Esbabü'n-Nüzûlün Tefsir İlmindeki Önemi (original) (raw)

Nüzûl-İ Îsâ Meselesi̇ni̇n Tefsi̇r Geleneği̇ne Yansimalari

Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dergisi, 2006

Hz. Îsâ, peygamberler arasında belki de en fazla hakkında tartışmaların yapıldığı bir peygamberdir. Yapılan bu tartışmalardan biri de O"nun kıyamete yakın bir zamanda yeniden yeryüzüne inmesi hususudur. Gerek diğer din mensupları gerekse Müslümanlar arasında bu konu farklı şekillerde tartışılmıştır. Bu makalede Hz. Îsâ"nın yeryüzüne yeniden ineceğiyle ilgili âyetler ve bu âyetlere ilk dönemden itibaren müfessirlerin yaklaşımları ele alınacak ve aralarında değerlendirmeler yapılacaktır.

Ebussuûd Efendi̇ Tefsi̇ri̇ Nde Esbâb-I Nüzûl

Journal of International Social Research, 2018

EBUSSUÛD EFENDİ TEFSİRİ'NDE ESBÂB-I NÜZÛL • THE REVELATORY OCCASION IN TAFSIR-I EBUSSUÛD EFENDI Mahmut SÖNMEZ** Öz Okunmak, anlaşılmak ve hayata tatbik edilmek üzere gönderilmiş olan Kur'ân-ı Kerîm, her çağa ve her çağın insanına hitap eden ezeli bir kelamdır. Onun doğru bir şekilde anlaşılması da öncelikle 'Kur'ân'ı anlama ve tefsir etme' yöntemleri diye nitelendirilebilecek 'Kur'ân İlimleri'nin bilinmesine bağlıdır. Esbâb-ı Nüzûl ilmi, Kur'ân İlimleri'nin en önemlilerinden biri olup, ilk dönemlerden itibaren bu güne değin önemini korumuş ve Kur'ân-ı Kerîm'in anlaşılmasında en önemli bir asıl olarak kabul edilmiştir. Olaylar ile sebepler arasında sağlıklı bir bağın kurulmasını kolaylaştırıp, ayetlerin kendi siyak ve sibakı içerisinde en doğru şekilde anlaşılmasına katkıda bulunan bu ilim, müfessirlerin ilgi alanlarının başında yer almıştır. Bu çalışmada Ebussuûd Efendi'nin 'Esbâb-ı Nüzûl' konusuna yaklaşım tarzı, tesbit edilmeye çalışıldı. Bu bağlamda Esbâb-ı Nüzûl'ün tanımı ve önemi hakkında bilgi verilerek Ebussuûd Efendi'nin bu konulara yaklaşımı üzerinde duruldu. Müfessir'in Esbâb-ı Nüzûl rivayetlerinde takip ettiği yöntem, nüzûl sebeplerini ifade etmede kullandığı tabirler ve umum ve husus konularına, sebeb-i nüzul açısından yaklaşımı gibi meseleler ele alındı. Müfessirin birden fazla naklettiği sebeb-i nüzul rivayetleri arasında tercih yaptığı ve birçok müfessir gibi onun da 'sebebin hususi olması, hükmün umumi olmasına mani değildir' prensibine bağlı olduğu ortaya konuldu.

Taberî’Ni̇n Târîhu’L-Umem Ve’L-Mulûk Adli Eseri̇nde Esbâb-I Nüzûl

2018

Muhammed b. Cerir et-Taberi (v.310/923) tefsir, hadis, fikih ve tarih gibi pek cok ilim dalinda onemli yeri olan ilim adamlarindan birisidir. Onun Târihu’l-Umem ve’l-Muluk adli eseri, insanlik tarihi ile baslayip kendi donemine kadar meydana gelen olaylari ihtiva etmektedir. Eserin onemli yonlerinden biri, ayet ya da surelerin nuzul sebeplerine iliskin baglam bilgisi vemesidir. Kur’an’in tarihiyle ayetlerin nuzul sebeplerine isik tutmasi, nuzul ortaminin karakteristigini yansitmasi ve bazi hukumlerin tesriine dair bilgiler icermesi gibi yonlerden eserin tefsir calismalari acisindan da ayri bir kaynaklik degeri vardir. Taberi icin Ibn Ishak ve Ibn Hisam gibi tarihcilerin eserleri esbâb-i nuzul konusunda referans olmakla birlikte o, bu verileri daha genis bir cercevede degerlendirmistir. Isnâd’a bagliligi ile meshur olan muelif, kaynagi Hz. Peygamber’e dayanan esbâb-i nuzul bilgilerini rivayet silsilesinde esas alan sahabe ve tabiin tabakalarini da dikkate alan bir nakil anlayisi ben...

Bir Esbâb-ı Nüzûl Çalışması: Ehl-i Kitab’ın Sebeb-i Nüzûle Konu Olduğu Âyetler (Vâhidî’nin Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân’ı Bağlamında)

18. Uluslararası Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi, 2024

Allah’ın son dini için gönderdiği ve son peygamberi Hz. Muhammed’e indirdiği Kur’ân âyetlerinin bir kısmının iniş sebebine konu olan fazlaca unsur bulunmaktadır. Ehl-i Kitap, bunlardan biridir. Kur’ân’ın nazil olduğu dönemde, muhataplarından biri olan Ehl-i Kitap hakkında âyetlerin inmesi son derece tabiîdir. Nitekim onlar hakkında epey âyetler nazil olmuştur. Bu çalışmada, önce Vâhidî’nin (öl. 468/1076) Esbâbü nüzûli’l-Kur’ân’ı özelinde Ehl-i Kitab’ın sebeb-i nüzûle konu olduğu âyetler tespit edilecek, sonra bu âyetlerin kişi-topluluk bazlı istatistiksel ve tematik analizi yapılacaktır. Konunun daha müşahhas hâle getirilmesi amacıyla, haklarında âyet inen ve bu âyetlerin nüzûl sebepleriyle ilgili rivayetlerde ismi geçen Ka’b b. el-Eşref (öl. 3/624), Ebû Râfi’ (öl. 3/625 [?]), Huyey b. Ahtab (öl. 5/627), Kinâne b. Ebî’l-Hukayk (öl. 7/628), Abdullâh İbn Sûriyâ (öl.?), Mâlik b. es-Sayf (öl.?), Ebû Yâsir b. Ahtab (öl.?), Şâs b. Kays (öl.?), Ka’b b. Esed (öl.?), Zeyd b. Tâbûh (öl.?), Şemvâl b. Zeyd (öl.?), Vehb b. Yehûzâ (öl.?), Finhâs b. Âzûrâ (öl.?), Bahrî (öl.?), en-Nu’mân (öl.?), Tatûs er-Rûmî (öl.?), Ömer b. Cehhâş b. Ka’b (öl.?) ve Cebel b. Ebî Kuşeyr (öl.?) olmak üzere toplam on sekiz kişinin kısa biyografisi verilecektir. Araştırma neticesine göre Ehl-i Kitab’ın iniş gerekçesine konu olan âyetler, yüz elli dört (154) tanedir. Kişi bazlı inen âyetlerin beşte birinin Mekkî sûrelerde beşte dördünün Medenî sûrelerde, topluluk bazlı nazil olan âyetlerin beş tanesi hariç diğer tüm âyetlerin Medenî sûrelerde geçtiği ileri sürülebilir. Söz konusu âyetler bağlamında tematik olarak; Allah’ın sıfatları, peygamberlerin özellikleri, inanç özgürlüğü, Allah’ın nimetleri, güzel ahlak, küfür, inkârcılar, kıyamet günü, Tevrat, Meryem ve İsa gibi konulara temas edilmiştir.

EŞREFOĞLU RÛMÎ’NİN MÜZEKKİ’N-NÜFÛSİSİMLİ ESERİNDE NEFS-İ EMMÂRE’NİNÖZELLİKLERİ VE ISLAHI

Tasavvufî eğitim olan seyr u sülûk, ruhun güçlendirilmesi veya nefsin tezkiye edilmesi üzerine odaklanmıştır. Nakşibendîlik gibi tarikatlar daha ziyade kalp, ruh, sır, hafi ve ahfâ şeklinde belirlenmiş olan letâifler yoluyla ruhun güçlendirilmesini; Kadirilik, Rıfailik ve Halvetîlik gibi tarikatlar ise nefsin terbiyesi ve tezkiyesi ile beşerin en düşük kişilik düzeyi olarak kabul edilebilecek nefs-i emmâre makamından nefs-i mutmainne makamına çıkmasını hedeflemiştir. Hacı Bayram-ı Velî'nin talebelerinden biri olan Eşrefoğlu Rûmî, Müzekki'n-nüfûs isimli eserinde, adından da anlaşılacağı üzere bu konuya ayrı bir önem vermiştir. Ona göre nefsin mertebeleri hususunda üçten başlayarak yediye kadar değişik sayılar ifade edilmekle birlikte esasında dörttür. Bunlar nefs-i emmâre, nefs-i levvâme, nefs-i mülhime ve nefs-i mutmainne'dir. Bu tebliğde Eşrefoğlu Rûmî'ye göre en alt seviye olan nefs-i emmâre'nin tanımı, özellikleri ve ıslahı üzerinde durulacaktır.

İşârî Tefsirlerde Hz. Nuh

Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 2021

Among the stories that make up two-thirds of the Quran, the story of the ul alazm prophets have an important place. Sufis also benefited from the exemplary and advice-filled content of the stories of the Quran. In this article, the stories of the prophet Noah in the Qur'an will be examined in the context of the ishari tafseer. In terms of their interpretation of the Qur'an, Sufi commentaries differ from tafsir and ta'wîl with their unique methodology. On the basis of this method, there is information obtained based on discovery and inspiration beside reason and transmission. Here, within the limits of our article, we will try to determine the approach of the sufis to the stories in the Qur'an in the context of the story of Noah. In order to see the course of the subject in sufi thought, first of all, how Noah is addressed in sufism classics will be emphasized. Later, the interpretations of prominent ishari commentaries on the verses about Noah and his story will be recorded. Thus, the contribution of the sufis to the interpretations of the story of prophet Noah in the tradition of Islamic sciences will be revealed.

İHTİLÂFU'L-FUKAHÂ ESERLERİ ÜZERİNE İNCELEME

e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, 2018

Bu makalede, İhtilâfu’l Fukahâ eserlerinin tarihi, literatürü ve sistemleşme sürecine yer verilmiştir. Hilâf ilminin tarihi hakkındaki bilgiler, Ferhat Koca’nın tercüme ettiği Mukayeseli İslam Hukuk Düşüncesinin Temellendirilmesi ve Şükrü Özen’in yazmış olduğu Diyanet İslam Ansiklopedisi “Hilâf” maddesi esas alınarak düzenlenmiştir. Tarihi süreçte, ihtilafa dair eserlerin sistemleşme sürecini görebilmek için dört eser incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Çalışmamızda incelemiş olduğumuz eserler: Tahâvî (ö. 321), İhtilâfu’l-Ulemâ Taberî (ö. 310), İhtilâfu’l-Fukahâ Debûsî (ö. 430), Kitâbu Te’sîsi’n-Nazar İbn Rüşd (ö. 595), Bidâyetü’l-Müçtehid ve’n-Nihâyeti’l-Muktesıd