Bundism (original) (raw)

dbo:abstract

El Bundisme va ser un moviment socialista jueu secular, la manifestació organitzativa del qual era la Unió General de Treballadors jueus a Lituània, Polònia i Rússia (ídix: אַלגעמײַנער ײדישער אַרבעטער בּונד אין ליטע פוילין און רוסלאַנד), fundada a l'Imperi Rus el 1897. El Bund Laborista Jueu, com també se'l coneixia, va ser un component important del moviment socialdemòcrata a l'imperi rus fins a la Revolució Russa de 1917; els bundistes es van oposar inicialment a la Revolució d'Octubre, però van acabar donant-hi suport a causa dels pogroms comesos per l' del moviment blanc anticomunista durant la Guerra Civil Russa. Dividit en línies comunistes i socialdemòcrates durant la Guerra Civil, una facció va donar suport al govern soviètic i finalment va ser absorbida pel Partit Comunista. Des de mitjans de la dècada del 1920, el bundisme fou reprimit a la Unió Soviètica. El moviment bundista va continuar existint com a partit polític a la Polònia independent durant el període d'entreguerres, com la Unió General de Treballadors Jueus a Polònia, esdevenint una força política important, si no la principal, dins dels jueus polonesos. També hi havien milícies defensives vinculades al bund, que van evitar de manera reeixida alguns pogroms. Els bundistes van ser actius en la , i molts dels seus membres van ser assassinats durant l'Holocaust. Després de la guerra, es va fundar a Nova York l', més pròpiament el "World Coordinating Council of Jewish Labor Bund", amb grups afiliats a Argentina, Austràlia, Canadà, França, Israel, Mèxic, Regne Unit, els Estats Units i altres països. Tot i que el moviment continua després de la guerra i al segle XXI s'hi produeix una revifalla, segons el Dr. David Kranzler, tant el bundisme com altres experiències semblants (per exemple, el moviment juvenil de Gordònia) no tingueren massa èxit a l'hora d'aconseguir els seus objectius a Europa, encara que eren populars entre les comunitats jueves de l'època. (ca)
Bundismo estis sekulara juda socialisma movado, kies organiza manifestaĵo estis la Ĝenerala Sindikato de Judaj Laboristoj en Litovio, Pollando kaj Rusio (jide אַלגעמײַנער ײדישער אַרבעטער בּונד אין ליטע פוילין און רוסלאַנד: , Algemeyner Yidisher Arbeter Bund en Litah, Poyln un Rusland), fondita en la rusa Imperio en 1897. La Sindikato de Judaj Laboristoj aŭ "Bundo" estis grava ero de la socialdemokrata movado en la rusa imperio ĝis la Rusa Revolucio de 1917; la bundistoj komence oponis la Oktobran Revolucion, sed fine eksubtenis ĝin pro pogromoj faritaj de la Volontula Armeo de la blanka movado dum la Rusa Enlanda Milito. Fendita laŭ komunistaj kaj socialdemokrataj linioj dum la Enlanda Milito, frakcio subtenis la bolŝevikojn kaj sorbiĝis de la Komunista Partio. La kontraŭkomunisma socialisma bundisma movado daŭre ekzistis kiel politika partio en sendependa Pollando dum la intermilita periodo kiel la Ĝenerala Sindikato de Judaj Laboristoj en Pollando, fariĝante grava, se ne la ĉefa, politika potenco ene de la pola judaro. Bundistoj aktivis en la kontraŭnacia lukto kaj multaj el ties membroj estis mortigitaj dum Holokaŭsto. Post la milito, la Internacia Sindikato de Judaj Laboristoj, pli konvene la "Monda Kunordiga Konsilio de la Sindikato de Judaj Laboristoj", estis fondita en Nov-Jorko, kun filiaj grupoj en Argentino, Aŭstralio, Kanado, Francio, Israelo, Meksiko, Britio, Usono kaj aliaj landoj. (eo)
Bundism was a secular Jewish socialist movement whose organizational manifestation was the General Jewish Labour Bund in Lithuania, Poland, and Russia (Yiddish: אַלגעמײַנער ײדישער אַרבעטער בּונד אין ליטע פוילין און רוסלאַנד, romanized: Algemeyner Yidisher Arbeter Bund in Liteh, Poyln un Rusland), founded in the Russian Empire in 1897. The Jewish Labour Bund was an important component of the social democratic movement in the Russian empire until the 1917 Russian Revolution; the Bundists initially opposed the October Revolution, but ended up supporting it due to pogroms committed by the Volunteer Army of the anti-communist White movement during the Russian Civil War. Split along communist and social democratic lines throughout the Civil War, a faction supported the Soviet government and eventually was absorbed by the Communist Party. Bundist movement continued to exist as a political party in independent Poland in the interwar period as the General Jewish Labour Bund in Poland, becoming a major, if not the major, political force within Polish Jewry. Bundists were active in the anti-Nazi struggle, and many of its members were murdered during the Holocaust. After the war, the International Jewish Labor Bund, more properly the "World Coordinating Council of the Jewish Labor Bund", was founded in New York, with affiliated groups in Argentina, Australia, Canada, France, Israel, Mexico, the United Kingdom, the United States, and other countries. Though extant after the war and undergoing a revival in the 21st century, according to Dr. David Kranzler, the movement and its relatives (eg the Gordonia youth movement) were relatively unsuccessful in accomplishing their goals in Europe, though they were popular. (en)
Bundism was een seculiere joods socialistische beweging, waarvan de organisatorische manifestatie het Algemene Joodse Arbeidersbond in Litouwen, Polen en Rusland ( Jiddisch רוסלאַנד, Algemeyner Yidisher Arbeter Bund in Litah, Poyln un Rusland) was, gesticht in het Russische Rijk in 1897. De Joodse Arbeiderspartij was een belangrijk onderdeel van de sociaal-democratische beweging in het Russische Rijk tot de Russische Revolutie van 1917; de Bundisten verzetten zich aanvankelijk tegen de Oktoberrevolutie, maar steunden het uiteindelijk vanwege pogroms gepleegd door het Vrijwilligersleger van de Witten-beweging tijdens de Russische Burgeroorlog. Verdeeld langs communistische en sociaal-democratische lijnen gedurende de Burgeroorlog, steunde een fractie de Bolsjewieken en werd uiteindelijk opgenomen door de Communistische Partij . De anti-communistische socialistische Bundistische beweging bleef bestaan als een politieke partij in onafhankelijk Polen tijdens het interbellum als de , en werd een belangrijke, zo niet dé belangrijkste, politieke macht binnen het Poolse jodendom. Bundisten waren actief in de en veel van hun leden werden gedood tijdens de Holocaust . Na de oorlog werd de of officieel de Raad Wereldcoördinatie van de Joodse Arbeidsbond, opgericht in New York, met gelieerde groepen in Argentinië, Australië, Canada, Frankrijk, Israël, Mexico, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en andere landen. (nl)

rdfs:comment

Bundismo estis sekulara juda socialisma movado, kies organiza manifestaĵo estis la Ĝenerala Sindikato de Judaj Laboristoj en Litovio, Pollando kaj Rusio (jide אַלגעמײַנער ײדישער אַרבעטער בּונד אין ליטע פוילין און רוסלאַנד: , Algemeyner Yidisher Arbeter Bund en Litah, Poyln un Rusland), fondita en la rusa Imperio en 1897. (eo)
Bundism was a secular Jewish socialist movement whose organizational manifestation was the General Jewish Labour Bund in Lithuania, Poland, and Russia (Yiddish: אַלגעמײַנער ײדישער אַרבעטער בּונד אין ליטע פוילין און רוסלאַנד, romanized: Algemeyner Yidisher Arbeter Bund in Liteh, Poyln un Rusland), founded in the Russian Empire in 1897. (en)
Bundism was een seculiere joods socialistische beweging, waarvan de organisatorische manifestatie het Algemene Joodse Arbeidersbond in Litouwen, Polen en Rusland ( Jiddisch רוסלאַנד, Algemeyner Yidisher Arbeter Bund in Litah, Poyln un Rusland) was, gesticht in het Russische Rijk in 1897. De Joodse Arbeiderspartij was een belangrijk onderdeel van de sociaal-democratische beweging in het Russische Rijk tot de Russische Revolutie van 1917; de Bundisten verzetten zich aanvankelijk tegen de Oktoberrevolutie, maar steunden het uiteindelijk vanwege pogroms gepleegd door het Vrijwilligersleger van de Witten-beweging tijdens de Russische Burgeroorlog. Verdeeld langs communistische en sociaal-democratische lijnen gedurende de Burgeroorlog, steunde een fractie de Bolsjewieken en werd uiteindelijk opg (nl)

owl:sameAs

is dbo:wikiPageWikiLink of