Capitonym (original) (raw)
Kapitonym (české terminologii by odpovídal překlad kapitonymum) je v některých jazycích označení pro slovo, které změní svůj význam, pokud změníme jeho kapitalizaci, t. j. zpravidla pokud jej změníme z vlastního jména na obecné nebo naopak. Termín není v jazykovědě ustálený a je užívaný jen řídce, v českých textech takřka vůbec. V některých případech slova takové dvojice mohou být homonymy bez přímé etymologické souvislosti, jindy může jít například o vlastní jméno a z něj odvozený eponym nebo jiný výsledek apelativizace nebo naopak o původně obecné jméno a vlastní jméno, které vzniklo jeho proprializací (onymizací).
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Kapitonym (české terminologii by odpovídal překlad kapitonymum) je v některých jazycích označení pro slovo, které změní svůj význam, pokud změníme jeho kapitalizaci, t. j. zpravidla pokud jej změníme z vlastního jména na obecné nebo naopak. Termín není v jazykovědě ustálený a je užívaný jen řídce, v českých textech takřka vůbec. V některých případech slova takové dvojice mohou být homonymy bez přímé etymologické souvislosti, jindy může jít například o vlastní jméno a z něj odvozený eponym nebo jiný výsledek apelativizace nebo naopak o původně obecné jméno a vlastní jméno, které vzniklo jeho proprializací (onymizací). (cs) Kapitonimo estas (skriba) vorto kiu ŝanĝas sia(j)n signifo(j)n kiam la komenclitero estas majuskligata. En Esperanto kapitonimoj tre maloftas, sed jes povas aperi okaze de esperantigita propra nomo kiu homonimas kun ordinara vorto, ekzemple KUBO (Kubo per normala ortografio estas lando, dum kubo estas geometria formo). En aliaj lingvoj kun malpli fonema ortografio ol Esperanto, kapitonimoj povas eĉ ŝanĝi sian prononcon laŭ uskleco. Kapitonimoj estas speco de heteronimo. Kapitonimoj povas krei konfuzon, precipe frazkomence, kie oni ja kutime majuskligas senkondiĉe. (eo) A capitonym is a word that changes its meaning (and sometimes pronunciation) when it is capitalized; the capitalization usually applies due to one form being a proper noun or eponym. It is a portmanteau of the word capital with the suffix -onym. A capitonym is a form of homograph and – when the two forms are pronounced differently – is also a form of heteronym. In situations where both words should be capitalized (such as the beginning of a sentence), there will be nothing to distinguish between them except the context in which they are used. Although some pairs, such as march and March, are completely unrelated, in other cases, such as august and catholic, the capitalized form is a name that is etymologically related to the uncapitalized form. For example, August derives from the name of Imperator Augustus, who named himself after the word augustus, whence English august came. Likewise, both Catholic and catholic derive from a Greek adjective meaning "universal". Capital letters may be used to differentiate between a set of objects, and a particular example of that object. For instance in astronomical terminology a distinction may be drawn between a moon, any natural satellite, and the Moon, the natural satellite of Earth. (en) キャピトニム（英語: capitonym）は、語頭が大文字と小文字とでは意味（と場合によっては発音）が変わる単語のことである。語頭が大文字の方が固有名詞やエポニムであるがためにキャピトニムになることが多い。キャピトニムという単語は、「大文字の」を意味する capital と、「～名」を意味する -onym のかばん語である。キャピトニムは同綴異義語の特別な場合であり、大文字と小文字とで発音が異なる場合は同形異音語でもある。文頭など、語頭を大文字で表さなければいけない状況では、コンテクストを把握しないとどちらの意味で使われているのか知ることができない。 march/March などの一部のキャピトニムは、語源の上からも完全に無関係であるが、august や catholic などの単語のように、大文字の語が語源の上で小文字の語と関連があることは少なくない。例えば、大文字から始まる August という単語は、ローマ帝国の初代皇帝アウグストゥスに由来するが、アウグストゥス自身は augustus というラテン語の単語から名付けられ、この単語が英語として持ち込まれるときに august になっている。同様に、Catholic と catholic は、どちらも「普遍的」を意味するギリシャ語に由来する。 小文字と大文字を使い分けることで、ある特別なものを指し示すようにする用法もある。たとえば、小文字の moon は任意の惑星に対する自然衛星を示し、大文字の Moon は地球に対する自然衛星、つまり月を表す。 (ja) En kapitonym är ett ord som ändrar betydelse och ibland även uttal när första bokstaven ändras från gemen till versal. Etymologiskt kan ordet kapitonym härledas från engelskans capitonym som i sin tur kommer av latinets capitalis, som avser huvudet; avlett ur caput, "huvud" och grekiskans ονυμα (onyma), som betyder "namn". De kapitonymer som även ändrar uttal kallas heterofona medan de som behåller sitt uttal är homofona. Exempel på homofona kapitonymer i svenskan är: * inga (ingen i plural) och Inga (kvinnonamn) * maj (månaden) och Maj (kvinnonamn) Exempel på heterofona kapitonymer i svenskan är: * hans [hans] (genitivform av pronomenet han) och Hans [hɑːns] (mansnamn) * inge [ˈinˌjeː] (i betydelsen ingjuta) och Inge [ˈiŋe] (mansnamn) * israel [ɪsraˈeːl] (person från Israel) och Israel [ˈiːsrael] (landet Israel) * japan [jaˈpɑːn] (person från Japan) och Japan [ˈjɑːpan] (landet Japan) * polen ['puːlen] (bestämd form av pol) och Polen [ˈpoːlen] (landet Polen) * tom [tʊm] (utan innehåll) och Tom [tɔm] (mansnamn) * vinland ['viːnˌland] (land som producerar vin) och Vinland ['viːnland] (gammalt vikinganamn på nuvarande Nordamerika) * öland [ˈøːˌland] (land som huvudsakligen består av öar, exempelvis Storbritannien) och Öland ['øːland] (svenskt landskap) (sv) |
| dbo:wikiPageID | 888171 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 11776 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1102952819 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Cancer dbr:Cancer_(astrology) dbr:Cancer_(constellation) dbr:Cancer_(genus) dbr:Proper_noun dbr:Scotch_whisky dbr:Scotland dbr:Eponym dbr:Noun dbr:Beijing dbr:Bible dbr:Democracy dbr:Democratic_Party_(disambiguation) dbr:Arabic_literature dbr:Peru dbr:Republican_Party_(disambiguation) dbr:Republicanism dbr:Liberal_Party dbr:Liberalism dbr:Lime_(fruit) dbr:-onym dbc:Capitalization dbc:Types_of_words dbr:Conservatism dbr:Gallic_acid dbr:Gaul dbr:German_(language) dbr:Monotheism dbr:Moon dbr:Moses dbr:Cuban_prime dbr:Labour_movement dbr:Arabic_language dbr:Lent dbr:Libertarianism dbr:Lima dbr:Mandarin_Chinese dbr:Bohemia dbr:Sinitic_languages dbr:Portmanteau dbc:Semantics dbr:Catholic_Church dbr:Celtic_languages dbr:Celts dbr:Turkey_(bird) dbr:Wales dbr:William_Shakespeare dbr:Gall dbr:Ion dbr:Ionia dbr:Ionic_order dbr:Cuba dbr:Easter dbr:Eastern_Orthodox_Church dbc:Word_play dbr:Brassica_napus dbr:Hectare dbr:Italian_(language) dbr:Ares dbr:Sweden dbr:Heteronym_(linguistics) dbr:Homograph dbr:Ash_Wednesday dbc:Homonymy dbr:Platonic_idealism dbr:Poland dbr:Socialism dbr:Spanish_(language) dbr:File_(tool) dbr:Conservative_Party_(disambiguation) dbr:Natural_satellite dbr:Reading,_Massachusetts dbr:Socialist_Party_(disambiguation) dbr:Catholic dbr:Gum_arabic dbr:Labour_Party_(disambiguation) dbr:Libertarian_Party_(disambiguation) dbr:Muse dbr:Western_Christian dbr:Polish_people dbr:NKJV |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Fact dbt:IPAc-en dbt:Poemquote dbt:Refimprove dbt:Reflist dbt:See_also dbt:Short_description |
| dct:subject | dbc:Capitalization dbc:Types_of_words dbc:Semantics dbc:Word_play dbc:Homonymy |
| gold:hypernym | dbr:Word |
| rdf:type | owl:Thing dbo:Food |
| rdfs:comment | Kapitonym (české terminologii by odpovídal překlad kapitonymum) je v některých jazycích označení pro slovo, které změní svůj význam, pokud změníme jeho kapitalizaci, t. j. zpravidla pokud jej změníme z vlastního jména na obecné nebo naopak. Termín není v jazykovědě ustálený a je užívaný jen řídce, v českých textech takřka vůbec. V některých případech slova takové dvojice mohou být homonymy bez přímé etymologické souvislosti, jindy může jít například o vlastní jméno a z něj odvozený eponym nebo jiný výsledek apelativizace nebo naopak o původně obecné jméno a vlastní jméno, které vzniklo jeho proprializací (onymizací). (cs) Kapitonimo estas (skriba) vorto kiu ŝanĝas sia(j)n signifo(j)n kiam la komenclitero estas majuskligata. En Esperanto kapitonimoj tre maloftas, sed jes povas aperi okaze de esperantigita propra nomo kiu homonimas kun ordinara vorto, ekzemple KUBO (Kubo per normala ortografio estas lando, dum kubo estas geometria formo). En aliaj lingvoj kun malpli fonema ortografio ol Esperanto, kapitonimoj povas eĉ ŝanĝi sian prononcon laŭ uskleco. Kapitonimoj estas speco de heteronimo. Kapitonimoj povas krei konfuzon, precipe frazkomence, kie oni ja kutime majuskligas senkondiĉe. (eo) A capitonym is a word that changes its meaning (and sometimes pronunciation) when it is capitalized; the capitalization usually applies due to one form being a proper noun or eponym. It is a portmanteau of the word capital with the suffix -onym. A capitonym is a form of homograph and – when the two forms are pronounced differently – is also a form of heteronym. In situations where both words should be capitalized (such as the beginning of a sentence), there will be nothing to distinguish between them except the context in which they are used. (en) キャピトニム（英語: capitonym）は、語頭が大文字と小文字とでは意味（と場合によっては発音）が変わる単語のことである。語頭が大文字の方が固有名詞やエポニムであるがためにキャピトニムになることが多い。キャピトニムという単語は、「大文字の」を意味する capital と、「～名」を意味する -onym のかばん語である。キャピトニムは同綴異義語の特別な場合であり、大文字と小文字とで発音が異なる場合は同形異音語でもある。文頭など、語頭を大文字で表さなければいけない状況では、コンテクストを把握しないとどちらの意味で使われているのか知ることができない。 march/March などの一部のキャピトニムは、語源の上からも完全に無関係であるが、august や catholic などの単語のように、大文字の語が語源の上で小文字の語と関連があることは少なくない。例えば、大文字から始まる August という単語は、ローマ帝国の初代皇帝アウグストゥスに由来するが、アウグストゥス自身は augustus というラテン語の単語から名付けられ、この単語が英語として持ち込まれるときに august になっている。同様に、Catholic と catholic は、どちらも「普遍的」を意味するギリシャ語に由来する。 (ja) En kapitonym är ett ord som ändrar betydelse och ibland även uttal när första bokstaven ändras från gemen till versal. Etymologiskt kan ordet kapitonym härledas från engelskans capitonym som i sin tur kommer av latinets capitalis, som avser huvudet; avlett ur caput, "huvud" och grekiskans ονυμα (onyma), som betyder "namn". De kapitonymer som även ändrar uttal kallas heterofona medan de som behåller sitt uttal är homofona. Exempel på homofona kapitonymer i svenskan är: * inga (ingen i plural) och Inga (kvinnonamn) * maj (månaden) och Maj (kvinnonamn) (sv) |
| rdfs:label | Kapitonym (cs) Kapitonimo (eo) Capitonym (en) キャピトニム (ja) Kapitonym (sv) |
| rdfs:seeAlso | dbr:Capitalization dbr:English |
| owl:sameAs | freebase:Capitonym wikidata:Capitonym dbpedia-cs:Capitonym dbpedia-eo:Capitonym dbpedia-ja:Capitonym dbpedia-sv:Capitonym https://global.dbpedia.org/id/3DUtQ |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Capitonym?oldid=1102952819&ns=0 |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Capitonym |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:English_words_that_change_pronunciation_with_capitalization dbr:List_of_case-sensitive_English_words dbr:List_of_case_sensitive_English_words dbr:Capitonyms |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Capitalization dbr:Proper_noun dbr:Index_of_linguistics_articles dbr:-onym dbr:Capitalization_in_English dbr:Pun dbr:Homonym dbr:English_words_that_change_pronunciation_with_capitalization dbr:Heteronym dbr:List_of_case-sensitive_English_words dbr:List_of_case_sensitive_English_words dbr:Capitonyms |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Capitonym |