Torcular Christi w literaturze polskiego baroku. Wybrane przykłady (original) (raw)
Related papers
Barokowy hortus ludi w perspektywie geopoetyki (na wybranych przykładach literackich)
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 2016
Artykuł ukazuje barokowy hortus ludi (ogród zabaw) w perspektywie geopoetyki. Przedmiotem eksploracji są wybrane utwory poetów XVII wieku, na podstawie których badane zjawisko zostało poddane refleksji. Wykazano, na ile rzeczywiste miejsca mogły inspirować autorów opisujących szlacheckie bądź magnackie wirydarze, a z drugiej strony podjęto próbę określenia, w jakim stopniu kreacja literacka buduje miejsca poddane deskrypcji u potencjalnego odbiorcy dzieła literackiego (czytelnika). W wyniku analizy stwierdzono, że opisy barokowych hortus ludi to kreacje miejsc przetworzone w umyśle poety, odznaczające się aspektem malarskości, który może inspirować nie tylko architektów krajobrazu, ale również malarzy i innych artystów.W artykule uwzględniono także genezę barokowych ogrodów zabaw i cechy charakterystyczne parkowo-ogrodowych założeń począwszy od średniowiecza po barok. Obecny w poezji XVII wieku hortus ludi ukazano w nowym, geopoetycznym ujęciu.
Chrześcijanie w łagrze (w wybranych dziełach literatury polskiej i rosyjskiej)
Slavia Occidentalis
The aim of this article is to reflect on the religiosity of Stalinist prisoners shaped by religion or the Christian tradition. A comparison of works of Polish and Russian literature demonstrates that prisoners from the Soviet Union and Poland essentially otherwise referred to the faith, to the Decalogue. Most of the inmates came into the camp from the country’s militant atheism, infected with a hostility to religion as “the opium of the masses”, and only in the camp were they looking for ways to return to the faith of their fathers. However, they often kept faith in the value of humanity, they represented a secular holiness. A substantial majority of Polish prisoners affirmed their Catholicism, which was not only a witness of their faith, but also synonymous with Polish culture. Such an attitude often hampered relations with the Orthodox and Greek Catholics. A large part of the Polish inmates reluctantly referred to them as Christians of the Eastern Rite, as a consequence of Catholi...
Artium Quaestiones
The subject of the paper is a painting by Artur Grottger, which has not yet been the subject of close art historical analysis, hindered by the complicated history of the painting as a material object: from its creation (1861–63) and being exhibited in Vienesse Kunstverein in 1864 (titled Das Gebet vor der Schlacht. Episode aus der vergangenen Zeit in Polen), via its appearances and disappearances in the arena of history, till its present status of an object in a private collection, whichlimits its accessibility. The reconstruction of the process of constituting its present title (The Bar Confederates Pray Before the Battle of Lanckorona), reveals the problematic status of the reference to the specific battle fought during the Bar Confederation (1768–1772). The confrontation of the pictorial presentation with a real course of the battle of Lanckorona (23 May 1771) proves that it was not Grottger’s imperative to reconstruct in a probabilistic manner neither the place nor the course o...
Motyw „gniewu Bożego” w historiografii Ksiąg Królewskich
Verbum Vitae, 2018
Motyw „gniewu Bożego” jest kluczowy do zrozumienia historiografii Ksiąg Królewskich, a przede wszystkim tragicznego końca Izraela i Judy. Opowiadając o losach monarchii podawidowej, autor biblijny przedstawia, jak gniew YHWH doprowadza najpierw do podziału królestwa Salomona (1 Krl 11,9-13), następnie do upadku Królestwa Północnego (2 Krl 17,5-23), a ostatecznie do upadku Jerozolimy i Judy (2 Krl 24–25). Teologiczna interpretacja historii w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej opiera się na wzajemnie powiązanych paradygmatach „zbrodni i kary” oraz „proroctwa i jego wypełnienia się”. Ich dopełnieniem jest nierozerwalny związek między gniewem YHWH a niewiernością Jego przymierzu we-dług logiki zasady retrybucji. W ten sposób autor Ksiąg Królewskich interpretuje tragiczny koniec monarchii w Izraelu i Judzie jako skutek słusznego wzburzenia YHWH w reakcji na grzech bałwochwalstwa i porzucenie Go przez lud. Według tej logiki motyw „gniewu Boże-go” w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej służy racjonalizacji narodowej katastrofy i apologii Boga. Tak nakreślona teologiczna wizja historii jest lekcją i przestrogą dla powygnaniowych odbiorców tych pism.
O sztuce (nie tylko) religijnej w powieści Savonarola Marii Gertrudy Skórzewskiej
Studia Bobolanum, 2019
Trylogia powieściowa pt. Savonarola Marii Gertrudy Skórzewskiej, niepokalanki z Jazłowca, jest jedyną w literaturze polskiej powieścią o Giròlamo Savonaroli, teologu, kaznodziei, pisarzu religijnym. Podjęta w artykule analiza powieściowej narracji, wyłoniła trzy tekstowe kategorie, a mianowicie: wzniosłość, uobecnienie i prawdziwość jako „prawdę artystyczną”. W takim też horyzoncie został omówiony temat, którym jest obraz kultury Florencji z przełomu XV i XVI w., jej środowiska intelektualnego i artystycznego. Rozważając zawartą w powieści ideę piękna, łączonego z dobrem i prawdą, autorka artykułu omawia dwa kręgi zagadnień, którymi są: 1. konfrontacja dwóch epok jako dwóch formacji moralno-estetycznych, średniowiecza i renesansu, którym odpowiada bądź religijny (Boga jako istoty sprawczej, doskonałości dzieł Bożych), bądź świecki sposób pojmowania dzieła stworzenia; 2. ukierunkowanie narracji na religijnie pojmowaną ideę arcydzieła i na jej różnorakie konkretne realizacje; one to p...
Slavica Wratislaviensia
Головним завданням паратекстів (листів-присвят, передмов тощо), якими зазвичай розпочиналися кириличні книги, надруковані у Київській митрополії, було уславлення меценатів цих видань. Здійснений у статті аналіз показує, що ці тексти розглядалися їхніми авторами як медіум пам’яті, опираючись на який будувалася колективна ідентичність тогочасного руського суспільства. Її основою було спеціально змодельоване бачення історії, яке ставало підґрунтям для інтерпретації та пояснення актуальних релігійних, культурних і навіть політичних подій.