Zāl (original) (raw)
زال بن سام بن (ملقب بدستان وبزال زر) من أهم الشخصيات الشاهنامة وذكر اسمه في الإساطير الإيرانية الدينية والتاريخية.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Zál, též Dastán, Zar, and Zál-e Zar je v perské mytologii vládce Sístánu, syn a otec hrdiny Rustama. Jeho syn je hlavní postavou eposu Šáhnáme a on sám je také významnou postavou tohoto díla. Příběh o Zálovi a Rustamovi má nejspíše sacký původ a plně se snad rozvinul v období Parthské říše. Jméno Zál bývá odvozována od Zarang, parthského označení Drangiány-Sistánu, nebo od Zurvána, boha času. Jarsanisté považují Zála společně s Rustamem a Símurgem za jedno z vtělení Božího světla, jezídové tyto postavy a navíc kováře zase považují za vtělení Meleka Táúse. Podle Šáhnáme , vládce Sístánu a nejvýznamnější velmož Íránu, dlouho neměl děti, dokud mu jedna z jeho konkubín neporodila krásného chlapce s bílými vlasy, Zála. Sám se domníval, že novorozenec je dítětem daévů či Ahrimana a nechal ho tak pohodit v pohoří Alborz, kde se Zála ujal pták Símurg. Hrdina nakonec vyrostl v krásného mladého muže vynikajícího fyzickou silou a zvěsti o něm se dostali i na Sámův dvůr a otec se vydal hledat svého ztraceného syna. Símurg Zálovi na rozloučenou daroval jedno své pero, které obsahovalo královskou slávu – farr. Poté se Zál se Sámem navrátili do Sistánu a pobývali zde, dokud nebyl mladík povolán na dvůr šáha , kde byl zahrnut poctami, dary a vládou nad několika provinciemi. Stal se spravedlivým vládcem a nadšeným učencem a také se zamiloval do , dcery kábulského krále, a vzal si ji za manželku. Spolu pak měli syny Rustama a , s otrokyní pak Zál zplodil dalšího syna jménem . (cs) زال بن سام بن (ملقب بدستان وبزال زر) من أهم الشخصيات الشاهنامة وذكر اسمه في الإساطير الإيرانية الدينية والتاريخية. (ar) Zāl, auch Sāl (persisch زال), auch Dastān (persisch دستان), ist eine Sagengestalt in der persischen Mythologie. Er war der Sohn von Sām und der Enkel von Nariman (adoptierter Sohn des Garschasp), wie Zal beides Helden im antiken Persien und Beschützer Irans, insbesondere im Kampf gegen Turan. Da Zāl mit schneeweißem Haar geboren wurde, setzte ihn sein erschrockener Vater auf dem Berg Damavand aus, wo der Säugling jedoch vom Zaubervogel Simorgh gerettet wurde. Simorgh zog Zal in seinem Nest auf. Da Zāls Vater Sām später unter Schuldgefühlen litt, suchte er seinen Sohn im Gebirge und nahm ihn schließlich mit Simorghs Erlaubnis wieder zu sich. Zāl, wegen seiner weißen Haare auch Zāl Zar (‚alter Mann‘, eigentlich „alter Alter“) genannt, erlebte eine Reihe von Abenteuern und heiratete schließlich Rūdābeh, die ihm den Sohn Rostam, einen großen Helden, gebar. (de) Zal (en persan : زال / Zâl) était un guerrier mythique de l'Iran ancien. Il était albinos et son nom est utilisé en Persan pour faire référence à ceux qui souffrent d'albinisme. Sa femme était Roudabeh; leur enfant était le grand héros Rostam. Zal était le fils de (en) et le petit-fils de Nariman, tous deux héros de l'Iran ancien et des protecteurs de "Iran-zamin". (fr) ザール（Zal、ペルシア語：زال ）は、ペルシアの叙事詩『シャー・ナーメ』に登場する英雄。生まれたときから白髪だったので、「ザール・ザル」（白髪のザール）と呼ばれる。名門である（ナリーマーン）家の出身で、父親はサーム。霊鳥スィーモルグ（スィームルグ）によって養育されたため、英雄の血を引きながらも、魔の系譜にも属する。なお、彼の息子のロスタムはペルシア最大の英雄の一人である。 (ja) Zāl (Persian: زال [zɒːl]), alternatively spelled as Zaal, is a legendary Iranian king from Sistan, and is recognized as one of the greatest warriors of the Shahnameh epic. He is the father of the equally legendary Iranian hero, Rostam. (en) Zal (Dastan) is een grote held uit de Shahnameh van de dichter Ferdowsi uit de 10e eeuw. Hij is de zoon van Sam, de zoon van Nariman, echtgenoot van Rudabeh en vader van Rostam, Zavareh (Zawara) en Shagad. Hij heeft bij zijn geboorte wit haar, een gezicht dat schijnt als de zon en een donker, zilverkleurig lichaam en wordt daarom door zijn vader verstoten. De Simurgh, die kan spreken, voedt het kind op in haar nest op de top van een hoge berg en geeft het later weer aan Sam terug. Zal is de wijze beschermer van Iran en overleeft de regeringen van de volgende sjahs: Manuchehr, Nozar, Zav, Kay Qobad, Kay Kavus, Kay Khosrow, Lohrasp en Goshtasp. Zal wordt na zijn geboorte door zijn vader Sam verstoten om zijn witte haar en donkere, zilverkleurige lichaam. De Simurgh voedt hem op in haar nest in de bergen van Damavand. Als zijn vader Sam spijt krijgt en hem komt halen, krijgt Zal van de Simurgh twee veren, waarmee hij de grote vogel kan oproepen. Sam toont zijn zoon aan de Perzische sjah Manuchehr en deze verheft Sam tot heer van Kabol, Danbar, Mai, India, de Chinese Zee tot de Zee van Send en van Zavolestan tot Bost. Zal huwt met Rudabeh, de dochter van , de koning van Kabol en zijn vrouw Sindokht. Rostam wordt geboren en een veer van de Simurgh helpt bij de bevalling. Sam overlijdt en Afrasyab, de aanvoerder van het vijandelijke Turan, stuurt Shamasas en Khazbaran met dertigduizend ruiters naar Zavolestan. Zelf rukt Afrasyab op tegen Dehestan, waar Qaren het Perzische leger heen heeft gebracht ter verdediging van het land. Zal doodt Khazbaran en Shamasas vlucht. Koning Nozar, de opvolger van Manuchehr, wordt door Afrasyab gedood. Nozars zonen Tus en Goshtam gaan naar Zal, die een aanval op Afrasyab voorbereidt. Zals leger trekt op naar Amol en Keshvad weet de Perzische gevangenen uit Sari te bevrijden. Zal leidt zijn troepen naar Pars, waar Afrasyab zich in de stad Rey heeft gevestigd. Zal kiest Zav tot nieuwe sjah en na acht maanden wordt er een vrede getekend. Zal zoekt een geschikt paard voor zijn zoon Rostam. Rostam kiest Rakhsh uit. Zav wordt na vijf jaar door Kay Qobad opgevolgd. Als Kay Kavus, de opvolger van Kay Qobad een inval in overweegt, probeert Zal het hem tevergeefs uit het hoofd te praten. Kay Kavus wordt door de koning van Mazanderan gevangen genomen en Rostam moet hem redden. Tijdens de heerschappij van Kay Kavus krijgt Rostam een zoon, maar hij heeft hem nooit gezien. Als Rostam een jonge aanvoerder van het Turaanse leger doodt, blijkt deze zijn eigen zoon Sohrab te zijn. Rostam brengt het lichaam van zijn zoon naar Zal in Zavolestan. Kay Khosrow volgt Kay Kavus op, gevolgd door Lohrasp en Goshtasp. Esfandyar, de zoon van Goshtasp, neemt het op tegen Rostam. Rostam keert zwaar gewond naar Zal terug en samen gaan ze die nacht naar een bergtop om de Simurgh op te roepen met Zals tweede veer. Als Zal de veer in het vuur houdt verschijnt de Simurgh. De Simurgh trekt de pijlpunten uit de lichamen van Rostam en Rakhsh en geneest met zijn veren de wonden. De vogel toont Rostam een tamarisk en van een van de takken snijdt Rostam een pijl, de punt doopt hij in wijn. Met deze pijl weet hij de volgende dag Esfandyar te doden. Maar daarmee roept hij het noodlot over zich af, want wie Esfandyar doodt zal volgens een voorspelling zelf onherroepelijk omkomen. Esfandyar vroeg in zijn laatste woorden Rostam om zijn zoon op te voeden. Zal heeft bij een slavin een zoon, . Hij groeit op aan het hof van de koning van Kabol en wordt diens schoonzoon. Toch blijft Kabol schatting betalen aan Rostam. Dit zet kwaad bloed bij Shagad en samen met de koning van Kabol verzint hij een list om Rostam van het leven te beroven. Er worden putten gegraven op het jachtterrein en speren en zwaarden in de bodem gestoken. Als Rostam, zijn broer Zavareh en andere Perzen erdoorheen rijden, vallen ze in de dodelijke putten. Vóór hij sterft weet Rostam zijn halfbroer Shagad met twee pijlen aan een holle boom te spiesen. Zo is Zal zijn zonen verloren. Zals leed is hiermee nog niet ten einde. Bahman Ardeshir ontpopt zich tot een wreker van zijn vader Esfandyar, doodt Rostams zoon Faramarz, plundert Zavolestan en zet Zal vast in ketens. Bahmans adviseur Pashutan geeft gelukkig de raad tot bedaren te komen en Zal wordt uit de gevangenis bevrijd. In de verdere geschiedenis van de Shahnameh wordt niets meer van Zal of zijn vrouw Rudabeh vernomen. Bahman Ardeshir wordt door Darab en opgevolgd. Vervolgens begint het tijdperk van Sekander (Alexander de Grote). (nl) Zāl (in persiano: زال, AFI: [zɒːl]), traslitterato anche Zaal, è un leggendario guerriero persiano che compare nello Shahnameh (Il libro dei re), un'opera scritta dal poeta persiano Ferdowsi attorno al 1000 d.C. (it) Zal – bohater mitologii irańskiej, syn Garszaspa, ojciec . Urodził się z białymi włosami, co wzbudziło podejrzenia Garszaspa, iż nie jest jego synem. Garszasp kazał porzucić go na kamienistej pustyni. Przez błyszczące włosy niemowlę zostało wypatrzone przez Simurga, mitycznego ptaka Sjena, która porwała go w szpony i zaniosła do wysoko położonego gniazda, aby nakarmić nim pisklęta. Ale pisklęta go nie pożarły, przyjmując go do swego grona. Simorg wykarmiła więc Zala razem z pisklętami. Zal wyrósł na mądrego i dzielnego bohatera, a jego sława zaczęła rosnąć. Garszasp (Sam) dowiedział się o dziecku wychowanym przez ptasią matkę, domyślił się, że chodzi o jego porzuconego syna i zapragnął, aby ten powrócił. Udał się w góry i odszukał syna. Simorg nadała Zalowi na pamiątkę imię Dastan („zdrada”) od zdrady ojca, który go porzucił. Następnie wręczyła mu trzy swoje pióra i pouczyła, aby w potrzebie zapalając pióro i wypowiadając odpowiednie zaklęcie, wezwał ją na pomoc. Po powrocie do domu Garszaspa zyskał przydomek „Złoty Zal” z powodu włosów. Podczas objazdu wschodniej części królestwa Zal poznał , córkę króla i zakochał się z wzajemnością. Jednak na małżeństwo nie chciał się zgodzić ojciec Zala, gdyż Rudabe pochodziła po matce z rodu smoczego, zahhakowego. Również ojciec Rudabe nie wyrażał zgody na związek. Pertraktacje rodzin trwały długo, a do pomyślnego zakończenia sprawy przyczyniła się przepowiednia o narodzinach z tego związku największego bohatera Iranu. Po wszystkich obrzędach młodzi przyjechali do Sistanu, gdzie Rudabe urodziła syna . Sam poród odbywał się z kłopotami, lecz Zal przypomniał sobie o obietnicy Simurga, spalił pióro i wezwał ją na pomoc. Ta poleciła wywarem ziołowym uśpić Rudabe, a drugim lekarstwem natrzeć jej brzuch i rozciąć. Po obudzeniu na widok syna Rudabe zakrzyknęła „Rastam”, co znaczy „ocalałam” i stąd imię syna Rustam. Według jednych przekazów Zal przeżył swojego syna Rustama i kazał go pochować pod wielkim kurhanem (kopcem). Według innych umierając, przekazał mu maczugę. Zal przed swoją śmiercią został wzięty do niewoli przez Bahmana, syna zabitego przez Rustama , ale potem został wypuszczony. (pl) |
| dbo:child | dbr:Rostam |
| dbo:nationality | dbr:Iranian_peoples |
| dbo:spouse | dbr:Rudaba |
| dbo:stateOfOrigin | dbr:Iranian_peoples |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Rudaba.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://www.theshahnameh.com http://libmma.contentdm.oclc.org/cdm/compoundobject/collection/p15324coll10/id/36222/rec/1 |
| dbo:wikiPageID | 1581103 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 14432 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1115037933 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Persian_miniature dbr:Persian_language dbr:Rostam dbr:Zahhak dbr:Sām dbr:Nariman_(father_of_Sām) dbc:Kayanians dbr:Simurgh dbr:Zabulistan dbr:Pahlavan_(Iranian_title) dbr:Manuchehr dbr:Mazandaran_(Shahnameh) dbr:Ahriman dbr:Iranian_peoples dbc:People_with_albinism dbc:Shahnameh_characters dbr:Albinism dbr:Kabul dbr:Javelin dbr:Phoenix_(mythology) dbr:Zal_and_Rudabeh dbr:Zavara dbr:Rudabeh dbr:Shahnameh dbr:Shah dbr:Sistan dbr:Sohrab dbr:Mehrab_Kaboli dbr:Rudaba dbr:Shaghad dbr:Sindukht dbr:Turanid_race dbr:Ferdosi dbr:Alborz_Mountains dbr:File:Zal_marries_Rudaba.jpg dbr:File:Zal_meets_Rudaba.jpg |
| dbp:caption | Zal visit Rudaba, Persian miniature (en) |
| dbp:children | dbr:Rostam dbr:Zavara dbr:Shaghad |
| dbp:family | dbr:Sohrab |
| dbp:father | dbr:Sām |
| dbp:honorificPrefix | dbr:Pahlavan_(Iranian_title) dbr:Shah |
| dbp:honorificSuffix | A hero of Iranian myths and legends (en) |
| dbp:name | Zal (en) |
| dbp:nationality | dbr:Iranian_peoples |
| dbp:nativeName | زال (en) |
| dbp:spouse | dbr:Rudaba |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:About dbt:Cite_book dbt:Cite_encyclopedia dbt:Infobox_person dbt:Reflist dbt:Sfn dbt:Short_description dbt:Tree_chart dbt:Tree_chart/end dbt:Tree_chart/start dbt:Source? dbt:IPA-fa dbt:Shahnameh |
| dcterms:subject | dbc:Kayanians dbc:People_with_albinism dbc:Shahnameh_characters |
| gold:hypernym | dbr:King |
| rdf:type | owl:Thing foaf:Person dbo:Person dul:NaturalPerson wikidata:Q19088 wikidata:Q215627 wikidata:Q5 wikidata:Q729 dbo:Animal dbo:Eukaryote dbo:Species schema:Person yago:WikicatNationalSymbolsOfIran yago:WikicatShahnamehCharacters yago:Ability105616246 yago:Abstraction100002137 yago:Cognition100023271 yago:Communication100033020 yago:Creativity105624700 yago:FictionalCharacter109587565 yago:ImaginaryBeing109483738 yago:Imagination105625465 yago:PsychologicalFeature100023100 yago:Signal106791372 yago:Symbol106806469 |
| rdfs:comment | زال بن سام بن (ملقب بدستان وبزال زر) من أهم الشخصيات الشاهنامة وذكر اسمه في الإساطير الإيرانية الدينية والتاريخية. (ar) Zal (en persan : زال / Zâl) était un guerrier mythique de l'Iran ancien. Il était albinos et son nom est utilisé en Persan pour faire référence à ceux qui souffrent d'albinisme. Sa femme était Roudabeh; leur enfant était le grand héros Rostam. Zal était le fils de (en) et le petit-fils de Nariman, tous deux héros de l'Iran ancien et des protecteurs de "Iran-zamin". (fr) ザール（Zal、ペルシア語：زال ）は、ペルシアの叙事詩『シャー・ナーメ』に登場する英雄。生まれたときから白髪だったので、「ザール・ザル」（白髪のザール）と呼ばれる。名門である（ナリーマーン）家の出身で、父親はサーム。霊鳥スィーモルグ（スィームルグ）によって養育されたため、英雄の血を引きながらも、魔の系譜にも属する。なお、彼の息子のロスタムはペルシア最大の英雄の一人である。 (ja) Zāl (Persian: زال [zɒːl]), alternatively spelled as Zaal, is a legendary Iranian king from Sistan, and is recognized as one of the greatest warriors of the Shahnameh epic. He is the father of the equally legendary Iranian hero, Rostam. (en) Zāl (in persiano: زال, AFI: [zɒːl]), traslitterato anche Zaal, è un leggendario guerriero persiano che compare nello Shahnameh (Il libro dei re), un'opera scritta dal poeta persiano Ferdowsi attorno al 1000 d.C. (it) Zál, též Dastán, Zar, and Zál-e Zar je v perské mytologii vládce Sístánu, syn a otec hrdiny Rustama. Jeho syn je hlavní postavou eposu Šáhnáme a on sám je také významnou postavou tohoto díla. Příběh o Zálovi a Rustamovi má nejspíše sacký původ a plně se snad rozvinul v období Parthské říše. Jméno Zál bývá odvozována od Zarang, parthského označení Drangiány-Sistánu, nebo od Zurvána, boha času. Jarsanisté považují Zála společně s Rustamem a Símurgem za jedno z vtělení Božího světla, jezídové tyto postavy a navíc kováře zase považují za vtělení Meleka Táúse. (cs) Zāl, auch Sāl (persisch زال), auch Dastān (persisch دستان), ist eine Sagengestalt in der persischen Mythologie. Er war der Sohn von Sām und der Enkel von Nariman (adoptierter Sohn des Garschasp), wie Zal beides Helden im antiken Persien und Beschützer Irans, insbesondere im Kampf gegen Turan. Da Zāl mit schneeweißem Haar geboren wurde, setzte ihn sein erschrockener Vater auf dem Berg Damavand aus, wo der Säugling jedoch vom Zaubervogel Simorgh gerettet wurde. Simorgh zog Zal in seinem Nest auf. (de) Zal (Dastan) is een grote held uit de Shahnameh van de dichter Ferdowsi uit de 10e eeuw. Hij is de zoon van Sam, de zoon van Nariman, echtgenoot van Rudabeh en vader van Rostam, Zavareh (Zawara) en Shagad. Hij heeft bij zijn geboorte wit haar, een gezicht dat schijnt als de zon en een donker, zilverkleurig lichaam en wordt daarom door zijn vader verstoten. De Simurgh, die kan spreken, voedt het kind op in haar nest op de top van een hoge berg en geeft het later weer aan Sam terug. Zal is de wijze beschermer van Iran en overleeft de regeringen van de volgende sjahs: Manuchehr, Nozar, Zav, Kay Qobad, Kay Kavus, Kay Khosrow, Lohrasp en Goshtasp. (nl) Zal – bohater mitologii irańskiej, syn Garszaspa, ojciec . Urodził się z białymi włosami, co wzbudziło podejrzenia Garszaspa, iż nie jest jego synem. Garszasp kazał porzucić go na kamienistej pustyni. Przez błyszczące włosy niemowlę zostało wypatrzone przez Simurga, mitycznego ptaka Sjena, która porwała go w szpony i zaniosła do wysoko położonego gniazda, aby nakarmić nim pisklęta. Ale pisklęta go nie pożarły, przyjmując go do swego grona. Simorg wykarmiła więc Zala razem z pisklętami. (pl) |
| rdfs:label | زال (ar) Zál (cs) Zāl (de) Zal (fr) Zal (mitologia) (it) ザール (シャー・ナーメ) (ja) Zal (nl) Zal (pl) Zāl (en) |
| owl:sameAs | freebase:Zāl wikidata:Zāl dbpedia-ar:Zāl http://ceb.dbpedia.org/resource/Zāl http://ckb.dbpedia.org/resource/زاڵ dbpedia-cs:Zāl dbpedia-de:Zāl dbpedia-fa:Zāl dbpedia-fr:Zāl dbpedia-it:Zāl dbpedia-ja:Zāl dbpedia-ku:Zāl dbpedia-nl:Zāl dbpedia-pl:Zāl dbpedia-th:Zāl http://tl.dbpedia.org/resource/Zāl dbpedia-tr:Zāl http://tt.dbpedia.org/resource/Зал http://ur.dbpedia.org/resource/زال https://global.dbpedia.org/id/T8qZ |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Zāl?oldid=1115037933&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Zal_marries_Rudaba.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Zal_meets_Rudaba.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Rudaba.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Zāl |
| foaf:name | Zal (en) |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Zaal_(Persian_mythology) dbr:Zal |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Infant_exposure dbr:Jahan_Pahlavan dbr:Rostam dbr:Sām dbr:Battle_of_Rostam_and_Esfandiyār dbr:Hamid_Rahmanian dbr:Mazandaran_(Shahnameh) dbr:Iran_(Shahnameh) dbr:Albinism_in_popular_culture dbr:Banu_Goshasp dbr:Goudarz dbr:Kay_Lohrasp dbr:Iranian_folklore dbr:Year-riddle dbr:Chester_Beatty_Library dbr:White_Elephant_(Shahnameh) dbr:Zaal_(Persian_mythology) dbr:Zal_(disambiguation) dbr:Great_Mongol_Shahnameh dbr:Zaal_(son_of_Alexander_I_of_Georgia) dbr:Zal_and_Rudabeh dbr:Zavara dbr:Rapunzel dbr:Mamasani_(tribe) dbr:Sohrab dbr:Mehrab_Kaboli dbr:Rostam_and_Shaghad dbr:Rudaba dbr:Nariman_(Shahnameh) dbr:Shaghad dbr:Sindukht dbr:Persian_riddles dbr:Windsor_Shahnameh dbr:Zal |
| is dbp:data of | dbr:Rostam_and_Shaghad dbr:Nariman_(Shahnameh) |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Zāl |
