloji yaklaşımının ortaya çıkmasıyla birlikte manevi alana yönelmenin önemli olduğu anlaşılmıştır. Bu süreçten sonra Taoizm ve Hinduizm merkezli kadim manevi geleneklerin psikolojik terapi ve iyi oluşta kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Ancak İslam maneviyatı ile ilgili çalışmalar psikoloji sahasında uzun yıllar yapılmamıştır. Bu noktada Malik Badri'nin ve Rajhid Skinner'in İslami Psikoloji kapsamındaki çalışmaları, Robert Frager'in sûfî terapi ile ilgili teorik ve pratik çalışmaları, Mustafa Merter'in nefs psikolojisi kapsamında yaptığı teorik ve pratik çalışmalar ve rüya analizi çalışmaları ile Erciyes Üniversitesi öncülüğünde 2014 yılında başlatılan Maneviyat Psikolojisi sempozyumları önem arzeden çalışmalardır. İslam dünyasında psikoloji ile ilgili çalışmaların tarihine baktığımızda El Kindi ile başlayan süreçte, ilk Müslüman psikiyatrist olarak görülen Belhî'nin kaygı ve depresyon terapisi ile ilgili çalışmaları, İbni Sina ve Farabi'nin çocuk ve ergenlik psikolojisi ile ilgili tespitleri, Gazali'nin Davranışçı Psikolojinin önemli ismi Skinner'den asırlar önce şartlı refleks teorisini ortaya atması, Mevlânâ'nın Mesnevisinde çağları ve psikoloji bilimini de aşan hikâye ve yorumları, İbrahim Hakkı Erzurumî'nin Marifetnâme'de tıbbi ve psikolojik tespitleri, Abdürrezzak Kâşâni'nin tefsirinde modern psikolojinin insan tasavvurunu aşan tanımlamaları ve tespitleri psikolojinin İslam dünyasında aslında yeni olmadığını göstermektedir. Uzun yıllar İslam'a ve Müslüman ilim insanlarına soğuk duran modern psikolojinin kendisi için de önemli olan bu değerleri araştırıp istifade etmesinin vakti çoktan gelmiştir. Kur'an'ın nefs, kalp ve ORC-ID: M. Atak 0000-0003-2913-411X * Bu çalışma İbn Haldun Üniversitesi tarafından 20-21 Aralık 2019 tarihinde İstanbul'da düzenlenen "Uluslararası İslam'da Medeniyet Bilimleri Tarihi Sempozyumu" adlı bilimsel etkinlikte sunulan bildirinin gözden geçirilmiş halidir.
Kur'an ı Kerim bağlamında psiko sosyal açıdan şirk olgusu
2019
Din, dindarlar üzerinden dolaylı olarak tanımını bulmaktadır. Dine olan bu yaklaşım tarzı insanların dinden ne beklediklerine göre dinin tanımını değiştirmektedir. İnançsız bakış açısıyla dini inceleyen bir kişi, dini savunma mekanizması olarak görürken, inancının gereği olarak bir dini yapıda bulunan inanan dinin kutsal yapı olduğunu savunmaktadır. Uygarlık tarihi boyunca insanlığın gelişimi için birçok etken söz konusu olmuştur. İnsanlık karşısına çıkan engelleri aşarak tekâmülü tamamlama yolunda ilerlemektedir. Tevhit ve şirk uygarlık tarihinde insanlık tarihine yön veren iki zıt kavram olmuştur. Tevhit, insanlığa olgun dindarlık yönünde irtifa kazandırırken; şirk ise insanlığa hem maddi hem manevi alanda kayıplara yol açmaktadır. Çalışmamızda tevhit ve ortaya çıkardığı dindar insan modeli tanımlanırken, şirkin sebep olduğu müşrik tipolojisi ile izah edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada; şirkin psikolojik ve sosyolojik alt yapısı ve şirkin ortaya koyduğu müşrik bireyin özellikleri incelenmiştir
Dinî tebliğ ve eğitim açısından Kur’an’da insan psikolojisi ve özellikleri
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001
Kur'an'ın tebliğ ve eğitim-öğretim üslûbunda göze çarpan en önemli nokta, izlediği yol ve koyduğu kurallarda insan psikolojisini ve biyolojik varlığını daima göz önünde bulundurduğu gerçeğidir. İnsan tabiatına uygun bir tebliğ ve terbiye sayesinde akıl, kötülüğü (şerri) bırakır ve iyiliğe (hayra) yönelir. Kur'an'da insandan bahseden pek çok ayette onun yaratılış sürecinden, psikolojik hallerinden, insan fıtratının değişen ve değişmeyen yönlerinden bahsedilmektedir. Kur'an, insanı hem olumlu, hem de olumsuz yönleriyle tanıtmakta ve değerlendirmektedir. Böylece onu eğitirken ve ona sorumluluk yüklerken nelerin dikkate alınması gerektiğinin ipuçlarını vermektedir. Kur'an, toplumsal hayatın gerçeklerini ve sosyolojik özellikleri mesajlarında ve tebliğlerinde dikkate almaktadır. Çünkü bu özellikler, muhatabın daha iyi tanınmasında ve onunla iletişim kurmada önemli bir faktördür. Bu, metodların oluşturulmasında veya geliştirilmesinde ve hedefe varmada kolaylaştırıcı bir rol oynamaktadır.
Sosyo-Psikolojik Boyutuyla Kur'an Kursları ve Dezavantajlı Kadınlar
İlahiyat Yayınları, 2019
Bu çalışmanın amacı Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı Kur’an kurslarında eğitim gören öğrencilerden sosyoekonomik ve sosyokültürel sebeplerle dezavantajlı durumda olan kadınların sosyalleşme problemlerini ve Kur’an kursu eğitim sürecinin bu sorunların çözümüne ne gibi katkılarda bulunduğunu tespit etmektir. Çalışmanın temel hedefi ise dezavantajlı kadınların sosyalleşmesinde Kur’an kurslarının ve Kur’an kursu öğreticilerinin daha aktif rol almasına yönelik tekliflerde bulunmaktır. Nitel araştırma yönteminin esas alındığı çalışmada veri toplama araçları olarak literatür taraması, doküman incelemesi, gözlem ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın birincil veri kaynağını Kur’an kursu öğreticileri ve öğrencileriyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgular, Kur’an kurslarında eğitim gören kadınların önemli bir kısmının dezavantajlı bireylerden oluştuğunu göstermektedir. Yine yapılan alan araştırmasında, bu kadınların önemli bir kısmının birbiriyle iç içe geçmiş çeşitli sebeplerden kaynaklanan sosyalleşme sorunları yaşadığı ortaya çıkmıştır. Bu anlamda mahallelerinde veya köylerinde açılan bir Kur’an kursu meslek sahibi olamayan, örgün veya yaygın eğitim kurumlarına düzenli olarak devam etmemiş kadınlar için önemli bir sosyalleşme imkânı sağlamaktadır. Çalışma kapsamında yapılan gözlem ve yarı yapılandırılmış görüşmeler Kur’an kurslarında eğitim gören/ görmekte olan yetişkin kadınların önemli bir kısmının çeşitli sosyoekonomik ve sosyokültürel nedenlerden dolayı dezavantajlı bireylerden oluştuğunu göstermektedir. Kadınların dezavantajlı olmalarının sebepleri düşük eğitim seviyesi, ekonomik yetersizlikler, iletişim problemleri; özgüven eksikliği, çekingenlik ve utangaçlık gibi psikolojik faktörler ile aile yapısı ve göç gibi sosyolojik etmenler etrafında toplanmaktadır. Bu çalışma özellikle eğitim eksikliği sebebiyle dezavantajlı duruma düşmüş yetişkin kadınlara odaklanmaktadır. Kur’an kursu öğrencileri üzerinde yapılmış az sayıda nicel çalışma dışında, bu kurslardaki dezavantajlı kadınların sosyalleşme sorunlarını ve bu sorunların çözümünde Kur’an kurslarının oynayabileceği rolü inceleyen bir çalışmaya literatürde ulaşılamamıştır. Çalışmamız ilgili kurumlara yeni açılımlar sağlaması, Kur’an kurslarının daha işlevsel hale getirilmesi ve dezavantajlı kadınların sosyal uyumuna katkı sağlaması açısından önemli görülmektedir. Çalışma sonucunda Kur’an kurslarının dezavantajlı yetişkin kadınların sosyalleşmesinde önemli fonksiyonları olacağı görülmüştür.
Kur’an’a Göre Ruh-Nefs İlişkisi Bağlamında Psikolojik Gerilimin Mahiyeti
2021
The concept of soul and nafs are two keywords used in expressing human psychology. These have intertwined in meaning over time and have become interchangeable in some cases. The phenomena in spiritual world are necessarily explained by one of these terms. Psychological tension, also known as stress, lead of these phenomena. In this context, we believe, it is important to explain the nature of psychological tension in point of handling, with reference to soul or nafs. In this study, we aimed to evaluate the concept of psychological tension in the context of soul and nafs according to Qur’anic data.
Din Eğitiminde Psikolojinin Önemi
Modern eğitim teorilerinin dayandığı ilke ve kuralların insanın psikolojik gelişim sorunlarına dönük olarak oluşturulması ve bu yoldaki çalışmaların hızlandırılması XX.yüzylldadır. Gittikçe genİşleyen psikoloji ise, artık sadeec akademik Lir konu olarak değil, tecrühi psikoloji dalıyla son çeyrek yüzyıldır pek çok bilimsel etüdün ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bugün, öğretim ve eğitim alanında daha verimli sonuçlar alabilmek için gelişim psikolojisi, eğitim psikolojisi adı altında geniş bir literatür düzeyine erişilmiştir. Sanayide müşteri-satıcı, iş ve işçi ilişkisinin düzene konması, moral güçle çalışma güeünün artırılması, reklam propaganda konularını kapsayan sorunların gittikçe önemini duyurması endüstriyel psikoloji'yi doğurmuştur. Psikolojinin yönetimde anlaşılan değeriyle bir yönetim psikolojisi kolu gelişmektedir. Modern tıp anlayışında geçerli olan "Hastalık yok, hasta var" prensibine uygun olarak insanı ruhsal yönüyle de taıııma yolunda kurulan medikal psikoloji, klinik psikolojisi şahsiyet kavramına derinden yaklaşma yollarını denemektedir. Ayrıca orduda ölçme ve değerlendirmeyle ilgili psikometri yönteminin hizmeti büyüktür. Adli tıp dediğimiz hukuk bilimlerinin temel konularından sayılan adalet psikolojisi de insanı derinliğine tanıma yolundadır. Sosyal psikoloji ise, hireyle toplum, birey ve sosyal kurumlar arasındaki sıkı ilişkisinin sorunlarını ele almaktadır.
Kuramsal Bağlamda Mitik Düşüncenin Din ve Psikoloji İle İlişkisi
Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2020
A person tries to have an idea about what is going on in the universe by turning to the universe with a sense of wonder and amazement since its existence. The collection and interpretation of data about the universe is done to overcome fear and tension caused by uncertainty. Man wants to have the knowledge to dominate the universe. This request; it drags man to breakthrough and search. The search for meaning that has not ended since the archaic man; it gives new meaning to human life by evolving in different directions in the historical process. The search for meaning begins with a sense of curiosity and amazement in the psychological field and turns into meanings by synthesizing religion, cultural values and historical experiences. In the process of searching, while trying to eliminate the feeling of amazement, one tries to find the reason for its existence. This process is an impulse and a force that pushes people into action, as well as activating a person's cognitive activities. As a result of the use of cognitive activities, interests and needs transform into behavior and the was gained identity. When cognitive activities are gathered in a common theme, social identity emerges. Today's conditions and historical experiences have an important role in social identity acquisition. Mythic thought has a place in both individual identity and in social identity. The most concrete indicators of mythic thought; It is the relaxation of the individual while listening to a fairy tale or watching a science fiction movie, the thirteen number is considered sinister and not to be used, and the evil eye bead is worn to protect from the evil eye. In this study mythical thought ; will be analyzed in terms of relational aspect by considering in the context of religion and psychology.