Yaşar Kemal'in "Kalemler" Öyküsünün Göstergebilimsel Analizi: Türkçe Eğitiminde Göstergebilimden Faydalanma (original) (raw)

Siyah Kalem Minyatürlerinde Üslubun Öznelliği ve Gösterge Bilimsel Analizi

Fatih albümünde Siyah Kalem'e atfedilen minyatürler incelendiğinde belirgin yönlerin ortak ve içsel bir dürtüyle zihinde bütünleştiği görülür. Bu bütünlüğü sağlayan çizimler üzerinde durmak, bu sanatçının ya da ekolün çalışmalarını çözümlemede doğru bir süreç ortaya koyar. Göstergebilimsel inceleme metoduyla ele alınacak olan bu minyatürleri çözümlemeden önce göstergebilimin bu çalışmadaki gerekliliğini anlatmak gereklidir. Göstergebilim tarihine bakıldığında bu kavramın başka adlar adı altında geçmişte felsefe dünyasında zaten var olduğu görülür; ancak, göstergebilimin bu ismi alması ve kuramlara oturtulması 19.yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bu dönemde göstergebilim kuramları daha çok dilsel ögelerin çözümlenme ve yorumlanması üzerine ortaya çıkar. Günümüze geldiğimizde ise artık salt yazınsallıktan uzak görsel görüntülerin çözümlenmesinde de kullanıldığı görülmektedir.

Okuma Kültürü Edindirmede Üretken Kalemler: Kemalettin Tuğcu Örneği

Çocuk ve Okuma Kültürü, 2021

Ben babamın kütüphanesinde okuyarak yetiştim. Birçok roman okudum. Babam da okumaya çok meraklı idi…" K. Tuğcu Popüler edebiyat yüksek edebiyata geçişte bir lokomotif vazifesi görmektedir. Okuyucuyu kitapla tanıştıran, kolay okunduğu için daha çok talep oluşturan, eğlendiren, keyifli vakit geçirten, duygusal sürükleyiciliği, kendini okutma cazibesi olan, kendini satabilen popüler edebiyat ürünleri, fertlere okuma alışkanlığı kazandırarak toplumda okuma kültürünün oluşmasına hizmet eder. Kemalettin Tuğcu da bir dönem bu ülkenin çocuklarına konularının basit ve anlaşılır oluşuyla, sahip olduğu duygusal sürükleyicilikle, işlediği eğitim değerleriyle, ucuz ve kolay ulaşılabilirliğiyle kendini okutmuş, onların okuma alışkanlığı kazanmalarında etkili olmuştur.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Anlatısal Metinlerin Yazınsal Göstergebilim Yöntemiyle Sadeleştirilmesi

Although the history of teaching Turkish as a foreign language is very old, the demand for learning Turkish has increased rapidly in recent years. This increase has created the need for in-class and extra-curricular materials to be used to support teaching. Materials that are prepared to improve reading and comprehension skills one of the four basic language skills in language teaching, should be useful. These materials can be authentic texts or the texts prepared by the instructor for the purpose of practice. The use of authentic texts as in-class material supports education, but since these texts may not be suitable for all levels and learners, they must be adapted according to the level. Authentic texts can be informative texts or narrative texts. Short stories or novels can be used as a reading activity. Since the novel is quite long for inclass activity, it would be more useful to summarize it. The problem of this research is whether the literary semiotics analysis method can be used to summarize narrative texts. The aim of the research is to try the literary semiotics analysis method to summarize a narrative text and to make the text ready to adapt according to the levels. As an example, Sabahattin Ali's Madonna in a Fur Coat was chosen and all its structures were analyzed with the analysis method of literary semiotics. The analyzed text was rewritten and summarized using the information from the analysis stages. While creating the summary text, the stages of the literary semiotics analysis method were used. As a result, a narrative text was written, ready to be adapted for any desired language level. The stages of the literary semiotics analysis method were used to create the summary text that includes all parts of the original text and reflects the essence of the text.

Gezinin Dili: Göstergebilimsel Bir İnceleme

İnsan&İnsan Dergisi, 2014

Türkiye’nin yakın tarihinde meydana gelmiş olan ve birçok açıdan ilkleri barındıran Gezi Parkı Olayları, göstericilerin kullandıkları dil açısından da dikkat çekicidir. Özellikle sloganlar ve duvar yazıları şeklinde karşımıza çıkan bu farklı dil, olaylar esnasında da sıkça dile getirilmiş, pek çok köşe yazısına ve mizah dergisine de konu olmuştur. Önceki dönemlerdeki gösteri ve protestoların dillerine kıyasla Gezi’nin dili belirgin bir farklılık arz etmektedir. Dildeki bu değişim/dönüşüm toplumsal olayları okumak açısından anahtar niteliğindedir. Kültürün ve dolayısıyla toplumsal olayların dil gibi yapılandığı kabul edildiğinde doğrudan göstergebilimsel bir incelemenin alanına girilmiş olur. Bu çalışmada Gezi Parkı Olaylarındaki söylem göstergebilim kavramlarından olan metaforik ve metonimik bağlamlarda incelenecektir. Bunu yaparken Gezi Parkı Olayları sürecinde kullanılan sloganlar ve duvar yazıları temel alınacaktır. Bu slogan ve duvar yazılarının yapılarında metaforik düzlemden metonimik düzleme doğru bir dönüşüm olduğunu varsayıyoruz. Metonimik düzleme doğru meydana gelen dönüşümü ise toplumsal dönüşümün okunabilmesi için uygun bir anahtar olarak değerlendiriyoruz.

Kitap Kapaklarının Roland Barthes’ın Göstergebilimsel Çözümleme Yöntemi İle İncelenmesi “Savaş Çekiç Örneği”

The Journal of Academic Social Resources

Göstergebilim göstergelerin altında yatan anlamları inceleyen bilim dalıdır. Göstergebilimsel analiz yapılırken pek çok değişken bir arada değerlendirilir ve çözümlemede doğrudan veya dolaylı olarak sunulan mesajların açığa çıkarılma, anlamlandırılma amacı vardır. Göstergeler Roland Barthes'ın kuramına göre kavrama, anlayıp anlamlandırma sürecinden geçerek "Gösterge", "Gösteren", "Gösterilen" dizgesine dönüşür. Makalenin amacı, Roland Barthes'ın göstergebilimsel yöntemi ile Savaş Çekiç'in kitap kapak tasarımlarını inceleyerek bir örnek çalışma sunmaktır. Seçilen 10 adet kitap kapağı tasarımındaki göstergeler analiz edilerek söylenenin dışında söylenmeyene de ulaşma amacıyla arka planındaki gizli göstergeler açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Makalede Savaş Çekiç'in tasarladığı kitap kapakları ile ilgili bilgilerin elde edilmesi için literatür taraması, seçilen kitaplarının analizi için nitel araştırma yöntemlerinden biri olan göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Kitap kapakları Barthes'ın "Gösterge", "Gösteren", "Gösterilen" den oluşan çözümleme yöntemi ile analiz edilmiştir. Kendi tasarım atölyesinde illüstrasyon, kitap, dergi katalog gibi üretimler yapan Savaş Çekiç, edebiyata olan ilgisiyle bağlantılı olarak kendine özgü karakteristik bir yaklaşımla kapak tasarımları yapmıştır. Sadeliği ve özünde imgelerle anlatımları tercih eden Çekiç'in kitap kapak tasarımlarında içerikte anlam barındıran ve hikayeye eşlik eden bir üslup vardır. Kapak tasarımları analiz edildiğinde kitapların anlatısından yola çıkmış imgeler ve göstergeler barındırdığı ayrıca Çekiç'in disiplinler arası iletişiminin ortaya koyduğu fikirler ve hikayeye eşlik eden anlatılar içerdiği sonucuna ulaşılmıştır. Şiir kitapları için yaptığı tasarımlarda bir şiirin anlamından ziyade şiire eşlik eden bir yaklaşım bulmak mümkündür.

Öğretici Eserlerde Dilin Kullanımı ve Biçem Özellikleri: Terceme-i Kitâbü'l-Ahlâk Örneği

Turkish Studies - Language and Literature, 2023

In addition to creating their literary works for aesthetic purposes, writers and poets have also created them to educate people in various aspects. Literary works are tools for the establishment and permanence of human values in society. In this context, language realizes its transfer function in a concrete way through literary works. There is a close connection between the content of a work and the way the author uses language in that work, i.e. style. The work is made more effective and suitable for the purpose of writing with language material appropriate to the content. This situation is also valid for instructive works. In instructive works, the author presents relevant information about a subject. One of the best examples of instructive works is moral books. Moral books are instructive works written for the moral upbringing and education of the individual and society. Some ethical books were written directly in the form of advice books, pendnames, parables, etc.; others were written in the form of explaining morality and moral philosophy. Thus, the individual and society were intended to be morally educated. Many copyrighted and translated works have been written on this subject in our literature. One of these works is 'Terceme-i Kitâbü'l-Ahlâk'. In this study, based on the work titled Terceme-i Kitâbü'l-Ahlâk, which is registered in Çorum Hasan Paşa Provincial Public Library under the Presidency of the Manuscript Works Institution of Turkey with the fixture number 19 Hk 34879, it is aimed to determine in which function the language is used in instructive texts, what kind of narrative technique is applied, how the harmony of language and content is ensured, and what stylistic features the instructive texts have.

Kalemin Dansı, Göstergenin Oyunu Seküler Emperyalist Epistemoloji, Abdülvahab M. el-Messiri, editör Hatice Nuriler (İstanbul: Mahya Yayınları, 2021), 159 sayfa, ISBN: 9786055222901

Tetkik

Epistemoloji' başlığını taşıyan ve Mısırlı Müslüman düşünür Abdülvahab M. el-Messiri tarafından kaleme alınan bu kitap, yazarın 1994-2006 yılları arasında modernite, sekülarizm, emperyalizm ve çağdaş Batı medeniyeti üzerine kaleme aldığı dört ayrı makalesinden oluşmaktadır. Geliştirdiği kavram setleriyle moderniteyi "kapsamlı sekülarizm"in bütün dünyaya ihraç edildiği bir süreç, postmoderniteyi ise onun bir alt ya da üst aşaması olarak tanımlayan Messiri, dünyanın nihai anlam ve değerlerle yeniden buluşturulmasına yönelik özgün ve öncü bir çabayı temsil etmektedir.

Şeyh Gâlib’in Gazellerinin Estetik Çözümlemesi ve Eğitim Sürecinde Kullanımı, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Programı Yüksek Lisans Tezi, Danışman, Prof. Dr. İlhan GENÇ, İzmir 2012, s. 371.

ABSTRACT The works which have been made in our country and the world in the area of Turkish Classical Literature have focused on certain subjects and people. Many of those works are translations of Arabic letter texts to Latin letter, and other parts are consist of material observation and analyzing works made on those translated texts. Although those texts translated to Latin letter forms the vital raw materials for Turkish Classical Literature, it is necessary the comment, analyzing and explanation of literary and esthetic value of those texts. In last century the works on those literary texts focus directly on conceptions of literary work and literature skimming from feature of literature history gradually. So all processes and methods trying to explain literary work and literature are called as “Work Based Processes”. Those processes that work forms its center in the triangle of author-work-reader are Linguistic, Semiology, Constructualism, Russian Formalism and New Criticism which many taking its sources from Linguistic and Ferdinand de Saussure. The basic texts of Turkish Classical Literature are books named Divan which nearly all poets collected their literary fertility. There is necessity for examination of divans, and poem forms called gazel which poets produced avoiding from state-art-patronage equation in artistic and esthetic aims, for a text centered literature criticism and applications of those methods in the area of Turkish Classical Literature. In this project from the gazels by Şeyh Gālib accepted as last highest person of Turkish Classical Literature by all literature histories, historians and critics, 50 samples were selected in the way of random, and artistic and esthetic values of them were tried to be specified in an eclectic way in the frame of text centered modern text analyzing processes and works in the area of Turkish Classical Literature. It was aimed in this project also to make the products of Turkish Classical Literature functional in literature education and teaching for students to have an esthetic awareness. Changing literature education and teaching necessitated to observe texts containing the longest period of Turkish Classical Literature in modern ways. This kind of works will be useful for students and teachers in development of esthetic conceptions and in the course of making a literary awareness in them. Therefore there are many things that Şeyh Gālib’s gazels will tell us. Keywords: Şeyh Gālib, Gazel, Esthetic, Education