Arkadiusz Sylwester Mastalski | University of the National Education Commission in Krakow (original) (raw)

Poetyka wiersza / Poetics of Verse by Arkadiusz Sylwester Mastalski

AUPC: Studia Poetica, 2024

Artykuł prezentuje wstępne uwagi na wersyfikacji i teorii wiersza, przedstawiając najważniejsze p... more Artykuł prezentuje wstępne uwagi na wersyfikacji i teorii wiersza, przedstawiając najważniejsze postacie obecne w dyskursie wersologii w upływającym stuleciu na polskiej oraz europejskiej (czy szerzej, zachodniej) scenie badawczej oraz najistotniejsze publikacje, tak krajowe, jak i zagraniczne, w których problematyka wiersza, wersyfikacji i wersologii jest obecna. Pokazuje zarazem wiedzę o wierszu w jako element badań literaturoznawczych czy kulturoznawczych w ogóle - stale obecny i żywy, mimo zmieniających się mód, prądów i paradygmatów.

AUPC: Studia Poetica, 2024

Celem artykułu jest analiza współczesnego poematu Wypiór Grzegorza Uzdańskiego w optyce semiotycz... more Celem artykułu jest analiza współczesnego poematu Wypiór Grzegorza Uzdańskiego w optyce semiotycznej oraz wersologicznej. Liczne nawiązania kulturowe, związane z kreacją Adama Mickiewicza jako wampira, w utworze nie powinny być interpretowane w oderwaniu od rozmaitych struktur wersyfikacyjnych obecnych w tekście. Poprzez głębszy namysł nad powinowactwami łączącymi wielorakie sensy tekstu Uzdańskiego z jego wierszową strukturą rozpatrywaną w kontekście tradycji wersyfikacji romantycznej i jej konkretnych manifestacji w poezji autora Ballad i romansów można, jak się zdaje, lepiej pojąć sposoby istnienia dzisiejszej romantyczności w dobie trwających obecnie rewolucji: komunikacyjnej i technologicznej. Istotne wydaje się również na wskazanie pojemność genologiczną Wypióra, manifestowaną na różnych poziomach zarówno rodzajowości, jak i gatunkowości. Romantyczny synkretyzm okazuje się istotną płaszczyzną tradycji, do której nawiązuje współczesny autor.

AUPC: Studia Poetica, 2024

Abstract The article presents considerations on the strophoid as a formal structure of a poem w... more Abstract
The article presents considerations on the strophoid as a formal structure of a poem written in a free verse, which is an equivalent of a strophe. By comparing various uses of the term and its definitions taken from encyclopedias, dictionaries and some of the scientific works written in polish, I consider the differences between stanza and strophoide (quasi-strophe), looking for significant differences between these two literary phenomena. Reading poetic texts, as well as comparing and analyzing such features of strophes like: rhyme, lineation, metrics, number of lines, syntactical and graphic identity and integrality, I present an observation that allows us to reorganize the existing knowledge on the subject of strophiness.

Słowa kluczowe: strofa - strofoida - stroficzność - wiersz - wersyfikacja

Key words: strophe - strophoide - strophiness - verse - versification

Tytuł ang.:

Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2023

The subject of this work is poetic enjambment, which is an inconsistency of the flow of verse str... more The subject of this work is poetic enjambment, which is an inconsistency of the flow of verse structure in a poem and the syntactic divisions of the poetic text. Enjambment is known as one of the most constitutive phenomena in verse, and its importance has grown immeasurably in our cultural sphere over the last few decades. Therefore, it has been a real wake-up call not only for poets, linguists, versologists, literary historians, and philosophers, but also for those studying human cognition and cognitive processes. There are various types of enjambments, each with different properties. Some fundamentally affect our perception of the poem, while others are barely perceptible and require specific attention. Some can be found between verses, within them, or between poetic stanzas. Some examples exist at the level of syntax, while others are found within the word. But most importantly, they all belong to the
realm of versification. All of them create meanings and shape the reading. This text sets itself a truly pragmatic goal: to gather in one place and organize this basic knowledge referred to this verse phenomenon for the poetics of verse, and to present an overview of the poetic enjambment (in Polish poetry), its etymology, typology, and examples from older and newer works by poets of various periods.

AUPC: Studia Poetica, 2022

Praca przedstawia konceptualizację zmian funkcjonalnych, jakie kształtowały się w rozwoju zjawisk... more Praca przedstawia konceptualizację zmian funkcjonalnych, jakie kształtowały się w rozwoju zjawiska formy wierszowej oraz nieodłącznie z nią związanej wierszowej przerzutni. Poprzez podział na przerzutnie kinetyczne i semantyczne pokazuje przechodzenie od form bardziej archaicznych, związanych z wierszową synafią w postaci niezgodności porządku składniowego i wierszowego, do form późniejszych, posiadających samodzielne właściwości znakowe i motywację artystyczną wynikającą z semantyzacji ruchu.

Pamiętnik Literacki, 2022

Tekst niniejszy poświęcony jest problematyce refrenu jako składnika utworu poetyckiego (e... more Tekst niniejszy poświęcony jest problematyce refrenu jako składnika utworu poetyckiego (epickiego bądź lirycznego); składnika który — mimo swej wielo­setletniej obecności i powszechności w rozmaitych formach literackich (od lu­dowych, poprzez popularne po tzw. wysokie czy kunsztowne), nieczęsto bywa przedmiotem głębszego zainteresowania teoretyków poezji.

Forum Poetyki, 2021

The paper discusses two twentieth-century theoretical-literary concepts regarding broadly... more The paper discusses two twentieth-century theoretical-literary concepts regarding broadly understood versology, pioneering expressions of new way of thinking of versification based on enjambment (i.e., the continuation of a sentence without a pause beyond the end of a line, couplet, or stanza) rather than on meter. By investigating the role of enjambment accord-ing to Giorgio Agamben and Adam Kulawik, the paper refers to transformations that have taken place in perceiving this prosodic phenomenon over the past decades, i.e., how verse has changed by transitioning to non-numerical (so-called free) composition from meter and equivalence.

Przegląd Konstytucyjny, 2020

Tekst przedstawia próbę omówienia kształtu prozodyjnego Preambuły Konstytucji RP z 1997 r. w kon... more Tekst przedstawia próbę omówienia kształtu prozodyjnego Preambuły Konstytucji RP z 1997 r. w kontekście definicji wiersza i dać odpowiedź na pytanie o jej domniemany wierszowy zapis. Na podstawie istniejących edycji i pre-tekstu S. Wilkanowicza autor rekonstruuje autorska intencje segmentacyjną leżąca u podstaw tekstu, proponuje też ujednoznaczniająca formę zapisu opartą na rozwiązaniach typograficznych stosowanych w zapisie wierszowym.

Wielogłos, 2018

Tekst niniejszy przedstawia refleksje na temat sposobów istnienia i działania wiersza w tekstach... more Tekst niniejszy przedstawia refleksje na temat sposobów istnienia i działania wiersza w tekstach młodych poetów reprezentujących tzw. poezję (politycznie) zaangażowaną (Góra - Kopyt - Pietrek - Zydel - Freiheit i inni) przedstawioną w kontekście debaty o znaczeniu formy poetyckiej, pt. "Formy zaangażowania", jaka miała miejsce na łamach Biura Literackiego w 2016 roku.

[szkic na konferencję naukową: Filozofia filologii, Uniwersytet Warszawski, Nowe Miasto nad Pilicą, październik 2017]

Wielogłos, 2017

This paper presents a study on the use of the prosodic forms taken from prose in Marcin Świetlick... more This paper presents a study on the use of the prosodic forms taken from prose in Marcin Świetlicki's last book "Drobna zmiana" (Petty change) which is structured as a kind of a set of the poetic notations written in prose (prose poems) but as a matter of fact this, as the poet says, 'petty change' becomes a kind of a poet's manifesto against a cultural and political deflation of the present social and cultural life as well, becomes the very sign of poetry. By using the tools of a theory of versification this paper shows how the verse-structures break through the surface of the prosaic syntax and to evoke alternative reading strategies and create some additive meaning typical for poetry written in verses.

Acta Universitatis Wratislaviensis: Prace Literackie, 2017

This article presents an attempt to the popular internet phenomenon called "wiersze z Google" (a... more This article presents an attempt to the popular internet phenomenon called "wiersze z Google" (ang. google Poetics), poems created by Google Searching engine the most-used search engine on the World Wide Web. In author's;s opinion these poems are not create by humans only, but just an „uncreative” effect of the poetic collaboration between the web browser, data bases, searching indexes and, last but not least, the users. Within the context of the theory of versification and some other intellectual backgrounds I try to show, how these different agencies work together to create an unique poems based on peoples searchings, metadata and how words typed in the window of the browser become a poem-in- verses.

AUPC: Studia Poetica, 2017

Tekst niniejszy prezentuje próbę koncepualizacji poetyki wiersza w książce poetyckiej Kamila Brew... more Tekst niniejszy prezentuje próbę koncepualizacji poetyki wiersza w książce poetyckiej Kamila Brewińskiego "Clubbing" (Kraków 2013) w oparciu o teorię symulacji Jeana Baudrillarda, dla której tłem jest recepcja krytyczna tomu. Artykuł powstał w oparciu o dwa niepublikowane wystąpienia konferencyjne: z kwietnia 2014 roku (XXI wiek w literaturze, Olsztyn) oraz maja 2015 roku (Poezja – Kultura – Poezja. Perspektywy współczesne, Lublin). Niektóre fragmenty wykorzystane były w jednym z rozdziałów mojej dysertacji doktorskiej (2015).

Praca zgłoszona do publikacji w piątym numerze pisma "Studia Poetica" (2017)

Gombrowicz z przodu i z tyłu. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej. Wsola-Radom, 20-22 października 2014, red. K. Ćwikliński, A. Spólna, D. Świtkowska, Wyd. UTH w Radomiu, Muzeum Witolda Gombrowicza, Radom 2015., 2015

In this paper I discuss Witold Gombrowicz's essay "Sur Dante" (1968) within the view of poetic pr... more In this paper I discuss Witold Gombrowicz's essay "Sur Dante" (1968) within the view of poetic prosody (theory of versification). According to some research on the theory of verse, pre-literary poetry and communication, Foucault's concept of the discourse, and Sloterdijk's idea of „the metaphysics of a strong subject” as well, I try to analyse, how the philosophical and aesthetic statements against poetry we can find in Gombrowicz's prose, drama, and metatheorethical essays are reflected in metrical structure of his „translation” of Divine Commedy.

AUPC: Studia Poetica, 2014

In year 1984 Adam Kulawik, one of the most eminent researchers amongst the Polish theoreticians o... more In year 1984 Adam Kulawik, one of the most eminent researchers amongst the Polish theoreticians of versification have published a revolutionary article “The principle of verse organisation”, in which showed a completely new approach to understanding of the verse system, metrics and so one. This article have created in fact a new paradigm of verse-thinking elaborate in the further books by Kulawik (ex. Verse Theory 1995, Versification 1999). The modest goal of my article is to show the influence and after-effects of Kulawik's works on contemporaty polish verse theory.

AUPC: Studia Poetica, 2013

Zawarte w artykule obserwacje dotyczą szeroko pojętego związku pomiędzy przekładem tekstu poetyck... more Zawarte w artykule obserwacje dotyczą szeroko pojętego związku pomiędzy przekładem tekstu poetyckiego a wersyfikacją. Przyjmując, że czytanie wiersza (jak i jego tłumaczenie) jest zawsze interpretacją zależną w dużej mierze od aktywności czytelnika, od jego wyborów i intencji oraz uznając kształt prozodyjny za istotny czynnik sensotwórczy, staram się pokazać, jak tytułowe „niewierności frazy” – translatorskie „błędne odczytania” (w sensie Bloomowskim) prozodii tekstu źródłowego wpływać mogą na kształt czytelniczej percepcji tekstu, a więc stawać się istotnym czynnikiem semantyki poetyckiej. Przyjmując niemetrystyczny paradygmat teorii wiersza, skupiam uwagę nie na rozmiarze wersyfikacyjnym i rytmie poetyckim (jak się to często robi w starszych opracowaniach), ale na tych aspektach wiersza (jak przerzutnia czy graficzna postać tekstu), które dotychczas zwykło się marginalizować, a które – jeśli spojrzeć z perspektywy czytelnika poezji – bywają przecież łatwiejsze do zauważenia niż wymagające znajomości reguł wersyfikacyjnych kwestie intertekstualne właściwości metru.

Poetyka kognitywna / Cognitive Poetics by Arkadiusz Sylwester Mastalski

Neurolingwistyka Praktyczna, 2018

Artykuł przedstawia refleksje na temat związku między modalnością percepcji wiersza a jego znacze... more Artykuł przedstawia refleksje na temat związku między modalnością percepcji wiersza a jego znaczeniem. Obecnie preferowany przez odbiorców wersyfikacji styl uczestnictwa w komunikacji literackiej jest bez wątpienia nie ustny, ale raczej typograficzny. Tak więc, jeśli chcemy zrozumieć samą naturę czytania poezji (wiersza), musimy zrozumieć sposób, w jaki aktualizujemy tekst lub, innymi słowy, jak spisane strony stają się znaczące w naszych umysłach. Zdaniem autora analiza oparta na okulometrii daje możliwość zrozumienia tych procesów.

Słowa kluczowe: wersyfikacja, modalność, rozumienie, prozodia, czytanie, okulometria

Neurolingwistyka Praktyczna, 2016

The paper presents an attempt to describe a theoretical basis for eye-tracking-based empirical ve... more The paper presents an attempt to describe a theoretical basis for eye-tracking-based empirical verse studies developed within the point of view of the prosodic verse theory by professor Adam Kulawik. According to this point of view a poem written in verses is understood as a result of the author's arbitrary decision, an effect of the delimitation made by verse-pauses, which is the ontological sine qua non condition that creates verses, and, at the same time, determines the idiosyncratic, specific reading strategies of the recipients. This short work assumes my previous
theoretical research proposal of the verse analysis presented in more detail in my Ph.D. thesis: Cognitive verse theory, it's semantics and interpretation. Selected issues of eye-tracking-based verse analysis (Krakow 2015).

Humanistyka i Przyrodoznawstwo, 2015

This article presents an attempt to recall and discuss the paper “The Physiology of Versification... more This article presents an attempt to recall and discuss the paper “The Physiology of Versification” (1875) by poet, novelist, literary critic and physician Oliver Wendell Holmes, a representative figure of the American Renaissance in literature and a prominent 19th doctor, whose work was almost forgotten, and only in recent years begins to regain its rightful place in a map of 19th century US history.

Philological Studies: Literary Research/Prace Filologiczne: Literaturoznawstwo, 2013

The paper attempts to analyze the epistemological background (conceptual frameworks) to significa... more The paper attempts to analyze the epistemological background (conceptual frameworks) to significant contemporary Polish verse theories, and to show their impact on the characterization of the oldest (medieval) Polish poetry. The author holds the opinion that Polish medieval verse is difficult to define, because there are only a few original sources available and we are far removed from the epoch in which they were created; thus this is a conceptual construct resulting not so much from the interpretation of the texts as from pre-interpretative research assumptions (open and hidden) that determine the cognitive judgments of the theoreticians.

Przestrzenie Teorii, 2014

This article analyzes confessions of love from the perspective of communication – it shows the pa... more This article analyzes confessions of love from the perspective of communication – it shows the paradoxical character of such confessions and the disparity between this and other models of communication. By referring to the writings of Roland Barthes, Ludwig Wittgenstein, and Jacques Derrida as well as papers dealing with cognitive linguistics and cognitive poetics, the article presents the interpretative consequences of deictic shifts (shifts in textual perspectives).

AUPC: Studia Poetica, 2024

Artykuł prezentuje wstępne uwagi na wersyfikacji i teorii wiersza, przedstawiając najważniejsze p... more Artykuł prezentuje wstępne uwagi na wersyfikacji i teorii wiersza, przedstawiając najważniejsze postacie obecne w dyskursie wersologii w upływającym stuleciu na polskiej oraz europejskiej (czy szerzej, zachodniej) scenie badawczej oraz najistotniejsze publikacje, tak krajowe, jak i zagraniczne, w których problematyka wiersza, wersyfikacji i wersologii jest obecna. Pokazuje zarazem wiedzę o wierszu w jako element badań literaturoznawczych czy kulturoznawczych w ogóle - stale obecny i żywy, mimo zmieniających się mód, prądów i paradygmatów.

AUPC: Studia Poetica, 2024

Celem artykułu jest analiza współczesnego poematu Wypiór Grzegorza Uzdańskiego w optyce semiotycz... more Celem artykułu jest analiza współczesnego poematu Wypiór Grzegorza Uzdańskiego w optyce semiotycznej oraz wersologicznej. Liczne nawiązania kulturowe, związane z kreacją Adama Mickiewicza jako wampira, w utworze nie powinny być interpretowane w oderwaniu od rozmaitych struktur wersyfikacyjnych obecnych w tekście. Poprzez głębszy namysł nad powinowactwami łączącymi wielorakie sensy tekstu Uzdańskiego z jego wierszową strukturą rozpatrywaną w kontekście tradycji wersyfikacji romantycznej i jej konkretnych manifestacji w poezji autora Ballad i romansów można, jak się zdaje, lepiej pojąć sposoby istnienia dzisiejszej romantyczności w dobie trwających obecnie rewolucji: komunikacyjnej i technologicznej. Istotne wydaje się również na wskazanie pojemność genologiczną Wypióra, manifestowaną na różnych poziomach zarówno rodzajowości, jak i gatunkowości. Romantyczny synkretyzm okazuje się istotną płaszczyzną tradycji, do której nawiązuje współczesny autor.

AUPC: Studia Poetica, 2024

Abstract The article presents considerations on the strophoid as a formal structure of a poem w... more Abstract
The article presents considerations on the strophoid as a formal structure of a poem written in a free verse, which is an equivalent of a strophe. By comparing various uses of the term and its definitions taken from encyclopedias, dictionaries and some of the scientific works written in polish, I consider the differences between stanza and strophoide (quasi-strophe), looking for significant differences between these two literary phenomena. Reading poetic texts, as well as comparing and analyzing such features of strophes like: rhyme, lineation, metrics, number of lines, syntactical and graphic identity and integrality, I present an observation that allows us to reorganize the existing knowledge on the subject of strophiness.

Słowa kluczowe: strofa - strofoida - stroficzność - wiersz - wersyfikacja

Key words: strophe - strophoide - strophiness - verse - versification

Tytuł ang.:

Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2023

The subject of this work is poetic enjambment, which is an inconsistency of the flow of verse str... more The subject of this work is poetic enjambment, which is an inconsistency of the flow of verse structure in a poem and the syntactic divisions of the poetic text. Enjambment is known as one of the most constitutive phenomena in verse, and its importance has grown immeasurably in our cultural sphere over the last few decades. Therefore, it has been a real wake-up call not only for poets, linguists, versologists, literary historians, and philosophers, but also for those studying human cognition and cognitive processes. There are various types of enjambments, each with different properties. Some fundamentally affect our perception of the poem, while others are barely perceptible and require specific attention. Some can be found between verses, within them, or between poetic stanzas. Some examples exist at the level of syntax, while others are found within the word. But most importantly, they all belong to the
realm of versification. All of them create meanings and shape the reading. This text sets itself a truly pragmatic goal: to gather in one place and organize this basic knowledge referred to this verse phenomenon for the poetics of verse, and to present an overview of the poetic enjambment (in Polish poetry), its etymology, typology, and examples from older and newer works by poets of various periods.

AUPC: Studia Poetica, 2022

Praca przedstawia konceptualizację zmian funkcjonalnych, jakie kształtowały się w rozwoju zjawisk... more Praca przedstawia konceptualizację zmian funkcjonalnych, jakie kształtowały się w rozwoju zjawiska formy wierszowej oraz nieodłącznie z nią związanej wierszowej przerzutni. Poprzez podział na przerzutnie kinetyczne i semantyczne pokazuje przechodzenie od form bardziej archaicznych, związanych z wierszową synafią w postaci niezgodności porządku składniowego i wierszowego, do form późniejszych, posiadających samodzielne właściwości znakowe i motywację artystyczną wynikającą z semantyzacji ruchu.

Pamiętnik Literacki, 2022

Tekst niniejszy poświęcony jest problematyce refrenu jako składnika utworu poetyckiego (e... more Tekst niniejszy poświęcony jest problematyce refrenu jako składnika utworu poetyckiego (epickiego bądź lirycznego); składnika który — mimo swej wielo­setletniej obecności i powszechności w rozmaitych formach literackich (od lu­dowych, poprzez popularne po tzw. wysokie czy kunsztowne), nieczęsto bywa przedmiotem głębszego zainteresowania teoretyków poezji.

Forum Poetyki, 2021

The paper discusses two twentieth-century theoretical-literary concepts regarding broadly... more The paper discusses two twentieth-century theoretical-literary concepts regarding broadly understood versology, pioneering expressions of new way of thinking of versification based on enjambment (i.e., the continuation of a sentence without a pause beyond the end of a line, couplet, or stanza) rather than on meter. By investigating the role of enjambment accord-ing to Giorgio Agamben and Adam Kulawik, the paper refers to transformations that have taken place in perceiving this prosodic phenomenon over the past decades, i.e., how verse has changed by transitioning to non-numerical (so-called free) composition from meter and equivalence.

Przegląd Konstytucyjny, 2020

Tekst przedstawia próbę omówienia kształtu prozodyjnego Preambuły Konstytucji RP z 1997 r. w kon... more Tekst przedstawia próbę omówienia kształtu prozodyjnego Preambuły Konstytucji RP z 1997 r. w kontekście definicji wiersza i dać odpowiedź na pytanie o jej domniemany wierszowy zapis. Na podstawie istniejących edycji i pre-tekstu S. Wilkanowicza autor rekonstruuje autorska intencje segmentacyjną leżąca u podstaw tekstu, proponuje też ujednoznaczniająca formę zapisu opartą na rozwiązaniach typograficznych stosowanych w zapisie wierszowym.

Wielogłos, 2018

Tekst niniejszy przedstawia refleksje na temat sposobów istnienia i działania wiersza w tekstach... more Tekst niniejszy przedstawia refleksje na temat sposobów istnienia i działania wiersza w tekstach młodych poetów reprezentujących tzw. poezję (politycznie) zaangażowaną (Góra - Kopyt - Pietrek - Zydel - Freiheit i inni) przedstawioną w kontekście debaty o znaczeniu formy poetyckiej, pt. "Formy zaangażowania", jaka miała miejsce na łamach Biura Literackiego w 2016 roku.

[szkic na konferencję naukową: Filozofia filologii, Uniwersytet Warszawski, Nowe Miasto nad Pilicą, październik 2017]

Wielogłos, 2017

This paper presents a study on the use of the prosodic forms taken from prose in Marcin Świetlick... more This paper presents a study on the use of the prosodic forms taken from prose in Marcin Świetlicki's last book "Drobna zmiana" (Petty change) which is structured as a kind of a set of the poetic notations written in prose (prose poems) but as a matter of fact this, as the poet says, 'petty change' becomes a kind of a poet's manifesto against a cultural and political deflation of the present social and cultural life as well, becomes the very sign of poetry. By using the tools of a theory of versification this paper shows how the verse-structures break through the surface of the prosaic syntax and to evoke alternative reading strategies and create some additive meaning typical for poetry written in verses.

Acta Universitatis Wratislaviensis: Prace Literackie, 2017

This article presents an attempt to the popular internet phenomenon called "wiersze z Google" (a... more This article presents an attempt to the popular internet phenomenon called "wiersze z Google" (ang. google Poetics), poems created by Google Searching engine the most-used search engine on the World Wide Web. In author's;s opinion these poems are not create by humans only, but just an „uncreative” effect of the poetic collaboration between the web browser, data bases, searching indexes and, last but not least, the users. Within the context of the theory of versification and some other intellectual backgrounds I try to show, how these different agencies work together to create an unique poems based on peoples searchings, metadata and how words typed in the window of the browser become a poem-in- verses.

AUPC: Studia Poetica, 2017

Tekst niniejszy prezentuje próbę koncepualizacji poetyki wiersza w książce poetyckiej Kamila Brew... more Tekst niniejszy prezentuje próbę koncepualizacji poetyki wiersza w książce poetyckiej Kamila Brewińskiego "Clubbing" (Kraków 2013) w oparciu o teorię symulacji Jeana Baudrillarda, dla której tłem jest recepcja krytyczna tomu. Artykuł powstał w oparciu o dwa niepublikowane wystąpienia konferencyjne: z kwietnia 2014 roku (XXI wiek w literaturze, Olsztyn) oraz maja 2015 roku (Poezja – Kultura – Poezja. Perspektywy współczesne, Lublin). Niektóre fragmenty wykorzystane były w jednym z rozdziałów mojej dysertacji doktorskiej (2015).

Praca zgłoszona do publikacji w piątym numerze pisma "Studia Poetica" (2017)

Gombrowicz z przodu i z tyłu. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej. Wsola-Radom, 20-22 października 2014, red. K. Ćwikliński, A. Spólna, D. Świtkowska, Wyd. UTH w Radomiu, Muzeum Witolda Gombrowicza, Radom 2015., 2015

In this paper I discuss Witold Gombrowicz's essay "Sur Dante" (1968) within the view of poetic pr... more In this paper I discuss Witold Gombrowicz's essay "Sur Dante" (1968) within the view of poetic prosody (theory of versification). According to some research on the theory of verse, pre-literary poetry and communication, Foucault's concept of the discourse, and Sloterdijk's idea of „the metaphysics of a strong subject” as well, I try to analyse, how the philosophical and aesthetic statements against poetry we can find in Gombrowicz's prose, drama, and metatheorethical essays are reflected in metrical structure of his „translation” of Divine Commedy.

AUPC: Studia Poetica, 2014

In year 1984 Adam Kulawik, one of the most eminent researchers amongst the Polish theoreticians o... more In year 1984 Adam Kulawik, one of the most eminent researchers amongst the Polish theoreticians of versification have published a revolutionary article “The principle of verse organisation”, in which showed a completely new approach to understanding of the verse system, metrics and so one. This article have created in fact a new paradigm of verse-thinking elaborate in the further books by Kulawik (ex. Verse Theory 1995, Versification 1999). The modest goal of my article is to show the influence and after-effects of Kulawik's works on contemporaty polish verse theory.

AUPC: Studia Poetica, 2013

Zawarte w artykule obserwacje dotyczą szeroko pojętego związku pomiędzy przekładem tekstu poetyck... more Zawarte w artykule obserwacje dotyczą szeroko pojętego związku pomiędzy przekładem tekstu poetyckiego a wersyfikacją. Przyjmując, że czytanie wiersza (jak i jego tłumaczenie) jest zawsze interpretacją zależną w dużej mierze od aktywności czytelnika, od jego wyborów i intencji oraz uznając kształt prozodyjny za istotny czynnik sensotwórczy, staram się pokazać, jak tytułowe „niewierności frazy” – translatorskie „błędne odczytania” (w sensie Bloomowskim) prozodii tekstu źródłowego wpływać mogą na kształt czytelniczej percepcji tekstu, a więc stawać się istotnym czynnikiem semantyki poetyckiej. Przyjmując niemetrystyczny paradygmat teorii wiersza, skupiam uwagę nie na rozmiarze wersyfikacyjnym i rytmie poetyckim (jak się to często robi w starszych opracowaniach), ale na tych aspektach wiersza (jak przerzutnia czy graficzna postać tekstu), które dotychczas zwykło się marginalizować, a które – jeśli spojrzeć z perspektywy czytelnika poezji – bywają przecież łatwiejsze do zauważenia niż wymagające znajomości reguł wersyfikacyjnych kwestie intertekstualne właściwości metru.

Neurolingwistyka Praktyczna, 2018

Artykuł przedstawia refleksje na temat związku między modalnością percepcji wiersza a jego znacze... more Artykuł przedstawia refleksje na temat związku między modalnością percepcji wiersza a jego znaczeniem. Obecnie preferowany przez odbiorców wersyfikacji styl uczestnictwa w komunikacji literackiej jest bez wątpienia nie ustny, ale raczej typograficzny. Tak więc, jeśli chcemy zrozumieć samą naturę czytania poezji (wiersza), musimy zrozumieć sposób, w jaki aktualizujemy tekst lub, innymi słowy, jak spisane strony stają się znaczące w naszych umysłach. Zdaniem autora analiza oparta na okulometrii daje możliwość zrozumienia tych procesów.

Słowa kluczowe: wersyfikacja, modalność, rozumienie, prozodia, czytanie, okulometria

Neurolingwistyka Praktyczna, 2016

The paper presents an attempt to describe a theoretical basis for eye-tracking-based empirical ve... more The paper presents an attempt to describe a theoretical basis for eye-tracking-based empirical verse studies developed within the point of view of the prosodic verse theory by professor Adam Kulawik. According to this point of view a poem written in verses is understood as a result of the author's arbitrary decision, an effect of the delimitation made by verse-pauses, which is the ontological sine qua non condition that creates verses, and, at the same time, determines the idiosyncratic, specific reading strategies of the recipients. This short work assumes my previous
theoretical research proposal of the verse analysis presented in more detail in my Ph.D. thesis: Cognitive verse theory, it's semantics and interpretation. Selected issues of eye-tracking-based verse analysis (Krakow 2015).

Humanistyka i Przyrodoznawstwo, 2015

This article presents an attempt to recall and discuss the paper “The Physiology of Versification... more This article presents an attempt to recall and discuss the paper “The Physiology of Versification” (1875) by poet, novelist, literary critic and physician Oliver Wendell Holmes, a representative figure of the American Renaissance in literature and a prominent 19th doctor, whose work was almost forgotten, and only in recent years begins to regain its rightful place in a map of 19th century US history.

Philological Studies: Literary Research/Prace Filologiczne: Literaturoznawstwo, 2013

The paper attempts to analyze the epistemological background (conceptual frameworks) to significa... more The paper attempts to analyze the epistemological background (conceptual frameworks) to significant contemporary Polish verse theories, and to show their impact on the characterization of the oldest (medieval) Polish poetry. The author holds the opinion that Polish medieval verse is difficult to define, because there are only a few original sources available and we are far removed from the epoch in which they were created; thus this is a conceptual construct resulting not so much from the interpretation of the texts as from pre-interpretative research assumptions (open and hidden) that determine the cognitive judgments of the theoreticians.

Przestrzenie Teorii, 2014

This article analyzes confessions of love from the perspective of communication – it shows the pa... more This article analyzes confessions of love from the perspective of communication – it shows the paradoxical character of such confessions and the disparity between this and other models of communication. By referring to the writings of Roland Barthes, Ludwig Wittgenstein, and Jacques Derrida as well as papers dealing with cognitive linguistics and cognitive poetics, the article presents the interpretative consequences of deictic shifts (shifts in textual perspectives).

Emocje – ekspresja – poetyka – przegląd zagadnień, red. D. Saniewska, Wydawnictwo Libron, Kraków 2014, ISBN 978–83–64257– 34–0, ss. 37-50.

Białostockie Studia Literaturoznawcze, 2013

The goal of this paper is to show, how the organisation principles of human perception between fo... more The goal of this paper is to show, how the organisation principles of human perception between foreground element (figure) and his supporting inter­pretive context (background) participate in the process of reading and inter­pretation of the text which is organised in verses. This type of perceptual cate­gori­sation, in my opinion, could be used not only in the psychology of percep­tion, but as well in regard to grammar and literary style; not only in the an­alysis of works of visual art, music and lyrics, but also to explain the important mechanisms in our intercourse with the organisation of poetic structure. Theoretical framework of the paper is based on observations of Gestaltpsychologie theore­ticians, as well as thoughts of other researchers from the humanities working in paradigm of cognitive sciences and using them to describe both lan­guage and artistic facts.

Potencjał wiersza, red. W. Sadowski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2013, ss. 28-42.

Kiedy sonet jest piękny? Kiedy respektuje kanon sonetu. Bez znajomości tego kanonu, nie będziemy ... more Kiedy sonet jest piękny? Kiedy respektuje kanon sonetu. Bez znajomości tego kanonu, nie będziemy nawet w stanie obiektywnie […] ocenić tego wytworu.

Tematy i Konteksty, 2013

Tekst niniejszy stanowi próbę ponownego przemyślenia kategorii interpre­ta­cji w ramach badań wer... more Tekst niniejszy stanowi próbę ponownego przemyślenia kategorii interpre­ta­cji w ramach badań wersologicznych. Opierając się na założeniach literaturo­zna­w­czego konstruktywizmu, nauk kognitywnych i filozofii pragmatycznej, sta­ram się pokazać, jak działać może interpretacja wersyfikacyjna rozumiana nie jako realizacja postulowanych przez tekst ścieżek modelowej lektury czy re­kon­strukcja intentio auctoris, ale twórcza aktywność czytelnika wpisana w in­dywidualne, (auto)biograficzne doświadczenie lekturowe i autopoietyczny (w rozumieniu konstrukcjonizmu) pro­ces budowania znaczenia. Staram się również (na przykładzie pojęcie syla­bo­tonizmu) wskazać na rolę osobistego doświadczenia oraz wiedzy ency­klo­pe­dycznej (tj. niejęzykowej) w procesie interpretowania literatury, jak też na kon­ceptualny i konstruktywistyczny charakter takich „stałych” wersy­fika­cyj­nych, jak wers, metr itp.

Percepcja kultury – kultura percepcji, pod red. J. Barskiej i E. Twardoch, Kraków–Warszawa , 2013

The aim of this text is to consider the impact that the prosodic segmentation in literature has o... more The aim of this text is to consider the impact that the prosodic segmentation in literature has on the readership perception (specifically: the attention processes – habituation, dishabituation and sensitization) and consequently, how all this allows the recipient to make the conceptualization of meaning. This work will be based on the research of Reuven Tsur, works of Viktor Shklovsky, the findings of cognitive science (especially cognitive psychology and neuroesthetics) and Adam Kulawik's verse theory. The author's focus will be on the essence and pur­pose of the prosodic segmentation is to secure semantic productivity of the text by limiting the cognitive freedom of conceptualiser and regulation of its cogni­tive response. This is achieved through the selection and arrangement of the ele­ments of text's paradigm, to focus the reader's attention on some important as­pects of the text. This text will also take into consideration the effect of habitu­ation, dishabituation and sensitization on the development and alternation of the verse paradigm over the centuries.

Language and Literary Studies of Warsaw, 2014

In this paper I elaborate some furhter aspects of the pro­so­dic ogranisation of versification. R... more In this paper I elaborate some furhter aspects of the pro­so­dic ogranisation of versification. Regarding to Adam Ku­lawik's verse-theory and my anterior observations pla­ced in third volume of Language and Literary Studies of War­saw (2013), I try to revise Kulawik's category of a mi­nimal degree of the prosodic organisation and show the way, how some verse-structures which I call “non-sylla­bic verses” could be conceptualized as a verse itself. The the­oretical background of my obserwations is a cognitive se­mantics, and on the other hand some aspects of a the­o­ry of categorisation developed by the cognitives scientists as well.

Language and Literary Studies of Warsaw, Dec 2013

The goal of this study is to show the impact of prosodic organisation on the semantics of literar... more The goal of this study is to show the impact of prosodic organisation on the semantics of literary text. Regarding to Adam Kulawik's verse-theory, I discuss three prosodic orders (prose, scansion and verse), and show the way of their application to the literary artwork. A separate chapter is devoted to describe relationship between written text and its vocal performance.

Nowy Napis, 2024

Poezja Marcina Świetlickiego jest niezwykle pojemna znaczeniowo, bogata w konteksty, muzyczna, er... more Poezja Marcina Świetlickiego jest niezwykle pojemna znaczeniowo, bogata w konteksty, muzyczna, erudycyjna, buntownicza z zasady, a zarazem klasyczna poprzez umiejscowienie na mapie kultury polskiej i przynależność do kanonu. Tekst niniejszy podejmuje na powrót temat obecności w twórczości Marcina Świetlickiego wampirów bądź upiorów.

Studia Filmoznawcze, 2023

The adventures of a Warsaw-based drug dealer described in the narratives of Żulczyk’s Blinded by ... more The adventures of a Warsaw-based drug dealer described in the narratives of Żulczyk’s Blinded by the Lights novel (2014) and Skonieczny’s streaming series (2018) obviously are drawn from the British hip-hop composition Blinded by the Lights by The Streets (2014), both from it’s musical and narrative structure. This, in turn, is undoubtedly derived from the archetype of the mythical journey of the hero described in Jonathan Campbell’s seminal work The Hero with a Thousand Faces (1949). Żulczyk’s prose may indeed be a kind of extended gloss to the piece by The Streets, which takes the hero’s story to a higher narrative level. At the same time, however, it becomes a pre-text for the series, which can
already draw on both narratives and define itself in relation to them. The above analysis shows how this interpretative dependence can be defined by the use of different models of interpretation that are embedded in two cultural patterns: the archetypal narrative prototype of a monomyth and the narrative-musical form of a hip-hop storytelling based on the cultural framework of the mythical katabasis.

The article presents reflections on experiencing the urban space as described in culinary reviews... more The article presents reflections on experiencing the urban space as described in culinary reviews by Wojciech Nowicki published in Gazeta Wyborcza. By using methodological tools of traditional poetics, food studies, and urban studies it shows how literary representation of experiencing the urban space is linked with the Cracow’s idiosyncratic, topographical, and cultural environment. It also shows
connections between memory, food, traveling, and language.

[w:] Nowe poetyki miejskie. Z problematyki urbanistycznej w literaturze XX i XXI wieku, red. M. Roszczynialska i K. Wądolny­-Tatar, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2015.

Kraków: miejsce i tekst, red. A. Ogonowska, M. Roszczynialska, Universitas, Kraków 2014., 2014

Hip­hop w Polsce: od blokowisk do kultury popularnej, red. M. Miszczyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014, ISBN: 978­-83-­235­-1761­-0, ss. 105­-123.

Arkadiusz S. Mastalski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie 5. Rap jako rodzaj współczesnej melor... more Arkadiusz S. Mastalski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie 5. Rap jako rodzaj współczesnej melorecytacji Wprowadzenie: Tekst hip-hopowy jako przedmiot dociekań wersologicznych Teoretyk wiersza chcący mówić o rapie, staje -nie ma powodu tego ukrywać -przed nie lada kłopotem. Pierwsze z pytań, jakie musi sobie zadać, to pytanie o ontologię. Brzmi ono: czy rap jest w ogóle pisany wierszem, a jeśli tak -to czy istnieje coś takiego jak wiersz hip-hopowy, specyficzny dla raperów, a różny od innych znanych sztuce słowa wierszowy sposób ekspresji językowej? Jeśli na to pytanie odpowiemy twierdząco (a takie jest moje zdanie), to pozostaje nam kolejne, epistemologiczne, mianowicie, jak mówić o rapie? Czy w ogóle można go w satysfakcjonujący sposób opisywać za pomocą narzędzi wypracowanych przez badaczy wiersza? Choć podświadomie, intuicyjnie czujemy, że raperzy tworzą wiersze, ale są one diametralnie różne od tych, z którymi spotykamy się na kartach tomików poetyckich, coś się w nich nie zgadza, coś nie pasuje. Gdy czytamy je z kartki, rażą swoją amorficznością, brakiem jakiejś nadrzędnej scalającej zasady znanej tradycyjnym systemom wiersza: sylabizmowi, sylabotonizmowi czy tonizmowi. Nie są też podobne do wiersza poezji współczesnej nazywanego często "wolnym" bądź nienumerycznym. Nie spotykamy również takich ani w muzyce rozrywkowej, ani też poezji śpiewanej 1 . By je zrozumieć -i właściwie ocenić -nie wystarczy się-1 Używa się w niej przeważnie krótkich, sylabotonicznych (tzw. sylabotonizm meliczny) czy sylabotonizowanych wierszy.

„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia de Cultura”, 2013, nr 5, ss. 136-151.

This paper will analyze the hip-hop art composition as intermedial structure created from such el... more This paper will analyze the hip-hop art composition as intermedial structure created from such elements as: the musical text, a spoken word and the visual image. In rap work of art the postmoderm poetics is linked with elements of archaic oral culture. Its connection allows the author to exceed the limits of the contemporary “high” art and create the common text-reality which mediates between the sender and his receiver. In paper I also analyse the innertextual persuasive mechanisms and rhetorical strategies make hip-hop intermedial text allowed to maintain the privileged position to the consignee, and thus impose their own interpretations of the world. The analysis is based on the works of Łukasz Rostkowski (artistic nickname L.U.C.), especially on the album "38/89 Understand Poland".

PhD Thesis in Polish, Sep 2015

Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Adama Kulawika Kraków 201 5 W swoich praca... more Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Adama Kulawika Kraków 201 5 W swoich pracach z rosnącym naciskiem dowodzę lub staram się do wieść, że wszelka postawa, jaką krytyk, uczony czy nauczyciel może zająć wobec wiersza, nieuchronnie i z konieczności sama musi mieć charakter poetycki.

MA Thesis in Polish, 2011

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Poetica, 2022

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis: Studia Poetica, 2017

Paweł Siwiec, Wiersz arabski. Ewolucja formy, Księgarnia Akademicka, Kraków 2017, ss. 180 W ostat... more Paweł Siwiec, Wiersz arabski. Ewolucja formy, Księgarnia Akademicka, Kraków 2017, ss. 180 W ostatnich latach na polskim rynku wydawniczym nieczęsto pojawiają się publikacje traktujące o wersyfikacji 1 . Stąd też z wielką ciekawością i zainteresowaniem przyjąłem nową książkę autorstwa Pawła Siwca pod tytułem Wiersz arabski. Ewolucja formy, która ukazała się nakładem krakowskiej Księgarni Akademickiej. Autor jest uznanym i cenionym filologiem specjalizującym się w literaturze i kulturze arabskiej oraz autorem wielu artykułów naukowych, kilku publikacji książkowych z zakresu poetyki i wersyfikacji wiersza arabskiego -między innymi Rytmu staroarabskiej kasydy (Kraków 2005) i Zarysu poetyki klasycznego wiersza arabskiego (Kraków 2008). Jest również autorem i redaktorem licznych prac traktujących o historii krajów arabskich i kulturze islamu, w tym także recepcji tychże na gruncie polskim.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

Praca przedstawia konceptualizację zmian funkcjonalnych, jakie kształtowały się w rozwoju zjawisk... more Praca przedstawia konceptualizację zmian funkcjonalnych, jakie kształtowały się w rozwoju zjawiska formy wierszowej oraz nieodłącznie z nią związanej wierszowej przerzutni. Poprzez podział na przerzutnie kinetyczne i semantyczne pokazuje przechodzenie od form bardziej archaicznych, związanych z wierszową synafią w postaci niezgodności porządku składniowego i wierszowego, do form późniejszych, posiadających samodzielne właściwości znakowe i motywację artystyczną wynikającą z semantyzacji ruchu.

Wielogłos, 2017

Prose. Remarks on Marcin Świetlicki's Ars Versificandi This paper presents a study on the use of ... more Prose. Remarks on Marcin Świetlicki's Ars Versificandi This paper presents a study on the use of prosodic forms in Marcin Świetlicki's last book Drobna zmiana (A Small Change), which is structured as a kind of set of poetic notations written in prose (prose poems). As a matter of fact, this, as the poet says, "small change" becomes a kind of the poet's manifesto against the cultural and political deflation of the present social and cultural life; it becomes the very sign of poetry. By using the tools developed within the theory of versification, this paper shows how the versestructures break through the surface of the prosaic syntax, evoke alternative reading strategies and create some additional meanings typical for the poetry written in verse.

The Last „Great Narrative” in Polish Verse Studies. Adam Kulawik’s prosodic verse theory thirty y... more The Last „Great Narrative” in Polish Verse Studies. Adam Kulawik’s prosodic verse theory thirty years after publication of The principle of verse organisation In 1984, Adam Kulawik, one of the most eminent researchers amongst the Polish theoreticians of versification, published a revolutionary article The principle of verse organization . He showed a completely new approach to the understanding of the versification system, metrics and so on. In fact, his article created a new paradigm of verse-thinking further elaborated in other books by Kulawik (e.g. Verse Theory 1995, Versification 1999). The goal of this article is to show the influence and after-effects of Kulawik’s works on the contemporary Polish verse theory.

An unfaithful phrase. Semantics of the enjambment in Mieczyslaw Jasturn’s translations of Das Buc... more An unfaithful phrase. Semantics of the enjambment in Mieczyslaw Jasturn’s translations of Das Buch der Bilder by Rainer Maria Rilke The article discusses a broadly understood relation between the translation of a poetic text and versification. Assuming that reading a poem (as well as its translation) is always an interpretation that heavily depends on the reader’s activity, his choices and intentions, and assuming that the prosodic shape is an important sensemaking factor, the author of the article tries to show how the title “unfaithfulness of a phrase” – translator’s incorrect reading of the source text’s prosody (in Bloom’s understanding) – might influence the shape of the reader’s perception of the text and thus become an important factor of the poetic semantics. Assuming the asymmetric paradigm of the theory of a poem, the author does not focus on the metrical size nor the poetic rhyme (as it is frequently done in older papers) but on those aspects of a poem (like enjambment or...

This paper presents an attempt to discuss the prosodic order of the Preamble to the Polish Consti... more This paper presents an attempt to discuss the prosodic order of the Preamble to the Polish Constitution of 1997 by using the common notion of the verse derived from the definition of a verse/poem. The author tries to answer the question of the supposed verse or prosaic nature of the Preamble. On the foundations of the editions of the Preamble and S. Wilkanowicz’s drafts of its text, the author tries to reconstruct implicit writer’s intention or intuition which underlies the lineation of the Preamble in order to propose a proper form of the text based on a typographic routine used in the poems written in verse.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura, 2013

Hip-hop artist as an intermedial artist: άοιδός, vates, performer This paper will analyze the hip... more Hip-hop artist as an intermedial artist: άοιδός, vates, performer This paper will analyze the hip-hop art composition as an intermedial structure created from such elements as: musical text, post-typographic orature and visual image, in which the postmoderm poetics is linked with elements of archaic oral culture. Its connection allows the author to exceed the limits of the contemporary “high” art and create the common text-reality which mediates between the sender and the receiver. In the paper I will also analyze the intratextual persuasive mechanisms and rhetorical strategies which allow the rap artist to present his own vision of the world to the listener. The analysis is based on the works of Łukasz Rostkowski (stage name L.U.C.), especially the album 38/89 Understanding Poland.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Artykuł stanowi próbę przypomnienia i omówienia Fizjologii wersyfikacji (1875) autorstwa poety, p... more Artykuł stanowi próbę przypomnienia i omówienia Fizjologii wersyfikacji (1875) autorstwa poety, prozaika, krytyka literackiego i lekarza Olivera Wendella Holmesa - przedstawiciela amerykańskiego renesansu w literaturze i wybitnego XIX-wiecznego lekarza, którego dzieło zostało niemalże zapomniane i dopiero w ostatnich latach zaczyna odzyskiwać należne mu miejsce na mapie XIX-wiecznej historii Stanów Zjednoczonych.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo, Aug 18, 2018

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, 2017

Szkolna i akademicka teoria dzieła literackiego i literatury