Ahmet Maloku | University for Business and Technology (original) (raw)

Uploads

Papers by Ahmet Maloku

Academic Journal of Interdisciplinary Studies

The research problem is the importance of scientific theory and theories in the scientific study ... more The research problem is the importance of scientific theory and theories in the scientific study of genocide. The main objective and purpose of the work are to enable, through an appropriate, correct, and scientifically verified methodological approach, the acquisition of real scientific knowledge about the study of a very complex social phenomenon - genocide - and the contribution of scientific theory to this research, builds a separate scientific discipline - the science of genocide. The main results of the work are prerequisites for successful genocide research and the formation of a special science that would deal with this problem, it is necessary to develop theory and scientific theory as a basis for the development of genocide science because the underdevelopment of theoretical assumptions reflects the development of methodological empirical research and the limited use of research procedures, methods, and techniques. If the theoretical basis of empirical research is weaker,...

Corporate and Business Strategy Review

The research problem is expressed in the multifaceted question of the complexity of the meaning o... more The research problem is expressed in the multifaceted question of the complexity of the meaning of planning and management of organizations in the security sector and the necessary conditionality of the essential role and importance of prognostic scientific research in the design and adoption of valid plans and planning activities with the aim of a successful management process of organizations operating in the security sector. The main research findings of the work are primarily reflected in the role and importance of prognostic scientific research in valid planning with the aim of successful management and functioning of organizations operating in the security sector. To achieve the research objective a qualitative approach is used (Abdalla, Ibrahim, Lasyoud, & Warsame, 2022, p. 173). Such research enables us to obtain relevant knowledge with the help of scientific methods and research techniques — scientific knowledge about the elements of social reality and to apply such knowled...

Academic Journal of Interdisciplinary Studies

This paper examines the findings of a research conducted in the Gjilan area over the previous fiv... more This paper examines the findings of a research conducted in the Gjilan area over the previous five years on the extent of crime by socioeconomic origin (mostly offenders of criminal acts in six towns) (ALFA, BETA, GAMMA, DELTA, and EPSILON). The location of the examination in the Gjilan area is given additional emphasis mostly in methodological portion. We incorporated words that more accurately characterize the studied issue and its interpretative position in the observed occurrence in the study and discussion outcomes. This study was used as a statistical method as a very favorable method (review using tables and graphs) that is developed in space and certain periods of data gathering, review, and presentation related to the extent of crime, according to the social origin of crime, and according to the dynamic rate of spread in the countries with the largest populations. The data was gathered using empirical methods. Empirical data was acquired from security source records in rela...

Acta Universitatis Danubius : Juridica, 2020

Trafficking with human beings involves not only a crime in itself, but, in most cases, it is acri... more Trafficking with human beings involves not only a crime in itself, but, in most cases, it is acrime with multiple activities and with multilateral organizational structures. Before the war inKosovo, trafficking with human beings was very little, or not to say the least expressed, meanwhilewith the end of the war, Kosovo was not only a transit country, but it is a source and destinationcountry for women and children, sexual victims trafficking and forced labour. This paper representsan attempt to highlight the growing phenomenon of trafficking in human beings both in the region andin Kosovo, based on available literature, reports, contacts and personal research. The paper gives abrief summary of the criminal law aspect, namely the material law aspect. The problem is alsoassociated with increased migration and because of the complexity of the problem trafficking ofhuman beings, especially young women and girls for prostitution purposes is identified. This paper isprimarily leaded by t...

Alcoholism as a pathological social problem in the Municipality of GjilanDdoes not follow global ... more Alcoholism as a pathological social problem in the Municipality of GjilanDdoes not follow global trends in growth.. There are more and more people these days unable to cope with daily problems as a result of the postwar transition for more than fifteen years. As a consequence of it, they find relief and salvation in alcohol. Phenomenological analysis have pushed us to to go for an empirical research which includes social-psychological, and social-demographical structure of alcoholism as a social problem in the region of Gjilan and as such it constitutes the main topic of this paper for the town of Gjilan. It should be noted that alcohol users not only degrade the individual, but also the environment in which they live since it effects have been reflected in all premises where alcoholic is its part.. Therefore, the most common problems alerted due to uncontrolled consumption of alcohol the society faces in the Municipality of Gjilan are the following: domestic violence, peace and public tranquility violation all along with reckless driving as a consequence of being drunk, etc.,. In order to prevent the growth of occurrence of alcoholism in the society by observing negative consequences of this phenomenon there have been given recommendations and prevention measures how to find and avoid both social and individual causes that lead to alcoholism.

Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2020

In the broad spectrum of criminological theories on the causes of deviant behavior, sociological ... more In the broad spectrum of criminological theories on the causes of deviant behavior, sociological theories of criminality involve particular importance. These theories, the causes of such behaviors are only seen in the conditions and social interactions of the individual in their environment. However, with scientific explanations about the causes of criminal behavior, special place has the theory who gives a special importance to the delinquent's interaction with its environment. This is known as theory of various associations or more commonly known as the theory of differential association. The creator of this theory is the famous American sociologist and criminologist Edwin Sutherland, who has left indelible imprints on the relatively short but very important tradition of American criminological theories of criminality. The famous creator's lessons have been taken and modified by many prominent criminologists in their reviews of criminal etiology. As a result this lesson ha...

ILIRIA International Review, 2021

Social disorganization means the loss of social control, or the creation of a legal vacuum, where... more Social disorganization means the loss of social control, or the creation of a legal vacuum, where comes to a state of organizational chaos, the imbalance of social order and disregard for social norms, where the efficiency of institutions is paralyzed or lost, and consequently social disorganization prevails. The purpose of this paper is to analyze the point of views of some authors in the field of sociology and criminology who argue the connections of the social disorganization theory with new theories on one hand, and on the other hand give critiques of this theory. A specific purpose is to compare the findings in the research of these authors to explain the various factors that influence the occurrence of social disorganization. Due to the complexity of the research, several methods are used in this paper such as the method of analysis and synthesis, the methods of induction and deduction, and considering the analysis of the social disorganization theory, also the comparative met...

EUREKA: Social and Humanities, 2021

This paper reviews the assistance of a psychologist expert in the justice bodies to protect minor... more This paper reviews the assistance of a psychologist expert in the justice bodies to protect minors in Kosovo. Research data on the study of normative acts (laws and international acts) regarding the role of the expert psychologist have been analyzed since from September 1999 until 2019. The purpose of this study is to assess the role of an expert psychologist, conforming to national and international legal norms in the protection of minors at the police, prosecution and court organs, where the analysis of these legal norms has been used over the years. In the case of looking at the protection of minors the expert psychologist is involved in all stages of criminal and civil proceedings before the competent authorities. The results show that the role of the psychologist expert in justice bodies in Kosovo is based on national and international law, but in this highly sensitive work Kosovo psychologist experts must have their own association to represent their requests as good as possible to the competent authorities and for the delegation of the name of the expert psychologist at the request of the judge. Moreover, it has been found that until now the determination of the expert psychologist hired has been made with the will of the judge. This paper contributes to existing scientific literature, especially in the fields of criminology, victimology and forensic psychology. Moreover, this paper is likely to contribute to the work of the Association of Psychological Experts, the Victims' Association and in the work of various minors' protection associations.

ZBORNIK RADOVA, NOVA NAUČNA EDUKATIVNA MISAO

Nasilje nad ženama u porodici je najraspostranjenije kršenje ljudskih prava koje prevazilazi sve ... more Nasilje nad ženama u porodici je najraspostranjenije kršenje ljudskih prava koje prevazilazi sve granice kao i njegovo prisutno u svim kulturama svjeta. Prisustvo ovog nasilja koje nastavlja biti manje zapaženo, prisutno je i u regionu Gnjilana i koje je objekat ovog naučnog rada. U ovom radu istrażivačemo zlostavljenje žena kao jedan višedimenzionalan i kompleksan problem pokušajući pronalazeći objašnjenje kod kulturoloških, društvenih, porodičnih i individualnih faktora koje utiću da žene u porodici postanu žrtve nasilja. Ovaj rad takodje ima za cilj da identifikuje niz najčešćih oblika nasilja nad ženama u porodici u regionu Gnjilana. Takodje ovim radom istraživaće se uticaj običajnog prava Kanuna kao jedan od faktora koje utiče na inferioran položaj žena, kao i drugih faktora kao što su nizak nivo društveno-ekonomskog razvoja, visokim nivoom siromaštva, niskog nivoa obrazovanja i nedostatka demokratske kulture. Završetak ovog rada će opovrgnuti mit da je nasilja nad ženama u porodici više problem siromašnih i neobrazovanih ljudi u regionu Gnjilana i da zlostavljanje prevazilazi socio-ekonomske granice.

Global Challenge -Reviste shkencore periodike, 2016

Teoria dezorganizimit social është përdorur kryesisht për të studiuar marrëdhëniet në mes Krimit ... more Teoria dezorganizimit social është përdorur kryesisht për të studiuar marrëdhëniet në mes Krimit dhe komunitetit. Teoria dezorganizimit social është një nga teoritë e para të zhvilluara perëndimore, ajo shkon përtej teorive të mëparshme të cilat e lidhin shfaqjen e krimit sipas karakteristikave psikologjike apo biologjike dhe zgjedhje individuale, dhe thekson se klasa pafavorshme ekonomike është shkaku kryesor i krimit. Në kushte të tilla të jetës në shoqëri aspirata për mënyrë sa më të lehtë të jetesës dhe përfitimeve më të mëdha bëhet shqetësim kryesor i çdo individi, pasuria dhe prestigji ekonomik përfaqësojnë vlera themelore shoqërore. Në përpjekjet për pasurim individët shërbehen me të gjitha mjetet, të lejuara dhe të palejuara, të cilat përfshijnë spekulimet, makinacioneve të ndryshme dhe përfundimisht krimet. Në këtë mënyrë, gjendja e caktuar e dezorganizimit social është shkaku i vërtetë i krimit në botën e civilizuar. Dezorganizimi social nënkupton humbjen e kontrollit shoqëror ose të krijimit të vakuumit juridik ku vjen gjer te gjendja e kaosit organizativ çekuilibrimit të rendit shoqëror dhe mospërfillja e normave shoqërore ku paralizohet ose humb efikasiteti I institucioneve e që si rrjedhojë mbisundon dezorganizimi social.

REFORMA -Regional Journal of Social Sciences, 2015

International police cooperation in combating crime is one of the best forms of prevention and fi... more International police cooperation in combating crime is one of the best forms of prevention and fight against organized crime. States around the world have long understood, that organized crime is very flexible in its expansion into more countries, it cannot be fought and defeated much less without honest international police cooperation. So organized crime exceeds the borders, where we have to deal with serious criminal acts, based on the fact the police of each state have very difficulties to investigate and to fight organized crime without the help of Interpol member states. Organized crime has historically been legal and procedural problems for each state, but economic development in the new millennium connected between states, as the rapid development of transport and communication systems, the growth of international trade and the emergence of the global market, has helped that organized crime to be spread across the globe. The purpose of this papers science will focus on international cooperation to the International Criminal Police Organization, INTERPOL in preventing and combating organized crime. Hyrje Asnjë vend nuk është i kursyer nga veprat penale të cilat përmbajnë elemente ndërkombëtare. Shtimit shumë dinamik të këtij lloji të kriminalitetit ndër faktorë tjerë gjithsesi i kontribuon edhe pozita gjeografike e Kosovës, përmes së cilës kalojnë rrugët nga Evropa Perëndimore dhe e Mesme, për Lindje të afërt dhe anasjelltas dhe përmes së cilës zhvillohet një qarkullim shumë i gjallë i njerëzve dhe i pasurisë. Mjetet bashkëkohore të lidhjeve dhe transporti ua mundësojnë kriminelëve që shpejtë të kalojnë nga një vend në tjetrin duke iu shmangur kështu kapjes, gjegjësisht zbulimit. Inicimi i institutit të ndihmës së të drejtës ndërkombëtare penale në rrethanat e qëndrimeve shumë të shpeshta subjektive ndërkombëtare dhe të interpretimeve të tilla, kur është në pyetje kjo materie e ndjeshme. Pastaj dispozitat e ndryshme në të drejtën materiale dhe procedurale penale, izolimi dhe barrierat gjuhësore në komunikimin e ndërsjellë nuk kanë garantuar pothuaj kurrfarë suksesi në cilëndo fazë, qoftë në zbulimin e kryerësit penale apo të kapjes dhe ekstradimit të tij. Në kushtet e tilla bashkëpunimi policor ndërkombëtarë në luftimin e kriminalitetit është shumë i nevojshëm. Këtë bashkëpunim e bënë të domosdoshëm edhe dukuria e disa delikteve shumë të rënda dhe jashtëzakonisht antihumane, siç është p.sh, terrorizmi. Aktet terroriste në planin ndërkombëtarë në masë të konsiderueshme dallohen siç është kidnapimi i aeroplanëve, prandaj edhe ekziston bashkëpunimi i përhershëm midis Interpolit dhe organizatave ndërkombëtare për komunikacion ndërkombëtar. 289 Ndonëse për shkak të motiveve politike, terrorizmi sot nuk është objekt i bashkëpunimit policor ndërkombëtar, kjo formë si më e rrezikshmja e kriminalitetit ndërkombëtar, doemos kërkon organizim më të shpejtë, përgatitje më të mirë dhe shfrytëzim më të mirë të teknologjisë bashkëkohore në të gjitha policitë e botës. Si rrugëdalje në situatat e tilla imponohet nevoja e bashkëpunimit të  Mr. sc. Ahmet Maloku, kriminalist i diplomuar dhe jurist i diplomuar, kandidatët për doktorantë në Fakultetin për Kriminalistikë, Kriminologji, dhe Studime të Sigurisë në Sarajevë-Bosnje dhe Hercegovinë. Punon në Institutin për Kriminologji dhe Kriminalistikë në Prishtinë, ligjërues në Kolegjin Universitar "Gjilani" në Gjilan.

Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 2020

This paper elaborates the sociological perspective of suicide. Suicide is one of the social pheno... more This paper elaborates the sociological perspective of suicide. Suicide is one of the social phenomens, which is present in every society or culture and is considered as one of the problems and challenges of modern society (post) which belongs to the individual and the family itself as a functional unit of society. The paper analyzes the research data in the study of the sociological approach to suicide and the influence of sociological factors on suicide such as: gender; marriage and family; unemployment; age and education. The aim of this study is evaluation, analyze and the role of these sociological factors that affect suicide. The research results also show that the sociological aspect of suicide viewed from the historical context, has been seen as a single phenomenon from different perspectives of social epochs. Taking into consideration the available data, the sociological point of view has been clarified as one of the most important approaches in the analysis of suicide as a social phenomenon. From the available literature, different views have been seen on the phenomenon of suicide and the difficulties in determining it, namely the determination of the causes and consequences, and effective methods of suicide prevention. This paper contributes to the existing scientific literature, especially in the fields of Sociology, Psychology, Criminology and Victimology. Moreover, this paper is likely to contribute to the work of NGOs, but also to the work of state bodies to prevent suicide, which is and remains a universal challenge.

Kriminalističke teme Časopis za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije, 2020

Inspiracija za rad i problem(i) koji se radom oslovljava(ju): Aktuelnost maloljetničkog krivičnog... more Inspiracija za rad i problem(i) koji se radom oslovljava(ju): Aktuelnost maloljetničkog krivičnog prava u Bosni i Hercegovini ali i regiji sa posebnim osvrtom na specifičan krivičnopravni položaj maloljetnika.
Ciljevi rada (naučni i/ili društveni): Analiza zakonskih odredbi koje se odnose na
specifičan krivičnopravni položaj maloljetnika kao učinilaca krivičnih djela uključujući aktualna i krucijalna pitanja koja se odnose na protektivni (zaštitnički) odnos i
odgovornost maloljetnika.
Metodologija/dizajn: U ovom radu korištene su odgovarajuće metode kojima se
može postići cilj.
Ograničenje istraživanja/rada: Ne postoje.
Rezultati/Nalazi: Usvajanjem i stupanjem na snagu Zakona o zaštiti i postupanju s
djecom i maloljetnicima u krivičnom postupku na nivou entiteta i Brčko Distrikta izdvojene su zakonske odredbe koje se odnose na krivičnopravni položaj maloljetnika
što predstavlja izuzetno značajan napredak, te na taj način maloljetničko krivično
pravo dobija svoju samostalnost i autonomnost, iako su ove odredbe koje se odnose
na maloljetnike na državnom nivou još uvijek sadržane u opštem dijelu zakona.
Generalni zaključak: Tendencija humanizacije moljetničkog krivičnog prava u Bosni
i Hercegovini opravdano zahtijeva prihvatanje i usvajanje međuanrodnih standarda
koji se odnose na specifičan krivičnopravni položaj maloljetnika i adekvatan protektivni odnos u postupanju od strane subjekata odnosno agencija za provođenje zakona.
Opravdanost istraživanja/rada: Protektivni i human odnos prema maloljetnicima se
nameće kao imperativ u maloljetničkom pravosuđu.

Books by Ahmet Maloku

UNIVERZITET U TRAVNIKU PRAVNI FAKULTET , 2021

Kolegji ILIRIA, 2021

Fjalori i terminologjisë juridiko-penale për gazetarë në një masë të konsiderueshme ka si pikësy... more Fjalori i terminologjisë juridiko-penale për gazetarë në një masë të
konsiderueshme ka si pikësynim plotësimin e boshllëkut, që fatkeqësisht është
i pranishëm në këtë lëmi, po ashtu ka edhe një mision praktik e të
drejtpërdrejtë, t'u shërbejë studentëve të gazetarisë, gazetarëve të rinj,
gjithashtu edhe atyre me përvojë në punën e tyre të përditshme gjatë
ballafaqimit me terminologjinë penale dhe kriminalistike. Këtij pikësynimi i
përshtatet zgjedhja e fjalëve dhe e kuptimeve, sikurse edhe mënyra e
shpjegimeve.
Ky fjalor do t’u shërbejë përdoruesve sa për të kuptuar më mirë këtë
terminologji, një terminologji e cila është bukur e gjerë. Gjatë përpilimit të
këtij fjalori është bërë një përpjekje që në përzgjedhjen e shprehjeve të kësaj
lëmie të përfshihet ajo terminologji e cila më së tepërmi përdoret nga organet
e ndjekjes gjatë punës së tyre të përditshme, me të cilën më së shumti
ballafaqohen gazetarët gjatë kryrjes së deryrës.
Termat në fjalor janë dhënë në bazë të renditjes alfabetike, me qëllim që të
lehtësohet përdorimi i tij nga lexuesit. Fjalori kryesisht përfshin terma nga
fusha penale dhe kriminalistike që përdoren në polici, prokurori dhe në
gjykatë, për të cilët është dhënë edhe sqarimi, domethënia apo edhe shpjegimi,
në mënyrë që kjo terminologji të jetë sa më e kapshme për gazetarët gjatë
punës së tyre.
Ky fjalor, ndonëse ka mundur të jetë edhe më shumë i gjerë dhe me më
shumë shprehje që përdoren në këtë problematikë, ne prapëseprapë jemi
munduar që atë të mos e ngarkojmë për së tepërmi. Shumë shpjegime në këtë
fjalor janë dhënë me shkrim kursiv.
Marrë në konsideratë punën e bërë, vlerësojmë se dalja në dritë e këtij fjalori
do të zgjojë kureshtjen e lexuesit dhe do të pranohet e mirëpritet nga gazetarët
në veçanti, por edhe nga lexuesit në përgjithësi.
Në fund, i falënderojmë miqësisht recensuesit, dr. sc. Reshat Maliqin dhe dr.
sc. Enver Sadikun për analizat e tyre të shkathëta, si dhe për bashkëpunimin e
tyre të çmuar. Gjithashtu e falënderojmë edhe presidentin e Kolegjit
"ILIRIA", z. Mixhaid Reçin për mbështetjen dhe besimin e tij të pakursyer.
Posaçërisht falënderojmë Florim Behlulin për punën në korrektimin e fjalorit.
Autorë

FJALOR TERMINOLOGJIK I VIKTIMOLOGJISË , 2019

Shoqëria jonë duket se është gjithnjë më e shqetësuar me zbulimin dhe dënimin e kryesve të veprav... more Shoqëria jonë duket se është gjithnjë më e shqetësuar me zbulimin dhe
dënimin e kryesve të veprave penale e më pak me viktimat e dalura nga
kriminaliteti. Është një sfidë jashtëzakonisht e madhe për t`i studiuar format e dëmshme dhe shkatërrimtare të kriminalitetit, forma të cilat pas vetes lënë një numër të madh viktimash në sisteme, kultura, shoqëri dhe kohë të ndryshme.
Pavarësisht rritjes ekonomike në periudhën e pasluftës në Kosovë, kriminaliteti përgjithësisht ka vazhduar të rritet në vitet e fundit (sidomos veprat penale kundër pasurisë, nga të cilat kemi shumë viktima), shpesh në një shkallë alarmante dhe atë duke lënë shumë ndjenja të pasigurta te qytetarët e Kosovës.
Shkalla e lartë e kriminalitetit, nivelet e larta të frikës nga kriminaliteti, kanë bërë që të kemi një rritje të madhe të viktimave, jo vetëm në Kosovë, por në mbarë botën. Studiuesit nga e gjithë bota tani janë të përfshirë në një masë të konsiderueshme në studimin e kriminalitetit dhe viktimizimit, gjë që kjo ka çuar në një vitalitet edhe më të madh në këtë fushë.
Ky fjalor sjell një varg termesh a nocionesh në lidhje me viktimën, terma
që kanë qenë dhe janë përdorur ndër shekuj në botë. Decenieve të fundit,
interesimi për viktimën e krimit është rritur mjaft, por në trojet shqiptare ka pasur pak dhe shihet që ka ende mungesë të botimeve të ndryshme që i kushtohen shkencës së viktimologjisë. Prandaj shpresojmë, njëkohësisht edhe urojmë që ky fjalor i parë para publikut shqiptar të kontribuojë, gjegjësisht t'u ndihmojë viktimologëve, kriminologëve, sociologëve, gjykatësve, prokurorëve, policëve, gazetarëve, studentëve të shkencave shoqërore dhe natyrore, si dhe gjithë atyre të cilët hulumtojnë viktimën dhe fenomenin viktimë në çdo aspekt.
Ende pa e pasur këtë fjalor në duart tuaja, sigurisht se ju mund të keni
ndjenjën e mungesës së informacioneve nga fusha të ndryshme, si nga ajo e viktimologjisë, kriminologjisë, penalogjisë, kriminalistikës, të drejtës penale, psikologjisë, sociologjisë, mjekësis ligjore, si dhe të shumë shkencave të tjera që e prekin viktimën në mënyrë direkte apo indirekte. Prandaj, tani ju mund të veproni, sepse ky fjalor tashmë është një libër më shumë në bibliotekën apo tavolinën tuaj. Ky fjalor është për ju.
Fjalori, i titulluar "Fjalor terminologjik i viktimologjisë", është një vepër
e parë gjithëpërfshirëse në fushën e viktimologjisë në trojet shqiptare. Një hyrje e shkëlqyeshme në temat, nën ombrellën e viktimologjisë, për ata që nuk kanë njohuri në terren, gjithashtu edhe një doracak e përditësues i nivelit më të lartë për ata që kanë njohuri në fushën e viktimologjisë.
"Fjalori terminologjik i viktimologjisë", ofron një sondazh të përparuar të
teorive, koncepteve dhe figurave kyçe në këtë fushë. Kombinon këtë gjerësi të mbulimit me autoritetin dhe perspektivën ndërkombëtare duke krijuar një burim referimi për studentët, studiuesit profesionistët dhe lexuesit.
Ky fjalor paraqet nocionet nga hulumtimet e fundit, si dhe termat
tradicionalë që pasqyrojnë natyrën shumëdisiplinëshe të fushës në një referencë të vetme, autoritative. Duke ofruar shumë njësi në renditje alfabetike, ky botim siguron një mbulesë sa më të plotë dhe sistematike të nënfushave të viktimilogjisë, duke përfshirë fushat e gjera që lidhen me viktimologjinë, si p.sh. historinë e krimit, historinë e viktimizimit, kriminologjinë, penologjinë, kriminalistikën, të drejtën penale, procedurën penale, sociologjinë, mjekësinë ligjore, psikologjinë, psikologjineë forenzike si dhe fusha të tjera. Thënë shkurt, "fjalori i terminologjik
i viktimologjisë", është literaturë thelbësore për studentët dhe studiuesit, për të hulumtuar hapësirën e gjerë të kësaj fushe shumëdisiplinore.
Shpresojmë që edhe puna jonë të jetë kontribut i caktuar në parandalimin e kriminalitetit dhe njekohesisht ndikojë në zvoglimin e viktimizimit.
Në fund, i falënderoj miqësisht kontribuesit për analizat e tyre të
shkathëta dhe për bashkëpunimin e tyre të çmuar. Gjithashtu e falënderoj presidentin e Kolegjit "ILIRIA", z. Mexhaid Reçi për mbështetjen financiare në botimin e këtij fjalori, po ashtu e falëndroj edhe prof. Florim Behlulin për punën e mrekullueshme në korrektimin e fjalorit.
Ahmet Maloku, PhD. në Kriminologji
Prorektor në Kolegjin "ILIRIA"
Prishtinë, qershor 2019

Academic Journal of Interdisciplinary Studies

Corporate and Business Strategy Review

Academic Journal of Interdisciplinary Studies

Acta Universitatis Danubius : Juridica, 2020

Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2020

ILIRIA International Review, 2021

EUREKA: Social and Humanities, 2021

ZBORNIK RADOVA, NOVA NAUČNA EDUKATIVNA MISAO

Global Challenge -Reviste shkencore periodike, 2016

REFORMA -Regional Journal of Social Sciences, 2015

Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 2020

Kriminalističke teme Časopis za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije, 2020

UNIVERZITET U TRAVNIKU PRAVNI FAKULTET , 2021

Kolegji ILIRIA, 2021

FJALOR TERMINOLOGJIK I VIKTIMOLOGJISË , 2019

TEMA TË ZGJEDHURA NGA PATOLOGJIA SOCIALE, 2019

Teksti universitar ”Tema të zgjedhura nga patologjia sociale” është botuar për herë të parë në vi... more Teksti universitar ”Tema të zgjedhura nga patologjia sociale” është botuar për herë të parë në vitin 2013, në Universitetin e Sarajevës (Fakulteti i Kriminalistikë, Kriminologjisë dhe Studimeve të Sigurisë), të cilin e përdorin studentët në Bosnje dhe Hercegovinë, dhe në disa universitete dhe kolegje universitare në Kosovë. Ky ribotim i plotësuar, që tani e keni para vetes, është plotësuar me risi shkencore, duke i gërshetuar dhe shfrytëzuar përvojat e specialistëve të fushave të ndryshme studimore nga fusha e sociologjisë dhe e kriminologjisë.
Këtë vepër e titulluam "Tema të zgjedhura nga patologjia sociale", për të
vënë në dukje faktorët kufizues. Kjo do të thotë që nuk kemi mund t’i
përfshijmë të gjitha fenomenet relevante të patologjisë sociale, si dhe
etiologjinë e tyre. Disa këndvështrime teorike i kemi lënë anash plotësisht, si etnometodologjinë, e disa i kemi përfshirë në formë mjaftë të reduktuar, duke u përqendruar kryesisht në ato tema që shfaqen në mënyrë dramatike.
Kjo vepër u dedikohet kryesisht studentëve të Fakultetit të Drejtësisë, të
Fakultetit të Sigurisë Publike, të Fakultetit të Kriminologjisë dhe të
Fakultetit të Sociologjisë, shumica prej të cilëve vijnë nga shkollat e mesme ku nuk janë trajtuar shkencat humane në nivelin e nevojshëm për këto studime. Prandaj, në disa pjesë e kemi reduktuar interpretimin vetëm në kategori të kuptueshme, duke u përpjekur të demonstrojmë një
procesueshmëri dhe dinamikë në jetën sociale dhe në patologjinë sociale, me qëllim që tek studentët të zhvillojmë ndjeshmërinë përkatëse për të kuptuar problematikën studimore.
Libri përfshin disa pjesë. Pjesa e parë, ka të bëjë me interpretimin e
dinamikës dhe të ndryshimit social, shfaqjen e problemeve sociale, të
devijimeve dhe të patologjisë sociale. Kishim për qëllim të vejmë në dukje lidhjen midis shfaqjes së fenomeneve, me anë të reagimit social dhe në pajtim me definicionet kulturore të atyre fenomeneve. Gjatë prezantimit të materies kemi bërë përpjekje t'u referohemi teorive relevante që kanë kontribuuar në të kuptuarit e devijimeve dhe të patologjisë sociale. Në pjesën e dytë jemi marrë ekskluzivisht me teoritë, të cilat i kemi ndarë në strukturore, sociale psikologjike dhe bio-antropologjike, duke përmendur se kemi reduktuar në mënyrë të konsiderueshme opusin teorik, por kemi bërë përpjekje të theksojmë atë që është më e rëndësishmja në to. Siç thamë, disa qasje teorike i kemi lënë anash plotësisht, sepse, duke pasur parasysh hapësirën e kufizuar, i kemi konsideruar më pak të rëndësishme për studentët tanë, si dhe për shkak të hapësirës së kufizuar. Ne kemi bërë fjalë më tepër rreth dezorganizimit social dhe proceseve që dalin nga kjo. Arsyeja për këtë është nevoja e studentëve për këtë lloj të njohurive që mund t’i kombinojnë me materiet që mësohen në universite dhe në kolegje universitare të tjera.
Në pjesën e tretë paraqitet fenomenologjia e dukurive sociale patologjike
përmes klasifikimit në kriminalitet, vetëvrasje, toksikomani (varësia nga
droga, alkoolizmi, nikotinomania). Ndër shthurjet kemi shkoqitur lojërat e
fatit, bredhjet, lëmoshën, prostitucionin dhe veçanërisht delikuencën e të
miturve. Pak më tepër hapësirë i kemi dhënë problemit të kriminalitetit
dhe tipologjisë së tij sociologjike, gjë që është e kuptueshme duke pasur
parasysh se ky është interesi primar i studentëve tanë. Gjithashtu, kemi
bërë pak më tepër fjalë edhe për delikuencën e të miturve dhe i kemi
kushtuar vëmendje të veçantë kontekstit të saj urban, pastaj familjar,
edukativ dhe nënkulturor.
Në pjesën e katërt dhe të fundit jemi marrë me etiologjinë e fenomeneve
patologjike sociale, d.m.th. me faktorët ekzogjenë dhe endogjenë. Ndër
faktorët ekzogjenë kemi bërë përpjekje të theksojmë shfaqjen graduale të këtyre faktorëve si vendimtarë për kohët moderne, kështu që këtë e kemi paraqitur përmes industrializimit dhe urbanizimit. Hapësirë pak më të madhe i kemi dhënë problemit të papunësisë, të varfërisë, e më pak
medieve si producentë të një lloji të caktuar të patologjisë sociale. Ndër
faktorët endogjenë kemi përfshirë komponentë psikologjikë - psikiatrikë
të personalitetit dhe kemi theksuar rëndësinë e tyre.
Jemi të vetëdijshëm për faktin se kemi anashkaluar shumë materiale, por shpresojmë që përmes kësaj vepre studentët do të fitojnë njohuri themelore mbi problemet me të cilat do të merren në mënyrë më të
detajuar në universitete dhe në kolegje universitare të tjera.
Në fund, dëshirojmë të falënderojmë presidentin e kolegjit universitar
ILIRIA prof.dr. Mixhait Reçi për mbështetje dhe besim. Posaçërisht
falënderojmë redaktorin e librit, Prof. Dr. Isak Shema. Po ashtu
falënderojmë edhe recensuesit e kesaj vepra shkencore: Akademik Prof.
Dr. Skender Kodra, Prof. Dr. Ali Pajaziti dhe Prof. Dr. Sabri Hoxha.
Autorët

SOCIOLOGJIA, 2019

Teksti universitar ”Sociologjia” është botuar për herë të parë në vitin 2013, në Universitetin e ... more Teksti universitar ”Sociologjia” është botuar për herë të parë në vitin 2013, në Universitetin e Sarajevës (Fakulteti i Kriminalistikë, Kriminologjisë dhe Studimeve të Sigurisë), të cilin e përdorin studentët në Bosnje dhe Hercegovinë, dhe në disa universitete dhe kolegje universitare në Kosovë. Ky ribotim i plotësuar, që tani e keni para vetes, është plotësuar me risi shkencore, duke i gërshetuar dhe shfrytëzuar përvojat e specialistëve të fushave të ndryshme studimore nga fusha e sociologjisë dhe e kriminologjisë. Ky libër i sociologjisë u dedikohet studentëve të Fakultetit Juridik, të Fakultetit të Sigurisë Publike, të Fakultetit të Kriminalistikës, të Fakultetit të Kriminologjisë dhe të Fakultetit të Sociologjisë. Përmbajtja e tij përfshihet në kuadër të lëndës semestrale. Duke marrë parasysh këto fakte, të cilat njëherësh janë suaza të këtij botimi, jemi përpjekur që në mënyrë adekuate të prezantojmë sociologjinë në formën e saj dinamike dhe zhvillimore. Me qenë se studentët vijnë nga shkollat e mesme, në të cilat nuk kanë pasur mundësi të njihen me këtë shkencë, me kapacitetin e saj të plotë, në studimet vijuese i plotësojnë njohuritë shkencore të kësaj lënde studimore. Janë bërë përpjekje që të përafrohen gjuhësisht dhe
konceptualisht përmbajtjet, për ç’arsye jemi detyruar që disa nivele më
komplekse të interpretimit t’i reduktojmë në kategori më të ërshtatshme
për ta. Ekziston një numër i konsiderueshëm i teksteve të sociologjisë. Studentët mund të shfrytëzojnë disa pjesë të këtyre botimeve, si literature të zgjedhur, për të cilat tregojnë interesimin e tyre profesional
Për shkak të kufizimeve të natyrës objektive, i kemi lënë anash temat nga metodologjia, feja, studimet gjinore, përkatësia etnike, sociologjia e
banimit, teoria e politikës dhe fuqisë, sociologjia e arsimit, sociologjia e
policisë, teoria e komunikimit dhe studimet kulturore. Janë përfshirë tema nga orientimet teorike, teoria e devijimit, dezorganizimit, sociologjisë urbane dhe një pjesë nga sociologjia e aplikuar që merret me përjashtimin social, e cila në vete përfshin edhe kulturën e varfërisë. Duke pasur parasysh profilin e studimeve, mendojmë se zgjedhja e temave është adekuate, kurse studentët do të kenë mundësinë që në universitete dhe në kolegje universitare të njihen më gjerësisht me tema specifike. Me rastin e hartimit të këtij teksti, kemi pasur parasysh edhe aktivitetet shtesë të studentëve, me të cilat ata do të jenë në gjendje, që në mënyrë individuale ose grupore të zgjerojnë njohuritë nga pjesët përkatëse të sociologjisë.
Në aspektin strukturor, teksti është ndarë në katër pjesë. Në pjesën e parë shqyrtohen elementet që kushtëzuan shfaqjen e sociologjisë dhe proceset kryesore në shoqëri. Pastaj prezantohen sociologët klasikë dhe ndikimi i tyre në teoritë kriminologjike. Kjo pjesë gjithashtu përfshin një kapitull mbi sociologjinë post-klasike, me idenë që të theksohet vazhdimësia në zhvillimin e teorisë, por edhe të spikatët fakti që sociologjia e re është e lidhur organikisht me sociologjinë klasike. Në sociologjinë post-klasike kemi përfshirë funksionalizmin, teorinë e konfliktit, ndërveprimin, teorinë fenomenologjike të sociologjisë, etnometodologjinë dhe variantet më të reja të teorive kriminologjike, që janë të lidhura ngushtë me trashëgiminë sociologjike. Edhe një herë po theksojmë se në këtë pjesë të tekstit është dashur të zvogëlojmë ndjeshëm opusin dhe thellësinë e këtyre teorive, në përpjekje për ta prezantuar një formë të pranueshme për studentët.
Në pjesën e dytë jemi marrë me relacionin bashkësia - shoqëria dhe
shfaqjen e grupeve si ind lidhës në përvojën e individit. Këtë kapitull e
konsiderojmë të rëndësishëm si mënyrë për të paralajmëruar studentët për faktin se shoqëria nuk është agregat i thjeshtë i individëve, por që mund të ketë alternativa dhe përgjigje të ndryshme ndaj ndryshimeve dhe dinamikës shoqërore.
Kapitulli i tretë ka të bëjë me sociologjinë urbane, me qëllim që të njihen
studentët me faktin se si u krijua, çfarë e kushtëzoi atë dhe si interpretohen në aspektin teorik qyteti dhe produktet e tij socio-kulturore.
Më së tepërmi jemi përpjekur që të paraqesim optikën e R.E.Park, L.Wirth
dhe M. Castells. Natyrisht, për aq sa lejonte diskursi, kemi prezantuar
edhe teoricienët e tjerë, në përputhje me dilemat dhe problemet e sociologjisë urbane. Pjesët e fundit të këtij kapitulli kanë të bëjnë me
problemet me të cilat merret sociologjia e re urbane. E konsiderojmë të
rëndësishëm këtë kapitull sepse shkalla me madhe e kriminalitetit
zhvillohet në qytet, ndonëse ky nuk është fakt mekanik, por i përket
fenomenit organik urban dhe, për ta kuptuar këtë, duhet pasur njohuri
elementare nga sociologjia urbane.
Pjesa e katërt përmban elemente nga sociologjia e aplikuar që kanë të
bëjnë me përjashtimin social, si trajtohet kjo në lidhje me statusin teorik
dhe veprimin praktik përmes një vargu dokumentesh dhe programesh
oficiele.
Shpresojmë që ia kemi arritur qëllimit që t’ua ofrojmë studentëve këtë
lëndë të rëndësishme, e cila do t'iu ndihmojë që t’i kuptojnë temat e tjera
me të cilat do të merren gjatë studimeve.
Në fund, dëshirojmë të falënderojmë presidentin e kolegjit universitar
ILIRIA Prof.Dr. Mixhait Reçi për mbështetje dhe besim. Posaçërisht
falënderojmë redaktorin e librit, Prof. Dr. Isak Shema. Po ashtu
falënderojmë edhe recensuesit e kësaj vepra shkencore: Prof. Dr. Ali
Pajaziti dhe Prof. Dr. Sabri Hoxha.
Autorët