Fatoş Yalçınkaya | Ege University (original) (raw)
Uploads
Papers by Fatoş Yalçınkaya
Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi
İnsanlığın yaşam kaynağı olan su, insanoğlunun yarattığı tüm halk bilgisi ürünlerinde kendine yer... more İnsanlığın yaşam kaynağı olan su, insanoğlunun yarattığı tüm halk bilgisi ürünlerinde kendine yer bulmuş ve genel olarak kutsal kabul edilmiştir. Bu nedenle kutsal su, dünya masallarında kullanılan bir motif haline gelmiştir. Türk dünyasında su genellikle kutsal bir varlık olarak kabul edilir. Bunlar içinde “Abı Hayat” özel bir yere sahiptir. Mitik dönem inançlarının izlerini taşıyan bu motif İslam’da var olan Hızır inancıyla varlığını sürdürmüştür. Hızır’ın Abı Hayat içerek ölümsüzleşmesi, ölümden korkan insan için ölümsüzlük hayalinin simgesi haline gelmiştir. Abı Hayat, masallarda sıkça kullanılan bir motiftir. Masallarda kahraman çeşitli sınavlardan geçtikten sonra Abı Hayat’a ulaşır. Bu bir tür ödüldür. Kahraman bu suya ise olağanüstü yardımcılar aracılığıyla ulaşır. Fakat kahraman Abı Hayat suyuna ulaşmış olsa da ölümsüzlüğe asla ulaşamaz. Sadece bazı olağanüstü güçlere sahip olup sıradan insanlardan ayrılır. Çalışmamızda masal kahramanının Abı Hayat’a ulaşma yolculuğu ve bu s...
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Dec 1, 2014
Kitap Tanıtımı/Book Review
Uluslararası uygur araştırmaları dergisi, Dec 22, 2021
Alevilik-bektaşilik araştirmalari dergisi, Jul 15, 2022
Uluslararası uygur araştırmaları dergisi, Jun 29, 2019
Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, Jun 14, 2019
Motif akademi halkbilim dergisi, Aug 18, 2021
Milli Folklor Dergisi, 2015
Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Jun 30, 2019
Turklerde aile en onemli toplumsal kurumdur. Diger Turk toplumlarinda oldugu gibi, kadin Uygur to... more Turklerde aile en onemli toplumsal kurumdur. Diger Turk toplumlarinda oldugu gibi, kadin Uygur toplumunda da onemli bir konuma sahiptir. O, anne, es, sevgili olarak toplumsal yapinin ayrilmaz bir unsuru olan ailenin temel diregidir. Bulunduklari cografya ve tarihi kosullar icinde Uygur Turkleri farkli dini yapilari kabul etmek durumunda kalmislardir. Her farkli din toplumun sosyal degerlerinde degisimlere neden olmustur. Uygurlarin Budizm, Maniheizm gibi pasif, bariscil dinleri kabul ettikleri donemde kadin eski gucunu kaybedip anac bir kimlige burunmustur. Dini ve siyasi kargasalarin yasandigi donemde kadin gecmisteki sosyal statusune tekrar sahip olmus, bir donemin anlatilarinda sadece evde anne olan kadin, artik savasci bir alp tipine dogru evrilmistir. Uygur masallarinda kadin, farkli kimliklerle karsimiza cikmaktadir. Makalede Uygur masallarinda siklikla yer alan kadin tipler incelenecektir. Anne, uvey anne, sevgili, es, kiz cocugu, peri, cadi, kempir (yasli kadin), dev, yalmavuz vb. tipler Uygur sihir masallarinda yer alan kadin tiplerdir.
Dogu Turkistan, tarih boyunca Maniheizm, Nasturilik, Budizm ve I slamiyet gibi ce s itli dinleri... more Dogu Turkistan, tarih boyunca Maniheizm, Nasturilik, Budizm ve I slamiyet gibi ce s itli dinlerin ve kulturlerin bulu s tu g u bir merkez olmu s tur. Bu dinler Uygurlarin kultur hayatini oldukca etkilemistir. Bu kulturel cesitlilik, Uygur halkbilgisi urunlerine yansimistir. Uygur sihir masallarinda da bu etkileri gormek mumkundur. 10. yuzyildan itibaren Musluman olan Uygurlarin masallarina Islamiyete ait bircok unsur yerlesmistir. Bu unsurlar arasinda peygamberler peygamberlere ait olaganustu nesneler ve hayvanlar, Islami dualar, namaz, abdest alma gibi uygulama ve adlandirmalari gormek mumkundur.
Bilgi çağı ansiklopedisi, Jun 30, 2022
Alevilik-bektaşilik araştirmalari dergisi, Jul 6, 2021
Folklor akademi dergisi, Apr 30, 2020
Uluslararası uygur araştırmaları dergisi, Jun 23, 2020
DergiPark (Istanbul University), Jun 1, 2015
Folklor akademi dergisi, Apr 25, 2019
Motif akademi halkbilim dergisi, Dec 20, 2019
ALEVİLİK–BEKTAŞİLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, geçmişten günümüze çok sayıda Alevi ocağının mevcut olduğu bir coğrafy... more Güneydoğu Anadolu Bölgesi, geçmişten günümüze çok sayıda Alevi ocağının mevcut olduğu bir coğrafya olmuştur. Bu bölgede yer alan Diyarbakır’da birçok ocak tespit edilmiştir. Diyarbakır, uzun yıllar ocakların canlı bir şekilde ritüellerini icra ettikleri bir yerdir. Yakın geçmişe kadar cem ritüellerinin canlı bir şekilde icra edildiği Diyarbakır ocakları, birçok talibin buraya belirli zamanlarda gelmesine hatta bazılarının buraya yerleşmesine sebep olmuştur. Günümüzde ise tam tersi bir durum söz konusudur. Diyarbakır’da Alevi inancına mensup topluluk oldukça azalmış ve cem ritüellerini gerçekleştiremeyecek duruma gelinmiştir. Zengin Alevi kültürüne sahip olan Diyarbakır’da birçok zakir ve âşık yetişmiştir. Çalışmamızda Diyarbakırlı Alevi bir âşık olan Mah Turna’nın şiirlerinden hareketle Mah Turna’nın âşıklık geleneği içindeki yeri ve önemi incelenmiştir. Mah Turna’nın bir kadın âşık oluşu çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Yakın geçmişe kadar kadın âşıkların çok fazla incelenmed...
Folklor akademi dergisi, Aug 28, 2021
Tarihi donemlerden gunumuze dek Cin’in Turkistan topraklarini yurt edinen Uygurlar, geleneklerini... more Tarihi donemlerden gunumuze dek Cin’in Turkistan topraklarini yurt edinen Uygurlar, geleneklerini yasatma ve bunlari genc kusaklara aktarma alaninda oldukca basarilidirlar. Bu gelenekler gundelik hayatin her asamasinda rahatlikla gorulebilmektedir. Gecmiste ozellikle sozlu anlati turleri, yasli aile bireyleri tarafindan genclere aktarilirken artik bu aktarimda yazili kaynaklarin da kullanildigi gorulmektedir. Ozellikle Uygur masallarinin derlenmesi ve yaziya gecirilmesi alaninda onemli calismalar yapilmistir. Uygur masalari toplumun en eski kultur katmanlarinin yani sira cagdas dunyayi da icine almaktadir. Bu masallarda bazen tek tanrili Islam inanci bazen de gecmis inanc sisteminin kalintilari rahatlikla gorulebilmektedir. Uygur masallarinda yer alan ejderha, Yalmavuz ve dev tipleri gecmisin inanc unsurlarini yansitmaktadir. Bildirimizde genel olarak Uygur sihir masallarinin tip yapisi, bu masallarda yer alan mitik karakterlerin islevleri ve tanimlari uzerinde durulmaya calisilacak...
Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi
İnsanlığın yaşam kaynağı olan su, insanoğlunun yarattığı tüm halk bilgisi ürünlerinde kendine yer... more İnsanlığın yaşam kaynağı olan su, insanoğlunun yarattığı tüm halk bilgisi ürünlerinde kendine yer bulmuş ve genel olarak kutsal kabul edilmiştir. Bu nedenle kutsal su, dünya masallarında kullanılan bir motif haline gelmiştir. Türk dünyasında su genellikle kutsal bir varlık olarak kabul edilir. Bunlar içinde “Abı Hayat” özel bir yere sahiptir. Mitik dönem inançlarının izlerini taşıyan bu motif İslam’da var olan Hızır inancıyla varlığını sürdürmüştür. Hızır’ın Abı Hayat içerek ölümsüzleşmesi, ölümden korkan insan için ölümsüzlük hayalinin simgesi haline gelmiştir. Abı Hayat, masallarda sıkça kullanılan bir motiftir. Masallarda kahraman çeşitli sınavlardan geçtikten sonra Abı Hayat’a ulaşır. Bu bir tür ödüldür. Kahraman bu suya ise olağanüstü yardımcılar aracılığıyla ulaşır. Fakat kahraman Abı Hayat suyuna ulaşmış olsa da ölümsüzlüğe asla ulaşamaz. Sadece bazı olağanüstü güçlere sahip olup sıradan insanlardan ayrılır. Çalışmamızda masal kahramanının Abı Hayat’a ulaşma yolculuğu ve bu s...
DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), Dec 1, 2014
Kitap Tanıtımı/Book Review
Uluslararası uygur araştırmaları dergisi, Dec 22, 2021
Alevilik-bektaşilik araştirmalari dergisi, Jul 15, 2022
Uluslararası uygur araştırmaları dergisi, Jun 29, 2019
Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, Jun 14, 2019
Motif akademi halkbilim dergisi, Aug 18, 2021
Milli Folklor Dergisi, 2015
Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Jun 30, 2019
Turklerde aile en onemli toplumsal kurumdur. Diger Turk toplumlarinda oldugu gibi, kadin Uygur to... more Turklerde aile en onemli toplumsal kurumdur. Diger Turk toplumlarinda oldugu gibi, kadin Uygur toplumunda da onemli bir konuma sahiptir. O, anne, es, sevgili olarak toplumsal yapinin ayrilmaz bir unsuru olan ailenin temel diregidir. Bulunduklari cografya ve tarihi kosullar icinde Uygur Turkleri farkli dini yapilari kabul etmek durumunda kalmislardir. Her farkli din toplumun sosyal degerlerinde degisimlere neden olmustur. Uygurlarin Budizm, Maniheizm gibi pasif, bariscil dinleri kabul ettikleri donemde kadin eski gucunu kaybedip anac bir kimlige burunmustur. Dini ve siyasi kargasalarin yasandigi donemde kadin gecmisteki sosyal statusune tekrar sahip olmus, bir donemin anlatilarinda sadece evde anne olan kadin, artik savasci bir alp tipine dogru evrilmistir. Uygur masallarinda kadin, farkli kimliklerle karsimiza cikmaktadir. Makalede Uygur masallarinda siklikla yer alan kadin tipler incelenecektir. Anne, uvey anne, sevgili, es, kiz cocugu, peri, cadi, kempir (yasli kadin), dev, yalmavuz vb. tipler Uygur sihir masallarinda yer alan kadin tiplerdir.
Dogu Turkistan, tarih boyunca Maniheizm, Nasturilik, Budizm ve I slamiyet gibi ce s itli dinleri... more Dogu Turkistan, tarih boyunca Maniheizm, Nasturilik, Budizm ve I slamiyet gibi ce s itli dinlerin ve kulturlerin bulu s tu g u bir merkez olmu s tur. Bu dinler Uygurlarin kultur hayatini oldukca etkilemistir. Bu kulturel cesitlilik, Uygur halkbilgisi urunlerine yansimistir. Uygur sihir masallarinda da bu etkileri gormek mumkundur. 10. yuzyildan itibaren Musluman olan Uygurlarin masallarina Islamiyete ait bircok unsur yerlesmistir. Bu unsurlar arasinda peygamberler peygamberlere ait olaganustu nesneler ve hayvanlar, Islami dualar, namaz, abdest alma gibi uygulama ve adlandirmalari gormek mumkundur.
Bilgi çağı ansiklopedisi, Jun 30, 2022
Alevilik-bektaşilik araştirmalari dergisi, Jul 6, 2021
Folklor akademi dergisi, Apr 30, 2020
Uluslararası uygur araştırmaları dergisi, Jun 23, 2020
DergiPark (Istanbul University), Jun 1, 2015
Folklor akademi dergisi, Apr 25, 2019
Motif akademi halkbilim dergisi, Dec 20, 2019
ALEVİLİK–BEKTAŞİLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, geçmişten günümüze çok sayıda Alevi ocağının mevcut olduğu bir coğrafy... more Güneydoğu Anadolu Bölgesi, geçmişten günümüze çok sayıda Alevi ocağının mevcut olduğu bir coğrafya olmuştur. Bu bölgede yer alan Diyarbakır’da birçok ocak tespit edilmiştir. Diyarbakır, uzun yıllar ocakların canlı bir şekilde ritüellerini icra ettikleri bir yerdir. Yakın geçmişe kadar cem ritüellerinin canlı bir şekilde icra edildiği Diyarbakır ocakları, birçok talibin buraya belirli zamanlarda gelmesine hatta bazılarının buraya yerleşmesine sebep olmuştur. Günümüzde ise tam tersi bir durum söz konusudur. Diyarbakır’da Alevi inancına mensup topluluk oldukça azalmış ve cem ritüellerini gerçekleştiremeyecek duruma gelinmiştir. Zengin Alevi kültürüne sahip olan Diyarbakır’da birçok zakir ve âşık yetişmiştir. Çalışmamızda Diyarbakırlı Alevi bir âşık olan Mah Turna’nın şiirlerinden hareketle Mah Turna’nın âşıklık geleneği içindeki yeri ve önemi incelenmiştir. Mah Turna’nın bir kadın âşık oluşu çalışmamızın temelini oluşturmaktadır. Yakın geçmişe kadar kadın âşıkların çok fazla incelenmed...
Folklor akademi dergisi, Aug 28, 2021
Tarihi donemlerden gunumuze dek Cin’in Turkistan topraklarini yurt edinen Uygurlar, geleneklerini... more Tarihi donemlerden gunumuze dek Cin’in Turkistan topraklarini yurt edinen Uygurlar, geleneklerini yasatma ve bunlari genc kusaklara aktarma alaninda oldukca basarilidirlar. Bu gelenekler gundelik hayatin her asamasinda rahatlikla gorulebilmektedir. Gecmiste ozellikle sozlu anlati turleri, yasli aile bireyleri tarafindan genclere aktarilirken artik bu aktarimda yazili kaynaklarin da kullanildigi gorulmektedir. Ozellikle Uygur masallarinin derlenmesi ve yaziya gecirilmesi alaninda onemli calismalar yapilmistir. Uygur masalari toplumun en eski kultur katmanlarinin yani sira cagdas dunyayi da icine almaktadir. Bu masallarda bazen tek tanrili Islam inanci bazen de gecmis inanc sisteminin kalintilari rahatlikla gorulebilmektedir. Uygur masallarinda yer alan ejderha, Yalmavuz ve dev tipleri gecmisin inanc unsurlarini yansitmaktadir. Bildirimizde genel olarak Uygur sihir masallarinin tip yapisi, bu masallarda yer alan mitik karakterlerin islevleri ve tanimlari uzerinde durulmaya calisilacak...