nomenfrase – Store norske leksikon (original) (raw)
Nomenfrase er i grammatikk eit setningsledd der eit substantiv eller eit pronomen er det viktigaste leddet — aleine eller med tillegg.
Faktaboks
Her er nokre eksempel:
- eit substantiv aleine: jenta, gutane
- eit substantiv med eit determinativ føre: den jenta, desse gutane
- eit substantiv med eit determinativ og eit adjektiv føre: den vesle jenta, dei store gutane
- eit substantiv med ein preposisjonsfrase etter: jenta med flettene, guten i røyken
- eit substantiv med ei relativsetning etter: jenta som eg møtte på torget
- eit substantiv med eit determinativ og eit adjektiv føre og eit possessiv etter: den vesle jenta mi
- eit pronomen aleine: ho, han, dei, eg
- eit pronomen med ein preposisjonsfrase etter: ho med fletter
Strukturen til nomenfrasen
Substantivet eller pronomenet kallar vi hovudet i nomenfrasen, medan tillegga er adledd:
| adledd | hovud | adledd |
|---|---|---|
| den vesle | jenta | med fletter |
| jenta | som eg møtte på torget |
Hovudet blir òg kalla kjerne eller overledd, medan adledda òg går under namn som attributt og underledd.
Funksjonen til nomenfrasen
Ein nomenfrase kan mellom anna stå som subjekt eller objekt i ei setninga, som i denne setninga:
| subjekt | verbal | objekt |
|---|---|---|
| Den tynne guten med blå skjorte | likar | steikt makrell |
Nomenfrasen kan òg fungere som styring/utfylling i ein preposisjonsfrase:
| preposisjon | styring |
|---|---|
| i | det vesle huset |
| med | lange fletter |
Meir om frasar
Ein frase er eitt eller fleire ord som tener som ei grammatisk eining og som har eit hovud og eventuelle adledd. Mellom andre frasetypar finn vi desse, der hovudet i eksempla står i kursiv:
- adjektivfrase: redd; veldig redd; kjekk å ha
- preposisjonsfrase: på taket; i den gamle hagen
- adverbfrase: ofte; ganske ofte