Celalzâde'nin Rodos Fetihnamesi (İnceleme-Metin) (original) (raw)
Related papers
XVI. yüzyılın önemli devlet adamlarından biri olan Celalzâde Mustafa Çelebi, aynı zamanda bir tarihçidir. Tarih, din, edebiyat ve hukuk alanında eserler yazmış olan müellifin eserlerinden birisi de Rodos’un fethini konu alan fetihnâmesidir. Toplam yedi nüshası bulunan eser, dil ve anlatım bakımından iki gruba ayrılmaktadır. Birinci grup daha sade bir dille ve sefer esnasında kaleme alınmıştır. İkinci grup ise sonraki bir tarihte ve daha sanatlı bir dille yazılmıştır. Bu mensur eserinde Celalzâde girizgah, seferin sebebi, sefer için yapılan hazırlıklar, donanmanın harekete geçmesi, padişahın Rodos’a hareket etmesi, muhasara esnasında alınan diğer yerlerin fethi, Dulkadirli Ali Bey’in isyan etmesi, Rodos Adası ve Kalesini tasvir, kuşatma esnasında şehit düşen askerlerin tavsifi ve Rodos’un fethine düşülen tarihler hususunda toplam 108 beyitlik manzumelere yer vermiştir. Rodos Fetihnamesi’nin özellikle ikinci grubunu oluşturan nüshalarda Celalzade’nin, edebî maharetini yansıtma arzusunu görmek mümkündür. Olayların anlatımında, yer ve kişilerin tasvirini konu alan mensur kısımlarda adeta şiirimsi bir üslup kullanan müellif, eserinde sık sık değişik uzunluktaki manzum parçalara da yer vermiştir. Bir tarihi olayı konu almasına rağmen, müellifinin güçlü kalemi ve edebî yeteneğini yansıtması bakımından Rodos Fetihnamesi sadece bir tarihî eser değil, aynı zamanda bir edebî eser özelliği de taşımaktadır. Dolayısıyla Rodos Fetihnamesi, konu aldığı olay hakkında verdiği ayrıntılı bilgi ile tarihçilerin, dil ve üslubuyla da edebiyat tarihi araştırmacılarının ilgisini hak edecek bir eserdir. Djalālzāde Mustafā Čelebi, who was also a historian, one of the important government official in the XVIth century. He was an author who wrote some boks on history, religion, literature and law. The Fathnāme of Rhodes, is one of his book, wrote about conquest of Rhodes. Total works with seven copies, in terms of language and narrative forms are divided into two groups. The first group was written with more simple language and in during battle. The second group was written at a later date and a with colorful language. Djalālzāde used 108 couplet piece of verses in this prose work, for introduction and about the battle reason, the preparations for battle, the movement of the fleet, moving Sultan to Rhodes, the conquest of the other places capture during siege, Dhu'1-Kadrlu Ali Bey's rebellion, delineate Rhodes Island and castle, depicting soldiers who died during the siege and to compose a chronogram to commemorate the date of the conquest of Rhodes. Especially in the second group of volumes of The Conquest Book of Rhodes, Celalzade’s will to express his literary skills can be seen. In detailing of events, describing places and persons in a poetric style, he often used narrative poetry in several longtitude. Although the Conquest Book of Rhodes details a historical event, owing to the literary skills of the writer, the book is also a literary work. In sum, the Conquest Book of Rhodes, in terms of the events -which it details and give information of- it merits attention of historians, with respect to the language and the literary style it merits attention of Literature Historians.
Vâhidî'nin Saâdetnâme'si (İnceleme-Metin)
Doktora Tezi, 2020
Saâdetnâme, 16. yüzyılda Vâhidî tarafından müellifi bilinmeyen Pend-i Pîrân ve Ebu’l-Leys Semerkandî’ye atfedilen Tezkiretü’l-Evliyâ adlı eserlerden geliştirilerek genişletilmiş telif-tercüme bir eserdir. Vâhidî, peygamberlerin örnek yaşantıları, evliyanın kerametleri, nasihatler ihtiva eden ve yirmi bölümden müteşekkil hikâyeler toplamı olan bu iki esere eklediği dört bölümle Saâdetnâme’yi genişletmiştir. Hikâyelerin bitiminde yazdığı nasihat içerikli beyt, kıta, mesnevi, nazm, dübeyt gibi manzum parçalar ve giriş ve sonuç bölümlerindeki mensur kısımlarda seci’li anlatımlarıyla Saâdetnâme’nin edebî değerini arttırarak eseri geliştirmiş, telif bir eser görünümüne getirmiştir. “Vâhidî’nin Saâdetnâme’si (İnceleme-Metin)” adlı çalışma, Giriş ve onu takip eden üç bölümden oluşmaktadır. Evliya tezkireleri, menkıbeler ve hikâye anlatma geleneği konularının incelendiği Giriş bölümünden sonra, Vâhidî’nin hayatı ve eserlerinin incelendiği birinci bölüm yazılmıştır. İkinci bölümde eserin dil ve üslubu ele alınmış ve eserdeki şiirler vezin ve kafiye başlıklarıyla şekil olarak incelenmiştir. Üçüncü ve son bölümde, Saâdetnâme’nin 24 bâbının içeriği, hikâyelerin detaylı özetleri ve şahıs isimlerinin künyeleri verilerek geniş bir muhteva çalışması yapılmıştır. Çalışmamızın Ekler bölümünde Saâdetnâme’nin çeviri yazılı metni verilmiş, metin teşkilinde dikkat edilen hususlar ele alınmış ve tıpkıbasımdan örnek varaklar eklenmiştir. Anahtar Kelimeler: (Klâsik Türk edebiyatı, Vâhidî, Saâdetnâme, 16. yüzyıl, menkıbe, çeviri, mensur hikâye)
Rodos’un Fetih Günlüğü Kanuni Sultan Süleyman’ın Rodos Seferi Rûznâmesi
Akademik İncelemeler Dergisi, 2017
Bu çalışmada, harp tarihi açısından oldukça önemli olan Kanuni Sultan Süleyman'ın Rodos seferine ait rûznâme, basit transkripsiyon kuralları uyarınca Latin harflerine aktarılmıştır. Rûznâme'nin neşrinde, Feridun Bey'in Münşeâtü's-Selâtîn isimli eserinin Süleymaniye Kütüphanesi, Nuru Osmaniye Kitaplığı 4317 numarada bulunan yazma nüshasından yararlanılmıştır. Çalışmada, rûznâmeler hakkında genel bilgi verilmiş, bu tür metinlerin genel olarak Osmanlı tarihi ve özelde askerî tarih açısından neden önemli olduğu hakkında bir çerçeve ortaya konulmaya çalışılmıştır. Osmanlı sefer organizasyonunun aşamaları ve mahiyeti, menzil sisteminin savaş ve barış dönemlerindeki bütünleştirici ve lojistik önemi bu çerçevenin başlıca unsurlarıdır. Rodos seferinin Osmanlı tarihindeki ve Osmanlı'nın Akdeniz siyasetindeki önemine dair yapılan kısa bilgilendirmenin ardından orijinal metne yer verilmiştir.
2019
ÖZ Yazma eser, müellif, müstensih ve okur üçgeninde vücut bulan bir başka ifadeyle ana unsuru metin olan fakat ana metnin dışında da birçok unsuru barındıran kümülatif bir bilgi aracıdır. Bu unsurlar asırları ve coğrafyaları dolaştıkça yeni girdilerle zenginleşir. Yazma eser unsurlarından bir tanesi de istinsah kayıtlarıdır. İstinsah kayıtları, okuruna kitabın ve nüshanın künye bilgisini vermesinin yanı sıra özellikle sosyal ve kültürel hayata ışık tutup kaynaklık edecek (haricî) malumatı da içerisinde barındırır. XVI. yüzyıl ortasında (1551) Humuslu Ali b. Ahmed'in elinden çıkan mecmuadaki istinsah kayıtları da bahsedilen hâricî malumata ev sahipliği yapmaktadır. Ali b. Ahmed'in yaşamaya bir türlü alışamadığı Rodos'ta istinsah ettiği bu mecmuada on iki eser bulunmaktadır. Bu makalede mecmuada bulunan mezkur eserlerin istinsah kayıtları kronolojik olarak incelenecek ve sadece bu kayıtlardan yola çıkarak Ali b. Ahmed'in biyografisine dair bir okuma yapılmaya çalışılacaktır. Zira müstensih Ali b. Ahmed bu istinsah kayıtlarında eserin künye bilgisinden Dîvân DİSİPLİNLERARASI ÇALIŞMALAR DERGİSİ Cilt 24 say› 46 (2019/1): 65-91
Nazariyat Dergisi, 2024
Bu makale, Sözde-Aristoteles’in Risâletü’t-Tüffâha veya Kitâbü’t-Tüffâha’sını (Lat. Liber de Pomo) tarihçesi, muhtemel yazarı ve yazmaları itibarıyla incelemekte, içeriği hakkında genel bir bakış sunmakta ve daha önce tahkikli neşri yapılmamış olan Arapça tam versiyonunun tahkikli neşrini içermektedir. Tahkikte, risalenin orijinal Arapça versiyonuna en yakın yazma nüshası esas alınmış ve ikinci bir tam nüsha ile karşılaştırma yapılmıştır. Makalede Risâletü’t-Tüffâha’nın ilk olarak Kindî-çevresinde Arapça telif edildiği, ardından Bâtınî-İsmâilî ve Hermetik geleneklerde alımlandığı ve hikemiyât literatüründe ve tabakat eserlerinde dolaşıma girdiği öne sürülmektedir. Bununla birlikte, bilimsellik vurguları ve risalenin sözde bir eser olduğuna dair farkındalıkları sebebiyle Meşşâî filozoflara göre Risâletü’t-Tüffâha makbul bir risale değildir. Ayrıca, İbrânî-Latin geleneğinin risaleye ilgisi felsefenin Yahudi ve Hıristiyan toplumlarında kabul görmesini kolaylaştıracak şekilde Aristoteles’in tüm eserlerini alımlamaya yönelik geniş çaplı gayretlerinin bir parçası olduğu için dikkate değerdir. Sonuç olarak, Sözde-Aristoteles’in Risâletü’t-Tüffâha’sı felsefeyle dinin uzlaştırılmasını kolaylaştıran dinî-felsefî bir eser olup İslâm, Yahudi ve Hıristiyan çevrelerde özellikle bu nedenden dolayı dolaşıma girmiştir.
Demetrios'un Rhodos Kuşatması (MÖ 305).pdf
Arkeoloji, Tarih ve Epigrafi’nin Arasında: Prof.Dr. A. Vedat Çelgin’in 68. Doğum Günü Onuruna Makaleler, Editörler: Murat Arslan-Ferit Baz, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2018, 213-234.
Bu çalışmada, harp tarihi açısından oldukça önemli olan Kanuni Sultan Süleyman’ın Rodos seferine ait rûznâme, basit transkripsiyon kuralları uyarınca Latin harflerine aktarılmıştır. Rûznâme’nin neşrinde, Feridun Bey’in Münşeâtü’s-Selâtîn isimli eserinin Süleymaniye Kütüphanesi, Nuruosmaniye Kitaplığı 4317 numarada bulunan yazma nüshasından yararlanılmıştır. Çalışmada, rûznâmeler hakkında genel bilgi verilmiş, bu tür metinlerin genel olarak Osmanlı tarihi ve özelde askerî tarih açısından neden önemli olduğu hakkında bir çerçeve ortaya konulmaya çalışılmıştır. Osmanlı sefer organizasyonunun aşamaları ve mahiyeti, menzil sisteminin savaş ve barış dönemlerindeki bütünleştirici ve lojistik önemi bu çerçevenin başlıca unsurlarıdır. Rodos seferinin Osmanlı tarihindeki ve Osmanlı’nın Akdeniz siyasetindeki önemine dair yapılan kısa bilgilendirmenin ardından orijinal metne yer verilmiştir. In this study, the dairy (ruzname) of Kanuni Sultan Suleyman’s Rhodes campaign, which is considerably important in terms of military history, is transliterated into Latin alphabet according to a simple form of transliteration standards. The transliteration is based on the manuscript copy of Feridun Bey’s Münşeâtü’s-Selâtîn, available in Suleymaniye Library’s Nuruosmaniye section, numbered 4317. In the study, a general framework is given regarding the importance of such ruzname in the Ottoman military history, in addition to general information about the Ottoman ruzname as historical sources. The nature and stages of the Ottoman military organization, integrating role and the logistical importance of menzil system both in war and peace times are the main components of this framework. Followed by a brief information about the crucial role of the siege of Rhodes in the Ottoman Empire’s Mediterranean policy, the original text is given.