Hatay Yayladağı Ağzında -IK Zarf-Fiil Ekinin Kılınış İşlevi Üzerine (original) (raw)

Ekli Fiil Yapımında Öbek Biçimindeki Isim Tabanları: Ermeni Harfli Kıpçakça Örneğinde

IX. ULUSLARARASI TÜRK DİLİ KURULTAYI Bilge Tonyukuk Anısına , 2021

Turkic languages, as other agglutinative languages (Finno-Ugric, Dravid- ian languages), resort to suffixes in case of declension and formation. Except petrified lexemes, even though combining of words is a means to create new lexemes, the first and foremost word formation way of Turkic is to derive words by means of suffixes. However, in particular when denominal verb formation is the case, whether origin of the base which will be verbalized is Turkic or a noun compound also might change the strategy. When noun base is a foreign word (motive et-, teşekkür et-, memnun ol-, etc.) or a compound (soğukkanlı ol-, ikiyüzlü ol-, etc.) auxiliary verbs appear to create compound verbs. However, in Armeno-Kipchak texts written in 16-17th cc. in the western Ukraine there exist seven verbs which violate the aforementioned strategies. These unusual verbs are those which are based on noun compounds as noun phrase, modified noun phrase, phrase with postposition, reduplication. According to some scholars, transition from a compound verb to agglutinated verb (hasta ol- and hastalan-) requires a certain time and the latter is an end product of this process. Though when considering the fact that Armeno-Kipchak got written for a century and that this time course is not so long, the data in question appear noteworthy. In this paper, I will deal with the examples from Armeno-Kipchak then investigate whether the similar types exist in modern Kipchak languages.

Hatay Yayladaği’Nda Farkli Bi̇r Lezzet Olarak Lokum: Bi̇r Sözlü Tari̇h Çalişmasi

Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 2020

Farklı coğrafyalarda kültürlerin birbirleriyle kaynaşmaları sonucunda günümüze kadar gelmiş olan yöresel yiyecekler,destinasyonların tanıtımı ve marka değerini artırma açısından önemli bir yere sahiptir. Hatay ili ve bu destinasyona ait lezzet zenginliği de sözü edilen coğrafi iletişimden oldukça etkilenen alanlar arasındadır. Tarihsel açıdan incelendiğinde, binlerce yıldan bu yana yerleşik insan varlığına ev sahipliği yapmakta olan Hatay ilinde, birçok medeniyetin ve dinin var olmuş olması yörede emsalsiz bir yemek kültürünün meydana gelmesine sebep olmuştur. Hatay ili özelinde yemek kavramı, besin ihtiyacının karşılanmasından ziyade; birliğin, beraberliğin, mutluluğun ve saatler süren sohbetlerin gerçekleştirildiği kalabalık sofraları betimlemek için kullanılır. Unesco Yaratıcı Şehirler Ağı üyesi bir şehir olarak Hatay, birbirinden farklı pek çok yöresel yiyeceğe ev sahipliği yapmaktadır. Hatay ili sınırlarında üretilen ve üretim süreçleri açısından yöresellik unsurunun sonuna kadar var olduğu yiyeceklerden birisi de Yayladağı Lokumu'dur. Bu çalışmada; Hatay ili Yayladağı ilçesinde üretilen lokumun nitelikleri ve üretim süreçlerinin betimlenmesi amacıyla sözlü tarih çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, 1969 yılından bu yana geleneksel yöntemler kullanarak üretime devam etmekte olan Okay Lokumculuk işletmesinin imtiyaz sahibi, çalışanları, sürekli müşterileri gibi işletmenin geçmişine tanıklık eden kişilerle görüşülmüştür. 1 Nisan 2020-31 Mayıs 2020 tarihleri arası gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde; lokum üretim süreçlerinde yöresellikten ayrılmamanın gastronomik bir değer yaratılması açısından takip edilmesi gereken en önemli yol haritalarından biri olduğu ve işletme bünyesindeki üretimlerin çeşitlendirilerek yerel mirasın zenginleştirilmesi için katkı verilmeye devam edileceği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Eski Türkçe -GInçA Zarf Fiil Ekinin Kökeni Üzerine

Gazi Türkiyat, 2012

Turkish is accepted to be an agglutinative language. In Turkish in formation of suffixes is seen a plenty of examples of words, which were originally words and then became a suffix or of two suffixes, which became one united suffix. –gInçA is one of suffixes, which were compounded of more than one suffix. In this paper will be discussed opinions about origins of suffixes. Our suggestions on this theme will be presented.

Bergama Kozak Yöresi Ağzında Birleşik Zarf-Fiil Örnekleri

Dada Akademi, 2023

Ağız çalışmaları, hem kültürümüzü yansıtan hem de zamana karşı dayanıksız olan söz hazinesini ortaya çıkaran dil incelemelerimizin önemli bir koludur. Bu kolda, hem derleme hem de ortaya konulan metinlerden hareketle çeşitli ses ve şekil bilgisi çalışmaları güncelliğini korumaktadır. Oldukça eski bir yerleşim yeri olan Bergama'nın Kozak yöresi, her yerleşim biriminde olduğu gibi karşılıklı etkileşimin, tarihin, geleneğin, göreneğin biçimlendirdiği bir ağız hazinesi olarak değerlendirilebilir. Dilimizin ifade unsurlarından biri olan zarf-fiillerin Türkiye Türkçesi ağızlarında oldukça geniş kullanım özelliklerine sahip olduğu görülür. Bu çalışmada, Batı grubu ağızları içerisinde yer alan Bergama Kozak yöresi ağzındaki birleşik zarf-fiil ekleri esas alınmıştır. Çalışma sonunda Bergama Kozak yöresi ağzında, hem yazı dilinden farklı hem de yazı diliyle paralellik gösteren birleşik zarf-fiil yapıları ortaya konulacaktır..

lA- Ekinin Farklı Bir İşlevi Üzerine

-lA Ekinin Farklı Bir İşlevi Üzerine, 2020

Canlı bir varlık olan dil sürekli olarak bir değişime uğrar. Dildeki değişim hem yazı hem de konuşma dilinde hissedilebilir. Bu değişim bir dili bulunduğu konumdan çok farklı bir yere getirebilir. Buna bağlı olarak dilde değişen yapıları saptamak amacıyla birçok araştırma yapılmıştır. Bu çalışmada isimden fiil yapma eki olarak bilinen "-lA-" üzerinde durulacaktır. Eklendiği yapıların anlamlarını derinden etkilemeyip bazen sadece anlamın pekişmesine yardımcı olan ya da bir işin sürekli yapıldığını gösteren bu ek, kaynak olarak gösterilen ya da okutulan hemen her eserde isimden fiil yapma ekleri arasında gösterilmektedir. Oysa Türkçenin bazı dönemlerinde ekin, fiilden fiil yapma eki olarak da kullanıldığına dair örnekler bulunmaktadır. Eğer dil bilgisel bağlamda yeni bir kural oluşturulacaksa, belirlenen dilin dönemleri içerisinde bu kurala uygun örneklerin saptanması gerekir. Bulunan örnekler hatırı sayılır dereceye ulaştığında bilinen kuralla ilgili yeni şeyler söylenmeli ve bilinen mutlak gerçek değiştirilmelidir. Bu bağlamda çalışmada "-lA-" ekinin bilinen işlevinden ziyade farklı bir işlevi daha ortaya çıkarılmış ve bununla ilgili örnekler tespit edilerek gerekli açıklamalar yapılmıştır. Ekin, Türkçenin çağdaş ve tarihî lehçelerindeki örnekleri, Türkiye Türkçesindeki kullanımları tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın, eklere farklı bir bakış açısı kazandırmak ve Türkçenin zenginliğini ortaya çıkarmak açısından katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Timurlu Devleti'nde Yaylak Kışlak Anlayışı

2020

The state founded by Timur was a legacy of the Turkish-Mongolian tradition. The most important element of this tradition was that it had a nomadic character. However, the region of Transoxiana, where it was founded, contained a very strong culture belonging to both urban and nomads from the past. It would not be wrong to include the Timurid State in the nomad category. However, both Timur and his successors did not act in accordance with the nomadic lifestyle of Genghis Khan, on which they tried to base their legitimacy. Timur used the highlands and winter quarters for accommodation during the expeditions. Later Timurid rulers adapted the nomadic life to their own lives and became urbanized over time. The travelers and ambassadors who came to the Timurid country at different times left important imformation about the lifestyle of the people. In this study, the lifestyle of the Timurid dynasty, which has a different undurstanding of nomads compared to its contemporaries, will be evaulated in the light of sources and studies.

Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi Metinlerinde -mAlI Ekinin Kullanılışına Dair

Journal of Turkish Studies, 2013

Kipchak Turkish with Armenian Letters historical writing Kipchak Turkic languages. It is written heritage, languages and other historical writing in Turkish, as well as in historical texts remarkable Kipchak incorporates its own unique language material. Text of Kipchak Turkish with Armenian Letters material in its own unique sound, structure, observed in the areas of sentences and vocabulary. These texts in general, the Black Sea, to the north of the western region of Ukraine, especially regions of Lvov Kamenets-Podolsk and written texts incorporating, the Kipchak Turkish with Armenian Letters language material. Historical mostly 16-17 belong to centuries. In terms of the issue of religious texts, chronicle, court proceedings and legal documents, literary texts, such as the works on philological texts and natural sciences are divided into topics.

Vakf/Vasl Halinde “Yâ” Harfinin İsbâtı Veya Hazfi Üzerine Bir İnceleme

Marife Dini Araştırmalar Dergisi

Kıraat ilmi içerisinde önemli bir yere sahip olan vakf ve ibtidâ'nın konularından biri hazf ve isbâttır. Mushaf hattında bazı harfler kimi zaman yazıda belirtilmekte (isbât) kimi zaman ise hazfedilmektedir. Bu özelliğe sahip olan harflerden biri "yâ" harfidir. "Yâ" harfinin vakf halinde isbâtı ve hazfi konusunda kıraat imamları arasında ihtilaf bulunmaktadır. Mushaf hattından hazfedilen "yâ" harfinin asliyye-gayr-i asliyye olması, isme veya fiile bitişmesi, âyetin ortasında veya sonuna gelmesi noktasında farklılık göstermektedir. Ayrıca "yâ" harfinin hazfedilmesiyle ilgili Mushaf hattına uygunluk, nahiv kuralları, Arap şiiri ve kelamında kullanılması, fâsıla'ya (âyet sonu) uygunluk şeklinde çeşitli temellendirmeler yapılmıştır. Genel olarak hazfedilen "yâ" harfinin fâsıla'ya uygunluk nedeniyle olduğu tespit edilmiştir. Bu durum Arap dilinde çok yaygın olarak kullanılmakta ve Arap şiirleri başka konularda olduğu gibi bu konuda da delil olarak gösterilmektedir. Bu çalışmada vasl ya da vakf halinde sabit olan veya hazfedilen "yâ"ların geçtiği âyetler tespit edilip bu "yâ"ların Mushaf hattında yazılıp yazılmaması konusunda kıraat imamlarının görüşleri zikredilmektedir. Ayrıca lafzî yapısıyla i'câz olan Kur'an-ı Kerim'in hazf üslubunu kullanmasıyla eşsiz bir ahenk ve ölçüye sahip olduğu ortaya konulacaktır.

Oğuz Kağan Destani’Nda İskân: Yaylak Ve Kişlaklar

2021

The Turks has dominated wide and diverse range geographies throughout history. The Turks' dominance in different geographies is attributed to their nomadism, and plateau-winter life is generally associated with the concept of "barbarian" in Western literature within the framework of nomadism. The steppe culture is shown within the migrant settler or horse-riding steppe culture, which is evaluated on the lifestyle rather than nomadism, especially in the studies in the Turkey. Many communities around the world have adopted nomadic lifestyles (such as those in Africa, the Middle East, and the Near East), however Turkic horse-riding steppe culture is unique in that it has made significant contributions to world civilization (such as horse domestication, military equipment and strategy, clothing and food, and so on) it was regarded as a civilization. As a result, it should not be confused with nomadism, which occurs in situations related to Turkic worldview, social life, and animal husbandry, and nomadism of tribes inhabited by some nations whose homeland is unknown. It should not be assumed that nomadic societies on horse-riding culture cannot organize and state in the same direction that other settled societies can, and that their civilization and culture will have no impact on other communities. In the historical process, like many other settled societies, horse-riding steppe culture can organize, govern, and influence their communities.