19. Yüzyılda İstanbul'da İmalat Sanayiinin Yeniden Yapılanması (original) (raw)

18 ve 19. Yüzyıllarda, İstanbul’da üretim ve ticaretin denetiminde İhtisap Kurumu’nun yeri

2012

Osmanlı toplumsal sistemi, iktisadi, siyasi, sosyal gibi pek çok alana nüfuz etmiş kurumlarla örülü bir yapıya sahiptir. Gerek klasik dönemde, gerekse de dönüşüm yüzyılları olarak nitelenen 18 ve 19. yüzyıllarda, kurumların ihtiyaçlar dahilinde sistemi organize etme çabası incelenmeye değerdir. Bu amaçla, özellikle Osmanlı İstanbul’unda üretim ve ticaretin denetimi hususunda İhtisap Kurumu’nun rolü, çalışmamıza konu teşkil etmiştir. İhtisap kurumu, diğer pek çok kurum gibi kökeni İslami öğretiye dayanan ve Osmanlı’nın kendinden önceki devletlerden devraldığı bir kurumdur. Temel düsturu; iyiliğin emredilip, kötülükten uzaklaştırılması olan bu kurumun başında muhtesip bulunmaktadır. Beş vakit namazın cemaatle kılınmasını sağlamak gibi dini vazifelerinin yanında, kısmen de olsa adli yetkilere sahip olan muhtesip, esas itibariyle siyasi otoritenin beledi işlerdeki yetkili deneticisidir ve şehir hayatının vazgeçilmez bir unsurudur. Her ne kadar devlet kademelerinde esnaf birliklerinden s...

19. Yüzyılda Yaşanan Endüstri Devrimi’nin İnşaat Malzemeleri Üzerine Etkisi; İstanbul'da Tuğla Üretimi

https://dergipark.org.tr/tr/pub/19maysbd/issue/74789/1144712

Bu çalışmada Dünya üzerinde yaşanan endüstri devriminin Osmanlı başkenti İstanbul'da yapı inşaat malzemeleri üzerinde oluşturduğu etkilerin neler olduğu hususu sebep sonuç dairesinde incelenmiştir. Çalışmada üzerinde durulan tuğla üretiminin İstanbul'un muhtelif yerlerinde üretimin nasıl gerçekleştiği ve ithal tuğla ile rekabetin ne derece sağlandığı hususuna dikkat çekilmiştir. Bu çalışmanın amacı sanayileşme hamlesinin dünya üzerinde başladığı XVIII. ve XIX. yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nde yapı inşaat malzemelerindeki tezahürü ele alınmıştır. Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi ve akabinde yaşanan Islahat Fermanı ile modernleşme süreci pekiştirilmiştir. Bu süreç içinde toplumsal değişimlerde yaşanmaya başlamıştır. Yaşanan değişim mekâna sirayet etmiş ve böylelikle vilayette kentsel anlamda dönüşüm başlamıştır. Yapı üretiminin ülkenin içinde bulunduğu iktisadi ve içtimai durumdan bağımsız olarak değerlendirmek hatalı olacaktır. Bu sebep ile tarih boyunca yapı inşaat sektörünün gelişmesi ülkenin içinde bulunduğu iktisadi durum ile ilintilidir.

1980-2000 Dönemi̇nde İmalat Sanayi̇i̇nde Yapisal Deği̇şi̇m

Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2018

Finans sektörü ve dış ticarette dünya ölçeğinde artan serbestleşme, ekonomilerin uluslararası düzeyde bütünleşme sürecini hızlandırmıştır. Serbest ticaretin temel öngörüsü, gelişmekte olan ülkelerin büyüyen piyasa koşullarından olumlu yönde etkilenecekleri varsayımıdır. 1980'li yılların başından itibaren uygulamaya konulan ihracata dayalı sanayileşme ve serbest dış ticaret politikaları Türkiye'nin sanayi sektörünün gelişimi ve ekonomik büyümesini olumlu yönde etkilemiştir. 1990'lı yıllara gelindiğinde Türkiye imalat sanayinin rekabet gücü de pozitif bir gelişim göstermiştir. Bununla birlikte, Sektördeki sermaye yapısına bakıldığında, öz kaynak oranlarında azalış meydana geldiği gözlemlenmektedir. Bu durum sektörde yatırımları ve ileri teknoloji ürünü ihracatını olumsuz yönde etkilemiştir. Serbestleşmeye rağmen, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında istenilen düzeye ulaşılamamış olunmakla birlikte, AB-Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girmesinden sonra ekonomik faaliyetlerde küresel düzeyde bütünleşme yolunda gelişim meydana gelmiştir.

Kasımpaşa’da 19. Yüzyıl Endüstri Mirası Örneği: Kasımpaşa Un Fabrikası

Mimar.İst, 2012

The industrialization process started in 18th century in Europe continued speeding in 19th century. The industrial buildings built at the end of 19th century in Ottoman Empire have great importance in terms of reflecting the technology of the period and a certain times that the society experienced. Those buildings which are neglected and ruined today have to be protected as much as possible by preventing them to be damaged in time. Kas›mpafla Flour Factory is one of the examples to be dealt in this scope. An architectural analysis of the building is possible by studying the surviving parts of the facility composed of a mill building, warehouse, store and outbuildings. The article starts with explaining the historical background, location and environmental features of the Flour Factory andcontinuesbydiscussingthearchitecturalchangefrom19th centurytill today, and the findings are supported by the drawings of plans and elevations.

19. yüzyılda İstanbul’un İdari Dönüşümünü Mahalle Ölçeğinde Yeniden Düşünmek

Mesail Dergi, 2021

19. Yüzyılda İstanbul’un İdari Dönüşümünü Mahalle Ölçeğinde Yeniden Düşünmek başlıklı yazıda son Osmanlı döneminde İstanbul’da şehir idaresinin farklılaşmasını mahallelere odaklanılarak ele alınmaktadır. Parçadan bütüne giden bir metotla öncelikli olarak mahallelerin tabi olduğu idari daireleri inceleyen Bekman, özellikle 19. yüzyılda mahalle isim ve sayılarında yaşanan ciddi değişimlerden yola çıkarak İstanbul’un idari yapısının bir yüzyıllık dönüşümünü gözler önüne sermektedir.

19. Yüzyıl İstanbulu’Nda Ikinci El Eşya Ticaretinin Mekânı Olarak Bitpazarı

2020

Osmanlı İstanbulu’nda ikinci el eşya ticareti ve onun mekânı olan bitpazarları üzerine yapılmış araştırma sayısı sınırlıdır. Oysa ki Osmanlı toplumunda ikinci el eşya ticareti son derece yoğundu. İkinci el eşya arzını kaçak ya da buluntu mallar ile büyük oranda insanların vefatından sonra arkada bıraktıkları malların yeniden mübadeleye girmesi oluşturmaktaydı. Bu tezdeki ana amaç, ikinci el eşya ticareti organizasyonu için teşkilatlanmış olan bitpazarının kurumsal ve mekânsal yapısını, işleyiş şeklini ve müşteri-esnaf tipolojilerini açığa çıkartarak bitpazarının tarihsel seyrini ele almaktır. Günümüzde artık var olmayan İstanbul Bitpazarı’nın Osmanlı dönemindeki konumu mekânsal anlamda ele alınarak analiz edilmiştir. Bununla birlikte giyim başta olmak üzere her tür ikinci el eşya pazara gelebilmekteydi. Bu emtia çeşitliliği sadece bitpazarı esnafının değil diğer birçok esnaf grubunun da ilgisini çekmiştir. Dolayısıyla bitpazarı esnafının organizasyon yapısı ve diğer esnaf gruplarıyl...