Marta Andruszkiewicz - Academia.edu (original) (raw)
Papers by Marta Andruszkiewicz
Białostockie Studia Prawnicze, 2010
Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic s... more Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic states it is refl ected in the right to life, which has become a foundation for all other human rights and freedoms. Nonetheless, in contemporary legal philosophical thought, the treatment of life as an absolute value and as absolutely inviolable is not the only perspective. Alongside the traditional principle of the sanctity of life, there are those who propose to give precedence to its quality. Th at quality is gradable and depends on biological and genetic factors. Such a view brings to light new aspects of legal interference in the domain of the life of individuals. It justifi es, for example, the permissibility of abortion in the case of a foetus suff ering lethal defects. It raises the possibility of allowing claims for redress for harm done by bringing about wrongful life (“life that is not worth living”) or wrongful birth. Th ese issues are highly controversial from an axiological...
Białostockie Studia Prawnicze
This article presents an example of law and literature movement applicability as a phenomenon in ... more This article presents an example of law and literature movement applicability as a phenomenon in legal sciences. It shows the links between law and literature based on the example of the features that are characteristic of literature and, at the same time, are important in the reflection of the philosophy of law and in current law-making practice. This approach is inspired by a cultural approach to legal theory and philosophy (cultural studies of law). The law and literature movement deals with diverse issues in the field of the integration of legal sciences with linguistics and literary theory. The law and literature movement is not novel in the Anglo-Saxon legal culture, as opposed to Polish law science where it is rather new and has recently been gaining in popularity. In this paper, I will try to answer the question of how the law and literature movement and research perspectives originating from this trend could be an inspiration for further use in legal philosophy. This reflec...
Analizowanie obecnych w humanistyce tendencji sytuowanych między nowoczesnością a ponowoczesności... more Analizowanie obecnych w humanistyce tendencji sytuowanych między nowoczesnością a ponowoczesnością, czy też między strukturalizmem a poststrukturalizmem, inspiruje do pytania-co może dać teorii prawa teoria literatury? 1 Pytanie to jest istotne w badaniu językowego aspektu prawa, co skłania do podjęcia analiz interdyscyplinarnych. Eksplorowanie problemów języka prawnego przy użyciu narzędzi tych nauk, z którymi w ramach integracji zewnętrznej prawoznawstwo koresponduje, znajduje uzasadnienie w kulturowym i komunikacyjnym kontekście oraz przekonaniu, że prawo, tak jak literatura czy inne dziedziny ludzkiej aktywności, jest wytworem i składnikiem kultury. Z uwagi na interpretacyjny i tekstowy charakter przedmiotu badania, wykorzystanie metod teoretycznoliterackich może być inspirującą perspektywą dla teoretyka prawa. Wynika to z przekonania, że zasadne jest uwzględnianie punktów widzenia innych dyscyplin w odniesieniu do tekstu i interpretacji jako przedmiotu, który choć w prawie fundamentalny, należy też do teorii literatury 2. Pojęcia kluczowe na osi zbieżności prawa i literatury to tekst i interpretacja. Zarówno tekst prawny, jak i tekst literacki urzeczywistniają się w procesie odbioru i interpretacji. Prawo i literatura za pomocą języka kreują pewną wizję rzeczywistości-fi kcyjną (w literaturze) bądź normatywną (w prawie). Przedmiotem analiz tych tekstowych wytworów działalności prawodawczej i artystycznej (literackiej) jest, z jednej strony, zrekonstruowanie celów, intencji zawartych w treści, z drugiej natomiast odkrycie reguł zastosowanych podczas ich konstruowania-zgodnych z wymogami struktury dzieła (poetyki) czy wymogami techniki legislacyjnej. Celem prawodawcy jako nadawcy tekstu prawnego jest zawarcie w tekście perlokucyjno-perswazyjnej intencji wpływania na zachowania podmiotów. Celem twórcy tekstu (dzieła) literackiego jest wykreowanie fi kcyjnej 1 Parafrazując tytuł jednej z prac Lecha Morawskiego (Morawski, 2001). 2 Znajduje to odzwierciedlenie w poglądach poststrukturalistycznych teoretyków literatury, jak Jonathan Culler, zdaniem którego zarówno teksty literackie, jak i nieliterackie można analizować równolegle i w podobny sposób, wykorzystując dorobek pokrewnych dziedzin nauki (Culler, 1998: 27).
Transdyscyplinarne związki prawoznawstwa z naukami o języku. Od języków formalnych do nurtu "praw... more Transdyscyplinarne związki prawoznawstwa z naukami o języku. Od języków formalnych do nurtu "prawo i literatura" …ani forma, ani treść dyscypliny nie jest tworzona przez nią samą, ale staje się przejrzysta przez wzgląd na relacje (podobieństwa i różnicy) do innych dyscyplin, które same są relacyjnie, nieesencjalnie, ukonstytuowane.
Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, 2016
The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law an... more The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law and the philosophy of language. The aim of the paper is to study the range of applicability of philosophical and linguistic conceptions in theory of law. Law theory reflects certain movements and controversies that have been significant in linguistic sciences. The analyses, which, so far, have been conducted in theory of law, concentrated mainly on the use of the results of such achievements made by the representatives of the philosophy of language and linguistics as formal languages theories, transformational-generative theories, structuralism, formalism, pragmalinguistics. In this article, it is claimed that contemporary changes in the humanities justify the expansion of the range of jurisprudence integration to some other approaches, different from formalistic and pragmatic ones.
Comparative Legilinguistics, 2018
The aim of this article is to present the notion of clarity as considered from the linguistic and... more The aim of this article is to present the notion of clarity as considered from the linguistic and theoretical-legal perspectives. Clarity, similarly to communicativeness and adequacy, constitutes a desirable feature of any legal text. The necessity of considering the three features has been formulated in normative regulations regarding the tenets of a legislative technique. Furthermore, the requirement is part of a constitutional principle of proper legislation. Clarity characterizes legal texts; it is required due to the editorial correctness which should be achieved in the process of the writing of a legal text. It arises from the rules for making laws according to the principles of state under the rule of law. The requirement for the consideration of the desirable features of a legal text by a legislator has both formal and ethical dimensions, because the clarity of a legal text not only constitutes a structural property but also guarantees that values such as legal certainty, le...
The questions implicated in problems of language and discourse in law can be reinterpreted in the... more The questions implicated in problems of language and discourse in law can be reinterpreted in the light of changes occurring in humanities and induced by post-structuralist trends. The post-structuralist tendencies affecting the theory of law are visible in the light of opposition structuralism with post-structuralism. The backdrop for their studies can also be antinomies: structuralism – post-structuralism, modernism – postmodernism, positivism – postpositivism or naturalism – antinaturalism. The views of Stanley Fish are representative of post-structuralist thinking. In the Polish theory of law changes generated by departing from analytical and positivistic thinking are noticeable in the shaping of a juricentric model of legal practice and understanding law as participating in culture. The aim of this
Both the law and the language are elements of culture, a set of facts of social character. Langua... more Both the law and the language are elements of culture, a set of facts of social character. Language, as one of the structures serving human existence in public reality, is rooted in culture. Legal language is a manifestation of institutional reality in which certain fixed semantic codes, relative to explaining legal terms and their interpretation are adopted. Understanding the law as a cultural fact and a way of participation in culture assumes comprehension of legal language as a culture construct. It influences the notion of interpretation. Conviction about ontological dependence of language from culture, in which various interpretation objects coexist, causes that human interpretational activity is strongly conditioned by culture. From the scientific perspective, related to the relationship of language and culture, there is a division into two fundamental trends of adopted ontology. The first one of them supposes the primordiality of language over culture, the second, on the othe...
International Journal of Legal Discourse, 2020
This article analyses the linguistic norms found within legal and legislative language and their ... more This article analyses the linguistic norms found within legal and legislative language and their implementation. It attempts to answer the following questions: is there a common scope for the use of linguistic norms in general language and legislative language, what can form the basis for resolving issues of correctness in legal and legislative language and is a codification of the linguistic norms for legislative language necessary? The discrepancies observed between normative standards and linguistic practise raise the issue of the need to codify linguistic norms within legal and legislative language. In this article, I hypothesise the need to elaborate a source for codifying the norms of legal and legislative language.
Białostockie Studia Prawnicze, 2017
Technological progress and achievements in the fi eld of bioethics bring about important changes ... more Technological progress and achievements in the fi eld of bioethics bring about important changes in the material and personal scope of inheritance law regulation, including the consequences of human death. Particularly, it concerns situations when a deceased person has expressed (or not) a wish to use his or her genetic material (for example, post-mortem fertilization), to decide about his or her life and death (through a will or testament) or to dispose of digital assets, data and online accounts (digital death). Th e eff ective legal protection of these entities is justifi ed by the principle of equality and the need to defend personal rights. Th e latter results in the requirement to propose normative solutions that take into account the consequences of biotechnological development; its eff ects already noticeable in several areas of law. In the fi eld of inheritance law, besides the property rights traditionally included, new rights have appeared that are without any explicit property character. Th e authors of this paper argue in favor of including, within the scope of inheritance law, the right to post-mortem conception and to dispose of digital assets. Due to the achievements of modern medicine, a testament also should become subject to legal regulation.
Białostockie Studia Prawnicze, 2018
Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic s... more Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic states it is refl ected in the right to life, which has become a foundation for all other human rights and freedoms. Nonetheless, in contemporary legal philosophical thought, the treatment of life as an absolute value and as absolutely inviolable is not the only perspective. Alongside the traditional principle of the sanctity of life, there are those who propose to give precedence to its quality. Th at quality is gradable and depends on biological and genetic factors. Such a view brings to light new aspects of legal interference in the domain of the life of individuals. It justifi es, for example, the permissibility of abortion in the case of a foetus suff ering lethal defects. It raises the possibility of allowing claims for redress for harm done by bringing about wrongful life ("life that is not worth living") or wrongful birth. Th ese issues are highly controversial from an axiological standpoint, while also becoming a source of moral dilemmas. At the same time, given the progress currently being made in biotechnology, they demand legal regulation.
International Journal for the Semiotics of Law - Revue internationale de Sémiotique juridique
During the second half of the twentieth century, the humanities saw increased interest in the bro... more During the second half of the twentieth century, the humanities saw increased interest in the broadly defined theory of culture and theory of politics, and in their study in a pragmatic cultural context. This was due to the influence of postmodernism, as well as pragmatism and neo-pragmatism. This approach is developed in cultural studies, which stress the importance of interdisciplinary research, combining the semiotic and cultural perspectives. The humanities have experienced a series of watersheds or turns (such as the linguistic, interpretative, political and communicative turns), and in particular the cultural turn. In consequence, the boundaries of various scientific disciplines are becoming blurred, while the scope of theoretical literary research is expanding. The integration of humanistic disciplines has intensified. This has an effect not only on the philosophical and theoretical study of language and literature, but also on the theory of politics and theory of law. As a result of these changes, various cultural objects-politics, the law, literature-have become the subject of complementary research. Cultural research assumes the cultural intertextuality of different semiotic objects, especially of text and discourse. This paper describes the influence of cultural studies-as a legacy of cultural determinants-on the law and literature movement. It also answers the question of what that movement can derive from cultural studies. The paper provides an overview of key trends, which may receive more detailed treatment in future studies.
Punktem wyjścia badań określanych jako literacka szkoła prawa jest założenie, że zachodzą istotne... more Punktem wyjścia badań określanych jako literacka szkoła prawa jest założenie, że zachodzą istotne związki pomiędzy prawem a literaturą. Nurt ten dotyczy różnorodnej problematyki z zakresu integracji nauk prawnych z naukami o języku, w tym teorią literatury. Nawiązuje do interdyscyplinarnych kierunków badających tekst i interpretację, a także do badań kulturowych i krytycznych studiów nad prawem. Ich istotnym wykładnikiem jest spojrzenie na prawo jako przedmiot kulturowy. Jest to wyraźnie dostrzegalne w kontekście współczesnych transdyscyplinarnych tendencji przenikania się różnych dyscyplin humanistycznych, wśród których znajduje się zarówno nauka o literaturze, jak i prawoznawstwo. Literacka analiza prawa odwołuje się do koncepcji prawa jako rodzaju ludzkiej aktywności mającego znaczeniotwórczy charakter 1. Inspiracją poniższych analiz jest klasyczny już w polskiej teorii prawa pogląd o integracji zewnętrznej prawoznawstwa z naukami o języku oraz koncepcje formułowane w ramach poststrukturalistycznie zorientowanej filozofii pragmatystycznej. 1 J. Gaakeer, Law and Literature, [w:] IVR Encyclopedia of Jurisprudence, Legal Theory and Philosophy of Law, http://ivr-enc.info.
Abstrakt: Przedmiotem artykułu jest zagadnienie jasności rozważane w perspektywie lingwistycznej ... more Abstrakt: Przedmiotem artykułu jest zagadnienie jasności rozważane w perspektywie lingwistycznej i teoretycznoprawnej. Jasność, obok komunikatywności i adekwatności, należy do pożądanych cech tekstu prawnego. Nakaz ich osiągania jest sformułowany w normatywnych regulacjach dotyczących zasad techniki prawodawczej, jak też stanowi składnik konstytucyjnej zasady prawidłowej legislacji. Jasność jest cechą tekstów prawnych wymaganą ze względu na redakcyjną poprawność w tworzeniu tekstu prawnego. Wynika z reguł tworzenia prawa zgodnie z zasadami państwa prawa. Postulat osiągania przez prawodawcę pożądanych cech tekstu prawnego ma charakter zarówno formalny, jak i etyczny. Jasność tekstu prawnego jest bowiem nie tylko właściwością konstrukcyjną, ale gwarantem w osiąganiu wartości, takich jak pewność prawa, bezpieczeństwo prawne obywateli, zaufanie do państwa i prawa. Problemem jest jednak to, że zrealizowanie postulatu jasności nie zawsze jest możliwe. Celem przedstawionej analizy jest zbadanie przyczyn uzasadniających to, że wymóg jasności tekstu prawnego jest problematyczny i trudny do osiągnięcia. Wynika to z faktu, iż jest on uwarunkowany nie tylko przez czynniki stricte prawne, ale językowe, kontekstowe i etyczne. Abstract: The aim of this article is to present the notion of clarity as considered from the linguistic and theoretical-legal perspectives. Clarity, similarly to communicativeness and adequacy, constitutes a desirable feature of any legal text. The necessity of considering the three features has been formulated in normative regulations regarding the tenets of a legislative technique. Furthermore, the requirement is part of a constitutional principle of proper legislation. Clarity characterizes legal texts; it is required due to the
The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law an... more The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law and the philosophy of language. The aim of the paper is to study the range of applicability of philosophical and linguistic conceptions in theory of law. Theory of law reflects certain movements and controversies that have been significant in linguistic sciences. The analyses, which, so far, have been conducted in theory of law, concentrated mainly on the use of the results of such achievements made by the representatives of the philosophy of language and linguistics as formal languages theories, transformational-generative theories, structuralism, formalism, pragmalinguistics. In this article, it is claimed that contemporary changes in the humanities justify the expansion of the range of jurisprudence integration to some other approaches, different from formalistic and pragmatic ones.
Jasność językowa w kontekście prawa do należytej legislacji 1. Wprowadzenie Jasność tekstu prawne... more Jasność językowa w kontekście prawa do należytej legislacji 1. Wprowadzenie Jasność tekstu prawnego wiąże się z prawem do należytej legislacji przysługującym obywatelowi w państwie prawa. Z prawnego punktu widzenia jest ono wywodzone z zasady państwa prawa wyrażonej w art. 2 Konstytucji RP i powiązanych z nią innych zasad, takich jak zasada pewności prawa i bezpieczeństwa prawnego obywateli. Znajduje odzwierciedlenie w regulacjach normatywnych oraz poglądach Trybunału Konstytucyjnego. Łączona z jasnością jest zasada określoności przepisów prawa implikowana z zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa 1. Prawo do jasnego prawa, zawierającego czytelne wzory postępowania, ogłaszanego w sposób zgodny z zasadą jawności należy uznać za doniosłe w świetle innych praw i wolności jednostki w państwie prawa. 2. Jasność w ujęciu prawnym i językowym Jasność i zrozumiałość tekstu prawnego są istotnymi cechami tekstu prawnego zarówno z punktu widzenia prawników, jak i językoznawców. W ujęciu prawnym wymóg jasności tekstu prawnego jest wynikiem przyjętego w państwie prawa wzorca należytej legislacji, który powinien być realizowany przez redaktora tekstu prawnego. Adresowany do prawodawcy postulat osiągania dostatecznej określoności przepisów prawa stanowi, jak wiadomo, istotny składnik zasady demokratycznego państwa prawnego i wynikającego z niej nakazu przestrzegania reguł przyzwoitej (prawidłowej) legislacji 2. W polskim systemie prawnym normatywnym źródłem wzorców prawidłowego redagowania tekstów prawnych są Zasady techniki prawodawczej zawarte w załączniku do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów 3. Na gruncie językoznawczym jasność jest przedmiotem zainteresowania kultury języka, tekstologii, translatoryki i pragmatyki językowej. W pierwszym obszarze przedmiotem uwagi jest zagadnienie poprawności i sprawności językowej, w drugim wymogi dotyczące spójności kognitywnej i dyskursywnej tekstu prawnego, w translacji kluczowym 1 Wyroki TK z 15 września 1999 r., K 11/99, 11 stycznia 2000 r., K 7/99, 21 marca 2001 r., K 24/00, 30 października 2001 r., K 33/00, 22 maja 2002 r., K 6/02, 20 listopada 2002 r., K 41/02, 3 grudnia 2002 r., P 13/02, 29 października 2003 r., K 53/02, z 9 października 2007 r., SK 70/06, 28 października 2009 r., K 32/08. 2 Wyroki TK z 13 kwietnia 1999 r., K 36/98, 10 kwietnia 2006 r., SK 30/0, 18 lutego 2004 r., P 21/02. 3 Załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie " Zasad techniki prawodawczej " (Dz. U. z 2016 r., poz. 283).
Białostockie Studia Prawnicze, 2010
Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic s... more Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic states it is refl ected in the right to life, which has become a foundation for all other human rights and freedoms. Nonetheless, in contemporary legal philosophical thought, the treatment of life as an absolute value and as absolutely inviolable is not the only perspective. Alongside the traditional principle of the sanctity of life, there are those who propose to give precedence to its quality. Th at quality is gradable and depends on biological and genetic factors. Such a view brings to light new aspects of legal interference in the domain of the life of individuals. It justifi es, for example, the permissibility of abortion in the case of a foetus suff ering lethal defects. It raises the possibility of allowing claims for redress for harm done by bringing about wrongful life (“life that is not worth living”) or wrongful birth. Th ese issues are highly controversial from an axiological...
Białostockie Studia Prawnicze
This article presents an example of law and literature movement applicability as a phenomenon in ... more This article presents an example of law and literature movement applicability as a phenomenon in legal sciences. It shows the links between law and literature based on the example of the features that are characteristic of literature and, at the same time, are important in the reflection of the philosophy of law and in current law-making practice. This approach is inspired by a cultural approach to legal theory and philosophy (cultural studies of law). The law and literature movement deals with diverse issues in the field of the integration of legal sciences with linguistics and literary theory. The law and literature movement is not novel in the Anglo-Saxon legal culture, as opposed to Polish law science where it is rather new and has recently been gaining in popularity. In this paper, I will try to answer the question of how the law and literature movement and research perspectives originating from this trend could be an inspiration for further use in legal philosophy. This reflec...
Analizowanie obecnych w humanistyce tendencji sytuowanych między nowoczesnością a ponowoczesności... more Analizowanie obecnych w humanistyce tendencji sytuowanych między nowoczesnością a ponowoczesnością, czy też między strukturalizmem a poststrukturalizmem, inspiruje do pytania-co może dać teorii prawa teoria literatury? 1 Pytanie to jest istotne w badaniu językowego aspektu prawa, co skłania do podjęcia analiz interdyscyplinarnych. Eksplorowanie problemów języka prawnego przy użyciu narzędzi tych nauk, z którymi w ramach integracji zewnętrznej prawoznawstwo koresponduje, znajduje uzasadnienie w kulturowym i komunikacyjnym kontekście oraz przekonaniu, że prawo, tak jak literatura czy inne dziedziny ludzkiej aktywności, jest wytworem i składnikiem kultury. Z uwagi na interpretacyjny i tekstowy charakter przedmiotu badania, wykorzystanie metod teoretycznoliterackich może być inspirującą perspektywą dla teoretyka prawa. Wynika to z przekonania, że zasadne jest uwzględnianie punktów widzenia innych dyscyplin w odniesieniu do tekstu i interpretacji jako przedmiotu, który choć w prawie fundamentalny, należy też do teorii literatury 2. Pojęcia kluczowe na osi zbieżności prawa i literatury to tekst i interpretacja. Zarówno tekst prawny, jak i tekst literacki urzeczywistniają się w procesie odbioru i interpretacji. Prawo i literatura za pomocą języka kreują pewną wizję rzeczywistości-fi kcyjną (w literaturze) bądź normatywną (w prawie). Przedmiotem analiz tych tekstowych wytworów działalności prawodawczej i artystycznej (literackiej) jest, z jednej strony, zrekonstruowanie celów, intencji zawartych w treści, z drugiej natomiast odkrycie reguł zastosowanych podczas ich konstruowania-zgodnych z wymogami struktury dzieła (poetyki) czy wymogami techniki legislacyjnej. Celem prawodawcy jako nadawcy tekstu prawnego jest zawarcie w tekście perlokucyjno-perswazyjnej intencji wpływania na zachowania podmiotów. Celem twórcy tekstu (dzieła) literackiego jest wykreowanie fi kcyjnej 1 Parafrazując tytuł jednej z prac Lecha Morawskiego (Morawski, 2001). 2 Znajduje to odzwierciedlenie w poglądach poststrukturalistycznych teoretyków literatury, jak Jonathan Culler, zdaniem którego zarówno teksty literackie, jak i nieliterackie można analizować równolegle i w podobny sposób, wykorzystując dorobek pokrewnych dziedzin nauki (Culler, 1998: 27).
Transdyscyplinarne związki prawoznawstwa z naukami o języku. Od języków formalnych do nurtu "praw... more Transdyscyplinarne związki prawoznawstwa z naukami o języku. Od języków formalnych do nurtu "prawo i literatura" …ani forma, ani treść dyscypliny nie jest tworzona przez nią samą, ale staje się przejrzysta przez wzgląd na relacje (podobieństwa i różnicy) do innych dyscyplin, które same są relacyjnie, nieesencjalnie, ukonstytuowane.
Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, 2016
The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law an... more The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law and the philosophy of language. The aim of the paper is to study the range of applicability of philosophical and linguistic conceptions in theory of law. Law theory reflects certain movements and controversies that have been significant in linguistic sciences. The analyses, which, so far, have been conducted in theory of law, concentrated mainly on the use of the results of such achievements made by the representatives of the philosophy of language and linguistics as formal languages theories, transformational-generative theories, structuralism, formalism, pragmalinguistics. In this article, it is claimed that contemporary changes in the humanities justify the expansion of the range of jurisprudence integration to some other approaches, different from formalistic and pragmatic ones.
Comparative Legilinguistics, 2018
The aim of this article is to present the notion of clarity as considered from the linguistic and... more The aim of this article is to present the notion of clarity as considered from the linguistic and theoretical-legal perspectives. Clarity, similarly to communicativeness and adequacy, constitutes a desirable feature of any legal text. The necessity of considering the three features has been formulated in normative regulations regarding the tenets of a legislative technique. Furthermore, the requirement is part of a constitutional principle of proper legislation. Clarity characterizes legal texts; it is required due to the editorial correctness which should be achieved in the process of the writing of a legal text. It arises from the rules for making laws according to the principles of state under the rule of law. The requirement for the consideration of the desirable features of a legal text by a legislator has both formal and ethical dimensions, because the clarity of a legal text not only constitutes a structural property but also guarantees that values such as legal certainty, le...
The questions implicated in problems of language and discourse in law can be reinterpreted in the... more The questions implicated in problems of language and discourse in law can be reinterpreted in the light of changes occurring in humanities and induced by post-structuralist trends. The post-structuralist tendencies affecting the theory of law are visible in the light of opposition structuralism with post-structuralism. The backdrop for their studies can also be antinomies: structuralism – post-structuralism, modernism – postmodernism, positivism – postpositivism or naturalism – antinaturalism. The views of Stanley Fish are representative of post-structuralist thinking. In the Polish theory of law changes generated by departing from analytical and positivistic thinking are noticeable in the shaping of a juricentric model of legal practice and understanding law as participating in culture. The aim of this
Both the law and the language are elements of culture, a set of facts of social character. Langua... more Both the law and the language are elements of culture, a set of facts of social character. Language, as one of the structures serving human existence in public reality, is rooted in culture. Legal language is a manifestation of institutional reality in which certain fixed semantic codes, relative to explaining legal terms and their interpretation are adopted. Understanding the law as a cultural fact and a way of participation in culture assumes comprehension of legal language as a culture construct. It influences the notion of interpretation. Conviction about ontological dependence of language from culture, in which various interpretation objects coexist, causes that human interpretational activity is strongly conditioned by culture. From the scientific perspective, related to the relationship of language and culture, there is a division into two fundamental trends of adopted ontology. The first one of them supposes the primordiality of language over culture, the second, on the othe...
International Journal of Legal Discourse, 2020
This article analyses the linguistic norms found within legal and legislative language and their ... more This article analyses the linguistic norms found within legal and legislative language and their implementation. It attempts to answer the following questions: is there a common scope for the use of linguistic norms in general language and legislative language, what can form the basis for resolving issues of correctness in legal and legislative language and is a codification of the linguistic norms for legislative language necessary? The discrepancies observed between normative standards and linguistic practise raise the issue of the need to codify linguistic norms within legal and legislative language. In this article, I hypothesise the need to elaborate a source for codifying the norms of legal and legislative language.
Białostockie Studia Prawnicze, 2017
Technological progress and achievements in the fi eld of bioethics bring about important changes ... more Technological progress and achievements in the fi eld of bioethics bring about important changes in the material and personal scope of inheritance law regulation, including the consequences of human death. Particularly, it concerns situations when a deceased person has expressed (or not) a wish to use his or her genetic material (for example, post-mortem fertilization), to decide about his or her life and death (through a will or testament) or to dispose of digital assets, data and online accounts (digital death). Th e eff ective legal protection of these entities is justifi ed by the principle of equality and the need to defend personal rights. Th e latter results in the requirement to propose normative solutions that take into account the consequences of biotechnological development; its eff ects already noticeable in several areas of law. In the fi eld of inheritance law, besides the property rights traditionally included, new rights have appeared that are without any explicit property character. Th e authors of this paper argue in favor of including, within the scope of inheritance law, the right to post-mortem conception and to dispose of digital assets. Due to the achievements of modern medicine, a testament also should become subject to legal regulation.
Białostockie Studia Prawnicze, 2018
Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic s... more Th e value of human life has a basis in cultural norms, both moral and religious. In democratic states it is refl ected in the right to life, which has become a foundation for all other human rights and freedoms. Nonetheless, in contemporary legal philosophical thought, the treatment of life as an absolute value and as absolutely inviolable is not the only perspective. Alongside the traditional principle of the sanctity of life, there are those who propose to give precedence to its quality. Th at quality is gradable and depends on biological and genetic factors. Such a view brings to light new aspects of legal interference in the domain of the life of individuals. It justifi es, for example, the permissibility of abortion in the case of a foetus suff ering lethal defects. It raises the possibility of allowing claims for redress for harm done by bringing about wrongful life ("life that is not worth living") or wrongful birth. Th ese issues are highly controversial from an axiological standpoint, while also becoming a source of moral dilemmas. At the same time, given the progress currently being made in biotechnology, they demand legal regulation.
International Journal for the Semiotics of Law - Revue internationale de Sémiotique juridique
During the second half of the twentieth century, the humanities saw increased interest in the bro... more During the second half of the twentieth century, the humanities saw increased interest in the broadly defined theory of culture and theory of politics, and in their study in a pragmatic cultural context. This was due to the influence of postmodernism, as well as pragmatism and neo-pragmatism. This approach is developed in cultural studies, which stress the importance of interdisciplinary research, combining the semiotic and cultural perspectives. The humanities have experienced a series of watersheds or turns (such as the linguistic, interpretative, political and communicative turns), and in particular the cultural turn. In consequence, the boundaries of various scientific disciplines are becoming blurred, while the scope of theoretical literary research is expanding. The integration of humanistic disciplines has intensified. This has an effect not only on the philosophical and theoretical study of language and literature, but also on the theory of politics and theory of law. As a result of these changes, various cultural objects-politics, the law, literature-have become the subject of complementary research. Cultural research assumes the cultural intertextuality of different semiotic objects, especially of text and discourse. This paper describes the influence of cultural studies-as a legacy of cultural determinants-on the law and literature movement. It also answers the question of what that movement can derive from cultural studies. The paper provides an overview of key trends, which may receive more detailed treatment in future studies.
Punktem wyjścia badań określanych jako literacka szkoła prawa jest założenie, że zachodzą istotne... more Punktem wyjścia badań określanych jako literacka szkoła prawa jest założenie, że zachodzą istotne związki pomiędzy prawem a literaturą. Nurt ten dotyczy różnorodnej problematyki z zakresu integracji nauk prawnych z naukami o języku, w tym teorią literatury. Nawiązuje do interdyscyplinarnych kierunków badających tekst i interpretację, a także do badań kulturowych i krytycznych studiów nad prawem. Ich istotnym wykładnikiem jest spojrzenie na prawo jako przedmiot kulturowy. Jest to wyraźnie dostrzegalne w kontekście współczesnych transdyscyplinarnych tendencji przenikania się różnych dyscyplin humanistycznych, wśród których znajduje się zarówno nauka o literaturze, jak i prawoznawstwo. Literacka analiza prawa odwołuje się do koncepcji prawa jako rodzaju ludzkiej aktywności mającego znaczeniotwórczy charakter 1. Inspiracją poniższych analiz jest klasyczny już w polskiej teorii prawa pogląd o integracji zewnętrznej prawoznawstwa z naukami o języku oraz koncepcje formułowane w ramach poststrukturalistycznie zorientowanej filozofii pragmatystycznej. 1 J. Gaakeer, Law and Literature, [w:] IVR Encyclopedia of Jurisprudence, Legal Theory and Philosophy of Law, http://ivr-enc.info.
Abstrakt: Przedmiotem artykułu jest zagadnienie jasności rozważane w perspektywie lingwistycznej ... more Abstrakt: Przedmiotem artykułu jest zagadnienie jasności rozważane w perspektywie lingwistycznej i teoretycznoprawnej. Jasność, obok komunikatywności i adekwatności, należy do pożądanych cech tekstu prawnego. Nakaz ich osiągania jest sformułowany w normatywnych regulacjach dotyczących zasad techniki prawodawczej, jak też stanowi składnik konstytucyjnej zasady prawidłowej legislacji. Jasność jest cechą tekstów prawnych wymaganą ze względu na redakcyjną poprawność w tworzeniu tekstu prawnego. Wynika z reguł tworzenia prawa zgodnie z zasadami państwa prawa. Postulat osiągania przez prawodawcę pożądanych cech tekstu prawnego ma charakter zarówno formalny, jak i etyczny. Jasność tekstu prawnego jest bowiem nie tylko właściwością konstrukcyjną, ale gwarantem w osiąganiu wartości, takich jak pewność prawa, bezpieczeństwo prawne obywateli, zaufanie do państwa i prawa. Problemem jest jednak to, że zrealizowanie postulatu jasności nie zawsze jest możliwe. Celem przedstawionej analizy jest zbadanie przyczyn uzasadniających to, że wymóg jasności tekstu prawnego jest problematyczny i trudny do osiągnięcia. Wynika to z faktu, iż jest on uwarunkowany nie tylko przez czynniki stricte prawne, ale językowe, kontekstowe i etyczne. Abstract: The aim of this article is to present the notion of clarity as considered from the linguistic and theoretical-legal perspectives. Clarity, similarly to communicativeness and adequacy, constitutes a desirable feature of any legal text. The necessity of considering the three features has been formulated in normative regulations regarding the tenets of a legislative technique. Furthermore, the requirement is part of a constitutional principle of proper legislation. Clarity characterizes legal texts; it is required due to the
The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law an... more The article analyses the approach to the study of the sphere of language between theory of law and the philosophy of language. The aim of the paper is to study the range of applicability of philosophical and linguistic conceptions in theory of law. Theory of law reflects certain movements and controversies that have been significant in linguistic sciences. The analyses, which, so far, have been conducted in theory of law, concentrated mainly on the use of the results of such achievements made by the representatives of the philosophy of language and linguistics as formal languages theories, transformational-generative theories, structuralism, formalism, pragmalinguistics. In this article, it is claimed that contemporary changes in the humanities justify the expansion of the range of jurisprudence integration to some other approaches, different from formalistic and pragmatic ones.
Jasność językowa w kontekście prawa do należytej legislacji 1. Wprowadzenie Jasność tekstu prawne... more Jasność językowa w kontekście prawa do należytej legislacji 1. Wprowadzenie Jasność tekstu prawnego wiąże się z prawem do należytej legislacji przysługującym obywatelowi w państwie prawa. Z prawnego punktu widzenia jest ono wywodzone z zasady państwa prawa wyrażonej w art. 2 Konstytucji RP i powiązanych z nią innych zasad, takich jak zasada pewności prawa i bezpieczeństwa prawnego obywateli. Znajduje odzwierciedlenie w regulacjach normatywnych oraz poglądach Trybunału Konstytucyjnego. Łączona z jasnością jest zasada określoności przepisów prawa implikowana z zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa 1. Prawo do jasnego prawa, zawierającego czytelne wzory postępowania, ogłaszanego w sposób zgodny z zasadą jawności należy uznać za doniosłe w świetle innych praw i wolności jednostki w państwie prawa. 2. Jasność w ujęciu prawnym i językowym Jasność i zrozumiałość tekstu prawnego są istotnymi cechami tekstu prawnego zarówno z punktu widzenia prawników, jak i językoznawców. W ujęciu prawnym wymóg jasności tekstu prawnego jest wynikiem przyjętego w państwie prawa wzorca należytej legislacji, który powinien być realizowany przez redaktora tekstu prawnego. Adresowany do prawodawcy postulat osiągania dostatecznej określoności przepisów prawa stanowi, jak wiadomo, istotny składnik zasady demokratycznego państwa prawnego i wynikającego z niej nakazu przestrzegania reguł przyzwoitej (prawidłowej) legislacji 2. W polskim systemie prawnym normatywnym źródłem wzorców prawidłowego redagowania tekstów prawnych są Zasady techniki prawodawczej zawarte w załączniku do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów 3. Na gruncie językoznawczym jasność jest przedmiotem zainteresowania kultury języka, tekstologii, translatoryki i pragmatyki językowej. W pierwszym obszarze przedmiotem uwagi jest zagadnienie poprawności i sprawności językowej, w drugim wymogi dotyczące spójności kognitywnej i dyskursywnej tekstu prawnego, w translacji kluczowym 1 Wyroki TK z 15 września 1999 r., K 11/99, 11 stycznia 2000 r., K 7/99, 21 marca 2001 r., K 24/00, 30 października 2001 r., K 33/00, 22 maja 2002 r., K 6/02, 20 listopada 2002 r., K 41/02, 3 grudnia 2002 r., P 13/02, 29 października 2003 r., K 53/02, z 9 października 2007 r., SK 70/06, 28 października 2009 r., K 32/08. 2 Wyroki TK z 13 kwietnia 1999 r., K 36/98, 10 kwietnia 2006 r., SK 30/0, 18 lutego 2004 r., P 21/02. 3 Załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie " Zasad techniki prawodawczej " (Dz. U. z 2016 r., poz. 283).