Chicxulub crater (original) (raw)

About DBpedia

Chicxulubský kráter [čikšulubský] je obrovský, částečně pod zemí dochovaný impaktní kráter, který vznikl po dopadu (impaktu) velkého asteroidu Chicxulub. Tento asteroid o průměru kolem 10 až 15 kilometrů dopadl asi před 66,0 milionu let do oblasti dnešního poloostrova Yucatán v Mexickém zálivu. Samotný kráter je široký zhruba 200 kilometrů a nyní hluboký kolem 1 kilometru, z větší části je dnes v moři a přibližně z třetiny na pevnině, kde nyní v jeho epicentru leží mexické město Chicxulub, podle něhož jsou kráter i asteroid pojmenovány. Výzkum kráteru je významný pro ověření přední z teorií zdůvodňující vymírání na konci křídy. Kráter je v současnosti nejlépe zachovanou komplexní impaktní strukturou na povrchu Země.

thumbnail

Property Value
dbo:abstract فوهة تشيكشولوب (Cratère de Chicxulub) هي فوهة صدمية من أواخر الحقبة الوسطى (نحو 66 مليون سنة) دفنت تحت شبه جزيرة يوكاتان في المكسيك. يقع مركزها قرب بلدة تشيكشولوب وإليها تنسب. قطرها أكبر من 180 كم (110 ميل). عمر التأثير الكويكبي تشيكشولوب في حدود الطباشيري-الباليوجين (K–Pg boundary) تتزامن على وجه التحديد، مما يؤدي إلى استنتاج أن سبب الحفرة هو السبب نفسه الذي أدى إلى انقراض الديناصورات والمخلوقات الأخرى على الأرض.تم اكتشاف الحفرة من قبل (Antonio Camargo) و (Glen Penfield)، اللذين كانا يعملان في يوكاتان في التنقيب على النفط خلال 1970. عمر الصخور يدل على أنها تعود من أثر نهاية العصر الطباشيري أي حوالي 66 مليون سنة مضت. وأقرب النظريات العلمية حول «انقراض العصر الطباشيري-الثلاثي» أن السبب هو هذا المذنب الذي سقط بهذه الحفرة مسببًا حجب الشمس وتغيير المناخ. في مارس 2010، وبعد تحليل مستفيض للأدلة المتاحة خلص الخبراء إلى أن المذنب هو سبب الانقراض الجماعي لنصف أشكال الحياة القديمة. (ar) El cràter de Chicxulub (AFI: tʃikʃuˈlub) és un antic cràter d'impacte enterrat sota la península del Yucatán, a Mèxic. El seu centre es troba a prop de la població de Chicxulub, a la qual deu el nom el cràter –la traducció aproximada del nom maia és 'la cua del diable'. El cràter fa més de 180 quilòmetres de diàmetre, formant una de les estructures d'impacte més gran del món; el bòlid que formà el cràter mesurava almenys deu quilòmetres de diàmetre. El cràter fou descobert per Glen Penfield, un geofísic que havia estat treballant al Yucatán a la recerca de petroli a la fi de la dècada del 1970. Les proves d'un origen per impacte del cràter inclouen quars deformat, una anomalia gravitatòria i la presència de tectites a l'àrea circumdant. L'edat de les roques i les anàlisis isotòpiques mostren que aquesta estructura data de l'acabament del període Cretaci, fa aproximadament 65 milions d'anys. Entre les conseqüències del xoc hi ha l'extinció dels dinosaures, com ho suggereix el límit K-Pg, tot i que alguns crítics argumenten que l'impacte no en fou l'únic motiu i d'altres debaten si hi hagué un únic impacte o si en la col·lisió de Chicxulub participaren una sèrie de bòlids que podrien haver impactat contra la Terra aproximadament al mateix temps. Les proves recents suggereixen que l'objecte podria haver estat una part d'un asteroide molt més gran que es fragmentà en una col·lisió a l'espai distant fa més de 160 milions d'anys. (ca) Chicxulubský kráter [čikšulubský] je obrovský, částečně pod zemí dochovaný impaktní kráter, který vznikl po dopadu (impaktu) velkého asteroidu Chicxulub. Tento asteroid o průměru kolem 10 až 15 kilometrů dopadl asi před 66,0 milionu let do oblasti dnešního poloostrova Yucatán v Mexickém zálivu. Samotný kráter je široký zhruba 200 kilometrů a nyní hluboký kolem 1 kilometru, z větší části je dnes v moři a přibližně z třetiny na pevnině, kde nyní v jeho epicentru leží mexické město Chicxulub, podle něhož jsou kráter i asteroid pojmenovány. Výzkum kráteru je významný pro ověření přední z teorií zdůvodňující vymírání na konci křídy. Kráter je v současnosti nejlépe zachovanou komplexní impaktní strukturou na povrchu Země. (cs) Chicxulub-Krater​ Der Chicxulub-Krater (nach dem Ort Chicxulub Pueblo, von Mayathan Ch’ik Xulub [tʃikʃuˈlub], ch’ik „Floh, Zecke“, xulub’ „Teufel, Dämon, Horn“) ist ein 66 Millionen Jahre alter Einschlagkrater mit ca. 180 km Durchmesser im Norden der Halbinsel Yucatán in Nordamerika (Mexiko). Da er unter mächtigen Sedimentgesteinen begraben und nicht erodiert ist, zählt er zu den besterhaltenen großen Einschlagkratern der Erde. Im Zusammenhang mit der Kreide-Paläogen-Grenze wird er mit dem Aussterben der meisten Dinosaurier und eines großen Teils der mesozoischen Tier- und Pflanzenwelt während des Übergangs zum Känozoikum in Verbindung gebracht. (de) Ο κρατήρας Τσιξουλούμπ (αγγλικά:Chicxulub crater) είναι ένας κρατήρας θαμμένος κάτω από τη Χερσόνησο Γιουκατάν στο Μεξικό. Το κέντρο του βρίσκεται κοντά στην πόλη , από την οποία πήρε και το όνομά του. Σχηματίστηκε από ένα μεγάλο αστεροειδή ή κομήτη με διάμετρο 10 - 15 χιλιομέτρων, ο οποίος χτύπησε τη Γη. Η περίοδος της πρόσκρουσης συμπίπτει ακριβώς με το (K–Pg όριο), λίγο λιγότερο από 66 εκατομμύρια χρόνια πριν, και μια ευρέως αποδεκτή θεωρία είναι ότι η παγκόσμια διατάραξη του κλίματος λόγω του συμβάντος αυτού ήταν η αιτία της , μιας μαζικής εξαφάνισης στην οποία το 75% των φυτικών και ζωικών ειδών στη Γη αφανίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων όλων των μη ιπτάμενων δεινοσαύρων. Ο κρατήρας υπολογίζεται με διάμετρο 150 χιλιομέτρων και βάθος 20 χιλιομέτρων, βαθιά μέσα στον ηπειρωτικό φλοιό της περιοχής βάθους περίπου 10-30 χιλιομέτρων. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο επιβεβαιωμένο συμβάν πρόσκρουσης και το μοναδικό του οποίου η κορυφή του δακτυλίου είναι άθικτη και άμεσα προσβάσιμη για επιστημονική έρευνα. Ο κρατήρας ανακαλύφθηκε από τους γεωφυσικούς Αντόνιο Καμάργκο και Γκλεν Πένφιλντ, οι οποίοι έψαχναν για πετρέλαιο στην περιοχή, κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ο Πένφιλντ δεν ήταν αρχικά σε θέση να συγκεντρώσει στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο γεωλογικός σχηματισμός αποτελούσε έναν κρατήρα και έτσι εγκατέλειψε την αναζήτηση. Αργότερα, μέσω επαφής με τον Άλαν Χίλντεμπραντ το 1990, ο Πένφιλντ συνέλεξε δείγματα που υποδείκνυαν ότι πρόκειται για κρατήρα πρόσκρουσης. Στοιχεία που δείχνουν ότι ο κρατήρας προήλθε από πρόσκρουση, περιλαμβάνουν την ύπαρξη , μιας και στις γύρω περιοχές. Το 2016, μια επιστημονική αποστολή γεώτρησης τρύπησε βαθιά μέσα στον δακτύλιο του κρατήρα, εκατοντάδες μέτρα κάτω από τον σημερινό πυθμένα της θάλασσας, με σκοπό να συλλέξει δείγματα από την πρόσκρουση. Τα ευρήματα θεωρήθηκαν ευρέως ως επιβεβαίωση των τρεχουσών θεωριών που αφορούν τόσο τον κρατήρα πρόσκρουσης όσο και τις επιπτώσεις του. (el) Kratero Chicxulub [ĉikŝulúb] estas grandega alfrapa kratero post falo de granda meteorito. La meteorito falis proksimume antaŭ 65,5 milionoj da jaroj en regionon de duoninsulo Yucatán en Meksika golfo kaj ĝi havis proksimumajn dimensiojn 6 ĝis 10 kilometroj, la kratero estas larĝa ĉirkaŭ 180 kilometroj, grandparte ĝi estas hodiaŭ en la maro (nur el triono sur tero, kie hodiaŭ situas meksika urbo Chicxulub Pueblo, laŭ kiu la kratero ricevis sian nomon. La falo de meteorito estis tre forta kaj ĝi kaŭzis evidente la tutmondan ekologian katastrofon, kiu transiris en lastan konatan amasan formortadon dum rompo de mezozoiko kaj terciaro (tiu ĉi evento propre apartigas ambaŭ eraojn). Oni taksas, ke la forto kaŭzita pro la falo de meteorito devis esti kelkmiloble pli granda ol kaŭzus nuntempa eksplodo de ĉiuj hodiaŭ ekzistantaj nukleaj armiloj. Pro premo de la mineraloj meze de la loko de falo estiĝis kompleksa kratero - liberiginte de la premo la premitaj mineraloj estis levitaj, laŭ oniaj taksoj ĝis alto 15 kilometroj. Pro la falo liberiĝis grandega energio, kies sekvo estis incendioj, tertremoj, cunamoj kaj la kunpuŝiĝo estis verŝajne kaŭzo de la klimata ŝanĝo kaj formortado de multaj animalspecioj inkluzive de amonitoj kaj dinosaŭroj. En atmosferon de Tero liberiĝis kvanto de polvo enhavanta krom alia iridion, la elemento abunde troviĝanta en meteoritoj. Tiu ĝis hodiaŭ ĉeestas en geologiaj tavoloj kiel tiel nomataj apartiganta kretaceon kaj terciaron. En la paso de milionoj da jaroj la reliefo parte forŝoviĝis kaj la kratero estis kovrita de kalkoŝtonaj tavoloj. La kratero estis malkovrita pli-malpli hazarde en la jaro 1991 du esploro celita al serĉado de krudnafto. (eo) The Chicxulub crater (IPA: [tʃikʃuˈlub]) is an impact crater buried underneath the Yucatán Peninsula in Mexico. Its center is offshore near the community of Chicxulub, after which it is named. It was formed slightly over 66 million years ago when a large asteroid, about ten kilometers (six miles) in diameter, struck Earth. The crater is estimated to be 180 kilometers (110 miles) in diameter and 20 kilometers (12 miles) in depth. It is the second largest confirmed impact structure on Earth, and the only one whose peak ring is intact and directly accessible for scientific research. The crater was discovered by Antonio Camargo and Glen Penfield, geophysicists who had been looking for petroleum in the Yucatán Peninsula during the late 1970s. Penfield was initially unable to obtain evidence that the geological feature was a crater and gave up his search. Later, through contact with Alan R. Hildebrand in 1990, Penfield obtained samples that suggested it was an impact feature. Evidence for the crater's impact origin includes shocked quartz, a gravity anomaly, and tektites in surrounding areas. The date of the impact coincides with the Cretaceous–Paleogene boundary (commonly known as the K–Pg or K–T boundary). It is now widely accepted that the resulting devastation and climate disruption was the cause of the Cretaceous–Paleogene extinction event, a mass extinction of 75% of plant and animal species on Earth, including all non-avian dinosaurs. (en) El cráter de Chicxulub es un antiguo cráter de impacto cuyo centro aproximado está ubicado al noroeste de la península de Yucatán, en México.​ Este centro se encuentra cerca de la actual población de Chicxulub, a la que el cráter debe su nombre. La traducción al español del nombre en lengua maya del poblado, que se encuentra al oriente del puerto de Progreso en Yucatán, es «pulga del diablo».​​ El cráter mide más de 180 km de diámetro, formando una de las zonas de impacto más grandes del mundo; se estima que el meteorito que formó el cráter medía más de 11 km de diámetro. Fue descubierto por , y colaboradores,​​ geofísicos que trabajaban en Yucatán para la empresa paraestatal de Petróleos Mexicanos en busca de yacimientos de petróleo a finales de la década de 1970. Inicialmente, no se pudieron encontrar pruebas que evidenciaran que esa inusual estructura geológica era, en realidad, un cráter de impacto, por lo que se abandonaron las investigaciones. A través de su contacto con ,​ un geólogo canadiense, Penfield y Camargo fueron capaces de obtener muestras que sugerían que el cráter había sido consecuencia de un impacto. Las pruebas de un origen por impacto del cráter incluyen «cuarzo de impacto», una anomalía gravitatoria y la presencia de tectitas en el área circundante. También la presencia de iridio y en ocasiones de platino como metal asociado. La edad de las rocas y los análisis isotópicos mostraron que esta estructura data de finales del período Cretácico, hace aproximadamente 65 millones de años. La principal evidencia es una delgada capa de iridio encontrada en sedimentos del límite K/T en varios afloramientos de todo el mundo. El iridio es un metal escaso en la Tierra, pero abundante en los meteoritos y asteroides. Recientemente se ha reafirmado la hipótesis de que este impacto es el responsable de la extinción masiva del Cretácico-Terciario.​​ En efecto, entre las consecuencias del choque destaca la extinción de diversas especies, como lo sugiere el límite K/T, aunque algunos críticos argumentan que el impacto no fue el único motivo​ y otros debaten si en realidad fue un único impacto o si en la colisión de Chicxulub participaron una serie de bólidos que podrían haber impactado contra la Tierra aproximadamente al mismo tiempo. Las pruebas recientes sugieren que el objeto podría haber sido una parte de un asteroide mucho más grande que, tras una colisión en el espacio distante hace más de 160 millones de años, se dividió en una familia de asteroides más pequeños,​ la familia de Baptistina. En 2016, un proyecto científico perforó a gran profundidad el anillo de picos del cráter, cientos de metros por debajo del lecho marino actual, con el fin de obtener muestras del núcleo rocoso del impacto. El equipo obtuvo testigos de sondeo con caliza, restos de rocas fracturadas y fundidas, pero lo inesperado fue encontrar testigos con granito rosa, lo que puso en evidencia que los anillos de picos se formaron con granito proveniente de las profundidades de la corteza terrestre.​​ Se consideró que los descubrimientos confirmaban las teorías actuales relacionadas tanto con el impacto del cráter como con sus efectos.​ Un estudio de 2020 concluyó que el cráter Chicxulub se formó por un impacto procedente del noreste inclinado 45-60° respecto a la horizontal.​ (es) Chicxulub kraterra(tʃʼikʃuluɓ) antzinako talka-kraterra da. 180 km-ko diametroa du, eta ezagutzen den Lurreko talka-krater handiena da. Yucatan Penintsulako plataforma kontinentalean asteroide baten talka eman zen. Gutxienez 10 km-ko zabalera zuen talka egin zuen asteroideak. Arroken adinak eta isotopo-analisiak erakusten dutenez, talka Kretazeoaren amaieran izan zen, duela 65 milioi urte inguru (-65Ma). Lurrean gertatutako suntsipen masibo nagusietako bat eragin zuen, eta dinosauroen desagerpenarekin lotzen dena. Hala ere, zientzalari batzuen arabera talka ez da desagerpenaren arrazoi bakarra, edo garai bertsuan izandako talketako bat baino ez da Chicxulub. Glen Penfield geofisikariak kraterra aurkitu zuen 1970eko hamarkadan petrolio bila zebilela. Hala ere, hasieran Penfieldek ez zekien egitura geologiko hau krater bat zenik. Gerora, Alan Hildebranden laguntzarekin, talka-egitura bat zela iradokitzen zuten frogak aurkitu zituen: talka-kuartzoa, grabitate-anomalia bat eta inguruetan. 2010eko martxoan, 33 erakundeko nazioarteko 41 adituk 20 urteko ikerketa-lanak eta frogak aztertu zituzten, paleontologia, geokimika, klimatologia, geofisika eta sedimentologia arloetan. Lantaldeak ebatzi zuen Chicxulub talkak K-T muga garaiko espezie-galeraren prozesua piztu zuela, dinosaureoena barne. (eu) Le cratère de Chicxulub (API : /tʃikʃulub/ ; maya : /tʃʼikʃuluɓ/) est un cratère d'impact situé à Chicxulub Puerto dans la péninsule du Yucatán au Mexique. Il a été provoqué par la collision d'un astéroïde de diamètre entre 10,6 et 80,9 km qui, selon les analyses radiométriques de haute précision réalisées en 2013, s’est abattu sur la Terre à la fin du printemps il y a 66 038 000 ± 11 000 ans, date qui marque la fin du Crétacé et du Mésozoïque. Sa chute est considérée comme une cause vraisemblable de l'une des extinctions massives qui ont frappé la Terre, la crise Crétacé-Paléogène, incluant la disparition des dinosaures non aviens, des ptérosaures et des plésiosaures. Le diamètre du cratère, d’environ 180 km, laisse imaginer une puissance d'explosion similaire à « plusieurs milliards de fois celle de la bombe d’Hiroshima ». Le bassin du cratère, enseveli sous environ mille mètres de calcaire, s'étend pour moitié sous la terre ferme, et pour moitié sous le golfe du Mexique.Un premier forage d'exploration (sans recherche de pétrole ou gaz) est mis en place en 2016 dans le golfe du Mexique. (fr) Cráitéar imbhuailte is ea an Cráitéar Chicxulub atá curtha faoi Leithinis an Yucatáin, i Meicsiceo. Tá a lárionad suite amach ón gcósta in aice le pobal Chicxulub, a bhfuil sé ainmnithe ina dhiaidh. Cruthaíodh é beagán os cionn 66 milliún bliain ó shin nuair a bhuail astaróideach mór, timpeall ar 10 gciliméadar ar trastomhas, an Domhan. Meastar go bhfuil an cráitéar ar 180 ciliméadar ar trastomhas, agus ar 20 ciliméadar ar doimhneacht. Is é an dara struchtúr imbhuailte deimhnithe is mó ar domhan, agus an t-aon cheann a bhfuil a bhuaicfháinne slán agus insroichte go díreach le haghaidh taighde eolaíoch. D'aimsigh Antonio Camargo agus Glen Penfield an cráitéar, geoifisiceoirí a bhí ag lorg peitriliam i Leithinis an Yucatáin le linn deireadh na 1970idí. Ar dtús, ní raibh Penfield in ann fianaise a fháil go raibh an ghné gheolaíoch cráitéir ina chráitéar agus thug sé suas a chuardach. thug d'éirigh sé as a chuardach. Níos déanaí, trí theagmháil le Alan R. Hildebrand i 1990, fuair Penfield samplaí a thug le le tuiscint gur ghné imbhuailte a bhí ann. I measc na fianaise d'imbhuailte an chráitéir tá grianchloch thurrainge a bhfuil aimhrialtacht domhantarraingthe agus teictití sna ceantair máguaird. Comhtharlaíonn dáta an imbhuailte le teorainn an Chailcigh - Pailéigéine (ar a dtugtar teorainn K-Pg nó K-T de ghnáth). Glactar leis go forleathan anois gurbh é an léirscrios agus cur isteach ar an aeráid ba chúis leis an teagmhas díobhaidh an Chailcigh-Pailéigéine, olldíothú 75% de speicis phlandaí agus ainmhithe ar an Domhan, lena n-áirítear na dineasáir neamhéanúla go léir. (ga) Kawah Chicxulub (diucapkan [tʃikʃuˈlub]) adalah kawah kuno yang terkubur di Semenanjung Yukatan, Meksiko. Kawah ini terbentuk sebagai akibat dari tabrakan asteroid berdiameter 11 - 81 km, yang dikenal sebagai penabrak Chicxulub. Pusat kawah ini terletak di kota . Kawah ini memiliki diameter sebesar 180 km. Bagi para ilmuwan, kawah ini mungkin menyebabkan peristiwa kepunahan Kapur-Tersier yang memunahkan semua dinosaurus. Kawah ini ditemukan oleh yang sedang mencari minyak bumi pada tahun 1970-an. (in) 칙술루브 충돌구(영어: Chicxulub crater)는 멕시코의 유카탄 반도에 위치한 거대한 운석 충돌구이다. 충돌구의 직경은 약 180 km 이고 깊이는 약 20 km이며, 칙술루브 충돌구라는 이름은 충돌구의 중심이 멕시코 유카탄주 에 가까워서 붙여진 이름이다. 칙술루브 충돌구는 지름 10 ~ 15 km 정도 크기의 운석이나 혜성의 충돌로 인해 생겨난 것으로 추정되는데, 충돌 시기는 약 6천 6백만년 전으로, 백악기-제3기 경계가 존재하는 시간대이다. 즉 이 충돌로 인한 범지구적 기후 변화들이 공룡을 포함한 당시 생물종의 약 75%를 절멸시킨 백악기-제3기 대멸종을 초래했다는 것이 정설로 받아들여지고 있다 칙술루브 충돌구는 1970년대 말, 유카탄 반도에서 석유를 찾던 안토니오 카마르고와 글렌 펜필드라는 지구물리학자들에 의해 발견되었는데, 당시에는 이것이 운석 충돌구라는 지질학적 증거가 부족하여 발견이 미루어 졌다가 1990년에 글렌 펜필드와 알란 힐데브란트가 만나, 이것이 운석 충돌구라는 몇 가지 증거들을 발견하였고 충돌구라는 사실이 공식화되었다. (ko) Il cratere di Chicxulub è un antico cratere da impatto sepolto sotto la penisola dello Yucatán, con il suo centro localizzato approssimativamente vicino al paese di Chicxulub, nel Messico. Le ricerche suggeriscono che questa struttura d'impatto possa datarsi a circa 65,95 milioni di anni fa, durante il passaggio tra il periodo Cretaceo e quello detto Paleogene. Il diametro del meteorite, secondo le stime più accreditate, fu tra i 10 e i 14 km (paragonabile per dimensioni a Deimos, satellite di Marte) e l'energia liberata nell'impatto è stimata, approssimativamente, tra i 1023-24 joule, equivalenti ad un intervallo tra 100.000.000 e 2.390.000.000 di megatoni. In confronto, il più potente ordigno termonucleare mai fatto detonare, la RDS-220, più comunemente nota come Bomba Zar, aveva una potenza di "soli" 50 megatoni, quindi tra le 2.000.000 e le 47.800.000 di volte meno potente. Altre stime propongono, più approssimativamente, un diametro tra 10 e 81 km e un'energia cinetica tra 1024-25 joule (tra i miliardi di megatoni e le decine di miliardi), con qualche ordine di grandezza in più rispetto al consenso scientifico. L'impatto provocò uno tsunami gigante che si sparse a cerchi concentrici in tutte le direzioni, colpendo specialmente l'isola caraibica di Cuba. L'emissione di polvere e particelle provocò cambiamenti climatici simili all'inverno nucleare, che probabilmente vide la superficie della Terra totalmente coperta da una nube di polvere per molti anni. Questo calcolo dei tempi è in armonia con la teoria postulata dal fisico Luis Álvarez e da suo figlio Walter, un geologo, per spiegare l'estinzione dei dinosauri. Gli Alvarez postularono che l'estinzione dei dinosauri, approssimativamente contemporanea allo strato geologico noto come limite K-T, sarebbe stata causata dall'impatto di un meteorite di proporzioni quasi planetesimali. Questa teoria è attualmente accettata ampiamente dalla comunità scientifica. La prova principale a favore di questa teoria è la presenza di un sottile strato di iridio presente in questo confine geologico, dato che l'iridio è un metallo considerato raro nella crosta terrestre, ma è un elemento abbondante nei meteoriti. (it) チクシュルーブ・クレーター(またはチュチュラブ・クレーター、チチュルブ・クレーター、英語: Chicxulub crater)は、メキシコのユカタン半島北部にある約6604万年前の小惑星衝突跡(クレーター)。名称は中心付近の地名に由来し、マヤ語で「悪魔の尻尾」という意味がある。日本では発音しにくく、知名度も低いことから「ユカタン半島の隕石クレーター」等ユカタン半島がスポットされやすい。 規模が大きく、中心地が海洋にあるために目視では視認が困難であり、衛星画像、地磁気異常、重力異常、およびセノーテの分布によって確認される。これらはいずれもがおよそ円弧を描いており、この円の中心が衝突の中心とされる。クレーターとしての直径は約160km。地球上では三番目の規模であり(フレデフォート・クレーター、サドベリー・クレーターに次ぐ。これらを総称し3大隕石衝突、3大インパクトとも呼ばれる)、顕生代(5億4200万年以降)に形成されたことが確認されるものとしては最大級である。地球上に微生物以外の大型生物が登場して以降では地球に衝突した隕石としては最大である。 この衝突が、恐竜を含む大型爬虫類をはじめとする多くの生物が絶滅した白亜紀末の大量絶滅(K-Pg境界)の、もっとも有力な原因と考えられている。 (ja) Krater Chicxulub – ziemski krater uderzeniowy w Meksyku, pogrzebany pod warstwą osadów na półwyspie Jukatan i na dnie Zatoki Meksykańskiej; środek znajduje się w pobliżu miejscowości , od której został nazwany. Krater ma około 150 km średnicy, z zewnętrznym pierścieniem o średnicy ok. 240 km (starsze oszacowania podają inne wartości, np. 180 km) i około 1 km głębokości. Jego początkowa głębokość wynosiła około 30 km. Struktura uderzeniowa pochodzi z przełomu kredy i paleogenu, sprzed 66,038 mln lat (według niektórych jest około 300 tysięcy lat starsza). (pl) De Chicxulubkrater is het 180 kilometer brede restant van een planetoïdeinslag die ongeveer 65 miljoen jaar geleden heeft plaatsgevonden. De krater werd in 1991 ontdekt. De inslag ervan heeft waarschijnlijk (mede) geleid tot het einde van het tijdperk der dinosauriërs. De krater was decennialang onopgemerkt gebleven, doordat hij door 1000 meter jongere gesteenten verborgen werd. Aan het oppervlak is vandaag de dag niet veel te zien, op de ring van ondergrondse poelen (cenotes) na, die langs de oude kraterrand te vinden zijn. De krater werd uiteindelijk gevonden doordat door geologisch onderzoek onder andere afwijkingen in het zwaartekrachtsveld aan het licht kwamen. In de Krijt-Tertiairovergang stierven vrijwel alle grotere diersoorten uit, waaronder de dinosauriërs. Volgens een theorie die zowel Jan Smit als Luis en Walter Alvarez in 1980 publiceerden, was de sterfte het gevolg van een grote planetoïde-inslag. Hoewel deze theorie aanvankelijk weinig weerklank vond, ontdekte men in de jaren daarna allerlei aanwijzingen dat er daadwerkelijk een inslag was geweest, en de krater van Chicxulub is daarvoor de beste kandidaat. (nl) Chicxulubkratern (uttalas "tjick-schu-'lubb") är en uråldrig nedslagskrater, ett så kallat astroblem, som ligger begravd under Yucatánhalvön i Mexiko. Dess mittpunkt ligger ungefär under orten Chicxulub. Forskningar har åldersbestämt nedslagskratern till slutet av kritaperioden, ungefär 65 miljoner år sedan. Meteoritens diameter före nedslaget uppskattas till 10 km, och vid nedslaget frigjordes 5,0×1023 joule energi, ungefär 100 000 gigaton trotyl. Som jämförelse frigjorde Tsar Bomba eller Kejsarbomben, den av människan mest kraftfulla utlösta kärnvapenexplosionen, "bara" en tjugondels gigaton. Själva kratern är begravd mer än 1 km under marken. Den beräknas vara ca 1,5 km djup med en diameter på 180 km. Vissa forskare hävdar att den är betydligt större än så, åtminstone 250 km i diameter. Nedslaget orsakade gigantiska tsunamier åt alla håll, som drabbade den karibiska ön Kuba särskilt hårt. Utsläppet av enorma mängder stoft och partiklar orsakade miljöförändringar som liknar de vid en atomvinter; Jordens yta skymdes av ett stoftmoln i flera år, framför allt kalciumsulfat med stora mängder svavel, vilket hindrade Solens strålar från att nå Jorden. (Pope, et al., 1997). Det globala mörkret ledde till att fotosyntesen under en tid upphörde vilket ledde till massdöd bland växter och plankton och i sin tur drabbades faunan högre upp i näringskedjan. Så mycket som 75% av alla arter på jorden utplånades, bland dem dinosaurierna och havens toppredatorer svanhalsödlorna och mosasaurierna. Resultat från ett arbete utfört på krita-paleogengränslagret på Nya Zeeland (Vajda et. al 2001) visar att växtligheten försvann globalt under några år och teorin om att dinosaurierna dog av svält läggs fram. Växterna ersattes under en tid av svampar som är saprotrofer och livnär sig utan hjälp av fotosyntes (Vajda & McLoughlin 2004). Dateringen överensstämmer väl med en teori som postulerades av fysikern Luis Alvarez och dennes son Walter, en geolog, om dinosauriernas och många andra djurgruppers utdöende vid K-T-gränsen. Alvarez postulerade att massutdöendet, ungefär samtida med K-T-gränsen, kunde ha orsakats av en sådan stor meteorit. Denna teori är nu vida accepterad, om än inte av alla forskare. Huvudindicierna är ett vida spritt, tunt lerlager som finns i denna geologiska övergång överallt på Jorden. 1979 rapporterade Alvarez att lerlagret innehöll en abnormalt hög halt av iridium – 6 delar per miljard (i vikt) eller mer jämfört med det normala 0,4 för jordskorpan i genomsnitt — meteoriter kan innehålla runt 470 delar per miljard av detta grundämne. Hypotesen var att iridiet spreds i atmosfären när meteoriten förångades och dalade så småningom ner på jordytan tillsammans med annat material som slungats upp av nedslaget, vilket producerade det relativt iridiumrika lerlagret. (sv) Чикшулу́б (исп. и юкатек. Chicxulub [tʃikʃu'lub] — «демон клещей», название указывает на издревле высокую распространённость паразитиформных клещей в этой местности), Чиксулуб (от лат. Chicxulub, это ошибочная транслитерация, возникшая из-за неверного прочтения — x в латинской транскрипции юкатекского языка читается как русская «ш») — древний ударный кратер диаметром около 180 км и изначальной глубиной до 17—20 км, находящийся на полуострове Юкатан и входящий в список крупнейших кратеров на Земле. Кратер образовался 66,5 млн лет назад в результате удара астероида диаметром около 10 км. Энергия удара оценивается в 5⋅1023 джоулей или в 100 тератонн в тротиловом эквиваленте (для сравнения, крупнейшее термоядерное устройство имело мощность порядка 0,00005 тератонны, что в 2’000’000 раз меньше). Выброс почвы, землетрясение и цунами, произошедшие в результате падения метеорита привели к крупнейшему массовому вымиранию в биосфере Земли. Момент падения Чикшулубского метеорита принят Международной стратиграфической комиссией как завершение мелового периода мезозойской эры и начало кайнозойской эры. (ru) Чиксулуб (Чикшулуб) — одна з найбільших астроблем на Землі, діаметром 150 км, розташована на півострові Юкатан та під водою Мексиканської затоки. (uk) A cratera Chicxulub (pronuncia-se AFI: [tʃikʃuˈlub]) é uma antiga cratera de impacto soterrada embaixo da Península do Iucatã, no México. O seu centro está localizado próximo à localidade de Chicxulub, que deu origem ao nome da cratera. A cratera tem mais de 180 km de diâmetro, tornando-a uma das maiores estruturas de impacto conhecidas no mundo; o bólide que formou a cratera tinha pelo menos 10 km de diâmetro. A cratera foi descoberta por Glen Penfield, um geofísico que havia trabalhado no Iucatã, enquanto procurava petróleo no final da década de 1970. Penfield foi inicialmente incapaz de obter evidências de que esta estrutura geológica era de fato uma cratera, e desistiu da sua pesquisa. Por meio do contato com Alan Hildebrand, Penfield obteve amostras que sugeriam que era uma estrutura de impacto. As provas do impacto como origem da cratera incluem quartzo de impacto, uma anomalia gravitacional, e tectitos das áreas circundantes. O impacto aconteceu há 66,038 milhões de anos, no final do Cretáceo. O impacto associado com a cratera teria estado envolvido na extinção de numerosos grupos de animais e plantas, incluindo os dinossauros, como sugerido pelo nível K-T, embora alguns críticos argumentam que o impacto não foi a única razão e outros debatam se houve um só impacto ou se o meteoro de Chicxulub foi um de vários que podem ter colidido com a Terra naquela época. Evidências sugeriam que o meteoro poderia ter sido um pedaço de um asteróide muito maior que se fragmentou numa colisão no espaço distante há mais de 160 milhões de anos. Em março de 2010, no seguimento de extensa análise das provas existentes que consistem de dados obtidos ao longo de 20 anos abrangendo os campos da paleontologia, geoquímica, modelação climática, geofísica e sedimentologia, 41 peritos internacionais de 33 instituições reviram os dados disponíveis e concluíram que o impacto em Chicxulub desencadeou as extinções em massa no limite K–T incluindo a dos dinossauros. (pt) 希克蘇魯伯隕石坑(英語:Chicxulub crater;西班牙語:Cráter de Chicxulub),又譯奇虛樂隕石坑或契克苏勒伯陨石坑,是一個位於墨西哥猶加敦半島的撞擊隕石坑,埋藏在地表之下。其名取自於隕石坑中心附近的城市;希克蘇魯伯在馬雅語意為「惡魔的尾巴」。根據推測,隕石坑整體略呈橢圓形,平均直徑約有180公里,是地球表面最大型的撞擊地形。希克蘇魯伯隕石是全世界所有已知爆炸事件中規模排名第一的,規模相當於100兆噸三硝基甲苯(1014吨TNT當量)。 1970年代末,地質學家格伦·彭菲尔德(Glen Penfield)在猶加敦半島從事石油探勘工作時,發現此隕石坑。目前已在該地區發現衝擊石英、重力異常、玻璃隕石等地質證據,可證明希克蘇魯伯隕石坑是由撞擊事件造成。從岩石的同位素研究得知,希克蘇魯伯隕石坑的年代約為6,500萬年前,時當白堊紀與古近紀交接時期。基於其形成的年代與規模,希克蘇魯伯隕石坑常被認為是造成白堊紀-古近紀滅絕事件的原因,並導致恐龍滅絕;但也有科學家提出當時另有其他的滅絕因素。近年來,另有多重撞擊理論,認為當時有許多顆隕石在短時間內撞擊地球,而希克蘇魯伯隕石坑僅是其中一顆。另有天文研究指出,這些隕石是在1億6,000萬年前分裂而成。2010年3月5日,一个国际研究小组在《科学》杂志上发表研究报告,證實在6,500万年前,一颗小行星撞击墨西哥就是造成恐龍灭绝的主因。2019年算出北達科他州化石表面附著物質的年代大約是6,576萬年前。 (zh)
dbo:thumbnail wiki-commons:Special:FilePath/Yucatan_chix_crater.jpg?width=300
dbo:wikiPageExternalLink http://www.chicxulubcrater.org http://www.lpi.usra.edu/publications/slidesets/craters/slide_37.html https://web.archive.org/web/20190925002058/https:/www.nytimes.com/2019/09/10/science/chicxulub-asteroid-impact-dinosaurs.html https://www.nytimes.com/2019/09/10/science/chicxulub-asteroid-impact-dinosaurs.html http://www.scientificamerican.com/article.cfm%3Fid=doubts-on-dinosaurs https://gsa.confex.com/gsa/2017AM/webprogram/Session43180.html
dbo:wikiPageID 174609 (xsd:integer)
dbo:wikiPageLength 83157 (xsd:nonNegativeInteger)
dbo:wikiPageRevisionID 1124749239 (xsd:integer)
dbo:wikiPageWikiLink dbr:Carbon_dioxide dbr:Carbonate dbr:Carboniferous dbr:Caribbean_Basin dbr:Princeton_University dbr:Scientific_American dbr:Nadir_crater dbr:Natural_Environment_Research_Council dbr:Megatsunami dbr:Bolide dbr:Brazos_River dbr:Alkali_feldspar dbr:Aquifer dbr:Argon–argon_dating dbc:Extinction_events dbc:Oceans dbr:Houston_Chronicle dbr:Johnson_Space_Center dbr:List_of_impact_craters_on_Earth dbr:List_of_possible_impact_structures_on_Earth dbr:Pemex dbr:University_of_Arizona dbr:University_of_California,_Berkeley dbr:Upper_Cretaceous dbr:David_Nesvorný dbr:Deccan_Traps dbr:Carbonaceous_chondrite dbr:Depositional_environment dbr:Incandescence dbr:International_Ocean_Discovery_Program dbr:Limestone dbr:Peak_ring dbr:Shocked_quartz dbr:Timeline_of_Cretaceous–Paleogene_extinction_event_research dbr:Comet dbr:Comisión_Federal_de_Electricidad dbr:Cretaceous dbr:Cretaceous–Paleogene_boundary dbr:Andesite dbr:Maya_Block dbr:STS-99 dbc:Impact_craters_of_Mexico dbc:Natural_history_of_the_Yucatán_Peninsula dbc:Prehistoric_dinosaurs dbr:Geomagnetic_reversal dbr:Lower_Cretaceous dbr:Nature_(journal) dbr:Oort_cloud dbr:Ouachita_orogeny dbr:Seabed dbr:Climate_change dbr:Frank_Asaro dbr:Gerta_Keller dbr:Gondwana dbr:Gorgona_Island_(Colombia) dbr:Bouguer_anomaly dbr:Moment_magnitude_scale dbr:Montana dbr:Mount_Everest dbr:NASA dbr:Continental_crust dbr:Core_sample dbr:Cretaceous–Paleogene_extinction_event dbr:Crust_(geology) dbr:The_New_York_Times dbr:Anhydrite dbr:Bentonite dbr:Louisiana dbr:Luis_Walter_Alvarez dbr:Magnetic_anomaly dbr:Snowbird,_Utah dbr:Sturgeon dbr:Compaction_(geology) dbr:Yucatán dbr:Yucatán_Peninsula dbr:Yucatán_Platform dbr:Zircon dbr:Fault_block dbr:Igneous_rock dbr:Volcanic_arc dbr:Pangaea dbr:Platinum_group dbr:Avi_Loeb dbr:Adakite dbr:Triassic dbr:Walter_Alvarez dbr:Wide-field_Infrared_Survey_Explorer dbr:Dolomite_(rock) dbr:Hadean dbr:Helen_Vaughn_Michel dbr:Iridium_anomaly dbr:Karst dbr:Laurentia dbr:Lava_dome dbr:William_F._Bottke dbr:Tephra dbr:298_Baptistina dbr:354P/LINEAR dbr:Ediacaran dbr:Food_chain dbr:Fort_Union_Formation dbr:Baptistina_family dbr:Barberton_Greenstone_Belt dbr:Basement_(geology) dbr:North_Dakota dbr:Nuclear_weapon dbr:P-wave dbr:Paddlefish dbr:Paleocene dbr:Paleozoic dbr:Pan-African_orogeny dbr:Carbonate_platform dbr:Carbonate_rock dbc:Natural_history_of_the_Caribbean dbr:Cenote dbr:Flora_family dbr:Granite dbr:Granitoid dbr:Gravity_anomaly dbr:Isotope dbr:Isotope_analysis dbr:Isotopes_of_chromium dbr:Tektite dbr:Primary_production dbr:Reflection_seismology dbr:Gubbio dbr:Gulf_of_Mexico dbr:Gypsum dbr:Haiti dbr:Hell_Creek_Formation dbr:Astronomy_&_Geophysics dbr:Atmospheric_entry dbr:International_Continental_Scientific_Drilling_Program dbr:Iridium dbr:Tanis_(fossil_site) dbr:Texas dbr:Hydrothermal_circulation dbr:Shear_zone dbr:Asteroid dbr:Asteroid_belt dbr:Acid_rain dbr:Chicxulub_Pueblo dbr:Alan_R._Hildebrand dbc:Cretaceous–Paleogene_boundary dbr:Jurassic dbr:Kinetic_energy dbr:Supernova dbr:Dinosaur dbr:Disrupted_planet dbc:Cretaceous_impact_craters dbr:C-type_asteroid dbr:CM_chondrite dbc:Mérida,_Yucatán dbr:Photosynthesis dbr:Society_of_Exploration_Geophysicists dbr:Solar_System dbr:Clastic_rock dbr:Greenhouse_effect dbr:Impact_crater dbr:Indian_subcontinent dbr:Million_years_ago dbr:National_Autonomous_University_of_Mexico dbr:National_Science_Foundation dbr:New_Jersey dbr:New_Orleans dbr:Orbital_resonance dbr:Cataclasite dbr:Sinkhole dbr:Marl dbr:S-type_asteroid dbr:Sandstone dbr:Science_(journal) dbr:Shale dbr:Seismic_tomography dbr:Shock_metamorphism dbr:Impact_winter dbr:Impactite dbr:Lithostratigraphy dbr:Evaporite dbr:Scientific_Reports dbr:Mohorovičić_discontinuity dbr:Seismic_wide-angle_reflection_and_refraction dbr:Permian–Triassic_extinction_event dbr:Supercontinent dbr:Sedimentation dbr:Sediment dbr:Yaxcopoil dbr:Subsidence dbr:Volcanism dbr:Slab_detachment dbr:Suevite dbr:Normal_fault dbr:BIRPS dbr:Ocean_bottom_seismometer dbr:Mass_extinction dbr:Spherule dbr:Vaporized dbr:Seismic dbr:Fault_zone dbr:Grenvillian_orogeny dbr:Impact_glass dbr:Acoustic_fluidization dbr:Red_bed dbr:CO_chondrite dbr:CR_chondrite dbr:CV_chondrite dbr:Shear_fault dbr:File:Chicxulub-animation.gif dbr:File:Chicxulub_Wharf_Yucatan_Mexico.jpg dbr:File:Chicxulub_impact_-_artist_impression.jpg dbr:File:Chicxulub_schematic_section.png dbr:File:Chicxulub_seismic_&_borehole_map.png dbr:William_C._Phinney
dbp:age 66.043000 (xsd:double) dbr:Cretaceous–Paleogene_boundary
dbp:bolide CM or CR type carbonaceous chondrite (en)
dbp:confidence Confirmed (en)
dbp:country Mexico (en)
dbp:drilled Yes (en)
dbp:exposed No (en)
dbp:mapCaption Location of Chicxulub crater (en)
dbp:name Chicxulub crater (en)
dbp:otherName Chicxulub impact structure (en)
dbp:photo Yucatan chix crater.jpg (en)
dbp:photoCaption Imaging from NASA's Shuttle Radar Topography Mission STS-99 reveals part of the diameter ring of the crater in the form of a shallow circular trough. Numerous cenotes cluster around the trough marking the inner crater rim. (en)
dbp:state dbr:Yucatán
dbp:wikiPageUsesTemplate dbt:Authority_control dbt:Cite_news dbt:Commons_category dbt:Convert dbt:Coord dbt:Featured_article dbt:Impact_cratering_on_Earth dbt:M dbt:Portal_bar dbt:Redirects_here dbt:Reflist dbt:Rp dbt:Short_description dbt:Sup dbt:Use_American_English dbt:Use_mdy_dates dbt:Infobox_terrestrial_impact_site dbt:IPA2 dbt:KT_boundary
dcterms:subject dbc:Extinction_events dbc:Oceans dbc:Impact_craters_of_Mexico dbc:Natural_history_of_the_Yucatán_Peninsula dbc:Prehistoric_dinosaurs dbc:Natural_history_of_the_Caribbean dbc:Cretaceous–Paleogene_boundary dbc:Cretaceous_impact_craters dbc:Mérida,_Yucatán
gold:hypernym dbr:Crater
schema:sameAs http://viaf.org/viaf/239184911
georss:point 21.4 -89.51666666666667
rdf:type owl:Thing dbo:Crater yago:WikicatCretaceousImpactCraters geo:SpatialThing yago:GeologicalFormation109287968 yago:Object100002684 yago:PhysicalEntity100001930 yago:WikicatImpactCraters yago:WikicatImpactCratersOfMexico yago:WikicatImpactCratersOfNorthAmerica yago:WikicatImpactCratersOnEarth yago:YagoGeoEntity yago:YagoPermanentlyLocatedEntity yago:VolcanicCrater109472413
rdfs:comment Chicxulubský kráter [čikšulubský] je obrovský, částečně pod zemí dochovaný impaktní kráter, který vznikl po dopadu (impaktu) velkého asteroidu Chicxulub. Tento asteroid o průměru kolem 10 až 15 kilometrů dopadl asi před 66,0 milionu let do oblasti dnešního poloostrova Yucatán v Mexickém zálivu. Samotný kráter je široký zhruba 200 kilometrů a nyní hluboký kolem 1 kilometru, z větší části je dnes v moři a přibližně z třetiny na pevnině, kde nyní v jeho epicentru leží mexické město Chicxulub, podle něhož jsou kráter i asteroid pojmenovány. Výzkum kráteru je významný pro ověření přední z teorií zdůvodňující vymírání na konci křídy. Kráter je v současnosti nejlépe zachovanou komplexní impaktní strukturou na povrchu Země. (cs) Chicxulub-Krater​ Der Chicxulub-Krater (nach dem Ort Chicxulub Pueblo, von Mayathan Ch’ik Xulub [tʃikʃuˈlub], ch’ik „Floh, Zecke“, xulub’ „Teufel, Dämon, Horn“) ist ein 66 Millionen Jahre alter Einschlagkrater mit ca. 180 km Durchmesser im Norden der Halbinsel Yucatán in Nordamerika (Mexiko). Da er unter mächtigen Sedimentgesteinen begraben und nicht erodiert ist, zählt er zu den besterhaltenen großen Einschlagkratern der Erde. Im Zusammenhang mit der Kreide-Paläogen-Grenze wird er mit dem Aussterben der meisten Dinosaurier und eines großen Teils der mesozoischen Tier- und Pflanzenwelt während des Übergangs zum Känozoikum in Verbindung gebracht. (de) Kawah Chicxulub (diucapkan [tʃikʃuˈlub]) adalah kawah kuno yang terkubur di Semenanjung Yukatan, Meksiko. Kawah ini terbentuk sebagai akibat dari tabrakan asteroid berdiameter 11 - 81 km, yang dikenal sebagai penabrak Chicxulub. Pusat kawah ini terletak di kota . Kawah ini memiliki diameter sebesar 180 km. Bagi para ilmuwan, kawah ini mungkin menyebabkan peristiwa kepunahan Kapur-Tersier yang memunahkan semua dinosaurus. Kawah ini ditemukan oleh yang sedang mencari minyak bumi pada tahun 1970-an. (in) 칙술루브 충돌구(영어: Chicxulub crater)는 멕시코의 유카탄 반도에 위치한 거대한 운석 충돌구이다. 충돌구의 직경은 약 180 km 이고 깊이는 약 20 km이며, 칙술루브 충돌구라는 이름은 충돌구의 중심이 멕시코 유카탄주 에 가까워서 붙여진 이름이다. 칙술루브 충돌구는 지름 10 ~ 15 km 정도 크기의 운석이나 혜성의 충돌로 인해 생겨난 것으로 추정되는데, 충돌 시기는 약 6천 6백만년 전으로, 백악기-제3기 경계가 존재하는 시간대이다. 즉 이 충돌로 인한 범지구적 기후 변화들이 공룡을 포함한 당시 생물종의 약 75%를 절멸시킨 백악기-제3기 대멸종을 초래했다는 것이 정설로 받아들여지고 있다 칙술루브 충돌구는 1970년대 말, 유카탄 반도에서 석유를 찾던 안토니오 카마르고와 글렌 펜필드라는 지구물리학자들에 의해 발견되었는데, 당시에는 이것이 운석 충돌구라는 지질학적 증거가 부족하여 발견이 미루어 졌다가 1990년에 글렌 펜필드와 알란 힐데브란트가 만나, 이것이 운석 충돌구라는 몇 가지 증거들을 발견하였고 충돌구라는 사실이 공식화되었다. (ko) チクシュルーブ・クレーター(またはチュチュラブ・クレーター、チチュルブ・クレーター、英語: Chicxulub crater)は、メキシコのユカタン半島北部にある約6604万年前の小惑星衝突跡(クレーター)。名称は中心付近の地名に由来し、マヤ語で「悪魔の尻尾」という意味がある。日本では発音しにくく、知名度も低いことから「ユカタン半島の隕石クレーター」等ユカタン半島がスポットされやすい。 規模が大きく、中心地が海洋にあるために目視では視認が困難であり、衛星画像、地磁気異常、重力異常、およびセノーテの分布によって確認される。これらはいずれもがおよそ円弧を描いており、この円の中心が衝突の中心とされる。クレーターとしての直径は約160km。地球上では三番目の規模であり(フレデフォート・クレーター、サドベリー・クレーターに次ぐ。これらを総称し3大隕石衝突、3大インパクトとも呼ばれる)、顕生代(5億4200万年以降)に形成されたことが確認されるものとしては最大級である。地球上に微生物以外の大型生物が登場して以降では地球に衝突した隕石としては最大である。 この衝突が、恐竜を含む大型爬虫類をはじめとする多くの生物が絶滅した白亜紀末の大量絶滅(K-Pg境界)の、もっとも有力な原因と考えられている。 (ja) Krater Chicxulub – ziemski krater uderzeniowy w Meksyku, pogrzebany pod warstwą osadów na półwyspie Jukatan i na dnie Zatoki Meksykańskiej; środek znajduje się w pobliżu miejscowości , od której został nazwany. Krater ma około 150 km średnicy, z zewnętrznym pierścieniem o średnicy ok. 240 km (starsze oszacowania podają inne wartości, np. 180 km) i około 1 km głębokości. Jego początkowa głębokość wynosiła około 30 km. Struktura uderzeniowa pochodzi z przełomu kredy i paleogenu, sprzed 66,038 mln lat (według niektórych jest około 300 tysięcy lat starsza). (pl) Чиксулуб (Чикшулуб) — одна з найбільших астроблем на Землі, діаметром 150 км, розташована на півострові Юкатан та під водою Мексиканської затоки. (uk) فوهة تشيكشولوب (Cratère de Chicxulub) هي فوهة صدمية من أواخر الحقبة الوسطى (نحو 66 مليون سنة) دفنت تحت شبه جزيرة يوكاتان في المكسيك. يقع مركزها قرب بلدة تشيكشولوب وإليها تنسب. قطرها أكبر من 180 كم (110 ميل). عمر التأثير الكويكبي تشيكشولوب في حدود الطباشيري-الباليوجين (K–Pg boundary) تتزامن على وجه التحديد، مما يؤدي إلى استنتاج أن سبب الحفرة هو السبب نفسه الذي أدى إلى انقراض الديناصورات والمخلوقات الأخرى على الأرض.تم اكتشاف الحفرة من قبل (Antonio Camargo) و (Glen Penfield)، اللذين كانا يعملان في يوكاتان في التنقيب على النفط خلال 1970. (ar) El cràter de Chicxulub (AFI: tʃikʃuˈlub) és un antic cràter d'impacte enterrat sota la península del Yucatán, a Mèxic. El seu centre es troba a prop de la població de Chicxulub, a la qual deu el nom el cràter –la traducció aproximada del nom maia és 'la cua del diable'. El cràter fa més de 180 quilòmetres de diàmetre, formant una de les estructures d'impacte més gran del món; el bòlid que formà el cràter mesurava almenys deu quilòmetres de diàmetre. (ca) Ο κρατήρας Τσιξουλούμπ (αγγλικά:Chicxulub crater) είναι ένας κρατήρας θαμμένος κάτω από τη Χερσόνησο Γιουκατάν στο Μεξικό. Το κέντρο του βρίσκεται κοντά στην πόλη , από την οποία πήρε και το όνομά του. Σχηματίστηκε από ένα μεγάλο αστεροειδή ή κομήτη με διάμετρο 10 - 15 χιλιομέτρων, ο οποίος χτύπησε τη Γη. Η περίοδος της πρόσκρουσης συμπίπτει ακριβώς με το (K–Pg όριο), λίγο λιγότερο από 66 εκατομμύρια χρόνια πριν, και μια ευρέως αποδεκτή θεωρία είναι ότι η παγκόσμια διατάραξη του κλίματος λόγω του συμβάντος αυτού ήταν η αιτία της , μιας μαζικής εξαφάνισης στην οποία το 75% των φυτικών και ζωικών ειδών στη Γη αφανίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων όλων των μη ιπτάμενων δεινοσαύρων. (el) Kratero Chicxulub [ĉikŝulúb] estas grandega alfrapa kratero post falo de granda meteorito. La meteorito falis proksimume antaŭ 65,5 milionoj da jaroj en regionon de duoninsulo Yucatán en Meksika golfo kaj ĝi havis proksimumajn dimensiojn 6 ĝis 10 kilometroj, la kratero estas larĝa ĉirkaŭ 180 kilometroj, grandparte ĝi estas hodiaŭ en la maro (nur el triono sur tero, kie hodiaŭ situas meksika urbo Chicxulub Pueblo, laŭ kiu la kratero ricevis sian nomon. (eo) The Chicxulub crater (IPA: [tʃikʃuˈlub]) is an impact crater buried underneath the Yucatán Peninsula in Mexico. Its center is offshore near the community of Chicxulub, after which it is named. It was formed slightly over 66 million years ago when a large asteroid, about ten kilometers (six miles) in diameter, struck Earth. The crater is estimated to be 180 kilometers (110 miles) in diameter and 20 kilometers (12 miles) in depth. It is the second largest confirmed impact structure on Earth, and the only one whose peak ring is intact and directly accessible for scientific research. (en) El cráter de Chicxulub es un antiguo cráter de impacto cuyo centro aproximado está ubicado al noroeste de la península de Yucatán, en México.​ Este centro se encuentra cerca de la actual población de Chicxulub, a la que el cráter debe su nombre. La traducción al español del nombre en lengua maya del poblado, que se encuentra al oriente del puerto de Progreso en Yucatán, es «pulga del diablo».​​ Un estudio de 2020 concluyó que el cráter Chicxulub se formó por un impacto procedente del noreste inclinado 45-60° respecto a la horizontal.​ (es) Chicxulub kraterra(tʃʼikʃuluɓ) antzinako talka-kraterra da. 180 km-ko diametroa du, eta ezagutzen den Lurreko talka-krater handiena da. Yucatan Penintsulako plataforma kontinentalean asteroide baten talka eman zen. Gutxienez 10 km-ko zabalera zuen talka egin zuen asteroideak. 2010eko martxoan, 33 erakundeko nazioarteko 41 adituk 20 urteko ikerketa-lanak eta frogak aztertu zituzten, paleontologia, geokimika, klimatologia, geofisika eta sedimentologia arloetan. Lantaldeak ebatzi zuen Chicxulub talkak K-T muga garaiko espezie-galeraren prozesua piztu zuela, dinosaureoena barne. (eu) Cráitéar imbhuailte is ea an Cráitéar Chicxulub atá curtha faoi Leithinis an Yucatáin, i Meicsiceo. Tá a lárionad suite amach ón gcósta in aice le pobal Chicxulub, a bhfuil sé ainmnithe ina dhiaidh. Cruthaíodh é beagán os cionn 66 milliún bliain ó shin nuair a bhuail astaróideach mór, timpeall ar 10 gciliméadar ar trastomhas, an Domhan. Meastar go bhfuil an cráitéar ar 180 ciliméadar ar trastomhas, agus ar 20 ciliméadar ar doimhneacht. Is é an dara struchtúr imbhuailte deimhnithe is mó ar domhan, agus an t-aon cheann a bhfuil a bhuaicfháinne slán agus insroichte go díreach le haghaidh taighde eolaíoch. (ga) Le cratère de Chicxulub (API : /tʃikʃulub/ ; maya : /tʃʼikʃuluɓ/) est un cratère d'impact situé à Chicxulub Puerto dans la péninsule du Yucatán au Mexique. Il a été provoqué par la collision d'un astéroïde de diamètre entre 10,6 et 80,9 km qui, selon les analyses radiométriques de haute précision réalisées en 2013, s’est abattu sur la Terre à la fin du printemps il y a 66 038 000 ± 11 000 ans, date qui marque la fin du Crétacé et du Mésozoïque. Sa chute est considérée comme une cause vraisemblable de l'une des extinctions massives qui ont frappé la Terre, la crise Crétacé-Paléogène, incluant la disparition des dinosaures non aviens, des ptérosaures et des plésiosaures. Le diamètre du cratère, d’environ 180 km, laisse imaginer une puissance d'explosion similaire à « plusieurs milliards de f (fr) Il cratere di Chicxulub è un antico cratere da impatto sepolto sotto la penisola dello Yucatán, con il suo centro localizzato approssimativamente vicino al paese di Chicxulub, nel Messico. Le ricerche suggeriscono che questa struttura d'impatto possa datarsi a circa 65,95 milioni di anni fa, durante il passaggio tra il periodo Cretaceo e quello detto Paleogene. (it) De Chicxulubkrater is het 180 kilometer brede restant van een planetoïdeinslag die ongeveer 65 miljoen jaar geleden heeft plaatsgevonden. De krater werd in 1991 ontdekt. De inslag ervan heeft waarschijnlijk (mede) geleid tot het einde van het tijdperk der dinosauriërs. (nl) A cratera Chicxulub (pronuncia-se AFI: [tʃikʃuˈlub]) é uma antiga cratera de impacto soterrada embaixo da Península do Iucatã, no México. O seu centro está localizado próximo à localidade de Chicxulub, que deu origem ao nome da cratera. A cratera tem mais de 180 km de diâmetro, tornando-a uma das maiores estruturas de impacto conhecidas no mundo; o bólide que formou a cratera tinha pelo menos 10 km de diâmetro. (pt) Чикшулу́б (исп. и юкатек. Chicxulub [tʃikʃu'lub] — «демон клещей», название указывает на издревле высокую распространённость паразитиформных клещей в этой местности), Чиксулуб (от лат. Chicxulub, это ошибочная транслитерация, возникшая из-за неверного прочтения — x в латинской транскрипции юкатекского языка читается как русская «ш») — древний ударный кратер диаметром около 180 км и изначальной глубиной до 17—20 км, находящийся на полуострове Юкатан и входящий в список крупнейших кратеров на Земле. Кратер образовался 66,5 млн лет назад в результате удара астероида диаметром около 10 км. Энергия удара оценивается в 5⋅1023 джоулей или в 100 тератонн в тротиловом эквиваленте (для сравнения, крупнейшее термоядерное устройство имело мощность порядка 0,00005 тератонны, что в 2’000’000 раз меньше) (ru) Chicxulubkratern (uttalas "tjick-schu-'lubb") är en uråldrig nedslagskrater, ett så kallat astroblem, som ligger begravd under Yucatánhalvön i Mexiko. Dess mittpunkt ligger ungefär under orten Chicxulub. Forskningar har åldersbestämt nedslagskratern till slutet av kritaperioden, ungefär 65 miljoner år sedan. Meteoritens diameter före nedslaget uppskattas till 10 km, och vid nedslaget frigjordes 5,0×1023 joule energi, ungefär 100 000 gigaton trotyl. Som jämförelse frigjorde Tsar Bomba eller Kejsarbomben, den av människan mest kraftfulla utlösta kärnvapenexplosionen, "bara" en tjugondels gigaton. Själva kratern är begravd mer än 1 km under marken. Den beräknas vara ca 1,5 km djup med en diameter på 180 km. Vissa forskare hävdar att den är betydligt större än så, åtminstone 250 km i diameter. (sv) 希克蘇魯伯隕石坑(英語:Chicxulub crater;西班牙語:Cráter de Chicxulub),又譯奇虛樂隕石坑或契克苏勒伯陨石坑,是一個位於墨西哥猶加敦半島的撞擊隕石坑,埋藏在地表之下。其名取自於隕石坑中心附近的城市;希克蘇魯伯在馬雅語意為「惡魔的尾巴」。根據推測,隕石坑整體略呈橢圓形,平均直徑約有180公里,是地球表面最大型的撞擊地形。希克蘇魯伯隕石是全世界所有已知爆炸事件中規模排名第一的,規模相當於100兆噸三硝基甲苯(1014吨TNT當量)。 (zh)
rdfs:label Chicxulub crater (en) فوهة تشيكشولوب (ar) Cràter de Chicxulub (ca) Chicxulubský kráter (cs) Chicxulub-Krater (de) Κρατήρας Τσιξουλούμπ (el) Kratero Chicxulub (eo) Cráter de Chicxulub (es) Chicxulub kraterra (eu) Cráitéar Chicxulub (ga) Kawah Chicxulub (in) Cratere di Chicxulub (it) Cratère de Chicxulub (fr) 칙술루브 충돌구 (ko) チクシュルーブ・クレーター (ja) Krater Chicxulub (pl) Chicxulubkrater (nl) Cratera de Chicxulub (pt) Чикшулуб (кратер) (ru) Chicxulubkratern (sv) 希克蘇魯伯隕石坑 (zh) Чиксулуб (uk)
owl:sameAs freebase:Chicxulub crater http://viaf.org/viaf/239184911 yago-res:Chicxulub crater http://d-nb.info/gnd/4473124-3 wikidata:Chicxulub crater dbpedia-af:Chicxulub crater dbpedia-ar:Chicxulub crater dbpedia-be:Chicxulub crater dbpedia-bg:Chicxulub crater http://bn.dbpedia.org/resource/চিকশুলুব_খাদ dbpedia-br:Chicxulub crater dbpedia-ca:Chicxulub crater dbpedia-cs:Chicxulub crater dbpedia-da:Chicxulub crater dbpedia-de:Chicxulub crater dbpedia-el:Chicxulub crater dbpedia-eo:Chicxulub crater dbpedia-es:Chicxulub crater dbpedia-eu:Chicxulub crater dbpedia-fa:Chicxulub crater dbpedia-fi:Chicxulub crater dbpedia-fr:Chicxulub crater dbpedia-ga:Chicxulub crater dbpedia-gl:Chicxulub crater dbpedia-he:Chicxulub crater http://hi.dbpedia.org/resource/चिकशुलूब_क्रेटर dbpedia-hr:Chicxulub crater dbpedia-hu:Chicxulub crater dbpedia-id:Chicxulub crater dbpedia-it:Chicxulub crater dbpedia-ja:Chicxulub crater dbpedia-ko:Chicxulub crater dbpedia-la:Chicxulub crater http://lt.dbpedia.org/resource/Čiksulubas http://lv.dbpedia.org/resource/Čikšulubas_krāteris dbpedia-mk:Chicxulub crater dbpedia-ms:Chicxulub crater dbpedia-nl:Chicxulub crater dbpedia-nn:Chicxulub crater dbpedia-no:Chicxulub crater dbpedia-oc:Chicxulub crater dbpedia-pl:Chicxulub crater dbpedia-pt:Chicxulub crater dbpedia-ro:Chicxulub crater dbpedia-ru:Chicxulub crater http://sah.dbpedia.org/resource/Чиксулуб dbpedia-sh:Chicxulub crater dbpedia-simple:Chicxulub crater dbpedia-sk:Chicxulub crater dbpedia-sl:Chicxulub crater dbpedia-sr:Chicxulub crater http://su.dbpedia.org/resource/Kawah_Chicxulub dbpedia-sv:Chicxulub crater dbpedia-sw:Chicxulub crater dbpedia-th:Chicxulub crater dbpedia-tr:Chicxulub crater dbpedia-uk:Chicxulub crater dbpedia-vi:Chicxulub crater dbpedia-zh:Chicxulub crater https://global.dbpedia.org/id/4kumu
geo:geometry POINT(-89.516670227051 21.39999961853)
geo:lat 21.400000 (xsd:float)
geo:long -89.516670 (xsd:float)
prov:wasDerivedFrom wikipedia-en:Chicxulub_crater?oldid=1124749239&ns=0
foaf:depiction wiki-commons:Special:FilePath/Chicxulub-animation.gif wiki-commons:Special:FilePath/Chicxulub_Wharf_Yucatan_Mexico.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Chicxulub_impact_-_artist_impression.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Chicxulub_schematic_section.png wiki-commons:Special:FilePath/Chicxulub_seismic_&_borehole_map.png wiki-commons:Special:FilePath/Yucatan_chix_crater.jpg
foaf:isPrimaryTopicOf wikipedia-en:Chicxulub_crater
is dbo:wikiPageDisambiguates of dbr:Chicxulub_(disambiguation)
is dbo:wikiPageRedirects of dbr:Chicxulub_impactor dbr:Chixclub dbr:Chicxlub dbr:Chicxulub_Crater dbr:Chicxulub dbr:Asteroid_that_killed_the_dinosaurs dbr:Dinosaur_Asteroid dbr:Chixculub dbr:Chixulub dbr:KT_impact_site dbr:Yucatan_crater dbr:Chicxulub_Impact_Crater dbr:Chicxulub_Meteor dbr:Chicxulub_asteroid dbr:Chicxulub_impact dbr:Chicxulub_impact_structure dbr:Chicxulub_structure dbr:K-T_impact_crater dbr:K-T_impact_site dbr:K/Pg_impactor dbr:The_Chicxulub_impact
is dbo:wikiPageWikiLink of dbr:California_State_University,_Northridge dbr:Prairie_Bluff_Chalk dbr:Elisabetta_Pierazzo dbr:Nadir_crater dbr:Megatsunami dbr:Chicxulub_impactor dbr:2020_in_paleontology dbr:2021_in_paleontology dbr:2022_in_paleontology dbr:Battlecry_(Two_Steps_from_Hell_album) dbr:Bolide dbr:Boltysh_crater dbr:Dead_Space dbr:Dead_Space_(2008_video_game) dbr:Animikie_Group dbr:List_of_World_Heritage_Sites_in_Denmark dbr:List_of_World_Heritage_Sites_in_the_United_States dbr:List_of_fictional_diseases dbr:List_of_impact_craters_on_Earth dbr:List_of_possible_impact_structures_on_Earth dbr:Rick_and_Morty_(season_6) dbr:University_of_New_Brunswick dbr:Vincent_Courtillot dbr:Dead_Space:_Martyr dbr:Deccan_Traps dbr:Desert_Fireball_Network dbr:E-belt_asteroids dbr:International_Ocean_Discovery_Program dbr:List_of_large_volcanic_eruptions dbr:List_of_largest_craters_in_the_Solar_System dbr:List_of_placenames_of_indigenous_origin_in_the_Americas dbr:Peak_ring dbr:Prehistoric_tsunamis dbr:Shocked_quartz dbr:Timeline_of_Cretaceous–Paleogene_extinction_event_research dbr:Timeline_of_natural_history dbr:Comet_Shoemaker–Levy_9 dbr:Comet_Swift–Tuttle dbr:Cretaceous–Paleogene_boundary dbr:Chixclub dbr:Geology_of_Ontario dbr:Orders_of_magnitude_(time) dbr:Triassic–Jurassic_extinction_event dbr:1991_in_science dbr:Climate_variability_and_change dbr:Gerta_Keller dbr:Cretaceous–Paleogene_extinction_event dbr:The_Universe_(TV_series) dbr:2019_in_science dbr:Shiva_crater dbr:Sudbury_Basin dbr:Climate_across_Cretaceous–Paleogene_boundary dbr:Companion_(Doctor_Who) dbr:Yucatán dbr:Yucatán_Peninsula dbr:Chicxlub dbr:Chicxulub_(disambiguation) dbr:Chicxulub_Crater dbr:Meanings_of_minor_planet_names:_8001–9000 dbr:Tyrannosaur_Canyon dbr:Vredefort_impact_structure dbr:Walking_with_Dinosaurs dbr:Walter_Alvarez dbr:GTFO_(video_game) dbr:Habitat_conservation dbr:Iridium_anomaly dbr:Loma_del_Capiro dbr:Miracle_Planet dbr:354P/LINEAR dbr:433_Eros dbr:99942_Apophis dbr:Adriana_Ocampo dbr:Dzibilchaltun dbr:East_Warburton_Basin dbr:Alvarez_hypothesis dbr:Baptistina_family dbr:Barberton_Greenstone_Belt dbr:British_Institutions_Reflection_Profiling_Syndicate dbr:Paleocene dbr:Cenote dbr:Dinosaur_Game dbr:Flora_family dbr:Global_catastrophe_scenarios dbr:History_of_Earth dbr:History_of_science_and_technology_in_Mexico dbr:List_of_Hispanic_and_Latino_Americans dbr:Michael_R._Rampino dbr:Rare_Earth_hypothesis dbr:2014_in_science dbr:2015_in_science dbr:2016_in_Antarctica dbr:Greenhouse_gas_emissions dbr:H._Jay_Melosh dbr:Iridium dbr:Tanis_(fossil_site) dbr:2017_in_paleontology dbr:2018_in_paleontology dbr:2019_in_paleontology dbr:Archean dbr:Asteroid_Terrestrial-impact_Last_Alert_System dbr:Asteroid_impact_avoidance dbr:Chicxulub dbr:Chicxulub_Pueblo dbr:Chicxulub_Pueblo_Municipality dbr:Late_Cretaceous dbr:TNT_equivalent dbr:Edelman_Fossil_Park dbr:Torino_scale dbr:Dinosaur dbr:Dinosaurs:_The_Final_Day_with_David_Attenborough dbr:Planet_Dinosaur dbr:South_Pole–Aitken_basin dbr:Impact_event dbr:Inductive_reasoning dbr:Meteorite dbr:Mexico dbr:Near-Earth_object dbr:Asteroid_that_killed_the_dinosaurs dbr:Cat_gap dbr:Catastrophism dbr:Marker_horizon dbr:Sinkhole dbr:Rove_Formation dbr:Signor–Lipps_effect dbr:Wilkes_Land_crater dbr:Dinosaur_Asteroid dbr:Impact_events_on_Jupiter dbr:Impact_winter dbr:West_of_Eden dbr:The_Last_Days_of_Dinosaurs_(book) dbr:Multi-ringed_basin dbr:Physics_and_Star_Wars dbr:Yaxcopoil dbr:Suevite dbr:World_Digital_Magnetic_Anomaly_Map dbr:Chixculub dbr:Chixulub dbr:KT_impact_site dbr:Yucatan_crater dbr:Chicxulub_Impact_Crater dbr:Chicxulub_Meteor dbr:Chicxulub_asteroid dbr:Chicxulub_impact dbr:Chicxulub_impact_structure dbr:Chicxulub_structure dbr:K-T_impact_crater dbr:K-T_impact_site dbr:K/Pg_impactor dbr:The_Chicxulub_impact
is foaf:primaryTopic of wikipedia-en:Chicxulub_crater