Ege Adaları ile Menteşe Sancağı İlişkileri (original) (raw)

İki̇nci̇ Dünya Savaşi’Nda Menteşe (Rodos, 12 Ada Ve Mei̇s) Adalari

Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2017

Ege Denizi'nde Türkiye'nin güneybatısında yer alan Menteşe Adaları, Anadolu'nun batı ve güneyden gelebilecek tehditlere karşı savunulmasında ileri karakol olarak büyük öneme sahiptir. Bu adaların egemenliği, tarih boyunca daima Anadolu'nun güvenliği için stratejik bir önceliğe haiz olmuştur. Türkiye ana karasının önünde yayılmış bir şekilde birbirine oldukça yakın bir durumda serpilmiş olan bu ada, adacık ve kayalıklar, 400 yıldan fazla Türk egemenliğinde kaldıktan sonra öne İtalyanlar tarafından işgal edilmiş ve daha sonra İkinci Dünya Savaşı ertesinde Yunanistan'ın eline geçmiştir. Günümüzde Ege Denizi'nde Türkiye ve Yunanistan arasında bir çok sorun yaşanmaktadır. Bu bağlamda Menteşe Adaları'nın Türk hakimiyetinden çıkışı sürecinde İkinci Dünya savaşındaki durumu önemli bir merhale olarak dikkati çekmektedir.

MUĞLA SİLİKYERADLARI -Menteşe Örneği-

Paradigma Akademi Yayınları, 2022

Bu çalışma, Muğla’nın merkez ilçesi Menteşe’de kullanılan silikyeradları (mikrotoponim) üzerine bir dil incelemesidir. Bu bağlamda yörede kullanılan silikyeradları tespit ve tasnif edilerek dil bilimi yönünden incelenmiştir. Çalışmamızın malzemesini Menteşe ilçesine ait 53 köyden derlenen silikyeradları oluşturmaktadır. Derleme yapılırken ilçeye ait merkezî konumdaki 13 mahalle ve kentlik adları (urbonimler) çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu çalışmanın amacı; haritalarda yer almayan yalnızca halkın hafızasında yaşayan yeradlarının unutulmasını, kaybolmasını önlemek maksadıyla onları kayıt altına alarak Menteşe yöresindeki yeradı verme kültürünün ortaya çıkartılmasını sağlamaktır. Silikyeradları; yalnızca, herhangi bir yörede yaşayan halkın hafızasında bulunan, yöreye ait ayrıntılı haritalarda dahi yer almayan adlardır. Bu sebeple çalışmada derleme yöntemi kullanılmıştır. Yeradlarının derlenmesi için Muğla’nın Menteşe ilçesi ile ona bağlı idarî birimler ayrı ayrı gezilerek kaynak kişilerle yapılan mülakatlar neticesinde çalışmaya kaynaklık edecek malzeme derlenmiştir. Seçilen kaynak kişilerin yöreye ve coğrafyaya hâkim oldukları düşünülen avcı, çoban gibi kişiler olmasına dikkat edilmiştir. Yapılan mülakatlar hem fotoğraf makinesi hem ses kayıt cihazı hem de zaman zaman kamera vasıtasıyla kayıt altına alınmıştır. Çalışmanın ilk aşamasını sahada yapılan derleme çalışması oluşturmuştur.

Ege Denizi'nde Yetki Alanları Paylaşımının Öncülü: Karasuları Sorunu

Güvenlik Stratejileri Dergisi, 2021

Makalede, karşılıklı önyargılarla biçimlenen Türkiye-Yunanistan ilişkileri çerçevesinde Ege Denizi'nde deniz yetki alanlarının paylaşımıyla ilişkili karasuları sorunu uluslararası hukuk bağlamında incelenmektedir. Bu çerçevede Ege Denizi'nde karasuları anlaşmazlığının ikili ilişkilerde kıta sahanlığı başta olmak üzere diğer sorunları da etkileyen merkezi niteliğine dikkat çekilmektedir. Bu varsayım doğrultusunda Yunanistan'ın karasuları üzerinden Türkiye'nin deniz yetki alanını daraltarak sadece Ege'de değil, Doğu Akdeniz de dâhil olmak üzere uluslararası hukukun Türkiye'ye tanıdığı denizin altındaki enerji kaynaklarına erişim hakkını kısıtlamak gibi bir strateji izlediği ileri sürülmektedir. Makalede öncelikle, karasular hakkındaki uluslararası hukuk kuralları üzerinde durulacaktır. Daha sonra sorunun tarihsel geçmişine yer verilerek tarafların uluslararası platformlarda konu hakkında öne sürdüğü hukuki ve siyasi tezler masaya yatırılacaktır.

Menteşe Bey'in İsmi, Menşe'i ve Menteşeoğulları'nın Vakıfları'na Dair

Menteshe Beg gave his name to the beylik founded in ancient Caria region from the last quarter of XIIIth century. Nearly any results have been obtained from the studies regarding the name and the origin of Menteshe Beg and from where they came to that region. The information that Byzantine historian Pachymeres had given regarding that Menderes Turks had helped Osman Gazi could not be understood clearly due to the perception of that beyliks were independent from each other. Therefore the dimensions of the struggle made by the Turks against Knights Templar for Rhodes Island could not be comprehended easily. This study binds the origin of Menteshe Beg to the Kayir/Kir Khan, the leader of Khwarezmians who took service with Seljukids after the Battle of Yassıçemen in the light of waqf documents and shows that the beylik had come to that region from the vicinity of Sakarya River. Besides, the data about Sasan Beg who had significant role on the conquest of Western Anatolia was assessed. The possibility of that Kayir Khan bound Western Anatolia Beyliks and the Ottomans under his leadership by means of his other sons aside from Menteshe Beg makes us think that Khwarezmians that lost their state after Mongol invasion and battle of Yassıçimen took a principal role for the foundation of a global state. The fact that the name of Kayir Khan's father was Nu'man may show that not only Karesioğulları but also many of governing class of beyliks had relation with Danishments. On that sense this study can be regarded as the first step of the attempt to reframe the matter of the Turkization of Western Anatolia.

Batı Anadolu Beyliklerinin Menşei Meselesi

Batı Anadolu beyliklerinin menşei üzerinde bugüne kadar yapılan tetkiklerden farklı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlardan biri Onların Moğol İstilasıyla inkıraza uğrayan Harzemşahların bakıyeleri olduğu yönündedir. Evkaf tahrir defterlerinde ve kitâbelerde tesbit edilen bazı kayıtlar, bu görüşü diğerlerinin önüne taşımaktadır. Muasır kaynaklardan Pachymeres, İbn Bibi ve Yazıcızâde’nin eserleri de tesbit edilen kayıtları desteklemektedir. Elinizdeki çalışma, arşiv vesikaları, muasır ve kitâbelere dayalı telif edilen eserler üzerinden “Beylikler Dünyası” ve “Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu” ile ilgili yeni kuramsal yaklaşımların başlangıcını teşkil etmektedir.

XX. Yüzyılın Başlarında Menteşe Sancağı’nın İdari ve Nüfus Yapısı

Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2006

Osmanli Devleti’nde nufus sayimlarinin en onemli amaci asker ve vergi mukelleflerini tespit etmek oldugundan sadece erkek nufus sayima tâbi tutulmustur. Ancak XIX. yuzyilin sonlarinda nufusun devletler tarafindan propaganda araci olarak kullanilmaya baslamasi Osmanli Devleti’ni daha profesyonel, insanlarin genelini kapsayan nufus sayimlari yapmaya yoneltmistir. 1884, 1904, 1914 genel nufus sayimlari bu dogrultuda gerceklestirilmistir. Nufus sayimi, her idari birim nahiye ve koylerine kadar dikkatli bir sekilde tespit edildikten sonra yapilmistir. Bu nedenle nufus sayimi ile idari yapilanma arasinda dogrudan bir bag soz konusudur. Bu calismada Mentese Sancagi’nin 1914 yili ve sonrasi idari yapisi, nufusu ve bu nufusun dinamigini olusturan etnik unsurlarin yerlesim yerleri arsiv belgeleri isiginda degerlendirilmistir