Piotr Nowak | Jagiellonian University (original) (raw)

Papers by Piotr Nowak

American Journal of Bioethics, 2019

American Journal of Bioethics, 2019

While agreeing with the main conclusion of Dominic Wilkinson and colleagues (Wilkinson, Butcherin... more While agreeing with the main conclusion of Dominic Wilkinson and colleagues (Wilkinson, Butcherine, and Savulescu 2019), namely, that there is no moral difference between treatment withholding and withdrawal as such, we wish to criticize their approach on the basis
that it treats the widespread acceptance of withdrawal aversion (WA) as a cognitive bias.

Ethics & Bioethics (Central Europe), 2018

Singer claims that there are two ways of challenging the fact that brain-dead patients, from whom... more Singer claims that there are two ways of challenging the fact that brain-dead patients, from whom organs are usually retrieved, are in fact biologically alive. By means of the first, the so called dead donor rule may be abandoned, opening the way to lethal organ donation. In the second, it might be posited that terms such as “life” and “death” do not have any primary biological meaning and are applicable to persons instead of organisms. This second possibility permits one to acknowledge that brain-dead patients are deceased because they are irreversibly unconscious. In the commentary which follows, I will argue that Singer’s second option is preferable since it (a) provides a higher amount of organs available for transplant, and (b) is better suited to the meaning of “death” which occurs in ordinary language. I will also defend such a concept of death against the objections raised by Michael Nair-Collins in the article Can the brain-dead be harmed or wronged? On the moral status of brain death and its implications for organ transplantation.

Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządó... more Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządów po zatrzymaniu krążenia. Cześć druga poświęcona jest problemom filozoficznym. Analizuję tutaj trzy koncepcje śmierci, które utożsamiają koniec życia z (a) somatyczną dezintegracją organizmu, (b) nieodwracalną utratą zdolności do samozachowania oraz (c) nieodwracalną utratą statusu moralnego pacjenta. Odwołując się do tych trzech stanowisk, argumentuję, że krążeniowe kryterium śmierci jest wiarygodne tylko wtedy, jeśli zatrzymanie krążenia trwa na tyle długo, że prowadzi do śmierci mózgu. Wziąwszy to pod uwagę, można przypuszczać, że przyjęty obecnie 5 minutowy okres obserwacji zatrzymania krążenia nie wystarcza do tego, aby nastąpiła śmierć pacjenta.

Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządó... more Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządów po zatrzymaniu krążenia. Część pierwsza jest poświęcona problematyce prawno-regulacyjnej. Dowodzę tutaj, że w Polsce dopuszczalne jest pobieranie narządów od dawców wszystkich kategorii wyszczególnionych w tzw. zmodyfikowanej klasyfikacji z Maastricht. W szczególności argumentuję, że w naszym kraju już obecnie istnieją podstawy prawne do rozwijania programu pobierania narządów od osób, u których doszło do zatrzymania krążenia po rezygnacji z terapii podtrzymującej życie. Z perspektywy prawa rozważam także, czy tego rodzaju dawcy mogą być uznani za zmarłych w momencie dokonywania eksplantacji.

Artykuł składa się z części krytycznej oraz pozytywnej. Część krytyczna stanowi polemikę z dwoma ... more Artykuł składa się z części krytycznej oraz pozytywnej. Część krytyczna stanowi polemikę z dwoma najbardziej rozpowszechnionymi uzasadnieniami na rzecz utożsamienia całkowitej niewydolności mózgu (tzw. śmierci mózgowej) ze śmiercią człowieka. Zgodnie z jednym z nich, śmierć ma miejsce wtedy, gdy dochodzi do somatycznej dezintegracji organizmu. Natomiast drugie uzasadnienie, zaproponowane w 2008 r. przez President’s Council on Bioethics, utożsamia śmierć z utratą zdolności do samozachowania. W części zawierającej pozytywną argumentację autor przedstawia alternatywną koncepcję, według której śmierć, w znaczeniu, jakie jest istotne z perspektywy praktyki medycznej, jest tożsama z nieodwracalną utratą cech stanowiących o tym, że dana istota posiada status moralny. Nowa koncepcja pozwala utożsamić stan całkowitej niewydolności mózgu ze śmiercią człowieka oraz daje podstawę do opracowania bardziej precyzyjnych medycznych kryteriów śmierci.

Abstrakt. Nauki medyczne nie mogą udzielić odpowiedzi na pytanie, kogo należy uratować od śmierci... more Abstrakt. Nauki medyczne nie mogą udzielić odpowiedzi na pytanie, kogo należy uratować od śmierci, jeśli nie można wszystkich. Jest to problem etyczny. Tymczasem właśnie przed takim py-taniem stajemy, gdy zastanawiamy się nad kryteriami alokacji narządów do przeszczepu. Głów-nym zadaniem artykułu jest sformułowanie pluralistycznej teorii sprawiedliwej dystrybucji narzą-dów, która inkorporuje założenia utylitaryzmu, egalitaryzmu oraz teorii poziomu wystarczającego. Każda z tych teorii składowych przyjmuje inną wartość jako kryterium alokacji narządów. Dla utylitaryzmu jest to korzyść zdrowotna odnoszona przez pacjenta, dla egalitaryzmu stosunek zasług do zgromadzonych w ciągu życia dóbr zdrowotnych, a dla teorii poziomu wystarczającego ważne jest to, czy kandydat do otrzymania przeszczepu znajduje się poniżej poziomu wystarczają-cego. Przedstawiona w artykule koncepcja stanowi propozycję pogodzenia tych trzech konkuren-cyjnych teorii. Słowa kluczowe: etyka transplantacji, alokacja narządów, utylitaryzm, egalitaryzm, priorytaryzm, teoria poziomu wystarczającego, Derek Parfit, Larry Temkin, Roger Crisp. Narządy do przeszczepu są zasobami o charakterze trwale deficytowym. Co oznacza, że jest ich mniej niż osób, które mogłyby je otrzymać, i w najbliższych latach nie można się spodziewać, że ta sytuacja się zmieni 2. W związku z tym de-cyzja o przydzieleniu organu jednemu z pacjentów wiąże się de facto ze skaza-niem innego na śmierć, cierpienie lub niepełnosprawność. Tego rodzaju decyzje jednak są podejmowane i należałoby oczekiwać, że zapadają one przy uwzględ-nieniu wartości oraz zasad etycznych. Odwołanie do refleksji etycznej jest ko-nieczne, bowiem nauki medyczne nie dostarczają podstaw do rozstrzygania tego typu dylematów moralnych 3. W niektórych krajach dostrzega się istotną rolę etyki przy projektowaniu systemów dystrybucji narządów. W Wielkiej Brytanii uznano, że alokacji narzą-dów należy dokonywać przy uwzględnieniu wartości, takich jak korzyść odno

W artykule argumentuję za zastąpieniem obecnie stosowanego w Polsce systemu pozy-skiwania narządó... more W artykule argumentuję za zastąpieniem obecnie stosowanego w Polsce systemu pozy-skiwania narządów przez System Aktywnej Rejestracji Dawców (SARD). SARD to rozwiązanie, którego podstawowym założeniem jest wysyłanie do każdego z pełnoletnich obywateli specjalne-go formularza, za pomocą którego mają oni możliwość wyrazić zgodę lub sprzeciw na pośmiertną eksplantację narządów, lub też przekazać w tej kwestii kompetencje rodzinie. Dodatkowo SARD zakłada wprowadzenie priorytetu dla zadeklarowanych dawców narządów, dzięki czemu mieliby oni uzyskać pierwszeństwo w dostępie do przeszczepów, gdyby sami zapadli kiedyś na chorobę, której skuteczna terapia wymagałaby transplantacji. W toku rozważań przedstawiam podstawowe założenia obydwu systemów oraz opisuję funkcjonowanie polskiej regulacji sprzeciwu, analizuję dane statystyczne obrazujące skalę niedoboru narządów w Polsce, przedstawiam i poddaję krytyce podstawowe zasady etyczne służące ocenie systemów pozyskiwania narządów oraz dokonuję porównania polskiego systemu z SARD z perspektywy tych zasad. Słowa kluczowe: System Aktywnej Rejestracji Dawców, regulacja sprzeciwu, zgoda domniemana, niedobór narządów, Govert den Hartogh.

W artykule dokonuję uzasadnienia dopuszczalności transplantacji ex vivo oraz oceny etycznej handl... more W artykule dokonuję uzasadnienia dopuszczalności transplantacji ex vivo oraz oceny etycznej handlu ludzkimi organami z perspektywy Kantowskiej. W pierwszej części tekstu odno-szę się do fragmentów tych dzieł, w których Kant twierdził explicite, że pozbawianie się części ciała w innych celach niż samozachowanie jest niedopuszczalne. Wyjaśniam, że negatywna ocena etyczna pozbywania się części ciała miała u Kanta różnorakie uzasadnienie. Następnie dokonuję częściowej krytyki tego uzasadnienia, czego efektem jest uznanie dopuszczalności transplantacji ex vivo. W drugiej części tekstu analizuję Kantowski argument równi pochyłej, który, jak sądzą nie-którzy, przemawia za zakazem handlu ludzkim organami. Okazuje się jednak, że argument ma szersze zastosowanie i dotyczy wszelkich form dysponowania ludzkim ciałem. Korzystając z uprzednio wprowadzonego rozróżnienia na organy pierwszego i drugiego rzędu, wykazuję, że równia pochyła jest niekonkluzywna. Proponuje jednak reinterpretację tego wnioskowania, czego skutkiem jest wykorzystanie argumentu jako dodatkowej racji wspierającej zakaz handlu ludzkimi organami.

Artykuł stanowi krytyczne omówienie polskiej literatury bioetycznej dotyczącej niedo-boru narządó... more Artykuł stanowi krytyczne omówienie polskiej literatury bioetycznej dotyczącej niedo-boru narządów do przeszczepu. Problemy związane z tym zagadnieniem w znacznej mierze wiążą się z próbą odpowiedzi na pytanie, jak zwiększyć liczbę dostępnych narządów w etycznie apro-bowany sposób. Uwaga polskich autorów skoncentrowała się w tym względzie na analizie oraz ocenie dwóch rozwiązań – systemu pozyskiwania narządów opartego na regulacji sprzeciwu oraz systemu, który dopuszcza rynkowe pozyskiwanie narządów. Obydwa rozwiązania spotkały się z niemalże jednogłośną negatywną oceną. Poza przedstawieniem oraz krytyką stanowiska pol-skich bioetyków w tej sprawie ważną część tekstu stanowi sprawozdanie z krajowej debaty doty-czącej kryteriów i definicji śmierci – jedynie od martwych dawców można pobierać nieparzyste narządy, takie jak serce. Czytelnik będzie miał możliwość zapoznania się z różnymi propozycjami definicji śmierci, których zastosowanie może wpłynąć na liczbę dostępnych narządów. Poza prze-glądem polskiej literatury, w tekście można znaleźć także krótką prezentację najważniejszych za-granicznych publikacji dotyczących zagadnienia niedoboru narządów.

Tekst został opublikowany w ICF Diametros (http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/index.php/diametros/article/view/686)

Tekst ukazał się w ramach internetowej debaty organizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyk... more Tekst ukazał się w ramach internetowej debaty organizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ w ramach projektu „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej“ (NCN, Maestro 4) we współpracy z Polskim Towarzystwem Bioetycznym.

Głos w internetowej debacie zorganizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ w ramach pr... more Głos w internetowej debacie zorganizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ w ramach projektu „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej” (NCN, Maestro 4) we współpracy z Polskim Towarzystwem Bioetycznym.

Rozdział O indywidualności jako jednym z elementów dobrobytu należy traktować jako uzasadnienie w... more Rozdział O indywidualności jako jednym z elementów dobrobytu należy traktować jako uzasadnienie wartości autonomii, rozumianej u Milla jako indywidualność (autentyczność). Możliwe są dwa rozumienia tego uzasadnienia. Po pierwsze wartość autonomii może być uznana za niezależne od przyjemności dobro o charakterze konsekwencjalnym 1 . W świetle takiej interpretacji konsekwencjalizm Milla staje się teorią pluralistyczną, wykraczającą poza utylitaryzm, która przyznaje wartość wewnętrzną nie tylko przyjemności i cierpieniu, lecz także autonomii. Po drugie możliwa jest interpretacja, która pozwala uznać wartość autonomii bez wykraczania poza ramy utylitaryzmu. Ta druga interpretacja jest bardziej trafna w świetle omówionych podczas zajęć fragmentów tekstu.

BIOETHICS PAPERS by Piotr Nowak

Analiza i Egzystencja , 2018

Analiza i Egzystencja. Czasopismo filozoficzne 42 (2018): Początek i koniec życia, tom pod redakc... more Analiza i Egzystencja. Czasopismo filozoficzne 42 (2018): Początek i koniec życia, tom pod redakcją Anny Alichniewicz i Moniki Michałowskiej

Books by Piotr Nowak

American Journal of Bioethics, 2019

American Journal of Bioethics, 2019

While agreeing with the main conclusion of Dominic Wilkinson and colleagues (Wilkinson, Butcherin... more While agreeing with the main conclusion of Dominic Wilkinson and colleagues (Wilkinson, Butcherine, and Savulescu 2019), namely, that there is no moral difference between treatment withholding and withdrawal as such, we wish to criticize their approach on the basis
that it treats the widespread acceptance of withdrawal aversion (WA) as a cognitive bias.

Ethics & Bioethics (Central Europe), 2018

Singer claims that there are two ways of challenging the fact that brain-dead patients, from whom... more Singer claims that there are two ways of challenging the fact that brain-dead patients, from whom organs are usually retrieved, are in fact biologically alive. By means of the first, the so called dead donor rule may be abandoned, opening the way to lethal organ donation. In the second, it might be posited that terms such as “life” and “death” do not have any primary biological meaning and are applicable to persons instead of organisms. This second possibility permits one to acknowledge that brain-dead patients are deceased because they are irreversibly unconscious. In the commentary which follows, I will argue that Singer’s second option is preferable since it (a) provides a higher amount of organs available for transplant, and (b) is better suited to the meaning of “death” which occurs in ordinary language. I will also defend such a concept of death against the objections raised by Michael Nair-Collins in the article Can the brain-dead be harmed or wronged? On the moral status of brain death and its implications for organ transplantation.

Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządó... more Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządów po zatrzymaniu krążenia. Cześć druga poświęcona jest problemom filozoficznym. Analizuję tutaj trzy koncepcje śmierci, które utożsamiają koniec życia z (a) somatyczną dezintegracją organizmu, (b) nieodwracalną utratą zdolności do samozachowania oraz (c) nieodwracalną utratą statusu moralnego pacjenta. Odwołując się do tych trzech stanowisk, argumentuję, że krążeniowe kryterium śmierci jest wiarygodne tylko wtedy, jeśli zatrzymanie krążenia trwa na tyle długo, że prowadzi do śmierci mózgu. Wziąwszy to pod uwagę, można przypuszczać, że przyjęty obecnie 5 minutowy okres obserwacji zatrzymania krążenia nie wystarcza do tego, aby nastąpiła śmierć pacjenta.

Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządó... more Przedmiotem tego dwuczęściowego artykułu są zagadnienia bioetyczne związane z pobieraniem narządów po zatrzymaniu krążenia. Część pierwsza jest poświęcona problematyce prawno-regulacyjnej. Dowodzę tutaj, że w Polsce dopuszczalne jest pobieranie narządów od dawców wszystkich kategorii wyszczególnionych w tzw. zmodyfikowanej klasyfikacji z Maastricht. W szczególności argumentuję, że w naszym kraju już obecnie istnieją podstawy prawne do rozwijania programu pobierania narządów od osób, u których doszło do zatrzymania krążenia po rezygnacji z terapii podtrzymującej życie. Z perspektywy prawa rozważam także, czy tego rodzaju dawcy mogą być uznani za zmarłych w momencie dokonywania eksplantacji.

Artykuł składa się z części krytycznej oraz pozytywnej. Część krytyczna stanowi polemikę z dwoma ... more Artykuł składa się z części krytycznej oraz pozytywnej. Część krytyczna stanowi polemikę z dwoma najbardziej rozpowszechnionymi uzasadnieniami na rzecz utożsamienia całkowitej niewydolności mózgu (tzw. śmierci mózgowej) ze śmiercią człowieka. Zgodnie z jednym z nich, śmierć ma miejsce wtedy, gdy dochodzi do somatycznej dezintegracji organizmu. Natomiast drugie uzasadnienie, zaproponowane w 2008 r. przez President’s Council on Bioethics, utożsamia śmierć z utratą zdolności do samozachowania. W części zawierającej pozytywną argumentację autor przedstawia alternatywną koncepcję, według której śmierć, w znaczeniu, jakie jest istotne z perspektywy praktyki medycznej, jest tożsama z nieodwracalną utratą cech stanowiących o tym, że dana istota posiada status moralny. Nowa koncepcja pozwala utożsamić stan całkowitej niewydolności mózgu ze śmiercią człowieka oraz daje podstawę do opracowania bardziej precyzyjnych medycznych kryteriów śmierci.

Abstrakt. Nauki medyczne nie mogą udzielić odpowiedzi na pytanie, kogo należy uratować od śmierci... more Abstrakt. Nauki medyczne nie mogą udzielić odpowiedzi na pytanie, kogo należy uratować od śmierci, jeśli nie można wszystkich. Jest to problem etyczny. Tymczasem właśnie przed takim py-taniem stajemy, gdy zastanawiamy się nad kryteriami alokacji narządów do przeszczepu. Głów-nym zadaniem artykułu jest sformułowanie pluralistycznej teorii sprawiedliwej dystrybucji narzą-dów, która inkorporuje założenia utylitaryzmu, egalitaryzmu oraz teorii poziomu wystarczającego. Każda z tych teorii składowych przyjmuje inną wartość jako kryterium alokacji narządów. Dla utylitaryzmu jest to korzyść zdrowotna odnoszona przez pacjenta, dla egalitaryzmu stosunek zasług do zgromadzonych w ciągu życia dóbr zdrowotnych, a dla teorii poziomu wystarczającego ważne jest to, czy kandydat do otrzymania przeszczepu znajduje się poniżej poziomu wystarczają-cego. Przedstawiona w artykule koncepcja stanowi propozycję pogodzenia tych trzech konkuren-cyjnych teorii. Słowa kluczowe: etyka transplantacji, alokacja narządów, utylitaryzm, egalitaryzm, priorytaryzm, teoria poziomu wystarczającego, Derek Parfit, Larry Temkin, Roger Crisp. Narządy do przeszczepu są zasobami o charakterze trwale deficytowym. Co oznacza, że jest ich mniej niż osób, które mogłyby je otrzymać, i w najbliższych latach nie można się spodziewać, że ta sytuacja się zmieni 2. W związku z tym de-cyzja o przydzieleniu organu jednemu z pacjentów wiąże się de facto ze skaza-niem innego na śmierć, cierpienie lub niepełnosprawność. Tego rodzaju decyzje jednak są podejmowane i należałoby oczekiwać, że zapadają one przy uwzględ-nieniu wartości oraz zasad etycznych. Odwołanie do refleksji etycznej jest ko-nieczne, bowiem nauki medyczne nie dostarczają podstaw do rozstrzygania tego typu dylematów moralnych 3. W niektórych krajach dostrzega się istotną rolę etyki przy projektowaniu systemów dystrybucji narządów. W Wielkiej Brytanii uznano, że alokacji narzą-dów należy dokonywać przy uwzględnieniu wartości, takich jak korzyść odno

W artykule argumentuję za zastąpieniem obecnie stosowanego w Polsce systemu pozy-skiwania narządó... more W artykule argumentuję za zastąpieniem obecnie stosowanego w Polsce systemu pozy-skiwania narządów przez System Aktywnej Rejestracji Dawców (SARD). SARD to rozwiązanie, którego podstawowym założeniem jest wysyłanie do każdego z pełnoletnich obywateli specjalne-go formularza, za pomocą którego mają oni możliwość wyrazić zgodę lub sprzeciw na pośmiertną eksplantację narządów, lub też przekazać w tej kwestii kompetencje rodzinie. Dodatkowo SARD zakłada wprowadzenie priorytetu dla zadeklarowanych dawców narządów, dzięki czemu mieliby oni uzyskać pierwszeństwo w dostępie do przeszczepów, gdyby sami zapadli kiedyś na chorobę, której skuteczna terapia wymagałaby transplantacji. W toku rozważań przedstawiam podstawowe założenia obydwu systemów oraz opisuję funkcjonowanie polskiej regulacji sprzeciwu, analizuję dane statystyczne obrazujące skalę niedoboru narządów w Polsce, przedstawiam i poddaję krytyce podstawowe zasady etyczne służące ocenie systemów pozyskiwania narządów oraz dokonuję porównania polskiego systemu z SARD z perspektywy tych zasad. Słowa kluczowe: System Aktywnej Rejestracji Dawców, regulacja sprzeciwu, zgoda domniemana, niedobór narządów, Govert den Hartogh.

W artykule dokonuję uzasadnienia dopuszczalności transplantacji ex vivo oraz oceny etycznej handl... more W artykule dokonuję uzasadnienia dopuszczalności transplantacji ex vivo oraz oceny etycznej handlu ludzkimi organami z perspektywy Kantowskiej. W pierwszej części tekstu odno-szę się do fragmentów tych dzieł, w których Kant twierdził explicite, że pozbawianie się części ciała w innych celach niż samozachowanie jest niedopuszczalne. Wyjaśniam, że negatywna ocena etyczna pozbywania się części ciała miała u Kanta różnorakie uzasadnienie. Następnie dokonuję częściowej krytyki tego uzasadnienia, czego efektem jest uznanie dopuszczalności transplantacji ex vivo. W drugiej części tekstu analizuję Kantowski argument równi pochyłej, który, jak sądzą nie-którzy, przemawia za zakazem handlu ludzkim organami. Okazuje się jednak, że argument ma szersze zastosowanie i dotyczy wszelkich form dysponowania ludzkim ciałem. Korzystając z uprzednio wprowadzonego rozróżnienia na organy pierwszego i drugiego rzędu, wykazuję, że równia pochyła jest niekonkluzywna. Proponuje jednak reinterpretację tego wnioskowania, czego skutkiem jest wykorzystanie argumentu jako dodatkowej racji wspierającej zakaz handlu ludzkimi organami.

Artykuł stanowi krytyczne omówienie polskiej literatury bioetycznej dotyczącej niedo-boru narządó... more Artykuł stanowi krytyczne omówienie polskiej literatury bioetycznej dotyczącej niedo-boru narządów do przeszczepu. Problemy związane z tym zagadnieniem w znacznej mierze wiążą się z próbą odpowiedzi na pytanie, jak zwiększyć liczbę dostępnych narządów w etycznie apro-bowany sposób. Uwaga polskich autorów skoncentrowała się w tym względzie na analizie oraz ocenie dwóch rozwiązań – systemu pozyskiwania narządów opartego na regulacji sprzeciwu oraz systemu, który dopuszcza rynkowe pozyskiwanie narządów. Obydwa rozwiązania spotkały się z niemalże jednogłośną negatywną oceną. Poza przedstawieniem oraz krytyką stanowiska pol-skich bioetyków w tej sprawie ważną część tekstu stanowi sprawozdanie z krajowej debaty doty-czącej kryteriów i definicji śmierci – jedynie od martwych dawców można pobierać nieparzyste narządy, takie jak serce. Czytelnik będzie miał możliwość zapoznania się z różnymi propozycjami definicji śmierci, których zastosowanie może wpłynąć na liczbę dostępnych narządów. Poza prze-glądem polskiej literatury, w tekście można znaleźć także krótką prezentację najważniejszych za-granicznych publikacji dotyczących zagadnienia niedoboru narządów.

Tekst został opublikowany w ICF Diametros (http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/index.php/diametros/article/view/686)

Tekst ukazał się w ramach internetowej debaty organizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyk... more Tekst ukazał się w ramach internetowej debaty organizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ w ramach projektu „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej“ (NCN, Maestro 4) we współpracy z Polskim Towarzystwem Bioetycznym.

Głos w internetowej debacie zorganizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ w ramach pr... more Głos w internetowej debacie zorganizowanej przez Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ w ramach projektu „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej” (NCN, Maestro 4) we współpracy z Polskim Towarzystwem Bioetycznym.

Rozdział O indywidualności jako jednym z elementów dobrobytu należy traktować jako uzasadnienie w... more Rozdział O indywidualności jako jednym z elementów dobrobytu należy traktować jako uzasadnienie wartości autonomii, rozumianej u Milla jako indywidualność (autentyczność). Możliwe są dwa rozumienia tego uzasadnienia. Po pierwsze wartość autonomii może być uznana za niezależne od przyjemności dobro o charakterze konsekwencjalnym 1 . W świetle takiej interpretacji konsekwencjalizm Milla staje się teorią pluralistyczną, wykraczającą poza utylitaryzm, która przyznaje wartość wewnętrzną nie tylko przyjemności i cierpieniu, lecz także autonomii. Po drugie możliwa jest interpretacja, która pozwala uznać wartość autonomii bez wykraczania poza ramy utylitaryzmu. Ta druga interpretacja jest bardziej trafna w świetle omówionych podczas zajęć fragmentów tekstu.

Analiza i Egzystencja , 2018

Analiza i Egzystencja. Czasopismo filozoficzne 42 (2018): Początek i koniec życia, tom pod redakc... more Analiza i Egzystencja. Czasopismo filozoficzne 42 (2018): Początek i koniec życia, tom pod redakcją Anny Alichniewicz i Moniki Michałowskiej