Justyna Balisz | University of Warsaw (original) (raw)

Papers by Justyna Balisz

The already legendary exhibition “The Spiritual in Art: Abstract Painting 1890–1985” (1986) at th... more The already legendary exhibition “The Spiritual in Art: Abstract Painting 1890–1985” (1986) at the Country Museum of Art in Los Angeles challenged formalist readings of modernism and began the process of its radical reconceptualization by identifying the links between 19th-century spirituality and the development of Western abstraction. Over the next decades, the study of the relationship between artistic creation and broadly understood manifestations of spirituality has become an important area of research on contemporary art, which in recent years has taken on some features of a “spiritual turn”.

The conference organised by Institute of Art History, University of Warsaw, seeks to consider the relationship between the project of a socialist state and the revival of esoteric/occult traditions in the art of the region after World War II. The goal is to outline a symbolic, alternative artistic geography of Central and Eastern Europe in the years 1945-1989, whose topography will be determined not so much by geopolitical borders, but rather imagined spiritual communities.

Co można zrobić z dziełem sztuki? Aspekty prawne. WUW, 2022

Celem artykułu jest zasygnalizowanie istnienia w Polsce problemu tak zwanych spuścizn artystyczny... more Celem artykułu jest zasygnalizowanie istnienia w Polsce problemu tak zwanych spuścizn artystycznych (artists estetes, Künstlernachlässe). Podczas gdy w krajach zachodnich istnieje szereg poświęconych temu zjawisku instytucji, w Polsce nie zostało ono do tej pory dostatecznie rozpoznane, a tym bardziej rozwiązane w sposób systemowy. W artykule przedstawiono przykłady takich rozwiązań w Niemczech oraz wykazano, że spuścizny artystyczne wymagają podejścia transdycyplinarnego, co może stanowić znakomity impuls do zawiązywania międzyśrodowiskowych dialogów, umożliwiających szerokie, multiperspektywiczne spojrzenie na obiekt, jakim jest dzieło sztuki.

Alicja Bielawska, Uśpione trajektorie/Dormant Trajectories, 2021

Obiekty Bielawskiej są radosnymi afirmacjami bezużyteczności, które w zasadzie nie miały powodu, ... more Obiekty Bielawskiej są radosnymi afirmacjami bezużyteczności, które w zasadzie nie miały powodu, aby zaistnieć. W momencie pierwszego zetknięcia z takim zagadkowym bytem możemy poczuć się onieśmieleni, bowiem nie posiadamy kompetencji do tego, aby z niego korzystać, brak nam ucieleś nionych nawyków, które mogłyby zostać w konfrontacji z nim zaktualizowane tak, jak ma to miejsce w przypadku przedmiotów codziennego użytku. Te „funkcjonalne zakłócenia” sprawiają, że przewidywalny łańcuch sekwencji ruchu zostaje zerwany, a my musimy otworzyć się na przypadek, przygotować na podróż w nieznane. Jako że ciało jest matrycą, przez którą poznajemy i interpretujemy świat, w wyniku takiego zaburzającego zwyczajność spotkania dochodzi do przebicia pancerza przyzwyczajeń, przez co uruchamiane są pozanawykowe reakcje somatyczne, które sprawiają, że otwiera się przed nami horyzont nowych epistemologii.

Image, History and Memory, Routledge 2022, 2022

The subject of the study is Heldenbilder (Hero Paintings), a series of paintings the German artis... more The subject of the study is Heldenbilder (Hero Paintings), a series of paintings the German artist Georg Baselitz created in the years 1956–1966. The paintings were interpreted as a manifestation of childhood trauma that marked the work of the generation of “children of war”, and as a means of rationalising the artist’s position in German post-war society as well. The starting point for consideration is the studies by Alexander Klug devoted to Baselitz’s work. The context mentioned for the recognition of the semantics of the artist’s works is, on the one hand, the tradition of figurative art, which in post-war Germany did not break with the heritage of fascist art. On the other hand, it is inspired by the work of Hans Sedlmayr, Verlust der Mitte, the debate that swept through Germany in the 1950s and was to answer the question about the possibility of referring to the idea of humanism and renewing the image of man, deformed by 20th-century nihilism. On the third – propaganda of a new man, carried out on the basis of socialist realism by the communist authorities (Walter Ulbricht) in the name of the idea of a classless society. On the fourth – body images of war veterans, reflecting the fundamental experience of participants in armed conflicts. The author points to the relationship between fascist ideology and socialist realism, visual representations of the new man, resulting from the interest of both regimes not in the real body, but in the “super-body”, constructed for the purposes of propaganda, which involved the exclusion of images of a deformed and repulsive body. He concludes that although Baselitz’s paintings do not represent real characters, they are closely related to reality as images of “anti-heroes” and have contributed to the destruction of social taboos, paving the way for a critical reflection on the body undertaken around 1968, and for the rehabilitation of expressionist art in the 1970s.

Res Historica

The objective of the paper is to reconstruct the genesis, ideological background, course as well ... more The objective of the paper is to reconstruct the genesis, ideological background, course as well as effects of the auction Against Martial Law in Poland-for Solidarity [Gegen das Kriegsrecht in Polen für Solidarność]. This auction of works of art by then contemporary German artists took place on 13 November 1982 at the Kunstpalast in Düsseldorf. On the basis of an analysis of hitherto unpublished archival materials and press reports, I argue that this auction-against the background of other West-German pro-Solidarity initiatives-might be distinguished by its excellent organisation, precisely defined goals and considerable financial and, last but not least, media success. Under the aegis of a West German public institution, it was possible to consolidate both Polish and German societal
and art- circles, and contemporary art became an effective vehicle that helped increase
German interest in the idea of Solidarity.

Historie Jahrbuch, Jan 6, 2008

tatsächlich erzählt er von unerschöpflichen schätzen seines leibs von kahlen bergen der leber wei... more tatsächlich erzählt er von unerschöpflichen schätzen seines leibs von kahlen bergen der leber weißen schluchten der speisen rauschenden wäldern der lunge sanften hügeln der muskeln von teichen der galle von blut und frösteln den winterlichen winden der knochen über dem salz des gedächtnisses Zbigniew Herbert, "Apollo und Marsyas" in der Übersetzung von Karl Dedecius Und doch sind sie, diese Langvergangenen, in uns, als Anlage, als Last auf unserem Schicksal, als Blut, das rauscht, und als Gebärde, die aufsteigt aus den Tiefen der Zeit. Rilke, "Brief an Franz Xaver Kappus" (Rom, 23. Dezember 1903) (…) weil der Körper in seinem Leben und in seinem Tod, in seiner Kraft und in seiner Schwäche die Folgen jeder Wahrheit und jeden Irrtums zu tragen hat, wie er auch deren Ursprung, deren Herkunft in sich birgt.

View. Theories and Practices of Visual Culture, 2021

The article offers an analysis of the situation of black German men and women after 1989 in the c... more The article offers an analysis of the situation of black German men and women after 1989 in the context of post-unification contests of memory. In contrast to the wide-spread and relatively consensual policy of remembering the Second World War and the Holocaust, which was aimed at unification of the German society divided for 40 years, the works of Laura Horelli and Mwangi Hutter discussed in the article are examples of alternative discourses around the definition of the contemporary German identity. They question the dominant and coherent narratives present in numerous post-unification publications and exhibitions treating the specificity of Germanness and German art, and constitute an appeal to broaden the symbolic borders of Germanness.

Barbara Kubska. Miasto / Fotografia / Archiwum, 2021

Lata 50. XX wieku, w których zainicjowany został projekt rozbudowy miasta Tychy, były w krajach b... more Lata 50. XX wieku, w których zainicjowany został projekt rozbudowy miasta Tychy, były w krajach bloku wschodniego czasem wielkiego eksperymentu społecznego na niespotykaną w historii skalę. Realizacji celów politycznych, ekonomicznych i ideologicznych towarzyszyły gwałtowne procesy urbanizacji i industrializacji: w 1950 roku w miastach mieszkało zaledwie 38,4 procenta obywateli PRL, w 1970 roku odsetek ten wzrósł do 52,2 procenta 1. Funkcjonowanie w ramach tego odrodzonego z powojennych ruin państwa in statu nascendi wymagało dostosowania się do parametrów nowego życia, a co za tym idzie-dookreślenia własnej tożsamości poprzez przedefiniowanie swojego dotychczasowego statusu społecznego. W praktyce przekładało się to na konieczność podejmowania szeregu niełatwych, osobistych decyzji, takich jak rozważenie przeprowadzki ze wsi do nowo powstałego miasta. Rozmaicie motywowane, dobrowolne bądź przymusowe wędrówki ludności pozostawiały nie tylko trwały ślad materialny w przestrzeni, ale nade wszystko odciskały piętno na życiu społeczno-kulturowym, gdyż wraz z przemieszczaniem się ludzi migrowały również bliskie im idee, style życia i wartości. Przyjezdni przywozili z sobą bagaż wspomnień, lokalnych opowieści i doświadczeń kulturowych, które zdekontekstualizowane, a następnie mitologizowane bądź wypierane, zaczynały odtąd żyć własnym życiem. Zintensyfikowanej mobilności w znaczeniu fizycznym i symbolicznym towarzyszyły jednocześnie masowe transfery i przegrupowania na drabinie hierarchii społecznej: Świat zaludniony był przez chłopów przerabianych na robotników, wieśniaków wracających na wieś w nowej roli chłoporobotników, rzemieślników przenoszących się do wielkich fabryk, kobiet poszukujących, a czasem ulegających presji nowego modelu relacji płci. Za fasadą urzędowych kategorii ("robotnicy" i "chłopi") funkcjonowała cała rzesza ludzi o niejasnej przynależności społecznej oraz takich, którzy tę identyfikację utracili.

Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej, 2021

Artykuł jest próbą syntetycznego nakreślenia sytuacji czarnych Niemców i Niemek po 1989 roku w ko... more Artykuł jest próbą syntetycznego nakreślenia sytuacji czarnych Niemców i Niemek po 1989 roku w kontekście pozjednoczeniowych konfliktów pamięci. W kontrze do względnie konsensualnej polityki pamięci drugiej wojny światowej i Zagłady, mającej scalać podzielone przez 40 lat niemieckie społeczeństwo, omawiane w artykule prace Laury Horelli oraz Mwangi Hutter, unaoczniają istnienie rywalizujących ze sobą dyskursów, których stawką jest dookreślenie tożsamości współczesnych Niemiec. Zakłócają tym samym przeforsowywaną w licznych pozjednoczeniowych publikacjach i wystawach traktujących o specyfice niemieckości i niemieckiej sztuki, spójną narrację, stanowiąc apel o poszerzenie symbolicznych granic niemieckości.

Cold Revolution. Central and Eastern Europe Societies in the Face of Socialist Realism, 1948–1959, eds. Joanna Kordjak, Jérôme Bazin, Mousse Publishing, 2020

Quart Nr 3(57)/2020, 2020

The starting point of the article are four paintings created jointly by Marek Sobczyk and Jarosła... more The starting point of the article are four paintings created jointly by Marek Sobczyk and Jarosław Modzelewski during their trip to Duesseldorf in autumn 1984 on a Solidarnosc scholarshio, the so-called Papers. Both painters belonged to the Warsaw "Gruppa", whose work was compared in Poland with German Neo-Expressionism. Their stay in Germany enabled them to make their own reconnaissance in the German artistic community and become familiar with the western conditions of art production and distribution, but in the same way it made their painting, which grew out of the local cultural and socio-political context, subject to a test of authenticity. Also not without significance for the cultural capital brought back to Poland was the destination itself - West Germany: a country with which relations, due to the historical past and the arrangement of political forces after the War, were multifold and complicated during the communist period. Inspired by the trip, the works both highlighted the consequences of the Cold War divisions and initiated in Polish art the process of transferring cultural content from West Germany, whcih was a brave step towards a way out of the space dominated by the political discourse of German-Polish relations after the War. papers can serve to prompt a deepen reflection on the complexity of multiple relations: Poland-Germany, centre-periphery, East-west, while at the same time making it possible to problematize the issue of "originality" of phenomena in art that arise outside the main centres.

Jakie polskie? Jakie Neue? Jakie Wilde?
Prowincjonalizowanie centrum – centralizowanie prowincji na przykładzie Papierów düsseldorfskich Marka Sobczyka i Jarosława Modzelewskiego.

Punktem wyjścia artykułu są cztery obrazy namalowane wspólnie przez Marka Sobczyka i Jarosława Modzelewskiego podczas wyjazdu na stypendium Solidarności do Düsseldorfu jesienią 1984 roku, tak zwane Papiery. Obaj malarze należeli do warszawskiej „Gruppy”, której twórczość porównywana była w Polsce z niemieckim neoekspresjonizmem. Pobyt w RFN umożliwił im dokonanie rozpoznania w niemieckim środowisku artystycznym i zaznajomienie się z zachodnimi warunkami produkcji i dystrybucji sztuki, lecz w tej samej mierze sprawił, że ich wyrosłe z lokalnego kontekstu kulturowego i społeczno-politycznego malarstwo poddane zostało próbie autentyczności. Nie bez znaczenia dla przywiezionego z powrotem do Polski kapitału kulturowego pozostaje również sama destynacja – Niemcy Zachodnie: państwo, z którym stosunki, z racji zaszłości historycznych oraz układu sił politycznych po wojnie, były w okresie PRL po wielokroć skomplikowane. Zainspirowane wyjazdem prace zarazem uwidaczniały następstwa podziałów zimnowojennych jak i uruchamiały w polskiej sztuce proces transferu treści kulturowych z RFN stanowiąc odważny krok w stronę wyjścia ze zdominowanej upolitycznionym dyskursem przestrzeni relacji polsko-niemieckich po wojnie. Tym samym Papiery mogą posłużyć jako asumpt do pogłębienia refleksji nad złożonością wielorakich relacji: Polska-Niemcy, centrum-peryferie, Wschód-Zachód, umożliwiając jednocześnie sproblematyzowanie kwestii „oryginalności” powstających poza głównymi ośrodkami zjawisk w sztuce.

RIHA Journal 0248, 2020

Artykuł skupia się na zasadniczym problemie metodologicznym powojennej historii s... more Artykuł skupia się na zasadniczym problemie metodologicznym powojennej historii sztuki niemieckiej jakim jest konieczność połączenia w spójną narrację dwóch diametralnie odmiennych perspektyw: wschodnio i zachodnioniemieckiej.Rekonstrukcje kluczowych wystaw oraz kontrowersji narosłych wokół sztuki wschodnioniemieckiej po 1989 roku wskazują na to, że rewizja kanonu historyczno-artystycznego może napotykać na znacznie większe trudności wówczas, gdy wymaga to nie tyle przyjęcia perspektywy dalekiego Innego(etnicznego, kulturowego), lecz uwzględnienia perspektywy bliskiego Innego(politycznego, ideologicznego). Przykład Niemiec po 1989 roku pokazuje jak problematyczne bywa włączenie takiej bliskiej Inności do jednej narracji historyczno-artystycznej zwłaszcza wówczas, gdy zachodzi przy tym konieczność przewartościowania wykształconego na Zachodzie pojęcia sztuki, a także krytycznego przemyślenia na nowo własnej tożsamości.

Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej 2020 nr 26 / View. Theories and Practices of Visual Culture 2020 nr 26 , 2020

The article offers an analysis of the so-called Mandalas by Urszula Broll, an artist associated w... more The article offers an analysis of the so-called Mandalas by Urszula Broll, an artist associated with the group of Katowice artists called Oneiron. The genesis of Broll's nomadic identity, which transcends geopolitical and cultural boundaries, lies in her biography, in which her origins from Upper Silesia, her creative practices outside the main art centres and the perspective of the woman-artist were equally significant. Since the 1960s, the pathways of Broll's spiritual, intellectual and artistic explorations have been marked by the C. G. Jung's writings and the religious traditions of the Far East. This radical turn towards an individual psyche should not be considered as a form of internal emigration or escapism, but rather as a form of emancipation. The adopted theoretical framework focuses on the perspective of altermodernism: both in the occult/esoteric and Buddhist versions. Both of them focus on the dialogical and reactive nature of individual spiritual practices. Broll's resistance was articulated not in direct criticism of reality, but in the unbreakable consequence of expressing one's own subjectivity through self-knowledge. This was facilitated – or even made possible – by Mandalas. The authenticity of Mandalas, which was created long before the marketization of Far Eastern spirituality in Poland and under difficult political conditions, only reinforces the standpoint that meditation and breathing can constitute micro-politics of resistance.

Folia Historiae Artium, Seria Nowa, t. 16: 2018, 2018

The article’s point of departure is an exhibition from 1955, popularly known as the ‘Arsenal’, wh... more The article’s point of departure is an exhibition from 1955,
popularly known as the ‘Arsenal’, which holds an important
place in Polish art historiography. The showing was
a forum where discussions reflecting the then current cultural
policy of the state’s authorities were intensified and
superimposed with individual attitudes of artists towards
this cultural policy of the state and with reminiscences of
the wartime past. The present analysis focuses mainly on
the phenomenon of expressive figuration that has been
much discussed in literature dealing with the ‘Arsenal’
and sparked numerous polemics. An aspect rarely examined
by scholars dealing with the ‘Arsenal’, namely, a reference
to historical, cultural and political conditions that
had shaped the reception of expressive figuration in Germany,
the ‘homeland of expressionism’ – and a country
that at that time had served as an important point of reference
for Poland’s identity – allows for viewing the presentation
of Polish artists at the ‘Arsenal’ in a broader comparative
context of the post-war ‘controversy of images’.

Zeszyty Artystyczne 2/31, 2017

RIHA Journal, 2020

The article sets out to investigate the fundamental problem for the methodology of postwar German... more The article sets out to investigate the fundamental problem for the methodology of postwar German art history, namely, the unavoidable fusion of two markedly different perspectives, i.e., those of East and West Germany, into a coherent narrative. The reconstruction of key exhibitions and controversies sparked by East German art, in 1989 and beyond, suggests that the revision of the canon of art history may be faced with greater challenges whenever adopting the perspective of the close Other (political or ideological), rather than that of a remote Other (ethnic or cultural). The incorporation of the close Other into a uniform narrative on art history can be a moot point, most notably in those cases where the western concept of art calls for a necessary restatement, and one's identity needs to be critically redefined in the process. This is best exemplified by what happened in Germany after 1989.

Rzeźba dzisiaj. Antypomnik i nietradycyjne formy upamiętniania, red. E. Domanowska, M. Smolińska, Orońsko 2020, s. 9-20., 2020

"Konteksty. Polska Sztuka Ludowa", 2020

Artykuł stanowi analizę długofalowego projektu Karoliny Grzywnowicz zatytułowanego Każda pieśń zn... more Artykuł stanowi analizę długofalowego projektu Karoliny Grzywnowicz zatytułowanego Każda pieśń zna swój dom (2018–), którego celem jest gromadzenie piosenek śpiewanych przez uchodźców podczas ich wędrówki. Jak staram się dowieść, zachodzi głęboki związek między artystyczną formą archiwum, medium jakim jest muzyka oraz kondycją wygnania. W obliczu utraty geopolitycznego i materialnego kontekstu, piosenki – łączące w sobie aspekty kognitywne i afektywne – pozwalają na adaptację do zmieniających się warunków otoczenia, stając się zarazem substytutem utraconego domu i stabilizatorem zagrożonej tożsamości. Aporyczna natura archiwum mówi z kolei tyleż samo o pielęgnowaniu pamięci, co o przemocy zapomnienia. Afekt i archiwum spotykają się zwłaszcza wówczas, gdy mowa o prawach człowieka, migracjach i inkorporowanej pamięci, a także o radzeniu sobie z traumą, opresją i wykluczeniem. W tej perspektywie, artystyczne archiwum piosenek wygnania nie tylko umożliwia poszerzenie horyzontu pamięci kulturowej, lecz działa również na rzecz epistemicznej sprawiedliwości tworząc soniczną przestrzeń dla uniwersalnej wspólnoty słuchaczy – świadków moralnych.

This paper discusees an ongoing project Every song knows its home (2018–) by Polish artist Karolina Grzywnowicz. The aim of the project is to collect songs sung by the refugees during their wandering. I argue that there exists a deep convergence between the artistic form of the archive, the medium of music and the condition of the exile. In the face of lost geopolitical and material context, songs which merge affective and cognitive aspect of human attitude towards the surrounding reality, are substitute of a home and preserve endangered identity. The aporic nature of an archive refers to the cultivation of memory as much as to the violence of forgetting. Affect and archive meet exactly in relations to the issues connected with human rights, migration and incorporation of memory, they play a substantial role in the processes of dealing with trauma, oppression and exclusion. With her artistic archive of songs, Grzywnowicz not only includes them in the area of culture by broadening the horizon of cultural memory, but also advocates epistemic justice creating a sonic space for universal community of listeners – moral witnesses.

Books by Justyna Balisz

Deep Listening. BWA Contemporary Art Gallery, Katowice 2019, 2019

"Przeszłość niepokonana. sztuka niemiecka po 1945 roku jako przestrzeń i medium pamięci", Universitas Kraków 2018, 2018

The unsurmountable past: the German post-1945 art as the space and medium of memory is book that ... more The unsurmountable past: the German post-1945 art as the space and medium of memory is book that seeks to map the ways the memory of the Second War has been incorporated into contemporary German art and culture. However, it avoids providing a simple chronological reconstruction of this phenomenon. Instead, by referring to a particular historical event and cultural milieu, the book seeks to define the complex relationship between memory and art. Selected art works are interpreted in the context of cultural theories of memory, primarily the concept of cultural memory, as developed by Aleida and Jan Assmann. Both the book structure as a whole, as well as analyses of particular art works draw on the Assmanns’ thesis about the metaphorical and medial determinants of memory. Besides the obvious fact that art itself can become one of the media of memory, artists – by addressing the past – also reach for various media and metaphors of memory. They determine the social flow of memory and its functioning on the collective level. Much like the medium used to externalise our recollections establishes the definitione of memory, the act of making a particular medium of memory, a carrier of artistic idea determines the reading of an art work. For this reason four main chapters of the book work to distinguish and define the essence of the media of memory specified by Aleida Assmann (Joseph Beuys, Georg Baselitz, Anselm Kiefer), writing (Jochen Gerz, Hanne Darboven), place (Beate Passow and Andreas von Weizsaecker, Anselm Kiefer) and archive (Sigrid Sigurdsson, Gerhard Richter). Artists discussed in the book are mostly well-recognised figures in the art scene, whose visibility allows them to actively participate in the developing discourse of memory. The choice of seemingly anachronistic media of memory serves to highlight the essential and always relevant aspect of memory’s evolution from its somatic dimension to institutionalisation.

Co można zrobić z dziełem sztuki? Aspekty prawne. WUW, 2022

Alicja Bielawska, Uśpione trajektorie/Dormant Trajectories, 2021

Image, History and Memory, Routledge 2022, 2022

Res Historica

Historie Jahrbuch, Jan 6, 2008

View. Theories and Practices of Visual Culture, 2021

Barbara Kubska. Miasto / Fotografia / Archiwum, 2021

Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej, 2021

Cold Revolution. Central and Eastern Europe Societies in the Face of Socialist Realism, 1948–1959, eds. Joanna Kordjak, Jérôme Bazin, Mousse Publishing, 2020

Quart Nr 3(57)/2020, 2020

Jakie polskie? Jakie Neue? Jakie Wilde?
Prowincjonalizowanie centrum – centralizowanie prowincji na przykładzie Papierów düsseldorfskich Marka Sobczyka i Jarosława Modzelewskiego.

RIHA Journal 0248, 2020

Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej 2020 nr 26 / View. Theories and Practices of Visual Culture 2020 nr 26 , 2020

Folia Historiae Artium, Seria Nowa, t. 16: 2018, 2018

Zeszyty Artystyczne 2/31, 2017

RIHA Journal, 2020

Rzeźba dzisiaj. Antypomnik i nietradycyjne formy upamiętniania, red. E. Domanowska, M. Smolińska, Orońsko 2020, s. 9-20., 2020

"Konteksty. Polska Sztuka Ludowa", 2020

Deep Listening. BWA Contemporary Art Gallery, Katowice 2019, 2019

"Przeszłość niepokonana. sztuka niemiecka po 1945 roku jako przestrzeń i medium pamięci", Universitas Kraków 2018, 2018

Polish Avant-Garde in Berlin, ed. Małgorzata Stolarska-Fronia, Peter Lang Verlag, Berlin 2019, 2019

This paper illuminates the historical and cultural conditions of the reception of expressionist i... more This paper illuminates the historical and cultural conditions of the reception of expressionist idiom in Poland in the period 1945-1989. It deals with two generations of Polish artists whose work was associated by critics and art historians with Expressionism. The first is the generation of artists whose formative years spanned the period of the Second World War (the case of artists exhibited during the legendary Arsenał in 1955), while the second is the generation of artists born a decade after the war (the case of neoexpressionist Gruppa" in the 1980s). Interestingly, almost every instance of expressionist poetics after the Second World War in Poland provoked some critics to make comparisons with German art and-consequently-initiated discussions about the actual identity of Polish art. This notion enables to show the complex dynamics of cultural processes. While the avant-garde sought to create a network that dismissed existing hierarchies and moved a-historically, Expressionism's national specificities bring to the fore how the process of cultural interaction plays out beyond simple binary oppositions that posit the contradictory nature of the national and the international.

The lives of paintings / Życie obrazów, 2020

Urszula Broll. Atman znaczy oddech., 2020

Image, History and Memory, Routledge 2022, 2022

Cold Revolution. Central and Eastern Europe Societies In the Face of Socialist Realism, 1948–1959. Zachęta – National Gallery of Art Zachęta. 29.-31.01.2020, 2020

In the first years after the war, the political future of occupied Germany was by no means a fore... more In the first years after the war, the political future of occupied Germany was by no means a foregone conclusion, and the ideological convictions of the citizens clearly did not coincide with sectoral boundaries. Despite the division into four occupation zones, a common ideological basis was sought for a humanist value-based, just society that had to be rebuilt after the moral and cultural bankruptcy of Germany. The struggle to rule people's hearts and minds continued, and in the political field two alternative models of statehood clashed: the Western concept of democracy and the Soviet people's democracy, with no clear preference for the former in the Allied sectors. In 1946, there were widespread suggestions to combine the socialist (economic) and democratic (political) systems; even the Christian-Conservative CDU party opted in so called Ahlener Programm announced on 3 February 1947 for democratic socialism 1 . However, such ideas collided with American concepts and raised legitimate concerns that the nationalisation of the economy might hamper post-war reconstruction. 2 After the creation of the FRG and the GDR in 1949, the polarisation of antagonistic cultural policies was finally consolidated, which forced German artists to take unambiguous, ideological stances. In the binary arrangement of 'us versus them', there was no space for negotiators seeking dialogue between the East and the West. 3 Artists and intellectuals were expected to be absolutely loyal, both Socialist Realism and abstract art were not so much styles as worldviews and ideological declarations of the artist. The division of German society into two rival states was at the same time reflected in the internal conflict of individual citizens. The search for the 'right Germany' to work and live in was accompanied by mass migrations of Germans, including artists -both voluntary and forced. 4 Contrary to the ideas prevailing in the collective consciousness, the vectors of these migrations were directed in both directions, and the moves to the East were so worrying that in 1956 the US ministry of foreign affairs commissioned a report on the opinion of the Germans from the West about the

"Przegląd Zachodni", 2023

In a provocatively titled volume of over a thousand pages, Was ist deutsch? [What Is German?], li... more In a provocatively titled volume of over a thousand pages, Was ist deutsch? [What Is German?], literary scholar Dieter Borchmeyer noted: "No nation in history has been as intensely concerned with its own identity as the German nation". 1 Similarly, art historian Hans Belting stated in the mid-1990s that "German art always ends up being a measure of German identity." 2 Although it may be difficult to provide solid evidence to support these claims, it is notable that the preoccupation with identity has remained a significant component of German culture throughout history, reaching a tragic climax during the period of National Socialism. 3 Due to this compromising historical experience, the term "German art," particularly in the Federal Republic of Germany (FRG), elicited chiefly negative connotations and has been met with various reservations in the postwar period 4. To emphasize the FRG's affiliation with the Christian West, known as Abendland, the organizers of the first documenta in Kassel in 1955, which was soon to become a platform for promoting the internationally binding "world language of abstraction," 5 gave the exhibition the working title documenta. Abendländische Kunst des XX Jahrhunderts. 6 This practice was continued, among others, by the influential exhibition Westkunst by Laszlo Gloszer and Kasper König in 1981, which placed the postwar German avant-garde within the tradition of the titular "art of the West." 7 Market successes in the United States of artists such as Georg Baselitz and Anselm Kiefer were initially met in their homeland with great suspicion. 8 After their participation in the

"Przegląd Zachodni", 2023