-Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Petrol Arama Çalışmaları (1925-1940) (original) (raw)
Related papers
Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Petrol Arama Politikaları (1923-1950)
Öz Bu araştırmada Cumhuriyetin ilanından itibaren 1950 yılına kadar olan 27 yıllık süreçte Türkiye'de petrol arama konusunda hükümetlerin izlediği politikalar ile bu politikaların ekonomiye olan yansı-maları ele alınmıştır. Konu takip eden ana başlıklar; Cumhuriyet döneminde yapılan petrol arama çalışmaları (1923-1935); Türkiye'de Maden Tetkik Arama Enstitüsünün kuruluşu ve akabinde yapılan petrol arama faaliyetleri (1935-1950); Türkiye'de artan petrol ihtiyacı ile birlikte ithalatın yükselmesi (1935-1950); adı altında incelemiştir. Petrol arama politikalarının ekonomiye sağladığı katkılar incelenirken sayısal veriler üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın konusu hak-kında literatürde yer alan boşluklar birincil kaynaklardan yararlanılması yoluyla doldurulmuştur. Konu incelenirken dönemin Türkiye'si ile Dünyanın petrol alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne getirilerek bu gelişmeler ışığında gerekli değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: Cumhuriyet hükümetlerinin desteğiyle yabancı petrol uzmanlarına raporlar hazırlatılmış, 792 Sayılı Petrol Kanunu, 2189 Sayılı Altın ve Petrol Arama ve İşletme İdareleri Teşkiline Dair Kanun ve 2804 Sayılı Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü kanunlarının yürürlüğe girmesi ile petrol arama faaliyetleri daha profesyonel hale getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Petrol, Petrol Politikaları, MTA, Raman, Sondaj, Rafineri Abstract This study deals with the petroleum exploration policies adopted by the Turkish governments from the proclamation of the Republic until 1950, covering a period of 27 years and the effects of these policies on economy. The subject was handled under the following titles: petroleum exploration works during the Republic period (1923-1935); establishment of the General Directorate of Mineral Research and Exploration and petroleum exploration works conducted in its aftermath (1935-1950); and the rise of import due to increasing demand in Turkey (1935-1950). The evaluations are based on numerical data while analyzing the contributions of petroleum exploration policies to economy. With this study, the gaps in the literature regarding the subject of the study are filled based on the use of primary sources. To make the relevant evaluations, the condition of Turkey and the developments in the field of petroleum across the world in the above-mentioned period are taken into account. The findings indicate that reports were prepared by foreign petroleum experts with the support of the governments, and petroleum exploration works became more professional following the enactment of the Petroleum Law no 792, Law no 2189 concerning the Establishment of Gold and Oil Exploration and Operation Management, and Law no 2804 on the General Directorate of Mineral Research and Exploration.
Bu araştırmada Cumhuriyetin ilanından itibaren 1950 yılına kadar olan 27 yıllık süreçte Türkiye'de petrol arama konusunda hükümetlerin izlediği politikalar ile bu politikaların ekonomiye olan yansı-maları ele alınmıştır. Konu takip eden ana başlıklar; Cumhuriyet döneminde yapılan petrol arama çalışmaları (1923-1935); Türkiye'de Maden Tetkik Arama Enstitüsünün kuruluşu ve akabinde yapılan petrol arama faaliyetleri (1935-1950); Türkiye'de artan petrol ihtiyacı ile birlikte ithalatın yükselmesi (1935-1950); adı altında incelemiştir. Petrol arama politikalarının ekonomiye sağladığı katkılar incelenirken sayısal veriler üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın konusu hak-kında literatürde yer alan boşluklar birincil kaynaklardan yararlanılması yoluyla doldurulmuştur. Konu incelenirken dönemin Türkiye'si ile Dünyanın petrol alanında yaşanan gelişmeleri göz önüne getirilerek bu gelişmeler ışığında gerekli değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: Cumhuriyet hükümetlerinin desteğiyle yabancı petrol uzmanlarına raporlar hazırlatılmış, 792 Sayılı Petrol Kanunu, 2189 Sayılı Altın ve Petrol Arama ve İşletme İdareleri Teşkiline Dair Kanun ve 2804 Sayılı Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü kanunlarının yürürlüğe girmesi ile petrol arama faaliyetleri daha profesyonel hale getirilmiştir. ----------------------------------------------------------------------------------------- This study deals with the petroleum exploration policies adopted by the Turkish governments from the proclamation of the Republic until 1950, covering a period of 27 years and the effects of these policies on economy. The subject was handled under the following titles: petroleum exploration works during the Republic period (1923-1935); establishment of the General Directorate of Mineral Research and Exploration and petroleum exploration works conducted in its aftermath (1935-1950); and the rise of import due to increasing demand in Turkey (1935-1950). The evaluations are based on numerical data while analyzing the contributions of petroleum exploration policies to economy. With this study, the gaps in the literature regarding the subject of the study are filled based on the use of primary sources. To make the relevant evaluations, the condition of Turkey and the developments in the field of petroleum across the world in the above-mentioned period are taken into account. The findings indicate that reports were prepared by foreign petroleum experts with the support of the governments, and petroleum exploration works became more professional following the enactment of the Petroleum Law no 792, Law no 2189 concerning the Establishment of Gold and Oil Exploration and Operation Management, and Law no 2804 on the General Directorate of Mineral Research and Exploration.
Demokrat Parti (DP) Döneminde Türkiye'de Petrol Arama Çalışmaları ve Petrol Politikaları (1950-1960)
Öz Bu araştırmada DP yönetiminin iktidarda kaldığı 14 Mayıs 1950 ile 27 Mayıs 1960 tarihleri arasında Türkiye'de petrol arama konusunda hükümetlerin yaptığı çalışmalar ve izlediği petrol politikaları ile bu politikaların ekonomiye olan yansımaları ele alınmıştır. Konu, Demokrat Parti (DP) döneminde Türkiye'nin farklı bölgelerinde yapılan petrol arama faaliyetleri (1950-1960); DP döneminde Raman Dağı ve Garzan Bölgesinde yapılan petrol arama çalışmaları ve DP döneminde uygulanan petrol politikaları adı başlıkları altında üç bölümde incelemiştir. Petrol politikaları ve petrol arama çalışmaları ile bunların ekonomiye sağladığı katkılar incelenirken sayısal veriler üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın konusu hakkında literatürde yer alan boşluklar birincil kaynaklardan yararlanılması yoluyla doldurulmuştur. Konu incelenirken dönemin Türkiye'si ile Dünyanın petrol alanında önde gelen şirketlerinin petrol arama konusunda Türkiye'de gerçekleştirdiği anlaşma ve sondaj çalışmalarının göz önüne getirilmesiyle gerekli değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuç şudur: DP'nin 1950 yılında iktidara gelmesi ve 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu ile 6326 sayılı Petrol Kanunu'nu yürürlüğe koyması neticesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin petrol kaynakları yabancı ve özel teşebbüs yatırımları ile verimli bir şekildi geliştirilip değerlendirilmeye çalışılmıştır. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının (TPAO) kurulması ile de ülkede yerli sermaye devreye sokulmuştur. Böylece yabancı ve yerli sermaye ile onlarca kuyuda yapılan petrol arama çalışmalarında Raman ve Garzan bölgelerinde TPAO'nun açtığı kuyularda önemli ham petrol kaynaklarına rastlanmıştır.
1960'LAR TÜRKİYE'SİNDE PETROL POLİTİKASINA İLİŞKİN TARTIŞMALAR
Cumhuriyetin kuruluşundan, 1954 yılında çıkarılan kanuna kadar Türkiye'deki petrol arama faaliyetlerini doğrudan hükümetler üstlenmişti. Fakat istenilen sonucun elde edilememesi ve petrole olan gereksinimin her geçen yıl artması nedeni ile 7 Mart 1954 tarihinde Amerikalı bir uzman tarafından hazırlanan yeni Petrol Kanunu çıkarıldı. Petrol arama faaliyetlerinin yerli ve yabancı özel girişimci eliyle yapılmasını öngören bu kanun, 1960'ların ortalarından itibaren ülke çıkarlarına aykırı olduğu gerekçesi ile tartışmaya açıldı ve siyasetin en önemli gündem maddesi haline geldi. Dönemin siyasi partilerinin yanı sıra, işçi sendikaları ve gençlik örgütleri de bu tartışmada yer aldılar. Ağırlıklı görüş yeni bir petrol kanununun çıkarılarak petrolün millileştirilmesi yönündeydi. Fakat gerek koalisyon ortağı olduğu dönemde gerekse tek başına iktidar olduğu yıllarda Adalet Partisi bu yöndeki talepleri kabul etmedi. Bununla birlikte muhalefetin 1965 yılından itibaren ısrarla gündemde tuttuğu petrol sorununa daha fazla kayıtsız kalamayan AP Hükümeti 1968 yılında yeni bir Petrol Kanunu Taslağı hazırladı. Bu taslağın kamuoyundaki beklentiyi karşılayamaması ve yeni bir kanunun çıkarılamaması bu sorunun 1970'li yıllara taşınmasına neden oldu.
Petrol, Rezerv, Proje, Proje Yönetimi, Petrol Rezervleri, Petrol Arama, Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Türkiye'deki Petrol Rezervleri, Türkiye'deki Petrol Rezervleri ve Petrol Arama Yöntemleri, Petrol Arama Yöntemleri, Konya, Jeoloji, Jeoloji Mühendisliği, Jeoloji Yüksek Mühendisi,Türkay Ercan Şengöz. (Türkay Ercan Şengöz tarafından yayımlanan her çeşit harita, bilgi ve belgelerin her hakkı saklıdır. Her ne şekilde ve amaçla olursa olsun bu bilgi ve belgelerin kaynak belirtilmeden kullanılması, yazılı izin alınmadan elektronik, optik, mekanik veya diğer yollarla dağıtılması, çoğaltılması, basılması, değiştirilmesi, paylaşılması, kopyalanması ve internet sitelerinde kullanılması durumunda gerekli hukuki yollara başvurulacak ve yasal işlem başlatılacaktır. Önemle duyurulur. Bu platformda veya diğer platformlarda paylaşmış olduğum tez veya akademik kapsamdaki çalışmalarımın içerisindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, akademik çalışmalarımın tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlandığını hatırlatıyor, bana ait olan her türlü ifade ve bilginin kaynağına eksiksiz atıf yapılması gerektiğini bildiriyor, sevgi ve saygılarımı sunuyorum.)
Osmanli Devleti̇’ni̇n Son Dönemi̇nden Demokrat Parti̇ İkti̇darina Petrol Poli̇ti̇kalari (1861-1950)
Business And Management Studies: An International Journal, 2019
Osmanlı Devleti, 1868 tarihinde çıkardığı maden nizamnamesi ile petrolü yer altında bulunan asıl madenler sınıfına koymuştur. Osmanlıda ilk defa Petrol, 1889 yılında İskenderun'un Kabaev nahiyesine bağlı Çengen köyünde bulunarak çıkarılmıştır. Sultan II. Abdülhamit bazı kaynaklarda "petrol gölü" olarak nitelenen Musul ve Bağdat'taki petrol potansiyelinin farkındaydı. Dolayısıyla bu bölgenin petrol madenlerini kendi özel mülkiyeti içerisine alarak, bölgeyi koruma altına almıştır. Cumhuriyet Dönemine kadar genellikle petrol politikaları yabancılara verilen imtiyazlarla sürdürülmüştür. Demiryolu imtiyazları ise genellikle Chester Projesi'nde olduğu gibi yabancı şirketler tarafından petrol ekseninde ele alınmıştır. Cumhuriyetin ilanından Demokrat Parti Dönemine kadar geçen sürede önce devlet eliyle petrolün üretilmesine yönelik politikalar uygulandığı görülür. Bu politikalar çerçevesinde yapılan çalışmalar arasında; 792 Sayılı Petrol Kanunu'nun çıkartılması, Altın ve Petrol Arama ve İşletme İdareleri'nin kurulması ile Maden Tetkik Arama Enstitüsü'nün kurulması sayılabilir. Cumhuriyet Döneminde petrolün aranması, çıkartılması, rafineri edilmesi ve satışı daima millȋ politikalar çerçevesinde şekillenmiştir.
Türki̇ye’De İşsi̇zli̇koranlari İle Uluslararasi Petrol Fi̇yatlari İli̇şki̇si̇: 1980-2016
Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi
Petrol fiyatları her ülkenin ekonomisi için önemli rol oynamaktadır. Petrol fiyatlarındaki ani artışlar yüksek enflasyon, işsizlik ve GSMH'nın düşmesine yol açmaktadır. Türkiye ekonomisi büyüdükçe enerji ihtiyacı ve ekonominin petrole olan talebi artmaktadır. Petrol fiyatındaki artışın Türkiye ekonomisine doğrudan olumsuz etkileri büyüme, ödemeler dengesi, enflasyon ve bütçe üzerinde olmakla beraber ayrıca işsizlik oranı üzerinde etkisinin olduğu sonucuna varılmaktadır. Çalışmanın amacı Türkiye'de işsizlik oranları ve dünya petrol fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmada 1980-2016 dönemi için; VAR modeli analizi, Johansen eş bütünleşme testi, Granger nedensellik testi ve hata düzeltme modeli kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre Türkiye'de işsizlik oranları ile petrol fiyatları arasında bir nedensellik ilişkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Petrol fiyatlarındaki artış ekonomileri petrol ithalatına bağlı ülkeleri olumsuz etkileyerek bu ülkelerin işsizlik oranını arttırmaktadır. Düşük petrol fiyatları döneminde Merkez bankalarının enflasyon ve işsizlik ikilemi ile karşılaştıkları görülmektedir. Düşen petrol fiyatları enflasyonu düşürmektedir. Ancak enflasyon oranlarının zaten 0'a yakın olduğu ülkelerde bu düşüş deflasyona yol açarak işsizliği arttırabilmektedir. Türkiye gibi yüksek enflasyonun olduğu ülkelerde petrol fiyatlarındaki düşüsün enflasyon ve işsizliğin düşürülmesinde olumlu etkileri olmaktadır. Petrol fiyatlarındaki artış olduğunda ise artan petrol fiyatları üretim maliyetleriniDE arttırarak işgücü kaybına yol açmaktadır.. Türkiye'de 1970, 1980 ve 1990'lı yıllarda yaşanan ekonomik krizlerin öncesinde dünya petrol fiyatlarında ciddi artışlar yaşandığı görülmektedir. Ekonomik krizlerin ardından işsizlik oranlarında ciddi artışlar meydana gelmiştir.