Philomaths (original) (raw)
Filomaté (z řec. filein a mathésis, milovníci učení), plným názvem Towarzystwo Filomatów byl tajný studentský spolek na univerzitě ve Vilniusu, založený roku 1817. K jeho zakladatelům patřil Adam Mickiewicz. Členem byl i Ignacy Domeyko. Filomaté chtěli změnit společnost osvětou a sebevzděláváním. Později se jejich program vyvíjel směrem k vlasteneckým cílům. V roce 1820 spolek po krátkou dobu působil i legálně. V roce 1823 však byl odhalen ruskou carskou policií (Vilnius tehdy byl součástí Ruské říše). Proces s členy spolku proběhl v roce 1824, dvacet z nich bylo odsouzeno a posláno do vyhnanství. Filomaté zakládali i další spřízněné tajné spolky, jako například v roce 1819 Svaz přátel či roku 1820 Zgromadzenie Filaretów (tzv. ).
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Filomaté (z řec. filein a mathésis, milovníci učení), plným názvem Towarzystwo Filomatów byl tajný studentský spolek na univerzitě ve Vilniusu, založený roku 1817. K jeho zakladatelům patřil Adam Mickiewicz. Členem byl i Ignacy Domeyko. Filomaté chtěli změnit společnost osvětou a sebevzděláváním. Později se jejich program vyvíjel směrem k vlasteneckým cílům. V roce 1820 spolek po krátkou dobu působil i legálně. V roce 1823 však byl odhalen ruskou carskou policií (Vilnius tehdy byl součástí Ruské říše). Proces s členy spolku proběhl v roce 1824, dvacet z nich bylo odsouzeno a posláno do vyhnanství. Filomaté zakládali i další spřízněné tajné spolky, jako například v roce 1819 Svaz přátel či roku 1820 Zgromadzenie Filaretów (tzv. ). (cs) Die Gesellschaft der Philomaten (polnisch Towarzystwo filomatów) war eine studentische Untergrundvereinigung in Wilna (Vilnius) von 1817 bis 1823. Sie trat für eine stärkere polnische Selbstständigkeit im Russischen Reich ein und wurde verboten. Ab 1830 entwickelten sich in der preußischen Provinz Westpreußen einige Schüleruntergrundbewegungen mit ähnlichen Zielen. (de) La société des Philomathes est une association littéraire et scientifique patriotique créée en 1817 par un groupe d'étudiants polonais de l'université de Wilno (aujourd'hui Vilnius en Lituanie, alors annexée à l'Empire russe), parmi lesquels le poète Adam Mickiewicz. Mise en sommeil en 1820, elle renaît comme société secrète sous le nom de Société des (en). En 1823-1824, un grand procès politique est monté contre cette association par les autorités russes sous la direction de Nikolaï Novossiltsev ; une vingtaine de ses membres sont condamnés à l'exil en Russie, pour certains après une période de prison. Cet épisode est le sujet de la pièce de théâtre de Mickiewicz Les Martyrs, troisième partie des Aïeux. (fr) The Philomaths, or Philomath Society (Polish: Filomaci or Towarzystwo Filomatów; from the Greek φιλομαθεῖς "lovers of knowledge"), was a secret student organization that existed from 1817 to 1823 at the Imperial University of Vilnius. (en) Towarzystwo Filomatyczne, potocznie: Towarzystwo Filomatów, filomaci (z gr. miłośnicy nauki) – polskie tajne stowarzyszenie studentów i absolwentów Uniwersytetu Wileńskiego działające w latach 1817–1821, a następnie bez nazwy i ze zmienioną organizacją wewnętrzną do 1823. Pierwotnym celem związku było samokształcenie, wzajemna pomoc w nauce oraz ćwiczenie się w sztuce pisania. Towarzystwo Filomatyczne wypracowało własny program moralny oraz stworzyło sieć związków zależnych o rozbudowanych celach i programie działania. Kres istnieniu Towarzystwa Filomatycznego położyło śledztwo w sprawie tajnych związków młodzieży i studentów Uniwersytetu Wileńskiego prowadzone przez kuratora Nikołaja Nowosilcowa w latach 1823–1824. Członkami założycielami Towarzystwa Filomatycznego było sześciu zaprzyjaźnionych studentów: Józef Jeżowski (prezes), (wiceprezes i skarbnik), Tomasz Zan (sekretarz), Adam Mickiewicz, Onufry Pietraszkiewicz i . Ogółem towarzystwo liczyło około 20 członków, wśród których byli m.in. Aleksander Bohatkiewicz, Aleksander Chodźko, Jan Czeczot, Ignacy Domeyko, Józef Kowalewski, Franciszek Malewski, Jan Sobolewski. Związkami zależnymi od Towarzystwa Filomatycznego były: Towarzystwo Przyjaciół Pożytecznej Zabawy (Promieniści), Zgromadzenie Filaretów (Filareci), , . (pl) Филома́ты (от греч. «стремящийся к знанию») — тайное патриотическое и просветительское объединение студентов Виленского университета, действовавшее в 1817—1823 годах, членами которого состояли впоследствии выдающиеся поэты, учёные, общественные деятели. (ru) Товари́ство філома́тів (1816—1823) — нелегальна білорусько-польська організація, члени якої прагнули домогтися відновлення Речи Посполитої та скасування кріпацтва. Дехто з філоматів виступав за незалежність України, зокрема уродженці Підляшшя професори М. Бобровський та . Очолював товариство поляк . Активну роль у діяльності товариства відіграв білорусько-польський поет Адам Міцкевич, громадсько-політичні діячі Томаш Зан та Ігнатій Домейко. Щоб посилити вплив на молодь, філомати створили «Спілку променистих» та "Союз філаретів", які велику увагу приділяли просвітницькій діяльності. У 1823 р. філоматів та створені ними організації було розгромлено, а їхні члени потрапили до в"язниць. Ті, хто вижив, почали співпрацю з декабристами. 22 жовтня 1823 року був заарештований Адам Міцкевич. Але його друзі, що також були заарештовані довели, що він у товаристві не перебував. Слідство не змогло довести зворотне і замість арешту прийняло рішення про виселення Міцкевича з Батьківщини. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/PhilomathesPhilarethes.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | https://archive.org/details/acoursethreelec00gomogoog/page/n71 https://web.archive.org/web/20131203052028/http:/www.philomates.org/ http://univ.gda.pl/~literat/amwiersz/0003.htm http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje41/text14p.htm https://books.google.com/books%3Fid=S6aUBuWPqywC&pg=PA141&dq=%22Philomathes%22+Poland&ei=Mvs5R5aVBpOw7QK36eHOCg&sig=cke9K0n-r0f1auioaj_CoP28gHw http://encyklopedia.interia.pl/haslo%3Fhid=74104 http://portalwiedzy.onet.pl/60999,,,,filomaci,haslo.html |
| dbo:wikiPageID | 14231842 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 7202 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1082775475 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbc:History_of_Lithuania_(1795–1918) dbr:Encyklopedia_Internautica dbr:Onufry_Pietraszkiewicz dbr:Three_Bards dbr:Antoni_Edward_Odyniec dbr:Vilna_Governorate dbr:Dziady_(poem) dbr:Jan_Czeczot dbc:History_of_Vilnius dbr:Congress_Poland dbr:Russian_Empire dbr:Freemason dbr:Grand_Duchy_of_Lithuania dbr:Greek_language dbc:1817_establishments_in_Europe dbc:Student_organizations_established_in_1817 dbr:Franciszek_Malewski dbr:Decembrists dbr:National_Patriotic_Society dbc:Polish_messianism dbr:Józef_Jeżowski dbr:Learned_society dbr:Adam_Mickiewicz dbr:Aleksander_Chodźko dbc:Congress_Poland dbc:1823_disestablishments_in_Europe dbr:Partitions_of_Poland dbr:Katorga dbr:Tomasz_Zan dbc:Collegiate_secret_societies dbr:Jerzy_Jan_Lerski dbr:Joachim_Lelewel dbr:Józef_Kowalewski dbc:Polish_independence_organisations dbr:Polish–Lithuanian_Commonwealth dbr:Filaret_Association dbr:Ignacy_Domeyko dbr:Michał_Kulesza dbr:Walerian_Łukasiński dbr:WIEM_Encyklopedia dbr:Nikolay_Nikolayevich_Novosiltsev dbr:Imperial_University_of_Vilnius dbr:Vilna dbr:Sybiracy dbr:Imperial_University_of_Vilna dbr:Ignacy_Domejko dbr:File:Wilno_-_w_bazylianskiej_celi.JPG dbr:File:PhilomathesPhilarethes.jpg dbr:File:Zesłanie_Studentów_-_Malczewski.jpg dbr:Romanticism_in_Poland_and_Lithuania dbr:Teodor_Łoziński |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:Commonscat dbt:For dbt:ISBN dbt:In_lang dbt:Interlanguage_link_multi dbt:Reflist |
| dcterms:subject | dbc:History_of_Lithuania_(1795–1918) dbc:History_of_Vilnius dbc:1817_establishments_in_Europe dbc:Student_organizations_established_in_1817 dbc:Polish_messianism dbc:Congress_Poland dbc:1823_disestablishments_in_Europe dbc:Collegiate_secret_societies dbc:Polish_independence_organisations |
| gold:hypernym | dbr:Organization |
| rdf:type | owl:Thing yago:WikicatCollegiateSecretSocieties yago:Abstraction100002137 yago:Association108049401 yago:Group100031264 yago:Organization108008335 yago:YagoLegalActor yago:YagoLegalActorGeo yago:YagoPermanentlyLocatedEntity dbo:Organisation yago:SecretSociety108235343 yago:SocialGroup107950920 yago:WikicatPolishIndependenceOrganizations yago:WikicatPoliticalOrganizations |
| rdfs:comment | Filomaté (z řec. filein a mathésis, milovníci učení), plným názvem Towarzystwo Filomatów byl tajný studentský spolek na univerzitě ve Vilniusu, založený roku 1817. K jeho zakladatelům patřil Adam Mickiewicz. Členem byl i Ignacy Domeyko. Filomaté chtěli změnit společnost osvětou a sebevzděláváním. Později se jejich program vyvíjel směrem k vlasteneckým cílům. V roce 1820 spolek po krátkou dobu působil i legálně. V roce 1823 však byl odhalen ruskou carskou policií (Vilnius tehdy byl součástí Ruské říše). Proces s členy spolku proběhl v roce 1824, dvacet z nich bylo odsouzeno a posláno do vyhnanství. Filomaté zakládali i další spřízněné tajné spolky, jako například v roce 1819 Svaz přátel či roku 1820 Zgromadzenie Filaretów (tzv. ). (cs) Die Gesellschaft der Philomaten (polnisch Towarzystwo filomatów) war eine studentische Untergrundvereinigung in Wilna (Vilnius) von 1817 bis 1823. Sie trat für eine stärkere polnische Selbstständigkeit im Russischen Reich ein und wurde verboten. Ab 1830 entwickelten sich in der preußischen Provinz Westpreußen einige Schüleruntergrundbewegungen mit ähnlichen Zielen. (de) The Philomaths, or Philomath Society (Polish: Filomaci or Towarzystwo Filomatów; from the Greek φιλομαθεῖς "lovers of knowledge"), was a secret student organization that existed from 1817 to 1823 at the Imperial University of Vilnius. (en) Филома́ты (от греч. «стремящийся к знанию») — тайное патриотическое и просветительское объединение студентов Виленского университета, действовавшее в 1817—1823 годах, членами которого состояли впоследствии выдающиеся поэты, учёные, общественные деятели. (ru) La société des Philomathes est une association littéraire et scientifique patriotique créée en 1817 par un groupe d'étudiants polonais de l'université de Wilno (aujourd'hui Vilnius en Lituanie, alors annexée à l'Empire russe), parmi lesquels le poète Adam Mickiewicz. Mise en sommeil en 1820, elle renaît comme société secrète sous le nom de Société des (en). (fr) Towarzystwo Filomatyczne, potocznie: Towarzystwo Filomatów, filomaci (z gr. miłośnicy nauki) – polskie tajne stowarzyszenie studentów i absolwentów Uniwersytetu Wileńskiego działające w latach 1817–1821, a następnie bez nazwy i ze zmienioną organizacją wewnętrzną do 1823. Pierwotnym celem związku było samokształcenie, wzajemna pomoc w nauce oraz ćwiczenie się w sztuce pisania. Towarzystwo Filomatyczne wypracowało własny program moralny oraz stworzyło sieć związków zależnych o rozbudowanych celach i programie działania. Kres istnieniu Towarzystwa Filomatycznego położyło śledztwo w sprawie tajnych związków młodzieży i studentów Uniwersytetu Wileńskiego prowadzone przez kuratora Nikołaja Nowosilcowa w latach 1823–1824. (pl) Товари́ство філома́тів (1816—1823) — нелегальна білорусько-польська організація, члени якої прагнули домогтися відновлення Речи Посполитої та скасування кріпацтва. Дехто з філоматів виступав за незалежність України, зокрема уродженці Підляшшя професори М. Бобровський та . Очолював товариство поляк . Активну роль у діяльності товариства відіграв білорусько-польський поет Адам Міцкевич, громадсько-політичні діячі Томаш Зан та Ігнатій Домейко. Щоб посилити вплив на молодь, філомати створили «Спілку променистих» та "Союз філаретів", які велику увагу приділяли просвітницькій діяльності. У 1823 р. філоматів та створені ними організації було розгромлено, а їхні члени потрапили до в"язниць. Ті, хто вижив, почали співпрацю з декабристами. 22 жовтня 1823 року був заарештований Адам Міцкевич. Але йог (uk) |
| rdfs:label | Filomaté (cs) Philomaten (de) Philomathes (fr) Philomaths (en) Towarzystwo Filomatyczne (pl) Филоматы (ru) Товариство філоматів (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Philomaths yago-res:Philomaths http://d-nb.info/gnd/4228769-8 http://viaf.org/viaf/134972223 wikidata:Philomaths dbpedia-af:Philomaths dbpedia-be:Philomaths dbpedia-cs:Philomaths dbpedia-de:Philomaths dbpedia-fr:Philomaths http://lt.dbpedia.org/resource/Filomatai dbpedia-pl:Philomaths dbpedia-ru:Philomaths dbpedia-uk:Philomaths https://global.dbpedia.org/id/ygzd |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Philomaths?oldid=1082775475&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Wilno_-_w_bazylianskiej_celi.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Zesłanie_Studentów_-_Malczewski.jpg wiki-commons:Special:FilePath/PhilomathesPhilarethes.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Philomaths |
| is dbo:wikiPageDisambiguates of | dbr:Philomath_(disambiguation) |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Towarzystwo_Filomatow dbr:Towarzystwo_Filomatów dbr:Philomates dbr:Philomathes dbr:Philomatic_Association dbr:Philomatic_Society dbr:Filomaci dbr:Filomat dbr:Filomat_Student_Movement dbr:Filomatai dbr:Filomates dbr:Filomathes dbr:Filomaths dbr:Filomatic_Association dbr:Filomatic_Society |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Onufry_Pietraszkiewicz dbr:Towarzystwo_Filomatow dbr:Towarzystwo_Filomatów dbr:Juliusz_Słowacki dbr:1817_in_science dbr:Christ_of_Europe dbr:Clan_Ostoja_(Moscics) dbr:Philomath_(disambiguation) dbr:Nikolay_Novosiltsev dbr:Adam_Jerzy_Czartoryski dbr:Adam_Mickiewicz dbr:Konrad_Wallenrod dbr:Kanuty_Rusiecki dbr:Karol_Szajnocha dbr:Aukštadvaris_Manor dbr:Philomath dbr:Ignacy_Domeyko dbr:Michał_Kulesza dbr:Secret_society dbr:Ode_to_Youth dbr:Vilnius_Gymnasiums dbr:Resistance_movements_in_partitioned_Poland_(1795–1918) dbr:Philomates dbr:Philomathes dbr:Philomatic_Association dbr:Philomatic_Society dbr:Filomaci dbr:Filomat dbr:Filomat_Student_Movement dbr:Filomatai dbr:Filomates dbr:Filomathes dbr:Filomaths dbr:Filomatic_Association dbr:Filomatic_Society |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Philomaths |
