Dolman (original) (raw)
Dolman (in älterer Schreibung selten auch Dollmann oder Dollman) ist die Bezeichnung für eine Männerjacke der ungarischen Nationaltracht, für einen türkischen Überwurf und eine Ärmelform.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | El dòlman és una jaqueta curta rematada a la cintura, ajustada al cos, amb coll dret, molt ornamentada amb nus hongarès, sobretot al pit i vora els punys. Fou una de les peces més característiques i emblemàtiques de l'uniforme d'hússar. El nom d'aquesta peça en hongarès, dolamány (pronunciat, aproximadament, dólamany), ha passat pràcticament a totes les llengües, més o menys adaptat, amb el mateix significat: així l'esp. dolmán, fr. dolman, it. dolman, port. dólman (dólmã al Brasil), rom. dolman, ang. dolman, al. Dolman, rus doloman (доломан), etc., etc. Per damunt del dòlman es duia la , un abric curt de disseny similar, però folrat de pell i amb pell pel frontal (a les vores i a l'extrem dels punys). Quan no calia posar-se-la, la pellissa es duia penjada a l'espatlla esquerra i sostinguda del coll per un cordó, amb què restaven exposats dòlman i pellissa en tota llur esplendor. (ca) Dolman (in älterer Schreibung selten auch Dollmann oder Dollman) ist die Bezeichnung für eine Männerjacke der ungarischen Nationaltracht, für einen türkischen Überwurf und eine Ärmelform. (de) The somewhat vaguely defined term dolman (from Turkish dolaman "robe" ) can refer to various types of clothing, all of which have sleeves and cover the top part of the body, and sometimes more. Originally, the term dolaman referred to a long and loose garment with narrow sleeves and an opening in the front. Generally worn by Turks, it resembled a cassock in shape. (en) El dolmán (del francés dolman, y este del húngaro dolmánydel, y este a su vez del turco dolaman, 'ropaje') es un tipo de indumentaria. Originalmente, el término hacía referencia a una prenda larga y holgada que presentaba angostas mangas y que poseía una abertura en su parte frontal. Por lo general, fue vestida por los turcos, y en cuanto a la forma se refiere apenas se diferencia de la sotana. La cazadora del uniforme utilizada por los húsares también recibió este nombre. La capa, con su encaje preciso y su fino corte, fue trenzada concienzudamente. Se solía vestir junto con una , una especie de abrigo de piel suspendido por los hombros. El término se refiere asimismo a una prenda similar de mujer, suprimiendo las mangas a favor de varios arreglos de ensanchamiento, resultando similar a las capas. El dolmán es igualmente el principal estilo de manto entre los años 1870 y los años 1880. (es) Un dolman (du turc ottoman dolaman "robe") est un vêtement militaire. Il était très porté au XIXe siècle, notamment chez les officiers, les hussards et les chasseurs à cheval. Cette veste ajustée à la taille est d'abord caractérisée par des manches étroites et pendantes. Elle est agrémentée d'une grande variété d'ornements (galons ou tresses). Ce vêtement peut être tressé ou comporter des brandebourgs. (fr) Een dolman was een uniformjas die door huzaren gedragen werd. Het was erg populair in de 19e eeuw, vooral onder officieren, huzaren en jagers te paard. De grote mogendheden, zoals Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Rusland, waren in de 18e en 19e eeuw politiek en militair toonaangevend. Kleinere mogendheden namen de militaire kledij en uitrusting die in deze machtige staten gedragen werd over. Typische voorbeelden hiervan zijn de van oorsprong Oost-Europese dolman en attila, die in vrijwel alle West-Europese legers werden ingevoerd bij bereden artillerie en huzarenregimenten. De dolman is een korte jas met lange mouwen en is aan de voorzijde vaak verfraaid met tressen, die een knoop-en-lus sluiting vormen. De jas is verder versierd met bijv. passement, knopen, koorden, galon of soutache, soms van zilver- of gouddraad. De motieven zijn vaak ontleend aan de versieringen van Hongaarse en Kroatische magnatenkostuums uit de 16e eeuw. De kleuren van de stof en versiering verschilden per regiment. (nl) Dolman eller Dolma är en kort, tätt åtsittande, uniformsrock vilken hörde till husarernas uniform. Den knäpps framtill med snöröglor och små pinnar eller kulknappar. På 1870-talet fanns det även en regnkappa för kvinnor och barn med samma namn. (sv) O dólmã (do turco dólman: "túnica") é uma espécie de túnica militar muito ornamentada. No Brasil, essa vestimenta passou a ser usada após a Proclamação da República, procurando-se dar uma nova imagem aos uniformes militares. (pt) Dolman, dołman, dołoman, huzarka (węg. dolmány) – wywodzący się z Turcji narodowy strój węgierski. W Turcji był to jedwabny lub sukienny ubiór męski z obcisłymi rękawami. Zakładano na niego futro. Stał się ubiorem janczarów i był popularny wśród oficerów tatarskich. W języku tureckim dołama znaczy 'owijanie'. Na Węgrzech była to dopasowana, długa za kolana, kurtka z sukna lub aksamitu. Zdobiono ją szamerunkiem na piersiach, u dołu i na rękawach. Używana była od XV wieku. Stopniowo ulegała skracaniu. Stała się strojem węgierskich huzarów, a w XVIII wieku była popularnym uniformem wojskowym również w innych państwach, m.in. w Polsce. Huzarzy zakładali na nią mentyk. W Polsce dolman nazywano huzarką. (pl) Долома́н (долма́н, долима́н венг. dolmány, от тур. dolama — «красный янычарский плащ» через фр. doliman, нем. Dolman или польск. dolman) — часть гусарского мундира: короткая (до талии) однобортная куртка со стоячим воротником и шнурами, поверх которой надевался ментик. В XVII веке венгерские гусары распространили этот род одежды в войсках в Европе. Отсюда другое название доломана «венгерка». (ru) Долома́н (від угор. dolmány < тур. dolaman — «довгополий одяг», «халат»), долма́н, дольма́н, гусарка — угорський народний одяг, а також вид військового мундиру. У Туреччині це був довгий чоловічий одяг з вузькими рукавами. Згодом (в XVIII ст.) цей одяг запозичили угорці. Угорський доломан більше схожий на довгу куртку нижче колін, пошиту із сукна або оксамиту. На грудях, руках і знизу прикрашений нашитими шнурочками, застібками «бранденбург», тасьмою. Поступово пошиття цієї куртки змінювалося, вона ставала коротшою. З часом доломан став традиційним одягом угорських гусарів. З XVIII ст. мода на військовий доломан поширювалася в різних європейських країнах. У Польщі доломан називали «гусаркою» (huzarka), оскільки це був одяг гусарів. Також доломан набув зовсім іншого вигляду. Тепер це була коротка куртка, але з таким самим способом оздоблення. Поверх доломана на ліве плече накидали ментик — підшиту хутром куртку. 1849 року доломани почали зникати з угорських підрозділів австрійської армії. Натомість гусари почали носити мундир аттилу — теж на основі традиційного угорського одягу. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Sultan_ahmed_III_c.jpeg?width=300 |
| dbo:wikiPageID | 3167371 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 3985 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1092659548 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Hungary dbc:History_of_clothing_(Western_fashion) dbr:Clothing dbr:Armscye dbr:Patriotism dbc:Coats_(clothing) dbc:Turkish_words_and_phrases dbr:Turkish_language dbr:Turkish_people dbr:Passementerie dbr:American_Civil_War dbr:Barrel_sash dbc:Ottoman_clothing dbr:Garment dbr:Harper's_Bazaar dbc:History_of_Asian_clothing dbc:Robes_and_cloaks dbr:Cassock dbr:Mantle_(clothing) dbr:Sleeve dbr:Hussars dbr:Pelisse dbr:Csakora dbr:File:Dolman_MET_33.191_front_CP4.jpg dbr:File:Sultan_ahmed_III_c.jpeg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Clothing-stub dbt:Citation_needed dbt:Other_uses dbt:Reflist dbt:Sfn dbt:Short_description dbt:Historical_clothing |
| dct:subject | dbc:History_of_clothing_(Western_fashion) dbc:Coats_(clothing) dbc:Turkish_words_and_phrases dbc:Ottoman_clothing dbc:History_of_Asian_clothing dbc:Robes_and_cloaks |
| rdfs:comment | Dolman (in älterer Schreibung selten auch Dollmann oder Dollman) ist die Bezeichnung für eine Männerjacke der ungarischen Nationaltracht, für einen türkischen Überwurf und eine Ärmelform. (de) The somewhat vaguely defined term dolman (from Turkish dolaman "robe" ) can refer to various types of clothing, all of which have sleeves and cover the top part of the body, and sometimes more. Originally, the term dolaman referred to a long and loose garment with narrow sleeves and an opening in the front. Generally worn by Turks, it resembled a cassock in shape. (en) Un dolman (du turc ottoman dolaman "robe") est un vêtement militaire. Il était très porté au XIXe siècle, notamment chez les officiers, les hussards et les chasseurs à cheval. Cette veste ajustée à la taille est d'abord caractérisée par des manches étroites et pendantes. Elle est agrémentée d'une grande variété d'ornements (galons ou tresses). Ce vêtement peut être tressé ou comporter des brandebourgs. (fr) Dolman eller Dolma är en kort, tätt åtsittande, uniformsrock vilken hörde till husarernas uniform. Den knäpps framtill med snöröglor och små pinnar eller kulknappar. På 1870-talet fanns det även en regnkappa för kvinnor och barn med samma namn. (sv) O dólmã (do turco dólman: "túnica") é uma espécie de túnica militar muito ornamentada. No Brasil, essa vestimenta passou a ser usada após a Proclamação da República, procurando-se dar uma nova imagem aos uniformes militares. (pt) Долома́н (долма́н, долима́н венг. dolmány, от тур. dolama — «красный янычарский плащ» через фр. doliman, нем. Dolman или польск. dolman) — часть гусарского мундира: короткая (до талии) однобортная куртка со стоячим воротником и шнурами, поверх которой надевался ментик. В XVII веке венгерские гусары распространили этот род одежды в войсках в Европе. Отсюда другое название доломана «венгерка». (ru) El dòlman és una jaqueta curta rematada a la cintura, ajustada al cos, amb coll dret, molt ornamentada amb nus hongarès, sobretot al pit i vora els punys. Fou una de les peces més característiques i emblemàtiques de l'uniforme d'hússar. El nom d'aquesta peça en hongarès, dolamány (pronunciat, aproximadament, dólamany), ha passat pràcticament a totes les llengües, més o menys adaptat, amb el mateix significat: així l'esp. dolmán, fr. dolman, it. dolman, port. dólman (dólmã al Brasil), rom. dolman, ang. dolman, al. Dolman, rus doloman (доломан), etc., etc. (ca) El dolmán (del francés dolman, y este del húngaro dolmánydel, y este a su vez del turco dolaman, 'ropaje') es un tipo de indumentaria. Originalmente, el término hacía referencia a una prenda larga y holgada que presentaba angostas mangas y que poseía una abertura en su parte frontal. Por lo general, fue vestida por los turcos, y en cuanto a la forma se refiere apenas se diferencia de la sotana. El término se refiere asimismo a una prenda similar de mujer, suprimiendo las mangas a favor de varios arreglos de ensanchamiento, resultando similar a las capas. (es) Dolman, dołman, dołoman, huzarka (węg. dolmány) – wywodzący się z Turcji narodowy strój węgierski. W Turcji był to jedwabny lub sukienny ubiór męski z obcisłymi rękawami. Zakładano na niego futro. Stał się ubiorem janczarów i był popularny wśród oficerów tatarskich. W języku tureckim dołama znaczy 'owijanie'. (pl) Een dolman was een uniformjas die door huzaren gedragen werd. Het was erg populair in de 19e eeuw, vooral onder officieren, huzaren en jagers te paard. De grote mogendheden, zoals Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Rusland, waren in de 18e en 19e eeuw politiek en militair toonaangevend. Kleinere mogendheden namen de militaire kledij en uitrusting die in deze machtige staten gedragen werd over. Typische voorbeelden hiervan zijn de van oorsprong Oost-Europese dolman en attila, die in vrijwel alle West-Europese legers werden ingevoerd bij bereden artillerie en huzarenregimenten. (nl) Долома́н (від угор. dolmány < тур. dolaman — «довгополий одяг», «халат»), долма́н, дольма́н, гусарка — угорський народний одяг, а також вид військового мундиру. У Туреччині це був довгий чоловічий одяг з вузькими рукавами. Згодом (в XVIII ст.) цей одяг запозичили угорці. Угорський доломан більше схожий на довгу куртку нижче колін, пошиту із сукна або оксамиту. На грудях, руках і знизу прикрашений нашитими шнурочками, застібками «бранденбург», тасьмою. Поступово пошиття цієї куртки змінювалося, вона ставала коротшою. (uk) |
| rdfs:label | Dolman (en) Dòlman (ca) Dolman (de) Dolmán (es) Dolman (fr) Dolman (kleding) (nl) Dolman (pl) Dólmã (pt) Доломан (ru) Dolman (sv) Доломан (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Dolman wikidata:Dolman dbpedia-ca:Dolman dbpedia-de:Dolman dbpedia-es:Dolman dbpedia-fi:Dolman dbpedia-fr:Dolman dbpedia-hu:Dolman dbpedia-io:Dolman dbpedia-nl:Dolman dbpedia-no:Dolman dbpedia-pl:Dolman dbpedia-pt:Dolman dbpedia-ru:Dolman dbpedia-sr:Dolman dbpedia-sv:Dolman dbpedia-uk:Dolman https://global.dbpedia.org/id/55Gd8 |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Dolman?oldid=1092659548&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Sultan_ahmed_III_c.jpeg wiki-commons:Special:FilePath/1871_dolman.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Chasseur_à_cheval_8938_contrasté.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Dolman_MET_33.191_front_CP4.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Hungarian_National_Museum_DSCF8119-72.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Henry_William_Paget00a.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Dolman |
| is dbo:wikiPageDisambiguates of | dbr:Dolman_(disambiguation) |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Dolmans |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Saxe_Hussar_Regiment dbr:Uniforms_of_the_Imperial_Japanese_Army dbr:Hompesch_Hussars dbr:Hussards_de_la_Mort dbr:List_of_prehistoric_scheduled_monuments_in_north_Pembrokeshire dbr:Charles-Louis_Du_Pin dbr:Uniforms_of_the_Royal_Danish_Army dbr:Vilnius dbr:Index_of_fashion_articles dbr:11th_Hussar_Regiment_(France) dbr:Russian_hussars dbr:Ryttmästare dbr:Sailors_of_the_Imperial_Guard dbr:Ottoman_clothing dbr:Claude_Testot-Ferry dbr:Grand_Duchess_Olga_Alexandrovna_of_Russia dbr:Grande_Armée dbr:Equestrian_Portrait_of_Cornelis_and_Mi...ervoort_with_Their_Tutor_and_Coachman dbr:Armscye dbr:Legião_Portuguesa_(Estado_Novo) dbr:Life_Guards_of_Horse dbr:Lützow_Free_Corps dbr:Suffolk_Yeomanry dbr:Frog_(fastening) dbr:Frontier_(ballet) dbr:Dallman dbr:Dolman_(disambiguation) dbr:Dolmen_(disambiguation) dbr:Dolma dbr:Justacorps dbr:9th_Hussar_Regiment_(France) dbr:3rd_New_Jersey_Cavalry_Regiment dbr:4th_Hussar_Regiment_(France) dbr:British_light_cavalry_during_the_Napoleonic_Wars dbr:List_of_English_words_of_Turkic_origin dbr:Guard_Hussar_Regiment_Mounted_Squadron dbr:Guides_Regiment dbr:Attila_(clothing) dbr:Hunting_in_Romania dbr:Hussar dbr:Hussar_regiment dbr:Black_Brunswickers dbr:Hooded_crow dbr:Guide dbr:Dolmans dbr:National_Guards_Unit_of_Bulgaria dbr:Second_Battle_of_Komárom_(1849) dbr:Mantle_(clothing) dbr:Sleeve dbr:Smiljanić_family dbr:Trousers dbr:Dielman dbr:Imperial_Guard_(Napoleon_III) dbr:Soutache dbr:Old_Bazaar_(Gjakova) dbr:Paisley_shawls dbr:Pelisse dbr:The_Takovo_Uprising dbr:Uniforms_of_La_Grande_Armée |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Dolman |
