çi - Wîkîferheng (original) (raw)

• IPA(kilîd): /t͡ʃʰɘ/
• Deng (Êlih)ⓘ
• Deng (Wan)ⓘ
• Kîtekirin: çi

çi, ç-ya req

1. peyvikek pirsînê ye ku kesa/ê dibêje dixwaze agadariyekê wergire
   Navê te çi ye? ― Ka navê xwe bêje.
   Te çi got? ― Ka wê bêje ya ku te got.
2. çend, çiqas
   Niha seet çi ye?
3. pirr, gelek, zêde
   Çi pîs e! ― Pirr pîs e.
4. qet, hîç
   Tu çi bêjî jî, ew her bawer nake.

• Ya qelem binvîs bi emrê Padîşah.
  Ez çi binvîsim bi ferman ya Îlah — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

• kurdî-erebî: چ‎

• kurdî-krîlî: чь

• çir

• çî

• ku (3)

• çu

• kî

• ti

• (lêker) çi bûn

• (lêker) çi kirin

• (navdêr) çibûn

• (navdêr) çikirin

• (rengdêr) çibûyî

• (rengdêr) çikirî

• çawa

• çend

• çima

Ji proto-hindûewropî *kʷis.

• Soranî: چی‎ (çî), چ‎ (çi)

• Zazakî: çi → diq

• Hewramî: çî, çîş

• Adîgeyî: сыд (səd)

• Afrîkansî: wat → af

• Aklanon: ano

• Albanî: çfarë → sq, ç'

• Almanî: was → de
  Elmanîşî: waas

• Aromanî: tsi

• Asamî: কি (ki)

• Astûrî: qué → ast

• Azerî: nə → az

• Balînî: apa

• Baskî: zer

• Başkîrî: ни (ni), нимә (nimä)

• Belarusî: што → be (što)

• Bengalî: কী (ki)

• Bextiyarî: چی‎ (čē), چه‎ (čē)

• Bîkoliya naverast: ano

• Brahuiyî: anth

• Bretonî: petra → br

• Bugî: aga

• Bulgarî: какво́ (kakvó), що → bg (što)

• Burmayî: ဘာ → my (bha)

• Butuanonî: ngan

• Cingphoyî: hpa

• Çeçenî: хӏун (hun)

• Çekî: co → cs

• Çîçewayî: chiyani

• Çîkasawî: nanta

• Çînî:
  Kantonî: 乜嘢 (mat1 je5), 咩 (me1), 乜 → yue (mat1)
  Dunganî: са (sa)
  Ganî: 什哩 (siit6 'li4, xit6 'li4, siit6 li, xit6 li)
  Hakkayî: 麼個 (má-ke, mak-ke)
  Jinî: 甚 (seng3)
  Mandarînî: 什麼 → zh (shénme), 啥 → zh (shá), 何 → zh (hé)
  Min dongî: 什乇 (sié-nó̤h, siéh-nó̤h)
  Minnanî: 啥 → zh-min-nan (siáⁿ, sáⁿ, siahⁿ, sahⁿ), 啥物 → zh-min-nan (siáⁿ-mih, siáⁿ-mi̍h, siáⁿ-mí), 啥貨 → zh-min-nan (siáⁿ-hòe, siáⁿ-hè, sáⁿ-hòe, sáⁿ-hè, sáⁿ-hèr), 物代 (mih-tāi, bìn-tāi)
  Wuyî: 啥
  Xiangî: 麼子 (mo3 zr)

• Çuvaşî: мӗн (mĕn)

• Dalmatî: co

• Danmarkî: hvad → da

• Dargwayî: се (se)

• Endonezyayî: apa → id, mana → id

• Erebî: مَاذَا‎ → ar (māḏā), مَا‎ → ar (mā)
  Erebiya misrî: ايه‎ (ēh)
  Erebiya bakûrê şamê: شُو‎ (šū), شنو‎ (šinu)
  Erebiya hîcazî: إيش‎ (ʾēš)
  Erebiya iraqî: شنو‎ (šunu)
  Erebiya bakûrê şamê: شُو‎ (šū), أيش‎ (ʾēš)
  Erebiya fasî: أشنو‎ (ʾašnu), شنو‎ (šnu), شني‎ (šni), شني‎ (šanni), آش‎ (ʾāš), أش‎ (ʾaš), ش‎ (š-)
  Erebiya necdî: وش‎ (weš), إِيش‎ (ʾēš)

• Ermenî: ինչ → hy (inčʻ)

• Esperantoyî: kio → eo

• Estonî: mis → et, mida → et

• Evenî: як (jak)

• Evenkî: экун (əkun)

• Farisî: چه‎ → fa (če), چی‎ → fa (či), چه چیزی‎ (če čizi)

• Ferî: hvat → fo

• Fînî: mikä → fi, mitä → fi, miksi → fi

• Fransî: quoi → fr, que → fr, qu'est-ce que → fr, qu'est-ce qui → fr, quel → fr n

• Friyolî: ce

• Frîsiya kevn: hwet

• Gaelîka skotî: dè

• Galîsî: que → gl

• Gamîlaraayî: minya

• Gotî: 𐍈𐌰 (ƕa)

• Gujaratî: શું (śũ)

• Gurcî: რა → ka (ra)

• Hawayî: aha

• Hindî: क्या → hi (kyā), का → hi (kā)

• Hîlîgaynonî: ano

• Hmongî: dab tsi

• Holendiya kevn: wat

• Holendî: wat → nl

• Hunsrikî: was

• Isanî: อิหยัง (ì-yǎng)

• Îbanagî: anni

• Îbranî: מה‎ → he (ma)

• Îdoyî: quo → io, quon

• Îgalayî: ẹ́ñwu

• Îgboyî: gịnị̄

• Îlokanoyî: ania

• Îngilîziya kevn: hwæt

• Îngilîzî: what → en

• Îngriyî: mikä

• Îngûşî: фу (fu)

• Înterlîngua: qual

• Îrlendî: cad, céard
  Îrlendiya kevn: cid

• Îsnagî: naxan

• Îtalî: che cosa, che → it, cosa → it

• Îzlendî: hvað → is

• Japonî: 何 → ja (なに, nani), なん → ja (nan)

• Javayî: apa → jv

• Jejuyî: 무신거

• K'içe': jas

• Kabardî: сыт (sət)

• Kalmîkî: ю (yu)

• Kannadayî: ಏನು → kn (ēnu)

• Kapampanganî: nanu, nan/nang

• Karaxanîdî: نا‎ (nē)

• Karelî: mis

• Kaşûbî: co

• Katalanî: què → ca

• Kirgizî: эмне → ky (emne), не → ky (ne)

• Kîkûyûyî: atĩa

• Kîngalî: මොකක්ද (mokakda)

• Komorî: trini

• Koreyiya navîn: 므슴〮, 므스〮

• Koreyî: 무엇 → ko (mueot), 뭐 → ko (mwo)

• Kriolî: wot, wani, wanim

• Krioyî: wetin

• Lamboyayî: aha

• Latînî: quid → la

• Latviyayî: kas → lv

• Lawsî: ຫຍັງ → lo (nyang)

• Lezgînî: вуч (vuč)

• Lîmbûrgî: wat → li

• Lîtwanî: kas → lt

• Lîvonî: mis

• Lombardî: che

• Makasarî: apa

• Malay:
  Malezî: اڤ‎
  Rûmî: apa → ms

• Makedonî: што (što), какво (kakvo)

• Malayalamî: എന്ത് → ml (entŭ), എന്തൊരു → ml (entoru)

• Malezî: ма̄ныр

• Maltayî: xiex, x'

• Mançûyî: ᠶᠠ (ya), ᠠᡳ (ai)

• Manksî: cre

• Maorî: aha → mi, aha → mi, wai → mi, hea

• Maranaoyî: ngin

• Maratî: काय → mr (kāy)

• Mariya rojhilatî: мо

• Mecarî: mi → hu, mit → hu

• Mokşayî: мезе (meze)

• Mongolî: юу → mn (juu), уу → mn (uu)

• Mwanî: kinani

• Nahwatliya klasîk: tleh, tlein, tleihqueh

• Nanayî: хай

• Napolîtanî: quale, che cosa

• Navajoyî: haʼátʼíísh, daa

• Nedersaksî:
  Almaniya jêrîn a almanî: wat

• Nepalî: के → ne (ke)

• Ngarrindjerî: minye

• Norwecî:
  Norwecî: hva → no
  Norweciya nînorskî: kva → nn

• Ohloniya bakur: hinṭo

• Oksîtanî: qué → oc

• Oriyayî: କଣ → or (kôṇô)

• Oromoyî: maal → om

• Osetî: цы (cy)

• Osmanî: نه‎ (ne)

• Oygurî: نېمە‎ (nëme), نە‎ (ne)

• Ozbekî: nima → uz

• Pangasînanî: anto

• Papyamentoyî: ki

• Pelayî: pɛ̠⁵⁵, pɛ̠⁵⁵ tʃuŋ⁵¹

• Peştûyî: څه‎ → ps (cә)

• Pidgîniya nîjeryayî: wetin

• Pîpîlî: tay

• Polabî: cü

• Polonî: co → pl

• Portugalî: o que

• Puncabî: ਕੀ (kī)

• Qazaxî: не → kk (ne)

• Qiptî: ⲁϣ (aš)

• Rapanuyî: aha

• Romanyayî: ce → ro

• Rusî: что → ru (što)

• Rusînî: што (što)

• Saksoniya kevn: hwat

• Sanskrîtî: किम् → sa (kim)

• Sebwanoyî: unsa

• Sicîlî: chi → scn

• Sidamoyî: ma

• Sindhî: ڇا‎

• Sirboxirwatî:
  Kirîlî: што̏, шта̏, кај
  Latînî: štȍ → sh, štȁ, kaj

• Sîlhetî: ꠇꠤꠔꠣ (kita)

• Skotî: whit

• Slaviya kevn:
  Kirîlî: чьто (čĭto)
  Glagolîtîk: ⱍⱐⱅⱁ (čĭto)

• Slaviya rojavayî ya kevn: чьто (čĭto)

• Slovakî: čo → sk

• Slovenî: káj → sl

• Somalî: maxa

• Sorbî:
  Sorbiya jêrîn: co
  Sorbiya jorîn: što → hsb

• Spanî: qué → es, cuál → es

• Sundanî: naon → su

• Swahîlî: nini

• Swêdî: vad → sv

• Şîngazîcayî: hindri

• Şorî: ноо (noo)

• Tacikî: чӣ → tg (čī)

• Tagalogî: ano → tl

• Taiya başûrî: พรือ

• Talişî: چی‎ (ci), چیچی‎ (cici), چه‎ (cə)

• Tamîlî: என்ன → ta (eṉṉa), எது → ta (etu)

• Taosî: híli

• Tausugî: unu

• Tayî: อะไร → th, ยังไง → th

• Tedim çinî: bang

• Telûgûyî: ఏమిటి → te (ēmiṭi)

• Teterî: ни (ni)

• Tetûmî: sá

• Tirkiya kevn: 𐰤𐰀‎ (n²a /ne/)

• Tirkî: ne → tr

• Tirkmenî: näme

• Tîbetî: ག་རེ (ga re)

• Tumbukayî: njani

• Tuvanî: чүү (çüü)

• Ugarîtî: 𐎎𐎅 (mh)

• Urdûyî: کیا‎ (kyā)

• Ûkraynî: що → uk (ščo)

• Vepsî: mi

• Viyetnamî: gì → vi

• Volapûkî: kis → vo, kisi

• Voroyî: miä

• Warayî: ano

• Weylsî: beth → cy

• Ximêrî: អី (’əy), អ្វី → km (’vǝy), ស្អី → km (s’əy)

• Yagnobî: чо

• Yidîşî: וואָס‎ (vos)

• Yolayî: fade

• Yorubayî: kí ni

• Yûnanî: τί (tí), ίντα → el (ínta)
  Yûnaniya kevn: τί nt (tí)

• Zêlandî: wat

• Zhuangî: caemjdoh, gaiqmaz

• Zimanê destan ê emerîkî: Claw5@SideTrunkhigh-PalmUp-Claw5@SideTrunkhigh-PalmUp Sidetoside-Sidetoside

• Zouyî: bengnge

• Zuluyî: ni, -ni

• ǃKungî: tsa-de