Ömer Faruk Ateş | Kastamonu University (original) (raw)
Papers by Ömer Faruk Ateş
Bozkırın Sesi: Tölögön Kasımbekov, 2022
TARİHİ, KÜLTÜRÜ VE EDEBİYATI İLE KIMIZ ORHAN SÖYLEMEZ -İNDİRA AKHMETOVA, 2023
Mehmet Akif 150 Yaşında (İstiklal Şairine Saygı), 2023
ÖZET XX. yüzyıldan itibaren Türk dünyasında ortaya çıkan cumhuriyet rejimleri, modern ulus-devlet... more ÖZET XX. yüzyıldan itibaren Türk dünyasında ortaya çıkan cumhuriyet rejimleri, modern ulus-devlet paradigması esas alınarak kurulmuştur. Bu devletler, modernleşme süreçlerinin sonucunda ortaya çıktıkları gibi, kendi toplumsal yapılarını da yeni yönetim şekline uygun şekilde dönüştürmek istemiştir. Bu dönüşüm, modern anlamda millî kimlik inşasını ve yeni vatandaş tipini oluşturmayı gerektirir. Türk dünyasında bu noktada edebiyatın önemli bir rol oynadığı görülür. XX. yüzyılın ilk çeyreği, hem Osmanlı Türkleri hem de Rus işgalindeki Türk halkları için bir reform sürecidir. Bu dönemde edebiyata toplumsal işlev yüklenerek modern ulus-devletlerin ihtiyaç duyduğu insan tipini yetiştirmek ve sosyal yapıyı dönüştürmek hedeflenir. Türkiye'de Millî Edebiyat, Azerbaycan'da Maarifçilik, Kazakistan'da Alaş Orda Edebiyatı, Özbekistan'da Cedit Edebiyatı bu dönemin ürünüdür. 1920'den sonra Türk dünyasında sosyalist cumhuriyetlerin ideolojisine uygun bir yapı oluşturmak için edebiyatta sosyalist realizm hâkim olurken Türkiye'de yeni kurulan cumhuriyetin ilke ve inkılaplarına bağlı bir edebiyat kanonu oluşur. 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri arasında edebî etkileşim yeniden başlar. Bu çalışmada Türkiye ve Türk dünyasında modern cumhuriyetlere giden yolda edebiyatın nasıl bir işlev üstlendiği, siyasi gelişmelere bağlı yaşanan ideolojik kırılmaların edebiyat-toplumsal yapı ilişkisini nasıl etkilediği ortaya konmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler Edebiyat, cumhuriyet, ulus-devlet, Türk dünyası, millî kimlik.
Born in 1963 in East Turkestan, Düken Mesimhanulı is one of the important poets of contemporary K... more Born in 1963 in East Turkestan, Düken Mesimhanulı is one of the important poets of contemporary Kazakh literature. Mesimhanulı, who studied philology, came to his homeland, Kazakhstan, in 1993. Mesimhanulı, who works as a faculty member at the university, also writes poems. The poet, whose first poetry book was published in 1991, has many poetry books. When the literary personality of Mesimhanulı is examined, it is seen that the poet wrote poems with strong lyrical direction. In addition, the pessimistic mood of the poet, who worries about the problems of Kazakh society, is reflected in his poems. The love of homeland and flag has an important place in the poems of Mesimhanulı, who tries to defend the Kazakh national identity and culture. The poet, who writes nature poems based on realistic descriptions, associates nature and seasons with the situation of people and society. Holidays, games and beliefs in Kazakh culture take place as folkloric elements in Mesimhanulı's poems. In this study, the poetics of Düken Mesimhanulı will be discussed and his poems will be classified and examined based on the topics that the poet focuses on the most. Keywods Düken Mesimhanulı, contemporary Kazakh poetry, nature, national identity, pessimism.
Yazıt Kültür Bilimleri Dergisi
Biyografi, insan hayatını sözlü ya da yazılı olarak nakletmek ihtiyacından doğmuş olup bir yaşamı... more Biyografi, insan hayatını sözlü ya da yazılı olarak nakletmek ihtiyacından doğmuş olup bir yaşamı belli bir forma göre öyküleyerek anlatılaştırma edimidir. İlkel biçimi insanın yeryüzünde var olmaya başladığı en eski dönemlere kadar uzanan ve başlarda sözlü anlatılarda somutlaşan bu çaba, yazının icadıyla birlikte kayıt altına alınmaya başlar ve XVII. yüzyıldan itibaren modern bir edebî tür hâlini alır. XVIII. yüzyılda başlayan ve akademik olmaktan ziyade popüler yayınlar üzerinden gelişimini sürdüren biyografi teorisi çalışmaları, yaşamöyküsü yazıcılığının tarihî gelişimi, nitelikleri ve insan hayatını yansıtma iddiasının tartışılması gibi belirli konular üzerine yoğunlaşır. XXI. yüzyılın başlarından itibaren sosyal bilimlerde "biyografik bir dönemeç"e girilmesiyle bazı üniversitelerde biyografi araştırma merkezleri kurulmaya başlanır ve biyografinin itibarının artmasına bağlı olarak alan literatürü akademik açıdan güçlenir. Nitelikleri ve tarihî gelişimi açısından farklı başlıklar altında sınıflandırılabilecek olan biyografi teorisi çalışmalarının ortak özelliği, kurmaca-gerçek/bilim-sanat ayrımı başta olmak üzere türün konumlandırılması meselesine odaklanmasıdır. Dilin bir yaşamın gerçekliğini yansıtma kapasitesinin ve insan hayatının çizgisel ilerleyen tutarlı bir süreç olarak inşa edilmesinin tartışılması da alanın temel sorunsalları arasında yer alır. Bu çalışmada biyografi teorisi çalışmalarının temel problemleri ele alınacak ve tür üzerine yapılan çalışmaların tarihsel süreçteki gelişimi, teorisyenlerin görüşlerinden hareketle ortaya konmaya çalışılacaktır.
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2022
Comparative literature is a discipline that studies the interactions, similarities, and differenc... more Comparative literature is a discipline that studies the interactions, similarities, and differences between different works on a comparative basis. It is important to employ this perspective for examining the works of literature written within the scope of Turkic world, to identify common trends that emerged in certain periods and to draw conclusions by associating them with the general conditions of the period. Writers from the Turkic world, who benefited from partial relaxation after the pressure of socialist realism since the 1960s, have turned to narratives transmitted by oral culture such as legends and epics and adapted them to modern genres. The reinterpretation of oral folk narratives about mankurtization by two such authors, Abish Kekilbayuli and Chingiz Aitmatov, are noteworthy in this respect. Although both authors similarly describe the method of mankurtization, there are some differences in their positioning of this subject within the fictional integrity of the literary work and the purpose of fiction. In this study, the mankurt narratives in the povest 1 4 "Küy" and The Day Lasts More Than a Hundred Years will be examined comparatively and the similarities and differences between the two works will be revealed. Thus, this paper will demonstrate how the same material has been differently constructed by different authors in terms of their intended messages.
Ұлт ұстазының 150 жылдығына арналған «Ахмет Байтұрсынұлы – азаттық қозғалыстың рухани көсемі» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары, 2022
Халық ақыны, жыраулық өнердің шебері Жамбыл Жабаевтың туғанына 175 жыл толуына орай «Жаһандану дәуіріндегі жамбылтанудың жаңа арналары және оны оқыту мәселелері» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары 28 желтоқсан 2021 жыл Ақтау қаласы, 2021
Cultural values have an important place among the elements that make up the national identity. Th... more Cultural values have an important place among the elements that make up the national identity. The Soviet ideology, which adopts an internationalist approach, imposes a socialist literature on the Turkic peoples by restricting national and cultural elements in order to raise generations loyal to it. Jambyl Jabayuli, one of the important names of Kazakh poetry tradition, incorporates elements of Kazakh culture and national identity into his poetry, despite living in such a period of pressure and censorship. Although the poet praises the Soviet regime and Stalin due to the conditions of the period, he manages to masterfully incorporate national and cultural elements into his poems in a way not to be swayed by the regime's censorship. Although Jambyl Jabayuli sometimes has to show these elements in harmony with socialist values, he maintains the continuity of Kazakh as a literary language and conveys cultural elements
such as the tradition of giving a kımız, dombıra, and bata (pray) to the Kazakh people, who are trying to be Sovietized, through poetry. In this study, the cultural elements in Jambyl's poems will be shown, and the poet's emphasis on national identity despite the pressure of socialist realism will be revealed.
Key words: Jambıl Jabayulı, folk poetry, culture, national identity, socialist realism.
«ҚАЗІРГІ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: ҒЫЛЫМИ ШЕШІМДЕР МЕН ТЕНДЕНЦИЯЛАР» атты халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары, 2021
Abay Kunanbayev is a great poet, the founder of written Kazakh literature. Thanks to Abay's poems... more Abay Kunanbayev is a great poet, the founder of written Kazakh literature. Thanks to Abay's poems that synthesize tradition and innovation, Kazakh literature has undergone a significant transformation and entered the path of modernization. He is not only a successful poet but also an intellectual who guides Kazakh society with his ideas. For this reason, Abay influenced Kazakh literature both in terms of poetics and intellectualism. The fact that thirty-five Kazakh poets wrote poems about Abay, especially great artists such as Jambıl Jabayulı, Şakerim Kudayberdiulı, Mağcan
Cumabayev, Mukagali Makatayev and Ulıkbek Esdavlet, shows the extent of this effect.When one looks at the poems written for Abay, it is seen that the Kazakh poets express their admiration for his poetic talent and praise his wise poems that describe social life with a realistic eye and look at issues with a critical eye. According to many poets, Abay is a great sage whose poems cannot be worn out by time and reveal universal values. Poets see him as a savior and role model who offers salvation recipes for Kazakh society. Since Abay is the representative of justiceas they see, poets complain to him about the problems of their time and see him as a shelter.In this study, the poems written for Abay in Kazakh literature will be examined and the image of Abay created through the eyes of Kazakh poets will be revealed and the common tendencies adopted by the poets while describing Abay will be determined
TÜDAS 2019 Cild II , 2019
Türkiye 'de Tüm Yönleri ile Siyer Çalışmaları Sempozyumu Tebliğler Kitabı Cilt II, 2016
Pop üle rleşen Kültür Ba ı"ı'lamında J(• ut]u o "' B-ıtJ • • 1•11 • o ı; o 6 um •-<111 ı c en
II. Uluslararası Türk ve Dünya Edebiyatları Arasında Etkileşimler Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2015
Yazar ve şairler çeviri yaptıkları sanatçılardan gerek materyal unsurlar, gerekse anlatım teknikl... more Yazar ve şairler çeviri yaptıkları sanatçılardan gerek materyal unsurlar, gerekse anlatım teknikleri açısından etkilenir, yapıtlarında zaman zaman benzer imge ve metaforlara yer verirler. Modern Kırgız edebiyatının önde gelen temsilcilerinden Cengiz Aytmatov’un eserlerini Fransızcadan tercüme eden Refik Özdek, roman ve hikâyelerinde kullandığı anlatım teknikleri ve temalar açısından Kırgız yazarla benzerlikler gösterir. İki yazar arasında “Tabiat sevgisi”, “Avlanmaya karşı çıkış”, “Sovyet sisteminin bazı yönlerinin eleştirisi” gibi konularda görülen tematik benzerliğin yanında, betimlemelere fazlaca başvurma, geleneksel masal ve mitlerden yararlanma ve benzer karakterler yaratma gibi unsurlar açısından da yakınlık vardır. Refik Özdek’in “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesi, tema, hikâye kişileri ve onların tabiat ve toprak karşısındaki tutumları açısından Cengiz Aytmatov’un Beyaz Gemi, Toprak Ana ve Gün Olur Asra Bedel romanlarıyla benzeşir. “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesinde yer alan kişiler, yaş, sosyal konum ve tabiatın korunması konusunda benimsedikleri farklı tutumlar itibariyle Beyaz Gemi romanının kişilerine benzer. Refik Özdek’in hikâyesinin başkişisi Mehmet Ağa, toprağa olan bağlılık ve toprağı “sırdaş “ olarak görme yönüyle Toprak Ana romanının başkişisi Tolganay ile benzer bir bakış açısına sahiptir. Yapılaşmanın tabiatın dokusunu bozması, “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesi ve Gün Olur Asra Bedel romanında benzer bir yaklaşımla ele alınır. Bu makalede Kırgız edebiyatının önde gelen yazarı Cengiz Aytmatov’un sözü edilen romanları ile onun eserlerini Türkçe’ye kazandıran Refik Özdek’in “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesi arasındaki benzerlikler, karşılaştırmalı edebiyat disiplini çerçevesinde incelenecek ve iki yazarın eserleri tema, karakter özelliklerinin benzerlikleri ve anlatım teknikleri açısından karşılaştırılacaktır.
Anahtar Kelime: Refik Özdek, Cengiz Aytmatov, tema, anlatım teknikleri, karşılaştırmalı edebiyat
Türk Dünyasında Çeyrek Asırlık Edebî Tecrübe: Millî Ruh ve Edebiyata Yansıması, 2020
Türk Dünyasında Çeyrek Asırlık Edebî Tecrübe: Millî Ruh ve Edebiyata Yansıması, 2020
Emperyalizm ve Edebiyat, 2020
Kazakistan'ın Yüzakı: Abiş Kekilbayulı-Şiir Dünyası ve Çözümlemeli Örnekler, 2021
Doğumunun 175. Yılında Jambıl Jabayev-Şiirler/Çözümlemeler, 2021
Cengiz Han'ı Aramak, 2022
Cengiz Han'ı Aramak, 2022
Bozkırın Sesi: Tölögön Kasımbekov, 2022
TARİHİ, KÜLTÜRÜ VE EDEBİYATI İLE KIMIZ ORHAN SÖYLEMEZ -İNDİRA AKHMETOVA, 2023
Mehmet Akif 150 Yaşında (İstiklal Şairine Saygı), 2023
ÖZET XX. yüzyıldan itibaren Türk dünyasında ortaya çıkan cumhuriyet rejimleri, modern ulus-devlet... more ÖZET XX. yüzyıldan itibaren Türk dünyasında ortaya çıkan cumhuriyet rejimleri, modern ulus-devlet paradigması esas alınarak kurulmuştur. Bu devletler, modernleşme süreçlerinin sonucunda ortaya çıktıkları gibi, kendi toplumsal yapılarını da yeni yönetim şekline uygun şekilde dönüştürmek istemiştir. Bu dönüşüm, modern anlamda millî kimlik inşasını ve yeni vatandaş tipini oluşturmayı gerektirir. Türk dünyasında bu noktada edebiyatın önemli bir rol oynadığı görülür. XX. yüzyılın ilk çeyreği, hem Osmanlı Türkleri hem de Rus işgalindeki Türk halkları için bir reform sürecidir. Bu dönemde edebiyata toplumsal işlev yüklenerek modern ulus-devletlerin ihtiyaç duyduğu insan tipini yetiştirmek ve sosyal yapıyı dönüştürmek hedeflenir. Türkiye'de Millî Edebiyat, Azerbaycan'da Maarifçilik, Kazakistan'da Alaş Orda Edebiyatı, Özbekistan'da Cedit Edebiyatı bu dönemin ürünüdür. 1920'den sonra Türk dünyasında sosyalist cumhuriyetlerin ideolojisine uygun bir yapı oluşturmak için edebiyatta sosyalist realizm hâkim olurken Türkiye'de yeni kurulan cumhuriyetin ilke ve inkılaplarına bağlı bir edebiyat kanonu oluşur. 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri arasında edebî etkileşim yeniden başlar. Bu çalışmada Türkiye ve Türk dünyasında modern cumhuriyetlere giden yolda edebiyatın nasıl bir işlev üstlendiği, siyasi gelişmelere bağlı yaşanan ideolojik kırılmaların edebiyat-toplumsal yapı ilişkisini nasıl etkilediği ortaya konmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler Edebiyat, cumhuriyet, ulus-devlet, Türk dünyası, millî kimlik.
Born in 1963 in East Turkestan, Düken Mesimhanulı is one of the important poets of contemporary K... more Born in 1963 in East Turkestan, Düken Mesimhanulı is one of the important poets of contemporary Kazakh literature. Mesimhanulı, who studied philology, came to his homeland, Kazakhstan, in 1993. Mesimhanulı, who works as a faculty member at the university, also writes poems. The poet, whose first poetry book was published in 1991, has many poetry books. When the literary personality of Mesimhanulı is examined, it is seen that the poet wrote poems with strong lyrical direction. In addition, the pessimistic mood of the poet, who worries about the problems of Kazakh society, is reflected in his poems. The love of homeland and flag has an important place in the poems of Mesimhanulı, who tries to defend the Kazakh national identity and culture. The poet, who writes nature poems based on realistic descriptions, associates nature and seasons with the situation of people and society. Holidays, games and beliefs in Kazakh culture take place as folkloric elements in Mesimhanulı's poems. In this study, the poetics of Düken Mesimhanulı will be discussed and his poems will be classified and examined based on the topics that the poet focuses on the most. Keywods Düken Mesimhanulı, contemporary Kazakh poetry, nature, national identity, pessimism.
Yazıt Kültür Bilimleri Dergisi
Biyografi, insan hayatını sözlü ya da yazılı olarak nakletmek ihtiyacından doğmuş olup bir yaşamı... more Biyografi, insan hayatını sözlü ya da yazılı olarak nakletmek ihtiyacından doğmuş olup bir yaşamı belli bir forma göre öyküleyerek anlatılaştırma edimidir. İlkel biçimi insanın yeryüzünde var olmaya başladığı en eski dönemlere kadar uzanan ve başlarda sözlü anlatılarda somutlaşan bu çaba, yazının icadıyla birlikte kayıt altına alınmaya başlar ve XVII. yüzyıldan itibaren modern bir edebî tür hâlini alır. XVIII. yüzyılda başlayan ve akademik olmaktan ziyade popüler yayınlar üzerinden gelişimini sürdüren biyografi teorisi çalışmaları, yaşamöyküsü yazıcılığının tarihî gelişimi, nitelikleri ve insan hayatını yansıtma iddiasının tartışılması gibi belirli konular üzerine yoğunlaşır. XXI. yüzyılın başlarından itibaren sosyal bilimlerde "biyografik bir dönemeç"e girilmesiyle bazı üniversitelerde biyografi araştırma merkezleri kurulmaya başlanır ve biyografinin itibarının artmasına bağlı olarak alan literatürü akademik açıdan güçlenir. Nitelikleri ve tarihî gelişimi açısından farklı başlıklar altında sınıflandırılabilecek olan biyografi teorisi çalışmalarının ortak özelliği, kurmaca-gerçek/bilim-sanat ayrımı başta olmak üzere türün konumlandırılması meselesine odaklanmasıdır. Dilin bir yaşamın gerçekliğini yansıtma kapasitesinin ve insan hayatının çizgisel ilerleyen tutarlı bir süreç olarak inşa edilmesinin tartışılması da alanın temel sorunsalları arasında yer alır. Bu çalışmada biyografi teorisi çalışmalarının temel problemleri ele alınacak ve tür üzerine yapılan çalışmaların tarihsel süreçteki gelişimi, teorisyenlerin görüşlerinden hareketle ortaya konmaya çalışılacaktır.
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2022
Comparative literature is a discipline that studies the interactions, similarities, and differenc... more Comparative literature is a discipline that studies the interactions, similarities, and differences between different works on a comparative basis. It is important to employ this perspective for examining the works of literature written within the scope of Turkic world, to identify common trends that emerged in certain periods and to draw conclusions by associating them with the general conditions of the period. Writers from the Turkic world, who benefited from partial relaxation after the pressure of socialist realism since the 1960s, have turned to narratives transmitted by oral culture such as legends and epics and adapted them to modern genres. The reinterpretation of oral folk narratives about mankurtization by two such authors, Abish Kekilbayuli and Chingiz Aitmatov, are noteworthy in this respect. Although both authors similarly describe the method of mankurtization, there are some differences in their positioning of this subject within the fictional integrity of the literary work and the purpose of fiction. In this study, the mankurt narratives in the povest 1 4 "Küy" and The Day Lasts More Than a Hundred Years will be examined comparatively and the similarities and differences between the two works will be revealed. Thus, this paper will demonstrate how the same material has been differently constructed by different authors in terms of their intended messages.
Ұлт ұстазының 150 жылдығына арналған «Ахмет Байтұрсынұлы – азаттық қозғалыстың рухани көсемі» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары, 2022
Халық ақыны, жыраулық өнердің шебері Жамбыл Жабаевтың туғанына 175 жыл толуына орай «Жаһандану дәуіріндегі жамбылтанудың жаңа арналары және оны оқыту мәселелері» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары 28 желтоқсан 2021 жыл Ақтау қаласы, 2021
Cultural values have an important place among the elements that make up the national identity. Th... more Cultural values have an important place among the elements that make up the national identity. The Soviet ideology, which adopts an internationalist approach, imposes a socialist literature on the Turkic peoples by restricting national and cultural elements in order to raise generations loyal to it. Jambyl Jabayuli, one of the important names of Kazakh poetry tradition, incorporates elements of Kazakh culture and national identity into his poetry, despite living in such a period of pressure and censorship. Although the poet praises the Soviet regime and Stalin due to the conditions of the period, he manages to masterfully incorporate national and cultural elements into his poems in a way not to be swayed by the regime's censorship. Although Jambyl Jabayuli sometimes has to show these elements in harmony with socialist values, he maintains the continuity of Kazakh as a literary language and conveys cultural elements
such as the tradition of giving a kımız, dombıra, and bata (pray) to the Kazakh people, who are trying to be Sovietized, through poetry. In this study, the cultural elements in Jambyl's poems will be shown, and the poet's emphasis on national identity despite the pressure of socialist realism will be revealed.
Key words: Jambıl Jabayulı, folk poetry, culture, national identity, socialist realism.
«ҚАЗІРГІ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: ҒЫЛЫМИ ШЕШІМДЕР МЕН ТЕНДЕНЦИЯЛАР» атты халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары, 2021
Abay Kunanbayev is a great poet, the founder of written Kazakh literature. Thanks to Abay's poems... more Abay Kunanbayev is a great poet, the founder of written Kazakh literature. Thanks to Abay's poems that synthesize tradition and innovation, Kazakh literature has undergone a significant transformation and entered the path of modernization. He is not only a successful poet but also an intellectual who guides Kazakh society with his ideas. For this reason, Abay influenced Kazakh literature both in terms of poetics and intellectualism. The fact that thirty-five Kazakh poets wrote poems about Abay, especially great artists such as Jambıl Jabayulı, Şakerim Kudayberdiulı, Mağcan
Cumabayev, Mukagali Makatayev and Ulıkbek Esdavlet, shows the extent of this effect.When one looks at the poems written for Abay, it is seen that the Kazakh poets express their admiration for his poetic talent and praise his wise poems that describe social life with a realistic eye and look at issues with a critical eye. According to many poets, Abay is a great sage whose poems cannot be worn out by time and reveal universal values. Poets see him as a savior and role model who offers salvation recipes for Kazakh society. Since Abay is the representative of justiceas they see, poets complain to him about the problems of their time and see him as a shelter.In this study, the poems written for Abay in Kazakh literature will be examined and the image of Abay created through the eyes of Kazakh poets will be revealed and the common tendencies adopted by the poets while describing Abay will be determined
TÜDAS 2019 Cild II , 2019
Türkiye 'de Tüm Yönleri ile Siyer Çalışmaları Sempozyumu Tebliğler Kitabı Cilt II, 2016
Pop üle rleşen Kültür Ba ı"ı'lamında J(• ut]u o "' B-ıtJ • • 1•11 • o ı; o 6 um •-<111 ı c en
II. Uluslararası Türk ve Dünya Edebiyatları Arasında Etkileşimler Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2015
Yazar ve şairler çeviri yaptıkları sanatçılardan gerek materyal unsurlar, gerekse anlatım teknikl... more Yazar ve şairler çeviri yaptıkları sanatçılardan gerek materyal unsurlar, gerekse anlatım teknikleri açısından etkilenir, yapıtlarında zaman zaman benzer imge ve metaforlara yer verirler. Modern Kırgız edebiyatının önde gelen temsilcilerinden Cengiz Aytmatov’un eserlerini Fransızcadan tercüme eden Refik Özdek, roman ve hikâyelerinde kullandığı anlatım teknikleri ve temalar açısından Kırgız yazarla benzerlikler gösterir. İki yazar arasında “Tabiat sevgisi”, “Avlanmaya karşı çıkış”, “Sovyet sisteminin bazı yönlerinin eleştirisi” gibi konularda görülen tematik benzerliğin yanında, betimlemelere fazlaca başvurma, geleneksel masal ve mitlerden yararlanma ve benzer karakterler yaratma gibi unsurlar açısından da yakınlık vardır. Refik Özdek’in “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesi, tema, hikâye kişileri ve onların tabiat ve toprak karşısındaki tutumları açısından Cengiz Aytmatov’un Beyaz Gemi, Toprak Ana ve Gün Olur Asra Bedel romanlarıyla benzeşir. “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesinde yer alan kişiler, yaş, sosyal konum ve tabiatın korunması konusunda benimsedikleri farklı tutumlar itibariyle Beyaz Gemi romanının kişilerine benzer. Refik Özdek’in hikâyesinin başkişisi Mehmet Ağa, toprağa olan bağlılık ve toprağı “sırdaş “ olarak görme yönüyle Toprak Ana romanının başkişisi Tolganay ile benzer bir bakış açısına sahiptir. Yapılaşmanın tabiatın dokusunu bozması, “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesi ve Gün Olur Asra Bedel romanında benzer bir yaklaşımla ele alınır. Bu makalede Kırgız edebiyatının önde gelen yazarı Cengiz Aytmatov’un sözü edilen romanları ile onun eserlerini Türkçe’ye kazandıran Refik Özdek’in “Kendi Mezarını Kazan Adam” hikâyesi arasındaki benzerlikler, karşılaştırmalı edebiyat disiplini çerçevesinde incelenecek ve iki yazarın eserleri tema, karakter özelliklerinin benzerlikleri ve anlatım teknikleri açısından karşılaştırılacaktır.
Anahtar Kelime: Refik Özdek, Cengiz Aytmatov, tema, anlatım teknikleri, karşılaştırmalı edebiyat
Türk Dünyasında Çeyrek Asırlık Edebî Tecrübe: Millî Ruh ve Edebiyata Yansıması, 2020
Türk Dünyasında Çeyrek Asırlık Edebî Tecrübe: Millî Ruh ve Edebiyata Yansıması, 2020
Emperyalizm ve Edebiyat, 2020
Kazakistan'ın Yüzakı: Abiş Kekilbayulı-Şiir Dünyası ve Çözümlemeli Örnekler, 2021
Doğumunun 175. Yılında Jambıl Jabayev-Şiirler/Çözümlemeler, 2021
Cengiz Han'ı Aramak, 2022
Cengiz Han'ı Aramak, 2022